Bliithner&Gebr.Perziiia
lunchroom Princesse
MUZIEK
cDuijkcr
„DE EEMLANDER"
L KLEIN Utrechtschestraat.
Zaterdag en Zondag
MANTELS
„L'HIROMDELLE"
A
Fa. R.VAM DEM BURG
BUITENLAND.
24e Jaargang No, 82
ASOKHEMEHISPRUS T5 m"n^n '°°r AmtIV
foort f 2.10, idem lianco
per post f 5.—, per weck (met gratis verzeker a g
legen ongelakkan) f 0.17», aizoaderlijke na
1 CjOS. t
AMERSFOORTSGH DAGBLAD
OHECTEUK-U!TMV«: 0. VALKHOFF. tRNHEMSCTiïoRTML 2A.
FOSTREKEMIHa N*. 4TBI0. TE1_ IMT 4I3.
Maandag 5 October 1925
PBUS DER ADVERTENTIEN met inbegrip van een
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, diensüunbie-
dingen en Licidadigheidsadvei tentiën voor de keüt
der prijs. Voor handel en bcdriji begaan secr
vooidccligc bepalingen voer het advertccrem bene
circulaire, bevattende de
aanvraag toegezonden.
Gemeentezaken.
Samensmelting gemeentediensten.
Er bestaat te dezer sted-e een Genoot
schap „Gemeentezaken", waartoe behooren
de heeren: P. H. N. Adrian», L. C. Beijnen-,
A- P. Dekker, A. W. C. Dwars, L. B. Huy-
gen, baron L. A. van Ittersum, J. Kooiman,
G. P. A. L. te Leuken, M. S. de Pool, I- D.
Reiman, A. R. Veenstra, B. A' Verhey en
H- Wanningen.
Deze heeren, die belangstellen in en be-
langhebben bij een goeden gang der ge
meentelijke Huishouding, hebben den Raad
een rapport doen toekomen over de ver-
eeniging der diensten Openbare Werken,
Bouw- en WonLngddenst alsmede het Wo
ningbedrijf in één dienst.
Wij laten het rapport hier volgen:
Wij vermoeden op geen tegenspraak te
zullen stooten, wanneer wij beweren, dat i:
de financiën, onzer gemeente verbetering
moet worden gebracht.
Er kan o. i. enkel verschil van meening
bestaan over de wijze waarop deze verbete
ring moet worden aangebracht.
Als zeker kan echter worden aangeno
men, dat in de allCTeerste plaats, verminde
ring van. uitgaven, de grootste factor is, om
tot verbetering te geraken. Met deze stel
ling zullen vermoedelijk allen het wel eens
zijn.
Ook Gemeentebestuur en Gemeenteraad
schijnen langzamerhand tot het inricht te
zijn gekomen, dat bezuiniging over de ge-
heele lijn het schiboleth is.
Als een eerste stap in deze richting lijkt
ons het plan om de diensten Openbare Wer
ken en Bouw- en Woningdienst alsmede het
Woningbedrijf in eenen dienst te vereeni
gen.
Deze reorganisatie heeft reeds eenige
malen een punt van beraadslaging in den
raad uitgemaakt, zonder dat men tot over
eenstemming is gekomen.
Ook wij hebben dit waagstuk overdacht
en besproken.
Het resultaat dezer bespreking moge hier
volgen-
Het aan dé orde zijnde onderwerp omvat
de volgende werkzaamheden:
A. Openbare Werken, bestaande
uit de gewone en buitengewone herstel
lingswerken, het ontwerpen van nieuwe
werken en het houden van toezicht op dé
uitvoering daarvan; de werkzaamheden in
verband! met het plan van uitbreiding der
gemeente.
iB. Bouw- en Woningtoezicht,
alle werkzaamheden, die voortvloeien uit de
toepassing der Woningwet.
C. Volkshuisvesting, alle werk
zaamheden verband houdende met de stich
ting van woningen, hetzij eigen- of ver-
eenigingsbouw.
D. W o n i n g ib e d r ij f, alle werkzaamhe
den verband houdende met de exploitatie
der woningen.
Alvorens te komen tot het ontwerpen van
plannen voor een doeltreffende organisatie
van bovengenoemde diensten, hebben wij
ons de vraag gesteld wat voor onze ge
meente het meest practische is, centrali
satie of decentralisatie der diensten.
