TWEEDE BLAD.
Eén maal in Uw leven I
Gebr. Perzina
Pianohande! L. KLEIN
STADSNIEUWS.
FEUILLETON,
De Tijger van het Mercato.
24. Jaargang No.162 AM E RS FO O RTSC H DAGBLAD „DE EEMLANDER" 9to!r«fl926
Nieuwe wegen.
ui.
Uit onze vorige beschouwing bleek, dat de
hoofdzonde van ons tegenwoordig stelsel
van opvoeding en onderwijs inoet worden
gezocht in het feit, dat het geen kans heeft
gezien zich aan te passen aan den geest
van den tijd. Het ziet geheel over het hoofd,
dat er een steeds sterker wordende drang
naar individu eele on twik k e 1 i n g
is. Reeds honderd jaar geleden klonk in de
Fransche Revolutie de zielskreet van het
individu, al -was het dan ook rauw, naar
boven: Vrijheid, gelijkheid en broeder
schap. Van geen van de drie is tot op heden
veel terecht gekomen.
Maar het merkwaardige is, dat men, wat
het onderwijs betreft,, vooral op de „gelijk
heid" heeft aangestuurd met voorbijzien van
de beide andere factoren. En terwijf na de
omwenteling, toen de rust in Europa wat
teruggekeerd was, de Romantiek opbloeide
in alle landen, met eigen sterk, lyrischen
cn dus individueel en drang, kwam de school
op, die ging werken niet een klasse verband,
dat het mogelijk maakte om, ter wiLe van
de zuinigheid, groote getallen kinderen in
dcnzelfden tijd hetzelfde te leeren. Waar
'bleeF de vrijheid, waar de broederschap*
En wij, o, zoo verstandige avond landers
met onzen praktischen zin, leerden al gauw
de kunst het systeem te verfijnen. Er ston
den geraffineerde schoolmeesters «op, die de
mooiste methoden bedachten om heele
groepen het best zoet te houden en ze in
d<en koristen tijd de meeste kennis bij te
brengen. En waar we in onze materialisti
sche 19e eeuw veel gevoel voor schoonheid
kunst verloren hadden, kwam het er
klaarblijkelijk niet erg op aan, in welke om
geving we de jonge kinderziel zioh lieten
ontplooien. De monsterachtige schoolge
bouwen, die we nog in de meeste van onze
gemeenten aantreffen, geven daar de meest
verbluffende staaltjes van.
Verder werden „prachtige" schoolbanken
uitgevonden, waarover dr. Montessori in
onze dagen met een heerlijk sarkasme den
staf zou breken en tegen de verrasser.de
gevolgen waarvsri in later tijd de weer even-
mooi bedachte „vrije en ordeoefeningen"
werden toegepast. Dat was cl een symptoom
van bedachtzaamheid, waaraan het kwartiei
„luchten" 's morgens was voorafgegaan als
remedie tegen al te leng stil zitten, tegen
al te bleeke snoetjes, en als middel om
de leerlingen in korten tijd een flinke hoe
veelheid energie te doen kwijtraken, die
zich anders in al te groote „draaierighe-'d"
zou uiten. En om de aandacht maar te
spannen, leerde men allerlei trucjes, waarin
de een meer uitblonk dan de amder. Wie
het wachtwoord: handen thuis, armen over
c-lkaar en monden dicht, maar het best in
praktijk kon omzetten was een begenadigd
schoolmeester- En .is er nu iets meer anti-
kinds dan dat? Hebt ge wel eens een jon
gen gezien, die met zijn. vingers ergens kón
afblijven? Hebt ge wel eens kinderen ont
moet. de zeldzame zwijgers uitgezonderd,
die langer dan tien tellen hun mond kun
nen houden? En hebt ge wef eens dreu
mesen van 6 jaar ontdekt, die konden stil
zitten? Uien'tar.'g stil zitten? En tot dat alles
vercordeelen we de kinderen van het
ooger.blik af, dot ze onze scholen gaan be
zoeken. Voorwaar mocht op al deze gebou-
v. en staan:
Laat alle hoep maar varen, gij, die lik-r
'binnentreedt.
