dat alle patiënten, die zich aanmelden, zullen
worden behandeld. Is dit zoo, dan kiest de
sociaal-democratische wethouder in een con
flict tusschen socialistische werkgevers en niet-
sociolistische werknemers tegen de laatsten
partij.
Wij achten de zaak van voldoende gewicht
om haar te vermelden, maar hc^ zou ons toch
ol zeer verbazen, als dit bericht juist zou
blijken.
DE HERVATTING VAN DEN ARBEID BIJ DE
FIRMA P. SMIT JR. TE ROTTERDAM.
Zeventig arbeiders niet meer toege
laten. Opnieuw staking in
de afdeelingen smederij en gieterij.
Hedenmorgen hebben de stakers zich weer bij
'de firma P. Smit Jr. to Rotterdam gemeld voor
de hervatting van het werk. Zeventig arbeiders
konden niet meer te werk worden gesttld,
waaronder eenige vertrouwensmannen van do
organisatie, die de staking heeft geprokio-
meerd, werkzaam in de afdeelingen gieterij en
smederij. In verband hiermede is het werk in
deze afdeelingen weer gestaakt. In beide afdee
lingen ligt het werk stil. In de ofdce ing
scheepvaart kan eerst Maandag a.s. het werk
worden hervat.
DE BELLADONNA-VERGIFTIGING.
De beklaagde vrijgesproken.
De Haagsche rechtbank heeft heden, over
wegende dat hot ten laste gelegde niet wettig
en overtuigend is bewezen, vrijgesproken den
gedetineerden oud-Indisch onderofficier P. B.,
tegen wien veertien dagen geleden door het
Openbaar Ministerie 5 jaren gevangenisstraf
Was gecischt ter zake van het aandeel dat be
klaagde in een in 1922 te 's Gravenhago ge
pleegd geval van belladonna-vergiftiging h°eft
gehad, doordien hij door hem met belladonna
gevulde bonbons verschaft had aan zijn vrouw,
die daarmede misdrijf had gepleegd ter zake
waarvan de rechtbank haar destijds tot 5 jaren
gevangenisstraf heeft veroordeeld.
KORTE BERICHTEN.
Vermist
Zondagvond om half zes is de heer L. Bie-
nen, ambtenaar bij de belastingen te Boxtel,
die een bezoek gebracht had bij zijn meisje,
per fiets van Leerdam vertrokken met het doel
zich te begeven naar de woohplaals zijner
ouders te Eindhoven. Woensdagmiddag was hij
nog -niet bij zijn ouders aangekomen. Men
vreest voor een ongeluk.
Door een autobusoverreden.
Gisteravond omstreeks 11 uur is op het Vel-
perplcin te Arnhem de 64-jarige onderwijzer
F. L. N. door een gemeente-autobus overreden.
De man werd in zorgwekkenden toestand naar
het ziekenhuis vervoerd en is kort daarop aan
de gevolgen overleden. Volgens ooggetuigen
treft den bestuurder geen schuld.
Rottcrdamsche' inbrekers
gearresteerd.
De Rotterdamsche politie heeft aangehouden
twee personen, die zich den laatsten tijd hebben
schuldig gemaakt aan een groot aantal inüra-
ken in fabrieken, kantoren en scholen. Het was
hen uitsluitend om geld te doen. Hc-t zijn de
21-jarige M. B. en de 25-jarige J. G. Na een
huiszoeking bij de verdachten, waarbij van in
braak afkomstige voorwerpen werden gevonden,
hebben beide beklaagden bekend. Naaf een
derde persoon wordt nog gezocht.
School- en Kerknieuws.
PROF. DR. K. H. ROESSINGH. f
Hoogleeraar in de theologie
aan de Lcidsche Universiteit.
Gisteren is, nadat hij in het Diatonessenhuis
te Leiden een operatie had ondergaan, aldaar
op 39-jarigen leeftijd overleden prof. dr. Karei
Hendrik Roessingh, hoogleeraar in de theolo-
ie aan de Rijksuniversiteit te Leiden.
Een ontzettende slag heeft hiermede in het
bijzonder de vrijzinnig godsdienstige gemeen-
c.hap getroffen. Nog geen 40 jaar was prof.
Roessingh oud. Zijn ziekbed is pijnlijk geweest,
De Woodbrookersbeweging, de Jeugdorgani-
itie, het Internationale streven verliezen
•'m een pionier en een leider, die voorloopig
iet is te vervangpn.