Gezien het zielental onzer stad, geven wij
de voorkeur aan centralisatie, omdat
Amersfoort te klein voor een splitsing is, ;n
een voorbereidenden en uitvoerenden dienst
Zelfs, al zou men de voorkeur geven aan
een splitsing der diensten, dan nog zou de
verantwoordelijkheid ongedeeld bij den
directeur ven deru Dienst moeten berusten.
Het komt ons voor, een eisch van goed
economisch beheer té zijn, dat de taak van
het ondergeschikt personeel telkens wisselt
naar de voorkomende werkzaamheden. Wij
achten 'het derhalve noodig, dat het vaste
korps zoo klein mogelijk wordt gehouden,
en dat derhalve voor buitengewone werk
zaamheden bekwaam tijdelijk personeel
wordt aangesteld.
Deze methode verdient des te meer aan
beveling, nu Gedeputeerde Staten van
Utrecht den eisch stellen, dat d'e bezoldi
ging van vast personeel voor buitengewone
werken, toch ten laste van den gewonen
dienst wordt gebracht. Wij achten het daar
om onjuist, dat aan het technische perso
neel een vaste taak wordt opgelegd. Vei-
deeling van atbeid is natuurlijk toch wel
mogelijk.
Voor alles is het echter gewenscht, dat
de hoofdleiding bij één persoon berust, die
het geheel overziet en daarvoor dan ootk de
volle verantwoordelijkheid kan worden op
gedragen.
Wij zijn de meening toegedaan, dat bo
vengenoemde regeling reeds daarom moet
worden aanvaard, omdat de finanoieele po
sitie der gemeente er toe dwingt, zoo wei
nig mogelijk kapitaal in buitengewone wer
ken vast te leggen. Hetzelfde kan worden
gezegd van de volkshuisvesting, al wil hier
mede niet gezegd zijn, dat niets meer be
hoeft te worden gedaan tot verbetering
daarvan. Zoo is toch wel aan te nemen, dat
er in de eerstvolgende jaren minder zal
worden gebouwd dan in d:e laatste jaren
heeft plaats gevonden.
Er moet dus met ernst worden gestreefd
naar verlaging der uitgaven, zonder te veel
schade te doen aan de belangen die de ge
meente heeft te behartigen. Uitgaande van
deze gedachten en dus een splitsing in een
voorbereidenden en uitvoerenden dienst
verwerpende, hebben wij ons de waag ge
steld of een samenvoeging der werkzaam
heden genoemd onder A. B. C. en D zóó
mogelijk is, dat een goede uitvoering met
recht is te verwachten.
Bouw- en Woningtoezicht en Volkshuis
vesting wortelen in hoofdzaak op het uit
breidingsplan, dal door den dienst van
Openbare Werken is ontworpen, en vpor-
zoover wij weten, aldaar ook wordt uitge
voerd.
Wil men derhalve van een goede uitvoe
ring verzekerd zijn en dit is natuurlijk voor
de Gemeenschap van het hoogste belang,
dan is het noodzakelijk, dat alle plannen
van uitbreiding van de bebouwde kom, de
stichting dus van nieuwe gebouwen en
groepen volkswoningen bij dien dienst wor
den onderzocht.
Aan het plan van uitbreiding is de laatste
jaren een voorname plaats ingeruimd.
Het zou o. i. een groote fout zijn, indien
niet Openbare Werken werd belast met de
beoordeeling van de wijze van bebouwing
ook in aesthetisch opzicht.
Het ligt voor de hand dat in een gemeen
te als de onze, waarvoor een afzonderlij
ken dienst voor stadsontwikkeling en uit
breiding geen plaats is, alles wat raakt aan
het uitbreidingsplan en het grondbedrijf on
der de centrale leiding van Openbare Wer
ken behoort te staan.
Zoo opgevat behooren de werkzaamhe
den onder B bedoeld, zich bijna uitsluitend
te bepalen tot het houden van toezicht, be
doeld in art. 9 der woningwet. Er blijvert
dus nu nog over de opzichzelf staande orv
derdeelen.
Zooals de bevordering van den Volks
woningbouw en het Woningbedrijf, d. w. z.
het exploiteeren van de eigen woningen.
