BINNENLAND.
1
Aa de Staatscourant van hedenavond ont-
leenen wij dé volgoi^de Kon. besluiten:
benoemd tot gewoon hoogleeraar aan de
Rijks-Universiteit te Utrecht in de faculteit dei
wis- en natuurkunde voor onderwijs in theore
tische natuurkunde en theoretische mechanica
dr. H. A. Kramers, lector aan de Universiteit
te Kopenhagen;
op verzoek eervol ontslagen mej. F. Bayards
als adjunct-commies bij het bureau in de com
missie voor 's Rijks geschiedkundige publica
ties.
benoemd tot vice-president der rechtbank te
Middelburg mr. G. F. baron thoe Schwartzen-
berg cn Hohenlansberg, thans rechter in ge
noemd college;
Zwolle; mr. M. de Muinck, thans rechter in
genoemd college;
benoemd tot notaris binnen het arrondisse
ment Roermond, standpluats Gemert, A. F. J
Verlindep, thans notaris te Hill;
aan den kapitein H. de Iongh, adjudant de»
le infanteriebrigade (brigade grenadiers en ja
gers), is vergunning verleend tot het aannemen
en dragen ven de ondersoheidingsteekenen van
ridder le kl. in de orde van het zwaard, hem
geschonken door den koning van Zweden.
HOFBERICHT.
Door het personeel in dienst van H. M. de
Koningin-Moeder te 's-Gravenhage en te
Soestdijk is aan H. M. do Koningin en Z. K. H
den Prins een bediag van 180.— ter hand
gesteld met bestemming voor de door den
watersnood geteisterde bevolking, welk be
drag oorspronkelijk bestemd was om H. M. en
Z. K. H. een huldeblijk aon te bieden ter gele
genheid van Hun 25-jarig huwelijksfeest. Di*
bedrag is door Hr Ms. Particulieren Secreta.
ris overgemaakt aan de Algemcene Vereenigde
Commissie voor den Watersnood te Amster
dam
DE KABINETSCRISIS.
Het evcntucele minïsteric-Lim-
burgr en het gezantschap bij
den paus.
Naar wij onder alle voorbehoud kunnen me-
dedeelcn zal het nieuwe ministerie-Limburg
indien de formatie gelukt, komen met een voor
stel tot integrale handhaving van het Pauselijk
gezantschap (dus geen accrediteering, en geen
tijdelijke gezantschap.)
De heer Dr. Lely schijnt aangezocht te rijn
voor de portefeuille van Wateistaat en tot
aanvaarding van die portefeuille niet onge
neigd te zijn. De oud-geuverneur-generaal van
Ned. Indië, dc heer Van Limburg Stirum is
aangezocht voer dc portefeuille van Koloniën
Verder zou de heer Limbur.g de portefeuille
van justitie nemen, de heer De Geer zou blij
ven aan binnenlandsche zaken, terwijl prof.
Slotemaker de Bruine zou aangezocht zijn voor
de poatefeuille van Arbeid.
Mr. Limburg zelf ov'er dc
Kabincisfor, natie.
Het Haagsche Corrcspondentiebureau meldt
ons
Naar aanleiding van een bericht in enkele
bladen, volgens hetwelk in het door Mr. Lim
burg te vormen Kabinet de minister De Geer
en Van Karnebeek zullen ritting nemen en hij
zelf zich met de portefeuille van Justitie zal
belasten, hebben wij den Kabinetsformateur om
inlichtingen gevraagd.
Deze machtigde ons mede le deelen dat om
trent de samenstelling van het Kabinet op dit
oogenbh'k nog niets vaststaat.
Mr. Limburg cn do Vrijz.-Dem. Bond.
In een pers-onderhoud heeft de heer mr. P
J. Oud, secretaris van den Vrijz.-Dem.. Bond.
medegedeeld, óat hij persoonlijk geheel het
standpunt deelt dat mr. Marchant blijkens riin
jongste uitlatingen inneemt ten opzichte van
de opdracht aan mr. Limburg verstrekt.
De Vrijz.-Dcm. fractie als zoodanig heeft
haar houding in deze aangelegenheid nog niel
bepaald, doordat een vergadering, mede dooi
uitstedighc-id von mr. A. Joekes, nog met kon
p.aats hebben.