De eenige verontschuldiging voor allen.
d?e dit systeem hebben gewild, bedacht en
toegepast, is, dat ze meenden, dat het niet
■anders kon, dat schoolhouden, dat opvoe
den alleen op d'ie manier mogelijk was. Er
zijn er nog honderdduizenden, die meenen,
dat ons schoolsysteem zulk een volmaakt
heid heeft bereikt, dat men wel de grootste
zot nicet wezen om nog wat anders te willen
en naar wat anders tc zoeken. En het is
hun te vergeven. Het is toch ook heusch
niet gemakkelijk zich los te maken uit dat*
gene, waarin men zijn geheele leven heeft
doorgebracht. Hoe kan nien het nieuwe
vatten of ook clleen maar willen, als men
alleen het oude kent? Of als men zich vol
komen voldaan voelt in het oude, omdat
eer. deel van eigen wezen is afgestompt in
het oude systeem en men niet vatbaar nieer
blijkt voor nieuwe indrukken? Of omdat
men den roep van de nieuwe psychologie
aan zich voorbij heeft laten gaan. En deze
juist dringt ons in de richting van andere
opvattingen, van andere methodes.
De nieuwe psychologie dan leert ons in
de eerste plaats, dat, mag nien al van typen
Spreken, alle kinderen ven verschillende ge
aardheid zijn,' dat ze niet een eigen aanleg
ter wereld komen, met eigen gegevens van
ontwikkeling.
En hier past een woord over d'en term
„ontwikkeling", in enzen tijd zooveel ge
bruikt. Hoevelen hebben dit woord eens
ernstig bekeken en naar zijn beteekenis ge
zocht? Een w i k k e 1 is een doek, een
luier, die omhult, en „ontwikkelen" wil dus
zeggen: het wegnemen van de wikkels, dus
van het uiterlijke, om het innerlijke, dat
gene dat i n gewikkeld was, naar buiten te
brengen.
Een ontwikkeld niensch is dus iemand,
die zijn innerlijke eigenschappen van hert
en verstand naar buiten kan laten uitstralen,
omdat ze tot werkzaamheid zijn gebracht.
Wi; verstaan er gewoonlijk iemand onder,
die veel geleerd heeft, die veel weet en
overal over kan meepraten. Maar dezulken
zijn juist vaak i n gewikkeld, gewikkeld in
beelden en gedachten van onderen, die ze
Heel graag voor hum eigen willen laten
doorgaan. Van oorspronkelijkheid, van
scheppend vermogen is bij dezen gewoon
lijk geen sprake. Op onze lagere scholen,
op onze H. B. S. en onze gymnasia en zelfs
in den regel op onze Hoogescholen, wordt
niet neer schoppenden arbeid gevraagd. Hei
kostelijkste vermogen in den niensch laat
men daar op de meest l ockeloozc wij zo
braak liggen. Tot schede van onze samen
leving! Maar ze breekt ook alleen <!\ar
dooi, waar nien 'het individu gelegenheid
geelt zich werkelijk te ontwikkelen-
Dearvccr is in de eerste plaats noodig
meerdere vrijheid èn voor de opvoeders èn
voor de opvoedelingen. Men begint genoeg
te krijgen van de nivelleering, die overal
in het onderwijs is doorgedrongen. Als
sterke reactie wordt tvu de kreet van „vrij
heid" aangeheven. De vrijheid van hen dip
opvoeden on opgevoed worden om zichzelf
te mogen zijn. Tot nu toe heeft men die
den onderwijzers en leeraren nooit duiver»
geven, laat staan het kind. In een nauwslui
tend keurslijf van lesrooster en leerplan'
moesten zij geperst worden. Er werd precies
taalgegeven, van week tot weck, hoe yp*
de klas moest zijn in dit of dat vak en hoo
het gegeven moest worden. Totaal onvooi-
bereid voor zijn taak werd ieder, die aam
een of ander examen had voldaan, aan
het kostelijk werk ven opvoeden gezrt. lui
om hem d'&n de minste kans te geven, da»
er nog iets van 'hem als persoonlijkheid te
recht zou komen, werd heni precies voor
geschreven hoe en wat hij te doen hfi'l
Ree-cis jaren is er door veel onderwijzer»
aangedrongen op verzachting van dan
roost er dwang. Nu eindelijk, in onzen tii.l
i>' de mogelijkheid in de wet vastgelegd,
dat de opvoeder zich voor het grootste dep'
aan de uiterlijke lucht van den rooster lenn
onttrekken. En het aantal, dat dank ban*
grijpt naar die verlossing, is gelukkig m
Nederland groeiende.