Wat betreft de bevordering van den
Volkswoningbouw zijn de werkzaamheden
te verdeelen in:
Het voortdurend doen nagaan van de be
hoefte aan volkswoningen, het zoo noodig
bevorderen van den bouw van die wonin
gen en het zoo noodig zelf bouwen er van.
Het nagaan van de behoefte aan wonin
gen is van administratieven aard, de noo-
dige gegevens kunnen door de administra
tie der bevolkingsboekhouding worden ver
zameld. In andere gemeenten is deze dienst
er eveneens mee belast.
Verder zijn de werkzaamheden van tech
nisch en aard, omdat zij verband houden
met het onderzoek naar krotwoningen, het
voorbereiden van onbewoonbaar verklarin
gen enz. Voor zoo ver die werkzaamheden
niet vallen onder Bouw- en Woningtoezicht,
raken zij ook weer onmiddellijk de wijze van
bebouwing en dus den dienst van Openbare
Werken.
Vervolgens worden deze werkzaamheden
.'oor een deel be'heerscht door het alge
meen beleid van het gemeentebestuur, dat
de politieke verantwoordelijkheid heeft te
dragen en waarop de hoofdambtenaren
geen directen invloed behooren uit te oefe-
;n.
Bij een doelmatige organisatie kan er
veel worden bereikt, zonder dat de eigen
dienst daarvoor noodig is.
Het mag zelfs worden aangenomen, dat
een eigen dienst zeer dikwijls dubbel en
dus noodeloos werk moet verrichten.
Het wil ons zelfs voorkomen, dat het be
vorderen van den 'bouw, wanneer deze noo
dig is, eerder behoort tot de 4aak van den
betrokken wethouder, dan van de ambtena
ren. Zij behooren slechts den technischen
bijstand te verleenen, zoodat men dan vart-
zelf weer komt tot den dienst van Open
bare Werken.
Ten slotte blijft nog de vraag te beant
woorden, of de gemeente zelf moet bou
wen, dan wel moet trachten Vereenigingen
daarmee te belasten, natuurlijk alleen voor
het geval, dat particuliere bouwers niet in
de behoefte voorzien. Deze vraag zouden
wij willen beantwoorden in dien zin, dat de
gemeente alleen in het uiterste geval, zelf
moet gaan bouwen. Meerdere vereenigin
gen zijn hier ter stede werkzaam op dit ge
bied en niemand zal kunnen ontkennen,
dat deze nuttig werk verrichten en dat zij
hun taak minder goed behartigen dan de
gemeente zelf.
Met dit feit voor oogen zouden wij willen
vragen waarom zou de gemeente deze
methode van voorziening in de behoefte
aan woningen niet stellen boven gemeente
lijken. bouw.
De burgerzin w ordt er door aangekweekt,
zij schept organen die enkel en alleen uit
gemeenschapsgevoel, de werkzaamheden,
meestal kosteloos verrichten. Het is een der
mooiste -uitingen van werkelijk democra
tisch beheer.
Buitendien, en dit is in 'het onderhavige
geval van groote waarde, de uitkomsten
over het geheele land hebben bewezen, dat
Vereenigingen zooals hier bedoeld goedkoo-
per werken.
Het is vanzelfsprekend, dat een streng
gemeentelijk toezicht ons zeer gewenscht
lijkt.
Dit doet echter aan de waarde van ons
betoog niets af.
Volgens onze meening moet de gemeente
afzien van eigen bouw en deze overlaten
aan Vereenigingen, met wie zij eén zeer
nauw contact kan onderhouden.
(Slot volgt).
RECLAMES.
Prijs 1—3 regels f S.Oa elke regel meer 1.—
Pianoen Ovgelhandel
NERGENS G3EDK00PER
LANGESTRAAT 16-18
AMERSFOORT
Wenscht ge slechis eenmaal in Uw
even een piano aan te schaffen
neem dan een
Gemachtigde vertegenwoordigers;
GEVESTIGD SEDERT 1887.
DE CONFERENTIE VAN
LOCARNO.
DE FRANSCHE MINISTERPRESIDENT
HOUDT EEN REDE.
Painlcvé legt den nadruk cp
Frankrijks vredelievendheid.