Wat mr. Limburg betreft, merkte de heei
Oud nog op, dat deze gedurende de aatste
jaren, wat interne aangelegenheden aangaat,
een vrij onafhankelijke houding ten opzichte
van den Vrijz.-Dem. Bond had aangenomen en
zich met name over de nationale ontwapening
nimmer gebonden heeft.
De voornaamste grief die men thans echter
in den Vrijz.-Dem. Bond tegen mr. Limburg
koestert is, dat hij geheel zonder eenige rugge
spraak met de kopstukken van den Vrüz—Dem.
Bond de opdracht, hem door de Koningin ver
leend, in overweging heeft genomen.
Nomen van evcntucele ministers.
Van zeer betrouwbare Chr.-Hist zijde ver
nam dc Nieuwe Ct. nog ten aanzien van de
jongste crisisgeruchten, dat inderdead de hee-
ren dr. C Lely cn mr. R. J. H. Potijn zijn aan
gezocht in een door mr. Limburg eventueel te
vormen extra-parlementair kabinet zitting te
nemen.
Niet juist zou het zijn dat met graaf Van
Limburg Stirum wordt onderhandeld over ko»
loniën. Voor deze portefeuille zou door den
heer Limburg zijn aangezocht dr. 'A. L. L. Lut-
gerS, directeur van het dep. van Londbouw,
Nijverheid en Handel in Inóic en thans met ver
lof hier te Innde.
Als de Chr.-Hist. staatsman die, behalve mr.
De Geer, in hét kabinet zou plaats nemen,
werd ons genoemd mr. J. Schokking, nu minis
ter van justitie
Een vcrkloring van mr. Marchant
Mr. Marchant heeft in een r^de te Hilver
sum o.a. gezegd, dat de opdracht-Limburg fei
te'ijk een opdracht-De Geer is, en dat er geer
persoonlijke kwestie tusschen hem en mr. Lim
burg oestaat
Naar de N. R. Ct. verneemt, moet mr. Lim
burg op het oogenblik bezig zijn met hetgeen,
waarmee elk ernstig kabinetsformateur behoort
te beginnen dc samenstelling van een pro-
"ram. Eerst wanneer de formateur het daar
over met zich zelf eens is, kan er formeel spra
ke ven zijn, bepaalde personen tot deelneming
aan het kabinet uit te noodigen.
Nu zal bij de opstelling van het program
van mr. Limburg zonder twijfel met de moei
lijkheid van het Nederlondsch-Belgische trac-
tnat moeten worden rekening gehouden, en do
positie daartegenover worden bepaald. Dit i*
niet iets, wat aan het goed geluk kon vorder
overgelaten, noch iets dat aan de mogelijkheid
van een onzuiver beslissing in de Kamer kan
worden gewaagd.
Daarom hoopt het blad dat de tegenspraak
van het bericht omtrent mr. Limburgs plannen
betreffende de bezetting van het departement
van buitenlandsche zaken meer zal blijken
zijn dan een formeel© logenstraffing. Reeds
in Juli hebben wij aldus de N. R. Ct
erop aangedrongen, dot in het kabinet een
minister van buitenlandsche zaken zou worden
verbonden, die ten aanzien van het tractaat
vrij was, en het lijkt ons op het oogenblik nog
meer gewenscht, dot het nu zoover zal korr.en.
Mr Wol (man minister van
oorlog
Naar, volgens Het Volk verluidt, zal, in
dien een kabinet-Limburg tot stond komt,
daarin zitting hebben mr. J. Woltmon, secTe-
taris-gerveraal van het departement van oorlog
Mr. Woltmon is vroeger advocaat te Hee
renveen geweest, daarna lid van den octrooi-
raad en is vervolgens hoofdambtenaar bij het
departement van oorlog geworden, waar hij
thans in de reeds genoemde functie van se
cretaris-generaal werkzaam is. Vroeger is
mr. Woltman lid der vrijzinnig-democratisch®
partij geweest.
HERVATTING VAN DE ONDER
HANDELINGEN MET RUSLAND?
Te 's-Gravenhogc weet men er
nog niets van.
