m
m
m
m
ui
Collecte Watersnood.
Gedenk daarom in ruime male de sctiaal-collectevan a.s. Woensdag
miiMuisriiis zj -.7 :z
„DE EEMLANDER"
GROOTE BALANS OPRUIMING
Pianohande! L. KLEIN
PRIJS DER ADVERTENTIE me! inbegrip van een
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
Wij denken bijna steeds aan genoegens voor ons zelf.
Laten we Woensdag eens toonen, veel over te hebben
voor het lenigen van verdriet der ongelukkigen.
„LHIRONDELLE" W. K. VAN ROSSUM
Eén maal in Uw leven
Gebr. Perzina
Princess ïRoom
eiuben ^Bestuursvergaderingen.
Biljartzaal.
24e 'aargang No. 163
per post f 3.—, per weck (met sralis verzekering
tegen ongelukken) 0.176, alzondcrlijkc nummer*
1 C .05.
AMEHSF08RTSCH DAGBLAD
DIRECTEUR-UITGEVER: J. VALKHOFF. ARNHEMSCHERP00RTWAL 2 A. POSTREKENING N». 47910 TEL INT 513.
Maandag 11 Januari 1926
bewijsnummer, elke regel meer 0 25, dicnstaanb'e*
dingen en LicldAdighelds-adve tcnticn voor de helft
der prijs Voor handel cn bedrijf bestaan zcei
vooidecugc bcnalin:cn voor het advcriecicn tene
ciicu airc, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
De Watersnood.
Teruggekeerd van mijn bezoek aan de
door den watersnood getroffen streken is
het mij een behoefte een persoonlijk woord
tot mijn volk te richten.
Naast dank aan God, zij dat een woord
van oprechte waardeering tot de redders der
kostbare levens die in gevaar verkeerd heb
ben, zoowel als tot allen die medewerkten
tot het liefdevol onthaal, dat den van hun
dak beroofden alom bereid is.
Niet minder waardeering heb ik voor hen,
die rust noch kracht hebben ontzien, om
verder onheil te keeren en die niet ver
sagen, waar nog steeds onvermoeide werk
zaamheid geboden is.
Ik ben verzekerd van uw aller innig mede
leven met het leed dat zoovelen getroffen
heeft, een leed waarvan ik zelf getuige ben
geweest.
Kennende de kracht die er van uitgaat
zich gedragen te weten door gemeenschap
pelijk gebed, zoowel voor de door den
watersnood getroffenen als voor de verdedi
gers onzer dijken, zullen allen zonder on
derscheid een wensch van mij vervullen,
wanneer zij zich daarin met mij vereenigen.
WILHELMINA!.
VOLKENBOND.
DE VOLKENBOND ZES JAREN OUD
Londen, 10 Jan. (V. D.) De Volkenbond
bestaat vandaag zes jaren. Dc Britsche pers
vijdt gunstige beschouwingen aan hef ver
richte werk cn aan de gemaakte vorderingen
in de laatste twaalf maanden. Er wordt gewag
emaakt van het bereikte succes in het
rieksch-Bulgearsch conflict cn van het feit
at het permanente hof van internationale jus-
:tie in een jaar drie oordeelvellingen en drie
adviezen heeft gegeven. Ook wordt gewezen
op den omvangrijken arbeid van de verschil
lende commissies en conferenties op velerici
gebied b.v. betreffende de réfugiés, het verkeet,
de gezondheid, den handel in verdoovend»
iiiddelen, den handel in wapenen, de slavernij,
DE VOORBEREIDING DER ONTWAPE
NINGSCONFERENTIE.
Men rekent op Ruslands deelneming.
In officieele kringen te Bern neemt men thans
aan, dat de Russen tcch nog zullen deelnemen
aan de vergaderingen \an de commissie van
voorbereiding voor de ontwapeningsconferen
tie, ook indien dezo tc Genève gehouden wordt
Na de uitdrukkelijke belofte van dc Zwitser»
sche regeering, dot den sovjet-gedelegeerden
olie mogelijke maatregelen ter beschenning
van hun persoonlijke veiligheid zullen gewaar
borgd zijn, schijnen de Russen niet langer in
hun verzet tegen Genève te volharden cn dit
des te minder, omdat men in Volkenbonds
kringen scheen besloten te zijn, na den Blief
van °Mot'ta aan den Volkenbond, aan den Rus-
sïschen wenscli om dc vergaderin-^n buiten
Zwitscisch gebied te doen plaats vinden, niet
toe te geven.
