HOTEL NATIONAAL
CONCERT i-ii'ut.r
Rijwielhandel W. SLUITER,
Eysink Rijwielen vanaf f 75.-
HUMOR U5T HET BUITENLAND
RECLAMES.
Van 14 revels 2.05. elke regel meer 1 0.59
Lange Beekstr. 35. Tel. 958.
cel opgesloten was, werd ze er één keer uit
gelaten. Dat W9s naar aanleiding van een be
zoek van den heer van Roppard aan het ge
sticht. Graag had ze hem olies willen vertel
len over de barre koude in de cel en het
bitter klein beetje eten dal ze kreeg doch
ze kreeg geen gelegenheid hem onder vier
oogen te spreken De anderen van het gesticht
bleven steeds in de nabijheid en dot weerhield
hoor te spreken, bong als zo wos later er voor
extra gestraft te zullen weiden Met lief eten,
dot ze kreeg was het ook niet alles, 's Och
tends bracht men haar één boterham en een
kopje thee; het middagmonl bestond uit aard
appelen, groenten en vet Dc kwantiteit wos
echter von dien aard, dat het voedsel lang niet
toereikend was om haar honger te stillen Het
meisje verklaarde tenslotte nog dot dc meis
jes van het gesticht vaak scharrelden met de
jongens van dc inrichting 's Nachts kwom-n
de jongens vaak naar het meisjes-paviljoen cn
bléven daoi dan langen tijd Om in die pavil
joens binnen te komen sneden zo de ruiten van
de vensters uil en klommen dan naar binnen
Dikwijls kwam het vooi dat do meisjes, bij
het ter ruste gaon, een jongen onder hun bed
vonden liggen Ook haar was dit cenige ma
len overkomen.
Voor zoover ze zich kon herinneren was Ds.
V. in den tijd dat ze opgesloten was geweest
nooit aan haar cel geweest.
De vroegere opzichter van dc Glindhorst.
v. R. werd hierna naar voren geroepen om
het gesticht werkzaam te zijn geweest, geheel
onder toezicht en onder de bevelen van den
getuigenis af te leggen. Hij deelde mede in
directeur Ook het slaan van dc verpleegden
geschiedde in opdracht van den directeur. Dc
cel, waarin hij het meisje moest opsluiten, was
onverwarmd. De afmetingen waren 1.60 M
bij 2.10 M. Verwarming was er in die cel niet,
doch er liep een schoorsteen langs, terwijl cr
beneden een keuken was.
Dc president„Vond u dot nu een mcnsohc-
lijke handeling om een meisje, drie, vier weken
in een kille cel op te sluiten
De getuige „Edelachtbare, ik ben nog naar
den directeur geweest, om te zeggen dot het
op die wijze niet langer kon. Meerdere malen
heb ik ds. V. op de hoogte gebracht van de
omstandigheden, waaronder in de cel te le
ven had. Tenslotte zegde hij toe een woim-
wa*erstoof te zullen sturen, doch daar is nie
mendal van gekomen Van R. verklaarde te
vens dat, indien er bezoek kwam, de cpgcslo-
tenen uit de cel werden gelaten.
Aanvankelijk had de directeur gezegd dal
bet maar voor een paar dagen wos, dat hef
meisje zou worden opgesloten. Toen dit eoh-
ter veel langer duurde heeft getuige den di
recteur medegedeeld dat het zoo niet langer
kon gaan. Ook tot den heer van Roppard had
hjj dit gezegd.
De rchtgenoote van v. R. werd ook onder
vraagd over het opsluitings-gcval. Zij noemde
eveneens de cel in het koude jaargetijde een
oi.menschwaardig verblijf. Ook zij had aan
dominee gevraagd of er geen einde gemaakt
kon worden aan deze opsluiting. Dominee ant
woordde toen dat hij druk werk maakte van
het geval. Over een mogelijke onzedelijkheid
in het Gesticht wist ze niet veel te vertellen
Ze was maar vier jaren bij de Glindhorst werk
zaam geweest en dat is zoo beweerde ze
een zoo één korten tijd dot jc niet met alles
op de hoogte kunt zijn. Of er wel eens meis
jes bevallen waren, of de jongens 's nachts
wel eens bij de meisjes op bezoek gingen, zij
wist cr niets van. Onmogelijk was het evenwel
niet. Als iemand haar misschien eens non een
bepaald geval hernnerde, dot zou haar mis
schien wel weer iets in het geheugen schieten..