In 1886 uit een liberaal geslacht géboren
heeft zoo zegt het Vad. in een levensschets
Karei Hendrik Roessingh zeer sterk den te-
ugslag gevoeld, die onvermijdelijk op het
iomfante zelfbewustzijn der „moderne vode
en" moest volgen. De tegenstroom, die
het malcontentisme en rechtsch modemisme
?n uiting vond, schonk bevrediging aan zijn
!i'moedsbehoefte.
Reeds voordot hij zijn kortstondig ambt als
■voornemend predikant bij do Remonstrantsche
Gemeente te Doesburg had aanvaard en hij
ijn theologische studie bekroond had met een
„'er belangwekkend proefschrift, heeft Roes-
.ingh door het stichten van de verecnigin|r
Woodbrookers in Holland getracht de tegen
stellingen tusschen de richtingen te overbrug
gen.
Een halfjaar slechts is Roessingh predikant
geweest. Zijn in I9T4 ook in boekvorm ver
schenen proefschrift over „De moderne theolo
gie in Nederland" vestigde de aandacht op
hem als beginselvast en stelselmatig theoloog,
zoodat hij 27 Dec. 1914 als hoogleeraar in de
encyclopaedic der godgeleerdheid, de geschie
denis der leer aangaande God en de zede-
leunde aan de universiteit te Leiden de gele
genheid erlangde ook zijn wetenschappelijke
gaven ten algemeenen nutte te ontwikkelen.
Hij was de bij uitstek geliefde docent voor
hen, die zich te Leiden tot het predikants
ambt kwamen voorbereiden.
De vereering door de studenten sproot mede
vooTt uit de innige wijze waarop hij met hun
gemeenschap medeleefde.
ALGEMEENE ZENDINGSCONFERENTIE.
Verder behandelde onderwerpen
D r. H. B e r v o e t s, zendeling-arts met
verlof, sprak over: De medische Zcnding.cn
'Zending van het medische. Wie vluchtig over
Java trekt, meent, onder de bekoring van het
heerlijke natuurschoon gekomen, een geluk
kige, onbezorgde bevolking te zien, maar hij
.wiens levenstaak het meebrengt zich onder de
menigte te moeten begeven en die aanraking
krijgt met de enkelingen, ziet nameloos veel
ellende. Niemand die deze aanraking zoo ge
makkelijk vindt als de zendeling-arts, niemand
ook die zoo volledig het lichamelijk en gees
telijk lijden der menschen leert kennen. Maar
weinigen in Nederland kunnen zich een goede
voorstelling maken van wat er doorleefd wordt
in de huizen der Javanen. De bcvoking in
Ned.-Indië is veel meer aan ziekte onderhevig
dan die in Ncderlond; de sterfte is daar veel
grootcr dan hier. Doordat de zendeling-aits
belang stelt in alles wat in den Indonesiër om
gaat, hem zooveel mogelijk opzoekt in eigen
woning en dour tc'looze rnalcn geroepen
wordt, hoort en ziet hij waaraan ziekte toe
geschreven en hoe deze bestreden wordt.
Om het aanbrengen van diehulp is het te
doen; ze kan voeren tot bevrijding van licha
melijke en geestelijke kwelling en levert
schoone aanleiding tot het» geven van een ge
tuigenis omtrent inhoud en beteekenis van het
Christendom
Don werd beschreven hoe do dienst der me
dische zending is ingericht, hoe zoowel in als
buiten het ziekenhuis de opvoedende krocht
der medische zending tot haar recht komt.
Niet alleen wordt vertrouwen gewekt onder de
bevolkingr maar vooral ook geschonken aan
den staf van inheemsche verplegers en ver
pleegsters.
Teneinde dit schoone werk beter te kunnen
olbiengen, moeten er meer artsen en zusters,
at«s geldmiddelen beschikbaar komen.
Dit bedoelde spr. met: de zending van het me
dische. Hij zou het ten zeerste betreuren wan
neer enkel gelden verzameld werden en er gin
gen buitenlanders naar tropisch Nederland om
de plaatsen in te nemen waar voornamelijk
Nederlondsche vrouwen en mannen behooren
te staan. Er werden pogingen in het werk ge
steld door 8 Hollandsche medici om onder
jonge artsen en zusters zooveel belangstelling
voor het geschetste werk onder de zieke bevol
king te wekken, en om de noodige middelen
vinden dat ook de medische zending in staat
zal zijrr haar werk op hoog peil te houden en
te voldoen aan de schoone kansen welke haar
geboden worden.