DE POLITIEKE CRISIS TE BERLIJN.
De democraten cn het centrum nog
steeds voorstanders der groote
coalitie
Berlijn, 10 Jan. (V.D.) Tusschcn de Cen
trumpartij cn de democraten vonden gisteren
en heden besprekingen plaats inzake de kabi
netsformatie. Men kwam overeen in elk geval
te trachten met de sociaal-democraten een
overeenstemming inzake dc kwestie der groote
coalitie tot stand te brengen.
Het partijbestuur van het centrum en de rijks-
dagfractics van het centrum zijn heden bijeen
gekomen om, wat betreft de regeeringscrisis,
een definitief standpunt vast te stellen.
Hindenburg wacht dc besluiten
der fracties af.
Dc rijkspresident heeft betreffende de kwes
tie der regeeringsvornvlng besloten de aan
staande besluiten der fracties af te wachten,
alvorens aan een bepaalden persoon de vor
ming van het kabinet op te dragen. Tegen van
daag heeft de rijkspresident dè leiders van dc
centrum- cn de democratische partij, Fehren-
bach cn Koch, bij zich ontboden, ten einde ten
spoedigste tot een definitieve regeling inzake
deze kwestie te geroken. Een verdier uitstel van
de regeringsvorming houdt dc president n.l.
voor ongewensoht.
DE KWESTIE VAN DE Z.G. BAANTJES-
JAGERIJ BIJ DEN VOLKENBOND.
De rijksdagcommissie van buitenlandsche za
ken heeft met 16 tegen 12 stemmen een motie
van de soc.-dem., het centrum en de dem. aan
genomen, waarin wordt verklaard, dat er geen
grond is voor de bewering, als zouden de soci
aal-democratische partij of vooraanstaande le
den dezer partij hebben getracht het volken
bondssecretariaat te beïnvloeden, alsook dat de
tegen het centrum gerichte bewering van den-
zeueen aarü berust op het leit, oat afg. Morx
siechts een vraag van particuliere zijde nopens
voor het secretariaat geschikte personen iheeft
beantwoord, waarvan hij buitenlandsche zaken
ten spoedigste op dc hoogte heeft gesteld
DE ONTRUIMING DER KEULSCHE ZONE.
Berlijn, 10 Jan. (V. D.) Naar uit Keulen
wordt gemeld, is binnen ecnige dagen dc ver
huizing van Keulen naar Wiesbaden te wachten
van het Engelsche hoofdkwartier, dat daar op
20 Januari zijn werkzaamheden zal aanvangen
Daarentegen zou de definitieve ontruiming der
Keulsche zone niet voor begin Februari haar
beslog krijgen.
DE HANDEL MET CHINA.
Men verneemt, dat ei in Duitsche handels
kringen plannen bestaan tot het oprichten van
een kamer van koophandel in Sjanghai, om
gelden te verstrekken voor het Duitsch-Chi-
neesche handelsverkeer.
DE BROUWERS TEGEN VERLAGING
VAN DEN BIERPRIJS
M n c h c n 9 Jan. (H. N.) In een ver
gadering der vert'genwoordigers van de bier
brouwerijen is in verband met het streven der
vegeering om tot een verlaging der prijzen te
geraken, een motie aangenomen, waarin ge
zegd wordt, dat een verlaging van den bierprijs
zonder ernstige schade voor het bedrijf niet
mogelijk is, temeer daar reeds vaststaat, dat
met ingang van 1 April de bierbelasting nog
zal worden verhoogd. Dc desbetreffende com
missie heeft opdracht gekregen nogmaals met
do regeering over het prijsvraagstuk te onder
handelen.
MASSA-ONTSLAG VAN SPOORWEG
PERSONEEL.
In de bezette gebieden zijn blijkens een be
richt uit Coblenz tot I Jan. 1926 ontslagen
25,000 spoorwegambtenaren en ongeveer
53,700 arbeiders der rijksspoorwegmaatschap-
pijr in 't geheel een kleine 80,000 personen.
DE WERKLOOSHEID.