Maar nu het kind. Zal het ook eindeüiV
weer zichzelf mogen zijn? Za!' men ook
hem vergunnen zijn eigen tempo van om
wikkeling te bepalen? In de natuur heeft
nien allang begrepen, dat getrokken plan
ten zwakke planten zijn. En hoeveel dui
zenden droevige kasplanten loopen er ni?v
in de wereld rond? Onzelfstandig, bloed-
RECLAMES.
Van 1—4 regels 4.03, elke regel meer 1.—
Will gij slechts
een klankvolle piano aan- B
schaffen, koopt dan een
IJoUev van II. M. do Koningin
Vertegenwoordiger
Utrechischestraat 44.
arm in -rile opzichten, met een gedoode be-
langstclür^ voor de heerlijke schoonheid
van het leven, afgestompt voor kunst, wijs
begeerte en religie, dwoien ze door de
wereld.
Men heeft niet op den juisten tijd de
werkzaamheid im hen gewekt, niet ontplooid
den scheppingsdrang, niet ontwikkeld het
sociaal bewustzijn.
Daaróm een nieuw wachtwoord' in onze
scholen. Zooals een geestig voorstander
van de nieuwe school eens zeide: nu zal
het golden voor den schoolmeester, wat
•eens gold voor do kinderen: mond dicht en
handen thuis! Nu moet de leerling doen, nu
moet deze zijn krachten beproeven, zijn
vleugels uitslaan. Het woord van onzen nog
te veel miskenden Jan Ligthart moet in
vervulling gaan: Een gcede school is die,
waar de bovenmeesters niets, de onderwij
zer iets en do leerling idles doet. (Dn dien
tijd waren cr.n.b nog ambulante boven
meesters).
J. H. BOLT.
HET 23-JARIG BESTAAN VAN DEN
AMERSFOORTSCHEN BESTUUR-
DERSBOND.
Een historisch overzicht over
de cfgeloopcn 25 juren.
De Amcrsfoorlschc Bcstuurdersbond bc-
slórcl 1 Januari 25 jaren. Ter gelegenheid Min
dit kwart-eeuwfeest zal heden- en morgenavond
m Amiciiia een feestelijke bijeenkomst wor
den gehouden, waarin dit jubileum zal wor
den herdacht In het feestprogramma, dat do
zer dagen is verschenen wordt dc geschiede
nis vnn den A. B. B. uitvoerig verhaald. Na
een korte opsomming van de feiten, dip. tot de
oprichiing van den E'estuurdersbond hier ter
slede hebben geleid, volgt, qen historisch over
zicht. wa.ii nan wij hei volgende ontleer.en
Op 1 Januari 19-01 word de Amer-foortschc
Bestuuidcrsbond opgericht door timmerlieden,
typografen, sigarenmakers en de S.D.A.P. (to
taal 120 leden).
Van de oprichters zijn thans nog ie dezer
stede woonachtig en in den A. B. B. georga
niseerd
Ci. van Wijland, vanaï de oprichting lot
1924 penningmeeater-aecrelnris, vooizitter A.
B.B.H. Hulst, bestuurder Timmerlieden en
S.D.A.P.J. J. van Beek, bestuurder voorma-
ligcn Timmerlieder.bcnd cn penningmeester
Vereen, voor Vekorg. tot 1901 J. Hcndriksen,
bestuurder Timmerlieden en A.B.B.P. J.
Butsclaar, voorzitter Vereoaiging voor vakor-
ganfeaiies tot 1901. Daarna jarcr.long bestuur
der A.B.B. c-n S.D.A.P.C. Seves, gedurende
eenigen tijd secretaris A.B.B.ook eenige ja
ren bestuurder en J. Vonhcf, bestuurder voor-
niaiigen Timmeriied^ibcmd.
De organisatievorm was aanvankelijk een
bond van bestuurders van arbeicersverceni-
gingen, die af en toe, wanneer dit ncod'g was,
een algemeenc ledenvergadering bijeenriep
Voor de eerste maal werden gekozen als
bestuurdersA. J. Resink (S.Dt.A.P.)r voorzit
ter Joh. v. d. Weijae (Sigarenm.bona), secre
taris en G. van Wijland Timmer 1.), penning
meester.