Volgens du Tëglische Rundschau zou de
Russische sovjet-regeering besloten hebben
de onderhandelingen met de Nederlandsche
regeering over een weder-aanknooping van de
betrekkingen te hervatten. Er zou een compro
mis-voorstel worden gedaan ter regeling van
de Russische schulden aan Nederlandsche
fondsenhouders en Nederlandsche kooplieden
zouden vergunning erlangen om Rusland bin
nen te komen.
Op het ministerie van buitenlandsche zaken
to den Haag wist men buiten het bericht
nog van niets.
ONDERSCHEIDING MINISTER
VAN KARNEBEEK
Naar wij vernemen heeft de Ohineesche re»
geering den minister van buitenlandsche za-
ken jhr. Van Karnebeek begiftigd met het
grootkruis eerste klasse der orde van den met
edelgesteenten gesïerden Gulden RijstVum van
China.
DE ZOMERTIJD.
Van,, 15 Mei tot 5 October.
Naar wij vernemen heeft de minister van
binnenlandsche zaken en landbouw bepaald
dat in 1926 de zomertijd zal aanvangen den
vijftienden Mei en zal eindigen den derden Oc
tober.
JOURNALISTIEK.
Met ingang van 15 Februari is tot redacteur
aan de-N. R. C. benoemd de heer A. J. Lieve-
goud, oud-redacteur van genoemd blad. van
1917 tot eind 1925 hoofdredacteur van de Lo
comotief te Semarang.
W. J. DROOGLEEVER FORTU7N. f
Oud notaris te Rotterdam.
Op 87-jarigen leeftijd is gisteren te Voor
burg overleden dc heer Willem Jacobus Droog-
lecver Fortuyn, oud-notaris te Rotterdam en
oud-lid van den gemeenteraad. In 1872 tot
notaris benoemd, heeft hij op 13 Augustus
1922 zijn 50-jatig jubileum als zoodanig kun
nen vieren. Ook de gemeenteraad heeft hem
lang onder zijn leden gehad in 1888, kort na
de annexatie van Delf shaven, werd hij, een
vooraanstaand man in de liberale partij, voor
de eerste maal gekozen toen hij 25 jaar lid
was, Avaarvan eenige jaren ook het oudste lid,
zijn zijne verdiensten erkend door zijn benoe
ming tot ridder in de Orde van Oranje-Nossau
Kort na zijn gouden notariaat heeft hij als
zoodanig ontslag genomen en zich metterwoon
in Voorburg gevestigd, waar hij nu, na slechts
kort het otium cum dignitate genoten te heb
ben, is overleden.
DE STAKING DER HAAGSCHE
BIOSCOOP-MUSICI
Stinkbommen in bioscoop-theaters.
Het is de politie thans gelukt de daders in
handen te krijgen van het werpen van stink
bommen, dat Zaterdagavond heeft plaats ge
had s-n eenige bioscooptheaters te den Haag.
Zij bleken to zijn twee bouwvakarbeiders,
oongesloten bij de Tevolutionnaire vakbeAVC-
ging. Toen zij Zaterdagmiddag uit het gebouw
van het Haagsche Vakcomité aan de Stille
Veenkade lavamen, zijn zij, naar hun beweren,
omgekocht door eenige stakende musici, die
h\m plaatskoarten verschaften voor het City-
en het Asta-theater. Tegen de bommengooiers
is proces-verbaal opgemaakt.
DE STAKING BIJ DE TRAM
ZUTPHEN—EMMERIK.
Een conducteur van zijn wagen
gehaald.
Men meldt d.d. 26 Jan. aan de Tel:
Toen gistermorgen te 's-Heerertberg de ma-
réchaussée, die de tram Z. E. begeleidt, ter
beveiliging van den machinist naar de machine
&'n6Tr sprong iemand op het achterbalcon en
sleurde den conducteur van den Avagen. De
man Averd door de maréchaussée gearresteerd.
Te Emmerik werden de ruiten van de remise
der Z. E. ingegooid.
Te Doetinchem is het rustigalleen trokken
in den avond zingende troepjes naar de huizen
van niet-stakers. Ernstige ongeregeldheden
kAvamen echter niet voor.
Naar wij vernemen, zijn den eersten <Iag
door de autobussen der stakingsleiding totaal
vervoerd circa 600 betalende passagiers.