De heer H. D. W o o r t m a n, directeur
der opleidingsschool te Bundoeng, sprak over:
Lectuurverspreiding en de hulpkrachten daai-
voor."
Dc literaire arlie op het zendingsvcld is een
brandende kwestie. Het is Evangelieprediking
in de breedte cn in de diepte. Ir» de breedte,
omdat zij haar invloed onberekenbaar wijd kan
uitstrekken; in de diepte, omdat zij vele vra
gen gTondig kan behandelen. De literaire ar
beid is evengoed een onderdeel van het zen
dingswerk als het schoolwerk of ,dc medische
arbeid.
Het is nu de tijd om dien arbeid krachtig
aan te vatten. Er zijn op Java duizenden scho
len en schooltjes, door het gouvernement, de
zending en particulier initiatief opgericht.
Jaarlijks leveren ze haar leerlingen af. En al
die jongens en meisjes brengen een lust tot
lezen, een dorst naar lectuur mee.
Als we nagaan, wat er zooal is. om gelezen
te worden, dan zien wij, dot dit veld nog zeer
onvolledig bearbeid wordt cn de christelijke
litteratuur maakt een poovcr figuur. Er is '.oo
weinig op dit gebied. Als we de Christelijke
boeken nagaan, die door de Zending of door
verschillende Lcctuurcommissies werden uitge
geven, don zien we, dat we hier staan voor
een begirt.
Goed zou het z^jn als er een of een paar zen
delingen met litteraire uitgaven voor konden
worden afgezonderd. Maar wie zullen dan de
ledige plaatsen vullen
In de naaste toekomst zijn noodzakelijk voor
de christenen: boeken, die het cristcndom la
ten zien docr de beschrijving van het leven
van de grooten in het Koninkrijk Gods. De
goeroes hebben verschillende boeken noodig
voor hun werk, b.v. ccn boek, waarin de ver
telstof van O. cn N. T. wordt behandeld voor
het onderwijs op school cn op de catechisatie.
Er is behoefte aan een Chr. Dagblad.
Als er ged was, zou een Christen-journa
list een zeer schocne taak wachten op dit ge
bied. En voor de piet-Christenen zijn andere
boeken noodzakelijk. O.a. een kalme waardige
uiteenzetting van de problemen, waarover het
meestal gaat in de bestrijding van de Islnmioti-
sche bladen tegen het Christendom. Geen
polemische werken.
Hierna werd de vraag behandeld: Wie ver
koopt die boeken? De zendeling en zijn hel
pers nemen op hun evangelisatiereizen, in de
treinen enz., de lectuur mee. Verder hebben
vele zendelingen een vosten colporteur in
djenst, terwijl de Christenen meer cn meer in
hun vrijen tijd aan kennissen en vrienden dc
boeken ten verkoop gaan aanbieden.
Spr. hoopte, dot men er meer en meer toe
zal komen om den colporteurs een goede op
leiding te geven. Zij komen meer nog dan de
gewone goeroe in aanraking met de menschen,
die zoekende zijn naar eeuwigen vrede.
De gelden voor dit werk moeten gevonden
worden, want het is evangelisatie-arbeid in de
breedte en in de diepte. De vergadering werd
opgewekt een weg te vinden, opdat dit deol
van den zéndingsorrbcid krachtig kon worden
aangepakt.
Ds. C. F. Westermann sprak het slotwoord.
Hij bepaalde zijn gehoor bij den indruk ook
weder van deze conferentie ontvangenwat
geeft de zending ons toch veel.
Spr. sloot met een kort woord te wijden aan
de keerzijde van deze 'medaille: wat geven wij
nog weinig voor de,zending!
De voorzitter sloot daarna de welgeslaagde
en drukbezochte conferentie.
NEDE7XANDSCHE PROTESTANTENBOND.
Dc jaarvergadering te Enschede.
Dezer dagen werd te Enschedé de jaarvergadc-
ring van den Ned, Protostantenbond geopend,
om heden te worden voortgezet.
De vergadering wep druk bezocht. Aan het
verslag in het Hb!d ontleenen wij het volgen
de
Openingsrede.