Direct werd begonnen met ei© bestaarde
vereenigingen tot aansluiting te brengen cn
nieuwe vereenigingen te stichten
De slagers sloten zich ann op I Ecbr. 1901,
onderhandelingen over aansluiting werden ge
voerd met schilders, machinisten en stokers
spoorwegen, tracticpevsoncel e.a. Vereenigin
gen van kalk- en steenbuwerkers cn kofferma-
kevs werden opgericht, alsmede een volkskies-
vercaniging, die tot taak kroeg dc kiezers,
niet georganiseerd in de S.D.A.P., aan den
klassenstrijd te doen deelnemen. In April 1901
wo'reri 5 organisaties nieuw toegetreden cn h'ct
ledental gebracht op 250. Behalve het ver
sterken der macht van dc arbeiders op vak-
en politiek gebied stelde men zich ook ten
doel, op het voorbeeld dèr Belgisch© socialis
ten, het stichten van coöperaties. Dc arbeiders
werden opgewekt om lid te worden dezer
coöperaties, om tc kunnen komen tot stichting
van ccn nrbeicl'erscoöpcratic. Deze actie leidde
ten slotte tot het stichten, op I Juni 1902.
van dc bakkerij „Vooruit".
Dc bepaling van .het doel van den B.B. en
niet minder de uitvoering van de middelen oni
tot het doel te geraken, voTmden langen tijd
het hoofdpunt der discussies: De klasscnstiijd-
theorie was. een verschilpunt, waarover voel
geboomd werd. In weren werd dc klassenstrijd
door alle nrbcidersvcrecnigingen gestreden
dit feit erkennen wilde ir.cn echter niet altijd.
„Dc bend plaatst zich op het standpunt van
Gen klassenstrijd", v:os bij vel© benden een
congrcsvoorstel. dat het eenc jaar aangeno
men., het andere jaar verworpen weid. Geen
wcnd:r d.us, dat men in Amersfoort niet dade
lijk den goeden weg bewandelde. Voor de
stich'crs van d.cn B.B. stond vast, dot d© klas
senstrijd er was cn dat hij gestreden dicr.dc te
worden.
De orgunisatie van dien strijd, plaotselijk,
werd op 22 Juni als volgt vastgesteld lo. de
S.D.A.P. neemt op zich de propaganda voor
het socialisme2o. de Arbeiders-kiesverce-
niging organiseert den strijd voor een betere
wetgeving cn streeft nnor ontwikkeling vnn het
politiek bewustzijn bij de arbeiders3o.' dc
vakbonden voeren den s'.rijd voor varketc-i
ring der arbeidsvoorwaarden in hun vak; 4o.
de A.B.B. heeft de algemesne leiding en be
hartigt de b-lnngcn die olie orbeidcvs gemeen
hebben.
De B.B. Icicdc erf steunde op elk gebied
waorep dc arbeiders streden,
Eehulve- het stichten cn steunen van vakver-
eenigingen, het ijveren voor coöperatie cn Alg.
Kiesrecht, werd getracht ccn werkloosheidsver
zekering in tc richten, een eigen gebouw tc
stichten, ccn ziekenfonds, zang-, gymnastiek-
cn toone'clyereènigingcn op te richtenIn
overleg met de arbeidersorganisatie in Zeist
uerd J. Oudegcc^ kandidaat gesteld voer de
Tweede Kanicr. Op voorstel van de Timmer
lieden werd geageerd voor wettelijke bepalin
gen betreffende minimum loon cn maximum
arbeidstijd in Rijks- cn Gemeente-bestekken
ven uit tc voeren v.crken.
Zocols boven reeds gezegd bestend de A B.
B. uit besturen ven arbcidersvereenigingcn, <li»*
elk één gedelegeerde benoemden.
Men kende: lo. gcdelcgeerdcnvenrncciin-
gen2o. bcstuurdcrsvcrgaderingcn, die ééns
per maand bijeenkwamen 3o. alg©m<?er.e le
denvergaderingen.