DE PORTUGEESCHE BANKBILJETTEN-
VERVALSCHING,
De gevangenhouding vaft den heer
Marong von IJsselveere.
Naar wij vernemen heeft het gerechtshof te
den Haag bekrachtigd dc beschikking van de
Haagsche rechtbank, voor zoover althans daar
bij de gevangenhouding van den heer Ma rang
van IJsselveere als verdacht van het gebruik
maken van velsche akten in verband met de
kwestie der Portugeesche bankbiljetten, werd
gelost
De arrestatie van den vroege-
ren Po^iugceschcn tezont tc
den Haag.
Men meldt ons uit den Haag:
Zooals reeds is gemeld, is de heer Sousa de
Sontas Bandeira, die tot voor korten tijd ge
zant van Portugal bij ons Hof was in verband
met de bonkbiljettenkwestie gearresteerd.
Reeds geruimen tijd had men het vermoeden,
dot de heer Bandeira een zekere rol in deze
zaak gespeeld had. En hangende het onder
zoek heeft de heer Bandeira zijn mandaat ter
beschikking van zijn regeering gesteld en is
naar Portugal teruggekeerd.
Hij vroeg echter eenigen-tijd geleden verlof
van de regeering te Lissabon om voor een be
paalden tijd naar Den Haag terug te keeren,
daar hij nog verschillende particuliere aange
legenheden hier te lande moest regelen.
Juist in dien tijd werd de heer Marang van
IJsselveere gearresteerd in verband met dezo
kwestie.
Er heeft toen op het hoofdbureau van poli
tie te den Haag een langdurig onderhoud
plaats gehad, waarbij verschillende politie- er.
justitieautoriteiten aanwezig waren, o.m. ook
de chef der Portugeesche jm'Sitiecle politie, dr.
Ghrispionio.
De heer Marong heeft toen enkele voor den
heer Bandeira zeer bezwarende verklaringen af
gelegd, welke door den Portugeeschcn politie
ambtenaar telegrafisch aan zijn regecring te
Lissabon werd* t medegedeeld.
Deze verklaringen Avaren van zoodanigen
aard, dat de Portugeesche regeering den heer
Bandeira telegrofecrde oogenblikkelijk naar
Portugal terug te komen.
De heer Bandeira voldeed aan dit bevel en
korten tijd na zijn aankomst is hij gearres
teerd.
Welk® rol hij in deze zaak gespeeld heeft, is
nog niet volkomen opgehelderd. Wel is het op
gevallen, dat dc heer Marang zeer vertrouAve-
lijk met den heer Bandeira omging.
Omtrent de verblijfplaats van den heer Hen
nier, de compagnon van Marong, weet man
nog niets naders.
Bedoelde persoon logeerde in een hotel hier
ter stede, maar is naar men vermoedt door
den heer Bandeira gewaarschuwd, dat de
zaak verloren Avas en had dus nog gelegen
heid zich uit de voeten te maken, even voor
de politie hem wilde orresteeren.
UITSPRAAK VAN DE RECHTBANK TE
'S-GRAVENHAGE IN ZAKE TERUG
BETALING MOBILISATIETOELAGE.
Zal den staat wellicht op vier
ton komen te staan.
Men schrijft aan de N. R. CL:
De dagbladen bevatten een résumé van het
vonnis der rechtbank te 's-Gravcnhage in za-
ko de klacht van den heer Monkhorst tegen
den Staat, waarbij do klager in het gelijk is
gesteld, en mitsdien wordt verklaard, dat de
inhouding van de mobilisatie-toelage in
strijd met de rechtmatige aanspraken van
den belanghebbende heeft plaats gehad.
Tot zoover het vonnis.
Op zich zelf beschouwd lijkt de rechterlijke
uitspraak een zaak van vrij onschuldigen
aard, cn velen zullen, terecht, zich er over
verheugen, dat een reclame op financieel ter
rein nu eens wordt erkend als rechtmatig te
zijn ingebracht.
Zij, die tot oordeclen bevoegd en dus ter
zake kundig zijn, zullen echter bedenkelijk
het hoofd schudden om de financieele gevol
gen van dit vonnis, waarover aan het slot
hierna eenige nadere beschouwingen volgen.
Vooreerst memoreer ik even de voorge
schiedenis.