Na gemeenschappelijk gezang van lied 178
vers 3, 5 en 8, opent de voorzitter, ds. Spaans,
van Assen, de vergadering. Spr. woes op het
'veranderlijke in den gang der dingen, waoraun
de rnensch onderworpen is en zich te onder
werpen heeft. Van de gestorvenen noemt spr
alleen dr. H. L. Oórt, goed Bondsvriend en be
kwaam leider van het Zondagsschoolwerk ir.
ons land. Ven de ouderen noemt spr. alleen
mej. Albertine Meijer, een der voortreffelijkste
stille werksters, uit het bonckleven. Hun nage
dachtenis v/ordt geëerd door een oogenblik
stilte. Er is, vervolgt spr. daarno, veel ver
anderd in dc laatste jaren op het vrijz.-godsd.
terrein. Ons vrije Christendom heeft zich -soms
een te bescheiden doch te eenzijdige taak ge
steld. In beeldspraak te veel een troostende,
heelende ziekenwagen te weinig oen banier
De levenswaarden moeten fierder uitge
dragen worden. Do terugslag der verandering
in mentaliteit openbaart zich in do bondskrin-
gen, maar ons gemeenrchappelijk doel is te
oogsten waar te oogsten valt.
Daarna wijst Spr. op de inteinationale be
trekkingen. Pastor Pialzgrof kón wegens onge
steldheid riet aanwezig ziin. De Ergelschc af
gevaardigde, dr. Drummend, wordt dr.arna wel
kom geheetcn door clan voorzitter en met ap
plaus door de vergadering welkom gcheeten.
Ds. Drummond dankt den voorzitter cn
spreekt, als secretaris van het internationaal
congres, van vrij Christendom en andere „rcli-
giov liberals" over dc belangen van de inter
nationale banden, herdrnkcr.de prof. Kuener.
cn de beste wenschen uitsprekend voor den ge
zondheidstoestand van prof. Roessingh, dien
hij roemt als een der belangrijkste figuren uit
de vrijz.-gods. wereld. De internationale be
trekkingen voorden inniger. Spr. vertelt over zijn
relatie met Frankrijk, Zwitserland. Denemarken
enz.
Dr. Drijber vertolkt de toespraak van dr.
Drummond. Aan pref. Roessingh wordt een
felegrem gezonden. De presentielijst meldt 92
afgevaardigden. De secretaris ds. A. H. v. d.
Hoeve deelt in zijn jaarverslag mede, hoe de
reorganisatie der „Hervorming" toj stand is
gekomen. Inzoke de zgn. „actie Zeist" noemt
spr. de volgende oorzaken: een gevoel van ma
laise, van gebrek aan contact tusschen H. B.
cn afdeelingen, de afdeelingen worden achter
gesteld bij algemeenc doeleinden, er wordt te
weinig gedaan voor co kcrV.houder.de afdeelin
gen, er is een distantie tusschen H. B. en een
aantal afdeelingen ijriztike orienteering naar
sociaal en cultureel terrein, flnapcieelc bezwa
ren van een aantal afdeelingen.
Het H. B. heeft deze bezwaren besproken
hetgeen uit het programma dezer vergadering
blijkt.
De afdeelingen Borculo cn N. Amsterdam
werden omgezet in nfd, Vrijz. Hery., de afdee
lingen Den Bosch, Almelo, Sliedrecht en Gou
da zijn opgeheven, nieuwe efdeelingen zijn op
gericht te Woudrichem en Naarden.
De bekende moliV der Rernonstr. Broeder
schap inzake uitbreiding van de mogelijkheid
tot verkrijging vafi d enstvrijheid op grond vnn
gewetensbezwaren wordt ter kennis der verga
dering gebracht.
Daarna verkreeg de heer Joh. van Dijk, secr.
van de afdeeling Hilversum, het woord over
het voorstel van de afdeelmg Zeist
„Wit kon gedaan werden in hc!
belang van de kerkhouder.de af
deelingen."
In deze inleiding werdsn de volgende stel
lingen besproken en toegelicht
1. De Bond moet zijné werkwijze her
zien zoowel naar binnen als naar buiten.
2. De Bc-nd moet Bondsüdmaatschap
instellen
a. voor hen, die na voldoende gods
dienstonderwijs te hebben genoten, zich bij
geen der bestaande kerkgenootschappen
willen aansluiten
b. voor hen, wier kerkgenootschap ter
plaatse niet door een gemeen ie vertegen
woordigd is, or.dcr voorbehoud, dat aanne
ming in hun kerkgenootschap vooraf ga.