B e r 1 ij n, 9 J a n. (H. N.) De toestanó op dc
Berlijnsche arbeidsmarkt is in de afgeloopen
weck nog slechter geworden. Bij de arbeidsbeur
zen staan thans bijna 171,000 werkloozen in
geschreven tegen 160,000 in de vorige week.
Vooral uit den handel en de kantoorbedienden
melden zich vele ontslagenen aan.
VEROORDEELD WEGENS TE LANG
LATEN WERKEN.
Leipzig, 9 Jan. (H. N.) Een interes
sante uitspraak is door het gerechtshof te Leip
zig gedaan. Bij het filiaal der Drcsdener bank
te Leipzig had men het personeel tot 12 uur
per dag toe laten werken, hoewel de wettelijke
arbeidstijd in het bankbedrijf 52U tot 54 uur
per week bedraagt. Wegens het zich niet hou
den aan den arbeidstijd, is thans de directeur
an het filiaal tot 1000 mark en een afdee-
lingschef tot 400 mark bcete veroordeeld.
VALSCHE BILJETTEN VAN 1000 DINAR.
Verscheidene arrestaties in
Duitschland.
Uit Bielefeld wordt d.d. 10 Jan. aan de Cour.
gemeld
Ten aanzien van de ontdekking eener val-
schc munsterwerkplaats, alhier, waarin volschc
Zuid-Slavische bunkbi'jetten van 1000 dinar
worden vervaardigd, wordt van de zijde der
plaatselijke politie het navolgende medege
deeld
In Zuid-Slavië zijn eind December twee
Zuid-Slavische onderdanen bij het in omloop
brengen van valsche bankbiljetten van T000
dinar gearresteerd. Bij het daarop naar de ver
vaardigers dezer biljetten ingestelde onderzoek
wees een spoor naar Bielefeld. Op verzoek der
Zuid-Slavische regeering, die een hooggeplaatst
ambtenaar naar Duitschland zond, werd daarop
door de leiders der valsche geldcentrale en
door de recherche te Bielefeld het verdere on
derzoek met kracht voortgezet.
Dit heeft Zaterdag geleid tot de ontdekking
in de steendrukkerij van Nordholt te Sieker
van alle voor de vervaardiging der valsche
biljetten gebezigde steenen en van 100 K.G.
paoier, bestemd voor het drukken der biljetten.
De eveneens gevonden drukplaten zijn ver
vaardigd door den lithograaf Ludwig Alting te
Lippinghausen, aan wien de Zuid-Slaviscne
valsche munters door een te Biinde gevestigd
vertegenwoordiger Joseph Mail, waren geko
men. Alle drie zijn Zaterdag gearresteerd.
Door de valsche munters zijn 8500 valsche
biljetten van 100 dinar elk vervaardigd, die
door de opdrachtgevers raar Zuid-Slavië wer
den gesmokkeld. Daur werden deze biljetten
in beslag genomen.
Er was opdracht gegeven nog 30,000 stuks
te vervaardigen. Hiermede is evenwel geen
aanvang gemaakt, daar de opdrachtgevers de
toegezegde betalingen niet deden.
Ten einde het drukkerij-personeel te mislei
den, werden de biljetten gedrukt op popier,
voorzien van een briefhoofd, t.w, ,,Fratelli Lo-
cratino ed comp., Castelno Grandi, comercio
di vini alimentari.
Andere, bij deze affaire eveneens betrokken
Zuid-Slavische onderdanen zijn heden te Duis
burg gearresteerd,
WEER EEN VEEMMOORD.
Berlijn, 9 Jan. (H. N.) Volgens het 'Acht
llhr Abendblatt is de politie opnieuw een veem
moord op het spoor gekomen. Het geldt h:e:
den onderofficier Schoebs, óie einde November
1923 op den straatweg van Doeberilz naar he»
slation Finkenkrug doodgeschoten is. De po
litie is druk bezig deze zaak tot opheldering te
brengen.
EEN ROOFOVERVAL IN EEN D.-TREIN.