In 1916 kwam de veelbesproken Legerorde*
die de toelage van de gepensioneerde officie
ren naar gelang van het pensioenbedrag tot
de helft reduceerde, cn later, in November
van hetzelfde jaar, werd krachtens een
nieuw besluit c.q. de gehcelc toelage inge
houden.
In Decehiber van hetzelfde jaar werd deze
bepaling óók toepasselijk op hen, die vroeger
als onderofficier waren gepensioneerd en
later tot reserve-officier waren benoemd
Categorie-Monkhorst)
Bij elkaar genomen zijn bedoelde kortin
gen ongeveer 450 dagen gehandhaafd geble
ven, bij een andere categorie zelfs iets lan
ger.
Het was duidelijk, dat de mobilisatie grooto
offeré van dc schatkist vorderde, en dat het
legerbestuur voortdurend op middelen zon
om de uitgaven, waar dit eenigszins mogelijk
Avas, te beperken, welk loffelijk streven door
iedereen tot zekere hoogte moest worden ge
waardeerd.
Zij, die met het beheer van *s lands-pen-
ningen waren belast, cn onder wie ook schrij
ver dezes de eer had tc behooren, weten maar
al te zeer, dat bijna ieder uitkomend exem
plaar der legerorders bepalingen bevatte om
tot dit doel te geraken.
Dat bet legerbestuur in zijn ijver tot bezui
niging naar dit middel namelijk de toe
lagen van uitsluitend gepensioneerden
greep, was iets, wat men onder het begrip
„ongelijke rechtsbcdeeling" kon rangschik
ken.
Indien voornoemd bestuur toenmaals uit
bezuinigingsoverwegingen dc toelagen van
alle officieren, zonder eenige uitzondering,
had verminderd, resp. ingetrokken, dan was,
hoe onaangenaam deze maatregel ook vftor
de belanghebbenden wane geweest, het
rechtsgevoel in het algemeen niet zoo ge
schokt als door de geheele of gedeeltelijke
(vermomde) intrekking van het pensioen, en
dan zou het artikel „toelagen" er florissanter
hebben uitgezien dan door toepassing van
den gcAvraakten maatregel.
Doch wat gebeurde?
Toen het legerbestuur omstreeks Februari
1918 inzag, dat de inhouding eiken rechts
grond miste, werd de toelage Avcderom on
verkort in eere hersteld.- •-
Met deze toekenning, zonder meer, maakte
men de zaak nog erger, want na de erken
ning, dat de inhouding onbillijk was toege
past, behoorde ook het rechtsgevoel van de
tot dusverre benadeelden te zijn bevredigd
door onmiddellijke restitutie van het tevo
ren ingehouden bedrag.
Het is wel eenigszins beschamend voor
den Staat, dat dc belanghebbenden deze zaak
op de spits moeston drijven door het uitlok
ken van een gerechtelijke beslissing, en dat
voor dc afdoening ten gunste van den klager
jaren moesten verloopcn om ccn vrij gewone
kwestie als deze op te lossen, en, lmd het
legerbestuur tusschentijds eerlijk de vlag ge
streken, dan Avaren dc financioele offers, die
de terugbetaling vorderde, reeds lang gerea
liseerd in dc budgetten van de crisisjaren.
Het is het goed recht van den Staat en wij
mogen veronderstellen, zelfs plicht, zich te
gen het afkeurende vonnis in verweer tc
stellen door een nieuwe beslissing in hoogcr
beroep uit te lokken.
De evcntueelc uitspraak daarvan schijnt
ons n/et twijfelachtig doch vertraagt slechts
dc atöocning in geval van een lange proce
dure.
En nu dc financieele zijde van het vonnis,
indien dit in hooger instantie 'ók ten na-
deelc van den Staat uitvalt.
Dc heer Monkhorst heeft geprocedeerd voor
zich zelf. Een groep van naar schatting 400
officieren heeft belang bij dc beslissing.
Uit het vorenstaande kan ieder belangheb
bende voor zich zelf berekenen, hoe groot
ongeveer het bedrag is, hetgeen hem alsnog
toekomst., wanneer men als grondslag neemt,
dat van het mecrondccl der belanghebben
den dagelijks is ingehouden: van een hoofd
officier ongeveer 4 en van een subaltern
officier ongeveer 3.