3. De Bond bevordert, dat de onder
punt 2 sub b bedoelden bij de gemeente
van hun kerkgenootschap of van hun ker
kelijke vereeniging worden ingeschreven
warneer zij zich vestigen, waar dat wel
vertegenwoordigd is.
4. De Bond stelt het gezirslidmaatschap
in-
5. De Bond eischt van nieuw toetre
dende leden de verklaring, dat zij met zijn
beginselen instemmen.
Voor do onder punt 4 bedoelden wordt
deze verklaring van hc» hoofd van het ge
zin gevraagd.
6. De Bond moet de leiding van de
jeugdbeweging op zich nemen.
7. Hij draagt deze bij voorkeur op aan
predikanten, die daartoe geschikt zijn.
7. De Bond pleegt overleg met Vrij
zinnige kerkgenootschappen en kerkelijke
vereenigingen, om te. komen tot samen
werking, waar deze noodig is.
De Eond is het centrale punt, waar a!
deze elkaar ontmoeten.
8. De on'er punt 7 bedoelden steunen
den Bond financieel, naar verhouding van
de aantallen hunner leden. Deze steun
wordt ook gezocht in Vrijz. Nca. Iierv
gemeenten.
9. De Bond bekostigt uit de op d;/
wijze ter beschikking komende gelden de
aanstelling van predikanten, die arbeiden
in doarv.oor in aanmerking komende g"rc.°-
pen van afdeehngen.
Indien mogelijk cn noodig wordt daaruit
ook de opleiding var, vrijzinnige predikan
ten gesteund.
10. Ontstaat in een bondsafdse'ing de
behoefte zich om te vormen tot een ge
meente van een der Vrijz. kerkgenoot
schappen of van een, kerkelijke vereeni
ging, dan steunt de Bond de oprichting
daarvan zoo ncodig obk finunciee). Hij
overweegt, welken arbeid hij daarna ter
plaatse moet blijven verrichten.
Aan de toelichting ontleenen wij het vol
gend? de omstandigheden die tot het oprich
ten van den Bond hebben geleid bestaan thans
niet meer: 55 jaar geleden konden Vrijz. al
leen bij een Bond onderdak vinden, thans in
kerkgenootschappen of vereenigingen, dus dc
bond is niet meer onmisbaar. Anderzijds zijn
cr in den bond krachtige afdeelingen ontstaan,
die ir» menig opzicht op vrije gemeenten gelij
ken.
Deze kunnen echter .nooit tot vollen bloei
komen, indien hun niet van bond&wege het
recht wordt toegekend tot aanneming van lid
maten (zie st. 2). De bondsbemoeiingen moe
ten dus gaan in de richting van aanwerving
von jonge krachten voor zich en voor de kerk
genootschappen.
Hij moet zich daarbij echter op een meer
positieven grondslag plaatsen dan tot heden
uit zijn beginselverklaring spreekt, en de on
derschrijving van deze meer positieve verkla
ring stellen als eisch van toelating tot lid op
rijperen leeftijd (3.4.5.).
Waar de jeugdbeweging niet wordt geleid
door ecnig kerkgenootschap, moet de bond
deze ter hand nemen, want de ondervinding
leert, dat er anders meestal niet te veel van
terecht komt, zoowel door gebrek aan leiders
als aan financiën. De bond moet dan zorgen
voor goede leiders cn opkomen voor het be
kostigen daarvan (6).
Zoover moet de bond zich naar binnen her
zien, in het belang van zich zelf en zijner kerk-
houdende afdeelingen.
Onder herzien naar buiten zijn don te ver
staan dc verhouding tusschen den bond en de
andere geheele vrijzinnigheid in den lande.
De bond moet trachten te komen tot samen
werking met olie in godsd. opzicht gelijkge
zinden (7).
E'k kerkgenootschap of kerkel. vereeniging
zal persoonlijk de meeste belangstelling heb
ben voor zijn inwendige aangelegenheden cn
inwendigen bloei, dus zal werken naar binnen.