Painlcvé heeft Zaterdag te Nimes een rede
gehouden na de inwijding van een gedenktee-
ken voor Ernest Denis, den Franschen geleer
de, wiens werken tot de bevrijding der Tsje
chen hebben bijgedragen. Painlevé verklaarde,
dat het de eeuwenoude traditie dcT Fransche
politiek is geweest te bevrijden en te verzoenen.
Frankrijk wil steeds, dat het recht triomfeert
Painlevé verklaarde voorts, dat, wanneer men
de verzoening in Europa tot stand wil brengen,
men het doen moet in de streek, waar ver
scheidene malen bloed heeft gevloeid, door de
botsing van twee groote beschavingsvolken
in de Rijnstreek de Fransch-Duitsche verzoe
ning toch is de hoeksteen van de Europeesche
beschaving. Ondanks de wrok cn de grieven
kan de groote massa der beide volken het
wantrouwen laten varen. In dezen geest gaat
Frankrijk naar de bijeenkomst van Locarno,
die de stoutmoedigste poffing tot werkelijken
vrede is, ^die sedert den wapenstilstand be
proefd is. Wegens de belangrijke rol echter,
die de Rijn speelt in den Europeeschen vrede,
willen wij niet, dat de jonge naties, die bevrijd
zijn door den oorlog cn die op haar hoede zijn
tegen de gevaren, die haar vrijheid bedreigen,
aanstoot nemen aan de bizondcre voorzorgen,
die ten opzichte ven de Rijnstreek genomen
worden. Frankrijk heeft den wil uitgesproken
de wereld aan het geweld te onttrekken.
Painlevé liet verder uitkomen, dat Frankrijk
getrouw blijft aan de richtlijnen van het pro
tocol van Geneve, die ook de leidraad moeten
zijn voor de afzonderlijke verdrogen tusschcn
de volken, wier belangen cn cischcn met el
kaar in strijd zouden kunnen komen. Dc jeug
dige noties zullen ook rekenen op de trouwe
vriendschap van Frankrijk bij het ontwikkelen
van de arbitrage.
DE BRITSCHE DELEGATIE TE LOCARNO.
Een pessimistische verkluring
von Chamberlain. Een con
ferentie tusschcn deze en
Briond.
Chamberlain, alleen vergezeld door zijn par
ticulieren secretaris, juridische cn andere des
kundigen, kwam Zoterdog om twaalf uur des
middags te Locarno aan voor de ministerscon-
ferentie, die vandaag zal oonvangeft.
Toen men Chamberlain bij zijn vertrek uit
Londen vroeg, wat hij docht van de vooruit
zichten der conferentie, moet hij volgens een
bericht uit Londen oon zijn vrienden hebben
verklaard, dat zij er maar niet te veel van
moesten verwachten.
Briond hield onmiddellijk eep conferentie
met Chamberlain over de samenstelling van
ihet program der conferentie.
LUTHER EN STRESBMANN
AAN HET WOORD.
Tsjitsjerin's bezoek aan Berlijn.
De politiek tcgenoveer Rusland.
De Duitsche gedelegeerden riepen Zaterdag
ochtend de internutionale pers bijeen. Luther
verklaarde, dat hij wijde werken voor de belan
gen van geheel Europa. Te Locomo zal men al
leen een gunstig resultaat bereiken, als op voet
van gelijkheid wordt onderhandeld. Luthcr zet
te een progrommo uiteen volgens het Duitsche
memorandum van Februari en drukte den
wcnsch uit denzelfden goeden wil bij alle ondero
gedelegeerden te zullen vinden. Duitschland zal
het onmogelijke deen om mede te werken oon
den vrede voor gehéél Europa, die zoo dringend
noodig is voor het economisch herstel.
Omtrent het onderhoud te Berlijn met Tsjit-
sjerin herinnerde Strescmann er aan, dat Tsjit-
sjerin in de eerste plaats naar Duitschland
kwam met het oog op zijn gezondheidstoestand,
om danr een specialist tc consultceren, maar
dat de Russische olkscommissnris voor buiten-
londsche zaken van zijn reis vens gebruik
maakte om zoowel in Berlijn al in Warschau
besprekingen te houden.