En als men nu verder weet, zooals hi er-
voren reeds vermeld is, dat het geheele tijd
perk van inhouding ruim 1V> jaar heeft ge
duurd, zou het dan gewaagd zijn tc veron
derstellen, dat met het geval 4 ton zijn ge
moeid?
Ik behoef er ten slotte Avel niet op tc wijzen
welke beslommeringen de uitspraak ten gun
ste van den klager nog met zich brengt.
Gedurende den tijd van de inhouding heb
ben er met dc officieren allerlei mutatiën
plaats gehad door overplaatsing, vertrek,
overlijden, ontslag, enz.
Ik beklaag dc officieren der militaire ad
ministratie, die naast hun gewone werk
zaamheden, uit den chaos van bctalingslijs-
ten, afrekeningen enz., zoo deze nog hij dc
Rekenkamer anmvczig zijn, dc. gegevens zul
len moeten verzamelen, die rfls grondslag
moeten dienen om tot een richtigc terugbe
taling tc leiden.
Van dc toenmalige administrateurs der
bataljons, staven cn diensten, voor het mee-
rcndecl reserve-officieren, kan men daarvoor
geen diensten vergen, cn bovendien is het
archief uit dien tijd niet meer bij de admi
nistraties aanwezig.
ONVEILIG NEDERLAND.
Het is bij donker cn regenach
tig weder des avonds op den
rijweg, ondanks de verlichting,
levensgevaarlijk.
Men schrijft ons
Een ieder die zich in gevaar weet zal al het
mogelijke doen daaraan te ontkomen. Geheel
orders is het wanneer men zich o n b e av u s t
in geA-ear begeeft of bevindt. Zonder het te
willen of te kunnen voorkomen gaat men zijn
ondergang tegemoet. Ontdekt iemand nu, door
welke omstandigheden dan ook, ^at ónderen
zich onbewust in gevaar begeven of bevinden
dan rust op hem de moreele verplichting her»
voor deze onbekende geA'aren te AvaarschuAven
en zoo mogelijk middelen aan te geven, welke
kunnen leiden om die gevaren te beperk er of
te voorkomen.
Het toenemende gebruik van fietsen, moto
ren, auto's en andere voertuigen veroorzaakte
een grooter gebruik van den rijweg en maakte
ingrijpende veranderingen noodzakelijk. Dit
was de geboorte van het verkeersvraagstuk.
Verkeersagenten, borden, maximum snelheid,
verordeningen, geruischlooze bestrating, ver
keerswetten, dit alles is er een uitvloeisel van.
Nu mag men hier sceptisch tegenover staan,
het valt niet te ontkennen, dat er schitterend
werk geleverd is. Men stelle zich het heden-
daagsche verkeer eens zonder die veiligheids»
maot.egelen voor.
Toch is er nog een groot gevaar, dat tot dus
verre niet gesignaleerd is en Avaaraan het pu
bliek zich dagelijks onbewust bloot stelt, het is
dat, Avat ons des avonds bij donker en regen
achtig weder op dén rijweg bedreigt.
De gewone lantaarn verspreidt vanaf haar
rn'ddelpurit plm. IM M. Avaarneemboar licht in
het rond. Met „waarneembaar" wordt bedoeld
dr helverlichte plek op het plaveisel. Bij droog
weder heeft het plaveisel een grijsachtige tint
en is ieder tegen dezen achtergrond duidelijk
waarneembaar.
Bij donker en regenachtig weder is .het ge
heel anders. De achtergrond is dan donker en
daardoor loopt men groot gevaar om door den
bestuurder van een achterop rijdende auto,
fiets of moter ten spijt van de lantaamverlich-
Jing niet te worden gezien. Een nadere toe
lichting moge dit verduidelijken. (Op helder
verlichte rijwegen der city heeft dit natuurlijk
geen betrekking). Het plaveisel is door den re
gen nat en heeft, vooral asfalt, een zwarte
kleur. Hierdoor vindt er bijna geen lichtver
spreiding plaats. De lucht is met wolken be
dekt, tengevolge daarvan een donker perspec
tief terwijl de regen het zijne er toe bijdraagt
om het uitzicht te belemmeren.