De bond nu zal met alle tot een zoodanig plan
Zoo ja hoe? Zoo neen, welke dan moet worden
uitgewischt
Vercenigen van deze functies lijkt moeilijk-
Zestig afdeelingen houden godsdienstoefeningen,
vier en dertig hiervan bezitten een eigen ge
bouw, vijftien hebben een eigen voorganger,
vijf en twintig een vosten catecheet. Is het won
der, dat velen het karakter van den Bond vooral
in deze afdeelingen zien en hem dus beschou
wen als een soort vrijzinnig kerkgenootschap
Maar waai om zal men don aan dit algemeen
feuderatievcn arbeid toevertrouwen en niet b.v.
aan de Remonstrantsche Broederschap? Waar
om moet in het bijzonder deze groep van vrij
zinnig kerkelijke gemeenten belast worden rnet
het bezorgen van een nieuwe bijbelveitaling of
met het uitgeven van een liederenbundel? Er
is iets hybridisch in deze vereeniging van func
ties cn het is te begrijpen, dat-er moeilijkheden
uit' voortkomen. Waarop moet men bij voor-
hcchl bij dc keuze van H. B. leden letten?
Denkt men vooralaan het vertegenwoordigd
van samenwerking moeten trachten te komen, kmnktor van den Bond don zal men zorgen dot
dat hij in r.taat wordt gesteld voor allen geza- nne kerkgcnootschoppclijke groepen zoo zuiver
menlijk het werk naar buiten te doen. Daar- mogelijk °er in zitten. Dat hcef( men de laatste
onder versla men zeer in 't bijzonder het drij- jar£n voorfl] nagestreefd. Gevolgdeze ker
ven van inwendige zending in onzen geest. kcljjk vocicn<J? predikanten en leeken schenken
Die moet niet bestaan in het oprichten van nict in dc wrstc pjaals aandacht aon de kork-
ufdeelinkjcs, reeds hij voorbaat, tot ondergang houdende afdeelingen, welke de kerkelijke be-
gedoemd, omdat ze nict over middelen be- iangcn lrr plntyse vaak schaden. Maar deze
schikken voor prediking enz., moor in het op- kelongRjkc- afdeelingen kunnen zich waarschim-
richten van afdeelingen cn inriohtcn van de teiccbti hocwJ nict met opzet vcrwoar-
geestelijke verzorging daarvan en de financiee- Joosd gcvoc]en
le verplichtingen daurvon helpen drugen zoo- Ki(?ot p,cn "en voornl vertegenwoor-
lang en zoover dat noodig is. Daartoe moeten djfTprg dor Uorkhoudondcn in ha H. B. en gaat
de kerkgenootschappen enz den bond man- Bond dc (|it door dcn heer Van
deel in slaat stellen, want dit is een zeak van D|., Wf „odotirg gcWezcnr zullcn dan de
zoo uiterst groot belang voor de handhaving c vjiuinni„ i>prke]ijke groepen neg lan
en de verbreiding van onze beginselen, dat ol- or bcruf^n d„ t>ze brCeder van haar,
len zich tot financieel» steun naar verhou- zoovcpI >r js fccht behoudl ols
dir.g van «ana len hunner leden moeten ,h vcrle oordiffcr in binnen- en bultcn-
verphehten (8). Dat het bedrog per hoofd van teVr'cn? Zal -vat met do oprichting
dien steun moor uiterst klein behoeft te zijn om c isgies h,gon niet moeteix
voor den bond zeer belangrijke sommen ter be- - -
schikking te stellen, behoeft hier geen betoog.
Indien noodig, zou de opleiding van predi
kanten daaruit mede bestreden kunnen wor
den (9).
Nu spreekt het echter ook vanzelf, dr.; de
bond, wanneer in een of andere afdeeling de
behoefte ontstaat tot gemeentevorming en aan
sluiting bij een kerkgenootschap, zulks ook
door den bond onder omstandigheden moet be
vorderd worden. Hij kan dat zonder schade
voor .zichzelf doen, want de geldelijke steun van
houdt daarmee niet op, en hij zelf kan zijn
werk ter plaatse misschien gedeeltelijk blijven
doen, maar vooral ook weer nieuw terrein er
gens anders gaan ontginnen (10).
Misschien zal dc bond op deze wijze soms
ols doorgangshuis fungeeren, maar dat zal geen
bezwaar, wel een verdienste zijn. Het aller- doagd werd cr s avonds een
voornaamste doel van den bond bevestigingen
cn verbreiding van onze Vrijz. Chr. beginselen
zal hij n'lcen op deze wijze ten volle kunnen
doen. Misschien wordt hier veel te hoog ge
schoten, en is men nog niet rijp voor een oP'
cento t'ei karakter geheel worden ontnomen?