Be r 1 ij n, 9 Jan. (H. N.) In den D-i-ein
Berlijn—Keulen heeft vannacht een roofover-
RECI
SS
Vsn 14 rogcis 4.05^,elke regel meer 1.—
Alleen onze bekende goede
kwaliteiten en modellen
zullen tegen zeer verlaagde
prijzen worden verkocht
16-18 LANGESTRAAT, AMERSFOORT
Wilt g:j slechts
een klankvolle piano aan-
schaffen, koopt dan een
Hoflev van H. M. de Koningin
Vertegenwoordiger
JlrssTitschaslraat 41.
Restaurant van Hamersveld Jr.
Gelegenheid voor:
val plaats gehad. Nadat de trein het station
Stendal was gepasseerd, drong een onbekende
een afdeeling binnen, waar zich slechts één
reiziger bevond en viel dezen aan. De aange
vallene stelde zich echter te weer cn or ont
stond een worsteling, waarbij het den aanvaller
gelukte naar buiten te komen om te ontsnap
pen, doordien hij den arm van den reiziegr
tusschen de deur klemde. Hoewel de trein on
derzocht werd, kon men den aanvaller niet vin
den. Kort voor Hannover, toen de trein zijn
voort verminderde, sprong er echter een per*
soon uit den trein en wist te ontkomen, zoo'
dal de aanvaller zich vermoedelijk geruimen
tijd in den trein verborgen heeft gehouden
BELGIE.
DE TOESTAND VAN KARDINAAL
MERCIER.
Een Zoterdagavond uitgegeven bulletin ovei
den gezondheidstoestand van kardinaal Mer
rier zegt, dat er sedert Vrijdag een lichte ver
betering is vast te stellen, die voortduurt. Dc
kardinaal kon wat meer vloeiend voedsel tor
zich nemen.
Daarentegen meldde men uit Brussel aan dc
N. R. Ct., dat de toestand van kardinaal Mer
rier stecd^ zorgelijker wordt. Men verwacht
thens het einde. De kardinaal heeft Zaterdag
den bisschop van Doornik, den voorzitter van
den senaat en den Japanschen gezant ontvan
gen
FRANKRIJK.
HET HOOGE WATER.
Deling der Seine.
Het droge, koude weer doet een spoedige
daling der Seine voorzien. Sedert Vrijdag deal
de het peil 7 c.M.
DE VERKIEZINGEN IN SYRIË.
Omtrent de verkiezingen voor een voorloo-
.pige regeering wordt van Fransche zijde uit
Beiroet d.d. 9 Jan. gemeld, dat het in dc stad
Damascus bijzonder rustig is. In Homs waren
de verkiezingen niet mogelijk bij gebrek aan
candidaten; de gemeenteraadsleden, die de
stcmbureaux moesten presideeren, waren met
den dood bedreigd. Alle magazijnen, zelfs die,
welke levensmiddelen verkoopen, waren op
order der extremisten gesloten. Óp straat deden
zich geen incidenten voor. In Hama is het kalm,
de winkels zijn geopend. Een door ambtenaren
van het hooge commissariaat in den schouw
burg te Damascus gehouden bijeenkomst biacht
algemecne ontspanning teweeg en verhinderde
Damascus het voorbeeld van Homs te volgen.
In Aleppo zijn de verkiezingen normaal ver-
loopen. De politie heeft, wegens het vei hin
deren der stemming, dr. Abd el Rhaman en
een zekere Kayo leg en Moenir Sjolek, die on
langs in vrijheid waren gesteld, wederom ge
arresteerd. Om twaalf uur 's middags was het
stembureau samengesteld. De minister-president
cn een gendarme meldden zich aan, doch c-r
waren geen candidaten.
In AlexandTette nemen de verkiezingen een
normaal verloop. In Anticchië is de strijd hevig,
de Muzelmansche Socnisten strijden daar met
de orthodoxe Grieken.
ZWITSERLAND.
DE BEVOLKING VAN ZWITSERLAND.
De laatste volkstelling heeft uitgewezen da-,
Zwitserland ccn zielental van 3.880.320 heeft
(in 1910 3.753,293) met 494,356 woonhuizen
en 886.876 huishoudingen.
ENGELAND.
EEN REDE VAN BALDWIN.