Rijdt of loopt men nu op den rijweg, don
kan men het volgende constatceren. Het licht
van de lantaarn geeft zooals vermeld bij droog
weder plm. TM M. Avaarneembaar licht. Men
*-iAt bij regen het lichteffect van de lantaarn
door de Aveerspiegeling op het plaveisel in
'chuine lijn op den rijweg tct zich komen. Van
de verderop staande lantaarns ziet men de
lichtlijnen eveneens in schuine richting, doch
deze natuurlijk flauwer.
Het gevolg hiervan is, dat iemand, die zich
voorbij de eerste lantaarn en meer dan TM M.
daar vanaf, bezijden deze lichtlijnen bevindt,
voor de acherop rijdenden onzichtbaar is. Hij
bevindt zich op een onverlichte plek en wordt
door dc achterop rijdenden niet eerder gezien
dan nadat deze vlek bij zijn.
In Avelk gevaar men zich in zoo'n geval be
vindt is te illustreeren met het droevig onge
luk aan de Overzijde van het Y te 'Amsterdam
ir. Februari T925, waarbij twee personen over
reden werden, Avoardoor één Averd gedood, d®
ondere zwaar gewond. Dc chauffeur beweerde,
dot de regen hem het uitzicht had belemmerd.
Ik durf hieraan toe te voegen, dat niet de re
gen alleen de oorzaak van dit treurig ongeluk
is geweest, doch dat deze personen zich op
dat oogenblik, het behoeft maar een ondeelbaar
moment te zijn geweest, op een onverlicht®
plek bevonden. De chauffeur verklaarde ver
der langzaam gereden te hebben cn de slacht
offers pos op het laatste moment te hebben
gezien. Dit is dus geheel in overeenstemming
met hetgeen boven omschreven is. De
ongelukkigen waren onbewust hun verderf
tegemoet getreden. Indien zij zich voor
een verlichten achtergrond hadden bevon
den, zouden ze, in spijt van den reT
gen, door den chauffeur opgemerkt zijn. Dit
gevaar bedreigt een ieder die zioh des avonds
bij donker en regenachtig weóer op den rijweg
bevindt. Dat dit niet langer mag voortduren
zaï ieder na het bovenstaande duidelijk zijn.
Natuurlijk bestond dit gevaar vroeger bij
gasverlichting ook, do oh ten eerste was het
verkeer toen niet zoo geweldig ontwikkeld,
ton tweede Avaren slechts enkelo wegen
geasfalteerd cn kon men door het oneffen
plaveisel de voertuigen, voornamelijk pa arden
en wagens hooron naderen, mes\ Averd dus
door het laAvaai gewMrschu*^d. Thans door
de ge-sïschlooze bestrating, luchtbanden, on
hoorbare motoren, bemerkt men de verkeers
middelen dikwijls pas als deze voorbij zijn.
Ook het ongeluk op het Rokin op 2 Mei
1925 waar een oulo met 5 inzittenden te wa
ter reed, en wat onder dezelfde omstandighe
den gebeurde als dat aan de Overzijde van het
7, bewijst, dat het gevaar niet denkbeeldig is.
Zelf heb ik dit meerdere malen geconstateerd
en plm. 50 chauffeurs, Avien dit gevraagd werd
bevestigden bovenstaande, andere klaagden
over de verlichting in de buitenwijken der ste
den.
Opmerkelijk is het nog, dat een kromming
in den weg, een verlichte winkel; een in de
verte voorbij rijdende tram vaak een gunstiger
situatie schept, daar er dan een verlichte ach
tergrond ontstaat. Van dergelijke toevallighe
den mag een mrtnschenlcven niet afhankelijk
Avorden gesteld. In ieder geval is het nood
zakelijk dat er verbetering komt Wij aMcn
kunnen medewerken dit gevaar te beperken
Te. de voetgangers door alleen bij hel ver
lichte punten den rijweg over te steken.
2e. do wielrijders door zoo dicht mogelijk
aan den trottoirkont te rijden en hun rijwiel
te voorzien van een rood glaasje of achter
lichtje.
3e. De automobilisten door gebruik tc ma
ken van „niet verblindende autolampen. Deze
lampen geven 30—50 M. helder licht zonder
te verblinden en mogen in de steden gebruikt
Avorden. Bovendien hebben ze het voordeel ook
op de buitenAvegen geen ongelukken door ver
blinding te veroorzaken.