Maar zullen cr dan niet nog grootcr bezwaren
bij de afdeelingen rijzen om door een hoog
quotum. Hat ze -.1 henst niet missen kunnen,
dezen piet meer e'genlijken bendsarbeid te be
talen
Derg iiike moeilijkheden beslaan reeds thans
en zullen zich in toekomst nog meer vobr-
doen. V>l men dus tot een goede samenwerking
H. B. en A B. komen dan zal men rich
ernstig over hot karakter van don bond moeten
bezinnen. Daar dit nict onvoorbereid kon moet
deze vergadering een commissie daartoe benoe
men. die het volgend jaar met haar dan tc be
hoedt 'on rapport gereed moet zijn.
Nadat de vrrendering tot Woensdag was ver-
o-oenbere godsdienstoefening
in de Groote Ke:h der Net). Hervormde Ge
meente gehouden, onder leiding ven ds. A. E.
suioien, en is men nog niet rijp voor een op-
lossing in dezen geest. Misschien ook wordt F. Junod tc s-Gruvenhage, opgeluisterd oor
men 't nooit eens, meor don zijn de dagen van zang cn orgelspel.
den bond geteld. Mogelijk dot hij kan blijven Op dere godsdienstoefening volgde een geze -
bestaan as beheerder van de talrijke bonds- ot Hge bijeenkomst in het gebouw „Irerve aangc-
semi-bondsinstel'ingen, maar als dc evangdi- beden door de afdeeling Enschede,
satie-arbrid nict weer of meer terrein wordt,
dan is of gaut, het allerbelangrijkste in hem Tweede dog.
dood. I
De warme en goede toon waarin dit referaat voorzitter heropende gisteren te half tien
was gesteld, vond levende instemming. de vergadering. Aan de orce kwam punt 6 van
1 de agenda.
Nu kwam aan de orde de inle;ding van ds. H. j\ja afdoening van eenig? huishoudelijke on-
G: van Wijngaarden, voorganger van de Vrije derwerpen doet cs. Drijver als sccretoris-pen-
Gemcente te Amsterdam over het onderwerp ningmecsier ven de commissie van godsdienst-
onderwijs en -prediking medodeelingcn. be-
Een betere vorm van samenwer-, treffende dc uitvoering van de motie-Varsse-
king tusschen hoofdbestuur Cn af
deelingen,
waaraan het navolgende is ontleend
Dat er ieis niet in orde is bleek mij, toen ik
op een oan ruim honderddertig afdeelingen ge
richt verzoek om nadere'inlichtingen ovc^ mo
gelijke bezwaren, slechts von ruim twintig ant
woord ontving. Indien cr slechte samenwerking
bestaat ligt dit zeer zeker voor een deel aan
de luiheid dr?r afdeelingssccrctaiissen. Intus-
schen blijkt réë'ds ecriig gebrek in do actio van
het Hoofdbestuur. Het is zijn taak om lauwe
afdeelingen en nalatige secretarissen tot de orde
te roepen.
Uit de ingekomen antwoorden blijkt, dat het
verlangen van de afdeeling Groningen, om deze
zaak eens te bespreken gemotiveerd is. Vier
berichten geen klachten te hebben. Bij de ove
rigen varieert men vnn „Men merkt van het
Hoofdbestuur niets" lot „Geen al te ernstig
bezwaar". Menigvuldig is de klacht dot het
eenige levensteeken is do vraag om het quo
tum; of dat brieven niet worden beantwoord;
of dut geen moeite ooit wordt gedaan om de
belangstelling te verlevendigen. Indien de seciw-
tarissen van belangrijke afdeelingen tot zulke
klachten aanleiding hebben, mag zeer zeker
over een betere samenwerking worden gedacht.
Naar het mij voorkomt moet de oorzaak van
do verkeerde verhouding in de eerste plaats ge
zocht worden in het feit, dat voor het bestuur
nict de geschikte personen worden gekozen.
Het zal ook- hier wel zijn als elders, dat men
de bestuursfunctie aunneemt om de eer maar
niet om er in te werken. Hier is slechts ver
betering le verkrijgen door dot men zoowel
voor het hoofdbestuur ols voor de afdeclings-
besturen bij de verkiezingen door ernstiger mo
tieven zich laat leiden.
De eigenlijke oorzaak echter ligt dieper. Dat
men zoowel in hot H. B. als in het A. B. soms
niet veel voor zijn taak gevoelt zal wel samen
hangen met de geringe verwachting die men van
zijn arbeidsuitkomsten koestert. Gevoelt men
voor een zaak, dan zijn er nog wel genoeg die
er voor v.crken willen. In den laatsten tijd ech
ter is uit allerlei nitikelen gebleken, dat er zijn
di? niet meer in den bond gclooven en die zelfs
meenen, dat hij misschien geen toekomst meer
heeft. Bij zulk een gezindheid is geen groote
arbeidsqnlwikkeling te verwachten.