Bij het voeren der propaganda kon men nug
niet beschikken over „dc Pers"; een enkel
bluT leende zich er toe eens een vergadering-
verslag op te nemen, maar daarmee was het
ook uit. „Het Volk" bestondmen moest
evenwel kunnen beschikken over een plaatse
lijk of eert provinciaal orgaan, met veel ruim
te ten gebruike van Amcrsfcoit. Een plaatse
lijk blaadje Amersfoort Vooruit", werd ccn
tijdlang uitgegeven als orgaan, van A.B.B. en
S.D.A.P. Geld, om de uitgave door te zetten,
was echter niet aanwezig. Ten slotte kwam men
er toe „De Slem. des. Volks" op tc richten, or
gaan voor dc provincie Utrecht, len behoeve
der SD.A.P. cn Bèsiuurd©rsbcnden.
Tn zijn eerste levensjaar verzamelde dc B.
B., om volledig cp de hoogte te zijn van dc ar
beidstoestanden, gegevens voor een statistiek
ven Iconen, arbeidstijd en overige voorwaar
den waaronder gewerkt werd.
Dé aangevangen pogingen ern de gemeente
werklieden te erganiseeren, faalden jammerlijk;
de geest cnclcr deze arbeiders was niet goed.
Gp hel einde ven het eerste jaar waren de
volgende vereenigingen oongesloten S.D.A.P.,
Mach'nisten en Stokers, l'ractiepcrsoneel, „Ons
Aller Behing", Sigarenmakers, Koffcrmukers,
Tire-meilieden, Kalk- en Sleenbewcrkers, Typo
grafen, do Sjouwers en Bootwerkers en Schoon
makers, niet een totaal ledental van 509.
Dc A.K'.V. was ombonden.
Het politiek program op onderwijsgebied
dient nog vermeld tc werden. Met bestond uit
de volgorde cischcn I. Goed hcrhulingson-
derwijs 2. Goede somcnstclling der. commis
sie tot wering van schoolverzuim 5. School-
voeding cn -klecding4. Schoolboden 5.
Klussebcpcrking tot 30 leerlingenG. Aan
sluiting bij het landelijk onderwijscomité.
Voorts weid een anntol stekingen en boy
cots gesteund.
Het bestuur bestond ann het einde des joors
uit Benschop, voorzitterResink, sccreloris;
Wijlund, penningmeesterSevcs, 2e voorzit
ter Grenzenberg, 2c secretarisHuisken, 2c
penningmeester.
In 1902 werd gelrncht organisatie tc bren
gen onder de dienstboden, bierbrouwers, bak
kers, wevers, landarbeiders, stucadoors, e.a.
Opgericht werd ccn anti-militaristische pro-
pagandadub en, op voorstel van de typo's
een „Jonge wacht".
Zocals in elk begintijdperk kwamen cn gin
gen dc organisaties. D.* tegenstand vun
patroons en burgerij was veel sterker tegen
de arbeid:rsorgnniscties dan nu.
Op polilick gebied vreesden zij het ontwa
kende kiasscL-jwustzijn niet nvndcr. Bovendien
leefde dc verwachting bij dc nrbeideVs, dat do
ovgan'satics in staat zouden zijn in korten tijd
aen alle misstanden ccn einde, tc maken. Zij
beseften nog allcrmunsl, dat deze vrijmaking
een zaak is, d c langdurige voorbereiding cn
volhardend werken verei cht. Alles bijeen ge
nomen mocht liet resultaat van hun werken
blijde h^op geven aan de to. nmalige werkers.
In 1902 werd de eerste staking in Amers
foort gevoerd, door dc sigarenmakers, bij de
firma Ruys. Het dee'nemen van Resink aan
dc leiding van deze slaking bleek lo er een
der redenen te zullen worden waarom onze
stadsbestuurders hem zouden ontslaan als
lccraar enn de Iloogere Burgerschool.
Door de typografen werd do boycot uitge
sproken over <lo firma's Waker cn Riezcn-
bos cn het Utrcchtscli Nieuwsblad en dc Utr.
Courunt.
Gendresseeid werd aan den Raad inzake
werkloosheidsvoorziening cn voor kindorvoe-
ding cn -klecding aangedrongen werd om de
mogelijkheid te ovenvegen van verzekering.
Aan dc Regeering en de Kamers werd ge
vraagd d.- voorgestelde verhooging ven ac
cijns op het gedistilleerd niet aan tc nemen.