Londen, 9 Jan. (H. N. Draadloos). De
eerste minister Baldwin heeft gisteravond voor
een gehoor, dot uit talrijke personen uit dc
geleerde wereld, letterkundigen en genoodig-
den, vooral uit verschillende kringen op het
gebied van onderwijs, bestond, als president
een voordracht gehouden over de klassieken
en den rechtschapen mensch in dc jnarlijksr.hc
vergadering van de klassieke vcrceniging in
Middle Temple Hall. In zijn welsprekende toe
spraak zeide de eerste minister, dut, wat hij
vooral uit zijn klassieke studies had overge
houden, het gevoel voor de standvastige ver
houding der waarden is en diepe eerbied voor
de juiste keuze van woorden. In dieptreffendc
bewoordingen gaf hij uiting nnn zijn afschuw
voor het denkbeeld, dat een nieuwe Europec-
schc oorlog mogelijk zou zijn en hij deed een
beroep op dc vcrceniging als toortsdraagstcr
van den klassieken geest om mede te helpen, ten
einde de Volkenbond te steunen. Het is krank
zinnigheid, die met broedermoord gelijk staat,
aldus verklaarde hij, om tc veronderstellen, dat
er oorlog kan zijn tusschen haties, die hun
eerste lessen tot opvoeding tot het staatsburger-
schop van dezelfde moeder hebben gehad.
DE OORLOGSSCHULD VAN ITALIË.
Dc Ialiaanschc delegatie Woens
dagochtend tc Londen verwacht.
Londen, 9 Jan (H.N.DR.L.) Graaf Volpi.
dc Italiaanschc minister van financiën en dc
overige leden van de commissie tot regeling
van dc Itoliaonsche schuld aan Engeland zul
len Woensdagmorgen tc Londen aankomen. De
besprekingen met Winston Churchill, den kan
selier van de schatkist, zullen dan, naar ver
wacht wordt, den volgenden dog beginnen. Het
vertrek der delegatie werd vertraagd door den
dood van de koningin-moeder van Italië.
SPANJE.
TREINONGEVAL.
Londen, 9 Jan. (H. N.) Volgens een be
richt uit Madrid is de trein uit het Nooróen bij
het passeeren van een wissel ontspoord, ten
gevolge waarvan II personen gekwetst wer
den, waarvan 2 ernstig,
HONGARIJE.
DE VALSCHE BANKBILJETTEN.
Het onderzoek gesloten.
Boedapest, 9 Jon. (H. N.) Het politie
onderzoek in de zaak der valsche bankbiljetten
is thans geëinrigó en de gear *cs-< c-rden zijn
aan den rechter van instructie o\crgcleverd
(Ook de Voss. Ztg. meldt, dat het dossier Za
terdag aan den officier van justitie ter hand is
gesteld).
Arrestaties
De politie heeft Korts, den directeur van het
cartografisch instituut, in hechtenis genomen,
onder verdenking, dat h'" van hr? d-ukken van
de valsche Fransche bankbiljetten heeft afge
weten.
Volgens de bladen heeft de politie een oor-
maligcn chef van het cartografisch instituut,
den gep. gen.-mojoor Jcsé Hayts, gearrcsteeid,
die eveneens worót verdicht bij de verval-
sching te zijn betrokken. Er bevinden zich
thans 18 personen in hecht Mis
De chef van de recherche te Belgrado is.
na een onderzoek te 'Agrom te hebben inge
steld naar dc ontdekking van de valsche bank
biljetten van 1000 dinar, naar Duitschland vei-
trokken. Er zijn 14 arrestaties gedaan in ver
band met deze zaak.
Diende de opbrengst der ver»
volschtc biljetten om een oor
log voor te bereiden
Uit Berlijn wordt gemeld, dot een voorma
lig Hongaarsch statssecrelaris in de Maandag-
morgcnbladcn een artikel publiceert over da
valsche frankbiljetten, waarin hij uiteenzet,
dot dj opbrengst dient om dc tallooze militaire
geheime vereenigingen te onderhouden. Hon
garije kon, volgens den schrijver, in 8 dogen
een leger van 450.0C0 man op de been bren
gen. De vervalschingen zouden in verbond
staan met een tcekomstigen oorlog. De schrij
ver beweert, dat Horthy cn Beihlen van d'e ver
valschingen op dc hoogte waren en eischt de
tenvalbrenging der huidige regeering cn ver
vanging door een eerlijke linksch© regeering.
TURKIJE.
EEN SPOORWEGONGELUK IN KLEIN-
AZIË.
Dooden cn gewonden.