Betere samenwerking zal dus verkregen kun
nen worden door een nadere preciseering van
de taak van den bond in onz? dagen. Zijn ka
rakter is drieledig geworden. Ten deele is hij
bevorderbaar van algemeen vrijzinnig gods
dienstige zaken, ten deele is rij fcuderntief
"ereenigïngscentrum der vrijzinnig godsdiensti-
gen, ten deelè een nieuw opgekomen kerkge
nootschap van vrijzinnig godsdienstigen. Of dit
anders had kunnen zijn doordat vroegere be
sturen bij de oprichting van de vrijzinnig her
vormde vereeniging en bij die van de centrale
commissie anders zouden hebben gehandeld is
ld, inhoudende de bewerkstelliging van meer
samenwerking tusschen de kerkhoudende af
deelingen. De volgende vier punten worden in
dit verband in overweging gegeven:
lo. De wenschslijkheid bij elkander gelegen
afdeelingen samen tc voegen tot groepen, die
zoo veel mogelijk met behoud van eigen zelf
standigheid^ samenwerken, bijv. door het aan
stellen van een g>meenschappelijken voorgan
ger (-ster! en cetechcet, alsmede indien de
afstand hiertegen geen bezwaar oplevert
door het houden van gecombineerde lezingen
er cursussen.
2o. De wen schol ij kheid de afdeelingen in dp
verschillende stréken des lands te groepe-zreft
in ressorten, welke eenmcnl per jaar onder
ei.'en leiding vergaderen in bijzijn van een
gedelegeerde van het hoofdbestuur. Deze ge
delegeerde kon buitendien door het hoofdbe
stuur wo«*dcn aangewezen om in persoonlijk
contact tc treden met die afdeelingen, welka
overleg met het hoofdbestuur wenschen.
3o. De wenschclijkheid dot He afdeelingen
zooveel mogelijk komen tot overeenstemming
in den vorm Her beroepsvedfrwaarden, het aan
gaan van pensioen- en weduwenverzekering'sn,
het toetreden van catechisanten en het over
gaan vnn Bondsleden tot een der erkende kerk
genootschappen.
4o. De instelling en onderhouding van eei\
ccnWolon inlichtingsdienst, welks gegevens ter
beschikking steun van as afdeelingsbesturen.
Voorts stelt de commissie voor godsd.-on-
derwijs en -prediking voor een commissie t6
benoemen, die deze en andere voorstellen na
der zal bestudeer» en rapport uitbrengen oan
het H.B. Ds. Van Wijhe wijst op het groote
belang, dat de Vriiz Hervormden hierbij heb
ben, en dringt er op aan hiermee rekening te
houden. Aangenomen wordt, na breedvoerige
discussie om zoo'n commissie te benoemen,
waarbij met de verschillende belanger reke
ning zal worden gehouden, maar vooral met
de belargen van den Bond. Haar taak zal zijn
de overweging of er veranderingen in de in
richting van den Bond moeten worden ge
bracht naar aanleiding van de referaten-Van
Dijk en -Van Wijngaarden cn de voorstellen-
Schicdam.
Tot algemeen secretaris wordt aangewezen
ds, S. Spaans en tot alg. penningmeester wordt
herkozen J. C. Brandt Corstius. Ds. D. Drij
ver wordt bij acclamatie als lid van het H.B.
herkozen.
In de plaats van mèvr. Mankes— Zernike, dia
als lid van het H.B. bedankt had, werd gekozen
mej. Boerloge, en in de plaats van den heer
Spaans als lid ds. Hulsman. De volgende al-
gemecne vergadering zal worden gehouden in
Haarlem.
Wegens vergevorderden tijd moest het refe
raat van ds. Van Duyl komen tc vervallen. Het
zal in verkorten vorm in „De Hervorming
verschijnen.
Tot lid van de Commissie van Financiëelert
Bijstand wegens het periodiek aftreden van den
nu niet aan de orde. Het is thans de vraag of 1 heer H. Bosboom werd gekozen de heer G D»
Adezc drie karaktertrekken vereenigbaar zijn. van Vliet. Na een enkel woord van waordee-