1902 was een vruchtbaar jaar; meer cn meer
kwamen dc urbeiders ot organisatie. Hot leden
tal ic.n den A.B.B. steeg to; pl.»m. 500 per
sonen. Toen kwam het rainpjuar 1903. Door
dc regcering-Kuypcr was een wetsontwerp in
gediend, dat het slaken in sommige bedrijven
stralbaur s elde. Dc jonge arbeidersbeweging
maak;? zich op om ir.et nlic middelen, die
haai' ten dienste stonden, dezen unnval af te
weren. -Amersfoort, als looppunt «vnn spoor
wegen, was in dezen strijd von groot gewicht.
Dc geest onder de arbeiders was goed. Een
plaatselijk comité von verweer tegen den be
raamden aanslag werd opgericht, met Resink
als voorzitter, van Wijlund als secretaris, ter
wijl Ercdcrik van Eedcn door het landelijk
comité aangewezen v.crd om voor Amersfoort
ais actiolcfder op te treden. Dc eerste spoon*
wegslüking overviel de Regeering en werd
gewonnen. Dc tweede staking werd verloren.
Toen de spoorwegstaking er slecht voorstond,
werd do algemcenc staking geproclameerd.
De'staking werd verloren met' als resultaat
bij dc machthebbers dc wetenschap, dat de
arbeiders zich niet olies meer lieten we'gc-
vallen cn er in 't vervolg rekening met hun
cischcn gehouden diende tc worden; bij de ar
beiders een aantal slachtoffers cn een lijdelijke
ontmoediging. Voor dc slachtoffers werd
1831.70 aan g 'd bijeengebracht. De boy
cot, uitgesproken egen de Phoenix-brouwerij,
werd na maandenlange actie verloren. Het
ledental van £en A B.B. daalde beneden dc 150
personen.
De B.B. bleef dcor.guan met zijn actie; hij
sloot zich uan bij het landc'ijk- cn bij het
provinciaal comité voor algemeen kiesrecht;
hij verweerde zich tegen de actie der kerke
lijke beweging, schriftelijk cn mondeling. De
sigarenmakers leefden veer op en sloten z;ch
weer aan; idem dc s'ogcrs en anderen. Het
spoorwegpersoneel mocht zich niet organi-
sceren
1 Nov. 1907 werd hot Bureau voor Arbeids
recht opgericht, met K. ven 't Veer ols amb
tenaar.
Enkele jaren ging het sic-cht, te meer daor
in de joren I9G7 tot 1900 'een economische
crisis haar noodlottige gevolgen deed gevoe
len; dc typo's scheidden zich 2G Maur: 1906
af cn stelden pogingen in 't werk een P.A.S.
op tc richten. Nu 1909 begint dc propaganda
weder vruchten af te werpen, het aantal or
ganisaties cn he'. aantal Jeden neemt weer toe,
Eer roman uit het donkerste Napels
door
HANS POSSENDORF.
AS
Weliswaar kende de Fottuchiara niet de on
middellijke aanleiding tct dit vreemdo optre
den, maar dat het op ccn of' ander manier in
erband stond niet den blonden vreemdeling,
Tie nu al een week lang iedren morsfen om
acht uur kwain dat begreep ze dadelijk.
„Wat is dat voor önzin?" vroeg te. toén zo
een weinig van haar verbazing bekomen was. efi
wees daarbij minachtend op*het opruimings-
werk van Carmela, waardoor dc heele kamer
haar opeens vreemd cn Ongezellig voorkwam.
Het meisje kreeg een kleur en bleef, het als
stofdoek gebruikte stuk ondergood achter haar
rug houdend, als cp een misdaad* betrapt, stil
en onbewegelijk staon. Ze kon toch niet vertel
len, wot Ufing den vorigen dag in de dikke
stoflaag op het tafelblad had geschreven. Want
die woorden hadden behalve een vleierij aan
het aatcs dor Napolitaonsche vrouwen oo een
strenge kritiek op haar huishoudelijke deugden
bevat. En ol aou ze het haar pleegmoeder ge
zegd hebben, de Fattuchiara zou toch niet
begrepen hebben, wat de vreemdeling daar
eigenlijk mee bedoelde. Carmela zelf had er
immers ook niets van begrepen, tot, Ufing een
lang vertoog lijcld over hc-t verschil in opvat
ting over de begrippen „orde" cn „zindelijkheid"
in Weenen en Napels.