Strescmann vervolgde, dat zij te Berlijn alle
economische kwesties hadden besproken, die
van belang zijn voor beide landen en dut voor
de eerste maal dc Duitsche en Russische rcgcc-
i'in gen trachten een handelsverdrag of te slui
ten maar op moeilijkheden zijn gestuit, die
voortspruiten uit het groote verschil in be
stuurszaken tusschcn Duitschland en Rusland.
Evenwel hebben wij, aldus Strescmann, een
overeenkomst onderteekend onder voorbehoud
van ratificatie door den rijksdag. Strescmann
ver-volgde zijn rede met te verklaren, dat
Duitschland zich houdt oen zijn politiek, vast
gesteld in het memorandum van Januari j.l en
hij betreurde het, dat sommige binden het heb
ben voorgesteld, alsof Duitschland zich naar
het Oosten of het Westen zou wenden. Duitsch
land is een groote notie, die moet troch^pn
economische betrekkingen non tc knoopen met
zooveel mogelijk staten om zijn buitenlondschen
handel te ontwikkelen en dc verbintenissen, to
Londen op zich genomen, na te komen. Dit is
dan ook dc reden, dat wij met Rusland hebben
onderhandeld over een handelsverdrag, daar wij
het groote belang van den handel op-Rusland
niet kunnen verwanrloozen, vooral wanneer het
gaat om schade, door den oorlog aan dc ge
heele wereld veroorzaakt, te herstellen. Dc
Duitsche politiek, aldus besloot Stresemann, is
Europeesch en er op gericht om aan Europa
niet een bevoorrechte plaats te verzekeren,
maar een plaats gelijk aan de andere wereld-
d celen.
Do verwachtingen der Britsche
bladen.
Londen, 4 Oct. (V. D.). De conferentie
over het voorgestelde verdrag van wederzijd-
sche garantie zal morgen aanvangen en de
bladen, hoewel de moeilijkheden erkennende,
waartegenover de conferentie zich geplaatst
zal zien, uiten de hoop, dat het plan^n den loop
van enkele der komende dagen een definiticven
vorm zal aannemen. De conferentie is het defi
nitieve resultaat van het voorstel der Duitsche
regeering in Januari j.l. Sindsdien hebben vele
voorloopige onderhandelingen plaats gehad,
maar, zooals de bladen uiteenzetten, droegen
zij in hun geheel geen bindend karakter.
DUITSCHLAND.
DE VERJAARDAG VAN DEN
RIJKSPRESIDENT.
Ernstige vechtpartij tc Finstcr-
walde.
De deelnemers aan don fakkeloptocht, die
Vrijdagavond te Finster walde werd gehouden
ter cere van den verjaardag van Hindenburg,
werden op verschillende punten aangevallen.
Er hadden ernstige botsingen -en vechtpartijen
plaats, waarbij aan beide zijden gewonden,
w.o. ernstige, waren. De politie stond cr mach
teloos tegenover. Na het feest in het hotel
Victoria werden de vechtpartijen tot loot in
den nacht voortgezet, waarbij verscheidene
personen werden gewond.
DE ONTRUIMING VAN HET BEZETTE
GEBIED.
Dc kwestie van het toezicht
over dc scheepvaart te Duis
burg.
De onderhandelingen met d'e Rijnlandcom
missie over de schcepvaartcontróle tc Duis
burg hebben, naar uit Berlijn wordt bericht, tot
een voorloopige overeenkomst geleid. De
scheepvaartpost<jn van het bezettingsleger
worden van den rechter naar d^en linker Rijn-
over overgebracht Zoodro do overeenkomst
door dc Rijnlundcommissie is goedgekeurd, zo 1
Duisburg zonder vreemde bezetting of schcep-
voartconlróle zijn.
DE DIEFSTALLEN VAN GRAVIN
BOTHMER.
Een vervolging tegen hoor in
gesteld.
Tegen gravin Bothmcr uit Potsdam is thans
een aanklacht wegens diefstal ingediend. Uit
het onderzoek is gebleken, dot uit do woning
on den hoer Rieck, dio oon haar hoedo wns
toevertrouwd, heel wat meer voorwerpen ont
vreemd zijn don men eerst vermoedde. Ook
boeken, konten cn woschgoed zijn verdwenen
en wel in den tijd, woorin de heer Rieck op
reis was. Daar de aangelegenheid het publiek
levendig interesseert, aldus de Berlijnsche be
richten, zol het proces worden bespoediegd.
FRANKRIJK.