Verder zou men aan elke lantaarnpaal plm.
TO c.M. van den grond een reflector kunnen
doen aanbrengen, voorzien van een z.g. „niet"
verblindende lamp. Deze reflector zou men
kunnen voorzien van onbreekbaar glas en zoo
in den lantaarnpaal doen aanbrengen, dat het
licht in schuine richting den grond bestrijkt tot
aan de lantaarnpaal aan de overzijde. Deze
lamp, welke 30—50 M. helder licht verspreidt
bestrijkt dan de geheele breedte van de straat.
Alles Avat zich nu voor deze hel verlichte ach
tergrond bevindt is duidelijk Avaarneembaar.
Men zou de lantaarnverlichting kunnen ver-
deelen door bijv. inploats van een 100 kaars
lamp, een 75 kaars lamp voor boven en een
van 25 kaars voor benedenverlichting in den
lantaarnpaal aan te brengen. Bij de tegenwoor
dige verlichting gaat een massa licht nutteloos
verloren. Wij rijden en loopen tot dusverre
immers nog op den grond.
De pers welke zoo dikwijls hare welwillende
medeAverking verleende zal er goed aon doen
de aandacht van het publiek hierop te vesti
gen en de autoriteiten, die hierin verbetering
kunnen doen aanbrengen aan hen is het ge
geven maatregelen te treffen, dat dit gevaar
lot een minimum Avordt beperkt.
Wanneer deze regelen zullen bijdragen om
ons Nederland veiliger te maken, om dooc' cn
verderf te voorkomen, dan zal ondergeteeken-
de zich dankbaar gevoelen hieraan medege
werkt te hebben.
Reeds bijna een jaar heb ik van deze aan
gelegenheid een studie gemaakt, waarom ik
can ook haast met zekerheid durf te zeggen,
afgaande op de persberichten, dat én het on
geluk op 22—TT—25 Avaarbij een bejaard echt
paar door de tram te Zeist werd overreden én
het ongeval op 14T26 waarbij een man
en jongen door een autobus werden aangere
den, beide onder dezelfde omstandigheden
plaat6 vonden als Avaorop dit artikel betrek
king heeft. M.a.av. de ongelukkigen bevonden
zich voor een donkeren achtergrond. Onbe
wust zijn zij hun A'erderf tegemoet gegaan. De
enige oplossing om in den vervolge dergelijke
ongevallen te voorkomen is m.i. het verplich
tend stellen on\ auto's en trams, vooral die do
verbinding tusschen verschillende plaatsen on
derhouden, van niet verblindende lampen te
voorzien. Men lette eens op met wat voor licht
sommige auto's rijden.
In enkele Aveken werden 4 personen het
slochtoffer van dit gevaar, vier menschen on
bewust hun ondergang tegemoet gegaan, fa
milie in diepe droefheid achterlatende.
Het is de doodskreet va:v deze ongelukkigen,
die ons Avaarschuwt, dat onbekende gevaren ons
bedreigen en wij maatregelen moeten treffeiA
dat niet meerdere personen hiervan 'het slecht-
offer Avorden.
Bovenstaande is ontleend aan opmerkingen,
waarnemingen, en ervaringen en het onderhoud
hetwelk ik met verschillende chauffeurs had.
Mocht er iemand zijn die nog twijfelt, dan
geef ik dezen den volgenden raad. Begeef u
op een donkeren en regcnechtigen avond naar
een plek op den rijweg Avaar geen lichtslranl
u beschijnt en zorg dat ge voor een donkeren
achtergrond komt tc staan. Wacht verder tot
een auto, Avelke natuurlijk geen schijnAverpers
gebruikt, of Avielrijder op u afkomt. Tien tegen
een dat ge aangereden wordt doordat men u
niet opmerkt. Het is een eenigszins gevaarlijk
doch wel spannend experiment. Zelf kon ik nog
bijtijds opzijde springen.
De bedoeling van dit artikel is, dat ieder dio
het gelezen heeft zijn vrienden op dit tot dus
verre niet gesignaleerde gevaar zal Avijzen en
verder dat er van hoogerhanó maatregelen zul
len worden getroffen om dit gevaar te voor
komen.