Den eersten den besl?n dag was het Carme
la al opgevallen, dat de Oostenrijksche schil
der met een naar NGpolsche- opvattingen bijna
belachelijk pijnlijke netheid was gekamd cn ge
schoren, dat zijn handen cn nagels er uit
zagen of hij er den heelen deg op poetste,
dat op zijn boord geen vlokje en cp zijn klee
ding geen stofje te bekennen was. Zelfs de delu
ge hecren in dc loges van liet San Carlo Theater
konden zich hierin niet niet hem meten, en zij
had een dergelijke netheid cn verzorgdheid lot
nu toe alleen maar op plaatjes van zeepdoozen
en sigarenkisten gezien. Ze vond dan ook in
het begin die overdreven zindelykheid bepaald
grappig', hoe goed haar dc aardige schilder niet
zijn blanke huid én helderblauwe oogen overi
gens beviel. Maar den tweeden dag was zij cr
al aan gewend, en den drdon dag was zij zóó
ingenomen met die netheid, dat zij probeerde
die na tc bootsen, waarmee ze dqdclijk Donnn
Assunta's argwaan opWbktc. Ufing zelf lvad
haar lot haar verdriet gezegd, det ze veel
mcoier en natuurlijker was, als ze er met zoo
glad en glimmend uitzag, zóó opgedirkt kon
hij haar niet schilderen. Nu wist ze niet nieer
hoe ze het hem naar den zfn zou kunnen ma
ken, en ze wilde toch zoo graag alles deen cm
hem plezier to doen; want niet alleen schil
derde hij prachtig, maar hij scheen haar ook
den knepsten, inncmendsten man, dien ze coit
had ontmoet. En toen Ufing lianr op haar kin-
derijk-indringerige Vragen naar zijn familie on
der het 2egel vön geheimhouding had verteld,
dat hij een „conté" was, was ze Keelemaul niet
verbaasd. Want zoo als hij was, zoo had ze
zich altijd een echte graaf voorgesteld, en
niet,zoo, als die jonge, aanstellerige melkmui
len, die je bij eiken slap in de koffiehuizen cn
dansgelegenheden van Napels ontmoette.
„Nu je toch op bent, kan je ook jvel meteen
komen ontbijten," zei Donna Assunta, zonder
verder te vragen, want ze hod medelijden met
de verlegenheid van het geliefde kind.
Er wns vandaag iets bijzonder lekkers: de
Fattuchiara hud een dikke soep gekookt cn
juist van den voorbijkomenden bakker een
versch, nog warm wittebrood gekocht. Ze
sneed er een sroot stuk af, brak het in stuk-
ken, goot cenig© lepels von de geurige saus,
waarin groote stukken knoflook dreven, over
de brosse kruimels cn reikte het Carmca toe.
Maar nu gebeurde iets ongehoords: Carmela
weigerde de lekkernij aan te nemen.
„Wat? Wij je je lievelingskostje niet heb
ben?" vroeg de Fattuchiara verschrikt. „Voel
je je niet lekker, mijn hartje? Of ben je boos?
E; meelid© het zoo kwaad niet. Het is jouw ka
mer cn je kimt er mee deen wat je wilt. --
Kom, schotje, eet nu toch."
Maar nu gebeurde er iets nóg ongehoorders:
Carmela zei, haperend en verlegen, maar toch
heel duidelijk „Nee, dank u. Ik wil het niet
<;ten om de knoflook. Signor Raimondo l) heeft
gezegd, dat nis je knoflook eet. dm ruik je
er zoo nanr
Donna Assunta stoorde haar pleegdochter
aari, of zij haar verstand had verloren. En vol
ergernis en verbazing, stamelde ze: „Nanr
knoflookuriken?naci knoflook!
naar onze heerlijke knoflook V'
Maar nu vatte Carmela moed cn vertelde-,
dat zij den schilder gisteicn in de pauze voor
hei ontbijt oen met knoflook gekruide Pizzu
had aangebeden, en dat hij die met een grapje
hnd geweigerd, zeggende, dat geen jong meis
je hem meer con kus zou willen geven, ah
hij naar knoflook rook.
1) Raimund. (In Italic noemt rr.en bekenden
steeds bij den voornaam).