HERRIOT ONGESTELD.
P o r ij s, 3 O c t. (V. D.) Hcrriot is ziek. Eon
heden to Lyon gepubliceerd bulletin meldt, dot
één der longtoppen is aangedaan.
WEER EEN TREINONGELUK.
De trein uit Charleville is Zaterdagavond om
II uur te Parijs oan het Garo do l'Est in botsing
gekomen met oen trein, die tegelijk binnenreed.
Zeven passagiers zijn licht gewond.
ENGELAND.
DE LUCHTVAART EN DE BINNEN-
LANDSCHE VERDEDIGING.
Het ministerie voor luchtvaart maakt be
kend, dat er een regeling is getroffen voor do
onmiddellijke formatie van de eerste vior bom-
bardeer-eskaders van dc nieuwe hulplucht-
strijdkrachten voor de verdediging van Engei
land, die zullen worden gevormd Uit en be
heerd door het territoriale leger van de lucht
strijdkrachten in verschillende districten, n.l.
het graafschap Londen cn dc steden Londen,
Glasgow en Edinburg.
EINDE VAN DEN ZOMERTIJD.
Ook in Engeland is dc zomertijd geëindigd.
In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn do
klokken om drie uur een uur achteruit gezet
SCHIP OP EEN ROTS GELOOPEN.
Het stoomschip Ottalo, dot den dienst onder
houdt tusschen Saint Malo en Granville, ia
Vrijdagnocht op weg naar Saint Malo bij dikken
mist onder de kust van Jersey op een rots gc-
loopen en gezonken. Acht leden der bemanning
zijn met een kleine boot gered. Aanvankelijk
werd gevleesd, dot 7 man der équipage verdron
ken waren, moor een later bericht houdt in, dat
de rest van dc bemanning in uitgeputten toe
stond in Jersey is aangekomen.
SPANJE.
MOORD OP EEN PRLESTER. "Is
De daders terechtgesteld.
De krijgsraad te Valencia heeft twee misda
digers ter dood veroordeeld wegens moord op
een priester en berooving met geweld Zij zijn
terechtgesteld. Er worden nog medeplichtigen
gezocht.
ITALIË.
EEN FASCIST VERMOORD.
Luporini, lid von het fascistische directorium
an Florence, werd Zaterdagavond' door een
onbekende vermoord.
De moordenaar werd door een woedende
menigte achtervolgd cn ernstig gewond.
RUSLAND.
TSJITSJERIN'S BEZOEK AAN BERLIJN.
Dc kwestie der door den Russischen
volkscommissaris tc berde gebrach
te omsingelingspolitiek van Enge
land.
Naar aanleiding van het interview met
Tsjitsjerin, waarin deze de vrees uitsprak, dat
Duitschland door onderteekening vón het veilig
heidspact cn toetreding tot den Volkenbond
zich door Engeland zou kunnen laten verleiden
tot een anti-Russische politiek, weet de Tëgl
Rundschau te melden, dat deze aangelegenheid
door Tsjitsjerin en Stresemann breedvoerig i3
besproken.
f
NOORD-AFRIKA.
DE STRIJD IN MAROKKO.
De Fransche minister-president
rechtvaardigt Frankrijks optreden
«n Noord-Afriko.
Un.
In een rede te Jimes (men zie ook onder
het hpofd T9c conferentie van Lo
carno) verklaarde Painlevé in antwoord op
tegenwerpingen, die men zou kunnen maken
in verband met den oorlog in Marokko, dat
Frankrijk geen enkel verdrag, dat het geteekend
had, heeft overtreden en van geen enkel ver
dragsrecht gebruik heeft gemaakt om een
zwakke bevolking kwalijk te behandelen. Al'.o
vreemdelingen hebben dc edelmoedigheid van
de Fransche beschaving in Marokko bewon
derd. Over de jongste gebeurtenissan in Ma
rokko zegt hij, dat vier bergstammen, die altijd
in opstand waren tegen het gezag van den
sultan, aangemoedigd door hun succes, do
Fransche zone binnengedrongen waren, terwijl
geen enkel Fransch soldaat de grenzen daarvan
overschreden had of zelfs maor genaderd wns.
Met een kleine troepenmacht hield Frankrijk
den ruwen inval in b.edwang en wierp met
Lr