Op lijn Pondermo—Soma is een trein ont.
spoord. Verscheidene rijtuigen schoven in el-
knar* Drie passagiers zijn gccood cn 25 ge
wond.
ARAB1E.
EX-KONING ALI TE BAGDAD.
Ex-koning Ali van den Hcdjaz is te Bordnd
aangekomen en door koning Fcisoel, zijn
broeder, ontvangen.
CHINA.
HET VOORGENOMEN AFTREDEN VAN
TOEAN SJI JOE1
Het herziene telegram van Toean Sji Joel,
waarin hij zijn voornemen te kennen geeft af
te treden, is Vrijdagavond uit Peking verzon
den. Er wordt geen datum voor het aftreden
meer in genoemd; het wordt als een proefbal
lon beschouwd en als voorbode voor een bewe
ging om hem aan het bewind to doen blijven.
Een vertegenwoordiger vnn het Japansche
departement van buitenlandsche zaken ver
klaart, dot, indien Toean Sji Joei, het hoofd van
het uitvoerend bewind in China, aftreedt en do
douane-conferentie en do confcrcntio nopens do
exterritorialiteit opgeschort zouden worden.
Japon zijn gedelegeerden, dio overgingen tot
gcdachtcnwisscling met de gedelegeerden der
ondcre moge-ndheden, niet zou terugroepen,
maar dc vestiging van ccn stabiele regeering
zou afwachten. Men meent tc weten, dot Jopan
een nieuw Chincesch ministerie slechts zou er
kennen, wanneer het vast zou staan dat het op
stcvigen grond komt te rusten.
DE POSITIE VAN FENG YOEH SIANG.
Nadat het Chineeschc kabinet het ontslag
van Feng Yoeh Siong had aanvaard, heeft het
hem tot bizonderen commissaris, belast met
het bestudeeren van den industricclen toestond
in het buitenland, benoemd
VEREENIGDE STATEN
EEN VERWORPEN VOORSTEL.
Londen, 9 Jan. (H. N.) Uit Washington
wordt gemeld, dot de commissie van het Huis
van afgevaardigden het voorstel verworpen
heeft om von regeeeringswege een onderzoek
in tc stellen inzake de monopolies van rubber
en koffie en dc controle daarover door buiten
landsche combinaties, welk voorstel door Hoo
ver, den fhinister van handel, ondersteund wns.
De voorzitter van den bond van Amerikaan-
schc rubberfabrikanten verklaarde, dot door dit
onderzoek de nijverheid en den nandel bena
deeld zouden worden.
HEVIGE SNEEUWSTORMEN.
Tien personen gedood
Londen, 10 Jon. Noor uit New York
wordt gemeld, zijn tien personen om het leven
gekomen tijdens ccn hevigen sneeuwstorm, dio
verscheidene uren in het Noorden der Ver.
Stoten heeft gewoed. (Cour.)
AUSTRALIË.
OPHEFFING VAN DEN WETGEVENDEN
RAAD VAN N.-Z. WALES.
Uit Sydney (N.-Z. Wales) wordt gemeló,
dat de premier Lang heeft medegedeeld, dat
de regeering deze week een wetsontwerp zou
indienen tot afschaffing van den wetgevenden
raad (Eerste Kamer).
VERSPREIDE BERICHTEN.
ZWARE BRAND OP SANTO-ANTOA.
Verscheidene rcgecrings-
gebouwen verwoest.
Uit Londen meldt men d.d. 10 J8n. aan dc
Cour.
Naar gemeld wordt is Zaterdag op Santo-
Antao, een der Kaap Verdischc eilanden, een
noodlottige brand uitgebroken. Hm vuur ver
spreidde zich met zulk ccn groote snelheid,
dat, voor dat de vlammen bedwongen konóen
worden, het gerechtshof cn het stadhuis bene
vens verschillende andere regeeringsgebouwen
verwoest werden, terwijl alle officieele beschei
den verloren gingen.
TAHITI GETEISTERD DOOR EEN
GEWELDIGEN ORKAAN.
Dcoden cn gewonden»
De Petit Parisien verneemt uit Papeete: Een
oikaan ven buitengewone kracht heeft op 3
Januari de eilanden Tahiti en Moorea (Gimco)
geteisterd cn op verschillende ploatsen groote