I Maar nu kende Donnn Assunta's verontwaar
diging geen grenzen nieer: ,.L>ie idioot! bar
baar riep ze met haar diepe, galmende stem.
„Wil hij onze goeie Nopclsche pizza beschim
pen, die dagdiefI En jou rnoakt hij ook al
gek met al zijn onzin, zoo'n fattige blonde
aap I Mar.r wacht maar, vriendje, iij komt
mijn basso niet meer in. Of ik zol <le Mar-
chese roepen om h-m weg te jagen."
Carmcki hnd het einde von dc-zcn woordan-
\loed niet afgewacht, z.- was opgesprongen en
in haar kamer gesneld. Daar sloot ze de deur
af en gocidc zich lurd snikkend op haar bed.
Vergeefs klopte en schudde Donnn Assuntj
aan de deur, vergeefs bad en smeekte ze Car-
meln haar toch cpr.i t e maken, de deur bleef
gesleten en de Fattuchiara trok zich ontdaan
en vol berouw in de keuken terug. Haar voor
nemen om Ufing niet meer binnen te laten,
had ze dadelijk weer epgegeven; niet elhen
omdat Cumielü hel zco prettig vond om ge
schilderd te worden, maar vooral, omdat ze
Raffaele bij zijn terugkeer naar Napels met
het portret van zijn geliefde zuster wilde ver
rassen. Zc was dan ook uiterst beleefd, toen
Ufing kort daarna op zijn gewene' uur kwam.
Carmela was ondertusschen tot bedoren ge
komen en had zachtjes den grendel vnn haai
deur geschoven. Glimlachend of er niets ge
beurd was, ontving zij den schilder cn reikte
hern met kinderlijke lieftalligheid de hond.
Ufing keek tevreden knikkend in dc opge
ruimde l.anicr rond en Carmela bloosde op
nieuw. En toen ging hij aan het werk: de ezel
het schildergerij cn liet begonnen portret wer
den uit een hoek der kamer te voorschijn ge
haald cn in het kleine tuintje opgesteld.
Carmela was reeds in costuum: zc droeg in-
plaats van een rok een groote bonten zijden
sjaal om cte heupen gebonden, het fcovcnli-
i chaam was slechts met een hemd met korte
mouwen bekleed, dc dikke krullen, met ccn
J krans van wijnranken versierd, vielen los over
schouders en hals cn zo droeg schoenen noch
kousen. In dc slup neerhangende rechterhand
hield zc de tambourijn, do linker had ze achter
liet hoofd gelegd cn zc moest als vermoeid van
den dans tegen c-cn boom van het kleine tuintje
leunen. H?t vcel-klcurigo loof der struiken cn
dc bonte herfstbloemen vormden ccn heerlijken
achtergrond voor de bekoorlijke meisjesgestalte.
Eerst was Carmela het heeltmaol niet eens
'geweest niet deze houding. Ze wilde rich in
haar Eeste japon, mooi gekapt cn met c4©gante
schoentjes in een koninklijke houding laten
schilderen, cn Ufing hud lang moetc-n praton,
eer hij haar overtuigd had, dat zc zóó véél
mpoier was. Teen had zo eindelijk toegegeven,
en was de wcnschen van den schilder wat hou
ding en gelaatsuitdrukking' betreft, zóó vol
maakt nagekomen, dut deze, verrukt van dit
heerlijke mocjc-l, onmiddellijk besloten was, het
nicit bij dit cone portret te Juten blijven.
In het begin viel het Carmela zwaar zoolang
stil te slaan. Als haar iets in het hoofd kwam,
veranderde ze plotseling hoor houding en bab
belde cr lustig op los. Maar eindelijk had
Ufing haar zoo ver, dat zc zich, ondanks haar
gesprekken met hem, niet meer verroerde, lót-
dat hij verklaarde, dut zo een kleino pauzo
zouden houden. Dan haalde ze verlicht adem,
schudde de haren naar achteren cn rekte be-
hagclijk de stijve ledematen. Dikwijls werden
de pauzen erg lang. Ufing cn Carmela zaten
don in het tuintje op ccn smal bonkje dicht te
ren elkaar aangedrukt, want het bood
nauwelijks plaots genoeg voor twee personen
cn de Oostenrijksche edelman kon maar
niet genoeg krijgen van het gebubbe! van dit
natuurkind
(Wordt vervolgd).