Vaak had ze er bij den directeur op aan
gedrongen dat cr in de cel een brits moest
kumen. Toen Sjoukje in de cel zat stelde zc
zich erg onverschillig aan. En als dc andere
meisjes langs haar cel kwamen, dan riep ze
allerlei „viezigheid" door het sleutelgat. Wer
kelijk, het was noodig dat dit meisje werd
afgezonderd, want het zou zeer onverstandig
geweest zijn haar met de anderen te laten om
gaan. Volgens getuige kwam Sjoukje abso
luut niet te kort waar het de oeding betrof
Alleen aan haar eigen onwilligheid was het te
wijten dat ze te weinig voedsel kreeg. Steeds
werd er genoeg gebracht, doch altijd roerde
ze het grootste gedeelte niet aan. Ettelijke ma
len heb ik eten moeten weggooien. Ook wal
de dekking betrof, getuige heeft Sjoukje alles
'gegeven wat, dc omstandigheden in aanmer
king genomen, onder haar bereik was.
De verdachte wilde dc rechtbank verzoeken
aan de verklaringen van de getuigen, over het
peil van dc zedelijkheid in het gesticht, niet
al te veel waarde tc willen hechten. Een keer.
en wel in het jaai 1920, heeft zich in de Glind
horst een bevalling voorgedaan, en toen zijn
alle maatregelen genomen om klaarheid in.de
zen misstand tc brengen.
Dc president antwoordde, dat de rechtbank
met deze vragen geenszins de bedoeling had
den verdachte te bezwaren, doch dat deze
slechts gesteld werden om een indruk tc krij
gen van den geest welke in het gesticht
heerschte.
De heer C. van Dorssen, eerste observator
van het Meteorologisch Instituut in De Bilt
deed eenige mcdedeelingen over de tempera
turen in de maanden December en Januari van
tie betrokken jaren. In dien tijd bleef dc tem
peratuur meerdere malen ver benedon het nul
punt.
Hierna trad de pauze in.
Te ongeveer twee uur werd de zitting weer
geopend. Een vroegere verpleegde van de
Glindhorst was de eerste getuige die na dc
pauze gehoord werd. Zij verklaarde eens met
een stok over rug en armen geslagen tc zijn.
Het was dc directeur geweest die haar deze
klappen toediende. Ook hod zij von andere
meisjes wel eens gehoord, dat die ook door do
minee geslagen werden. Slaan was dagelijksch
werk op dc Glindhorster ging geen dog
voorbij of er vielen klappen in de inrichting
Ook dc pleegouders ontzagen zich niet cr op
te ranselen. Een kind von I Vi jaar, dat wel eens
ondeugend was, werd vaak als straf in een
inmaakton in den kelder gestopt. De behan
deling was meer dan bar en daarom was ze
don ook het gesticht ontvlucht. Op een vraag
van den verdediger, antwoordde deze getuige
dat dominee over het algemeen genomen
„niet kwaad" voor de jongens en meisjes was.
Dominee sloeg, doch er waren ook anderen die
sloegen.
Een vroegere dienstbode van dominéé V.
had gehoord dot enkele jongens, die bij den
directeur in diens studeerkamer hadden moeten
komen, door dominee geslagen werden. Er was
cr toen cén bij met een kaal hoofd en die had
voortdurend geroepen dat men zou ophouden,
omdat het hem zoo'n pijn deed. Ook had dit
meisje wel gezien dat er dikwerf jongens uit
Amersfoort kwamen om met de meisjes van
de Glindhorst tc scharrelen.
De verdachte wilde het meisje vragen of het
lawaai dot zij hoorde" toen de jongens gesla
gen waren, ook wel niet van hem zelf afkom
stig had kunnen zijn. Hij had toch zoo be
weerde hij tegen dc jongens „z o o'n strot"
opgezet
De getuige verklaarde in antwoord op deze
vraag dot ze zeker wist dot het" de jongens ge
weest waren die geschreeuwd hadden.
Een andere vroegere verpleegde van dc
Glindhc ,t zeide ook eens klappen van den di-
recteui te hebban gehad, omdat ze met een
jongen een uitstapje in het bosch had ge
maakt Met zekerheid kon ze verklaren dat
tusschen dé vrouwelijke en mannelijke ver
pleegden van de Glindhorst voortdurend vlec-
schelijke gemeenschap bestond. Dc jongens
klommen door de ramen en wisten zoo de
meisjes in hun slaapzalen te bereiken.
Verdachte „Ik kan alleen niet begrijpen,
hoe de jongens bij dc meisjes konden komen".
Getuige „Het raam was draaibaar, en daar
door konden de jongens gemakkelijk het pa-
vil loen inklimmen".
President„Ja, liefde is slim".
Het bleek dat de verklaringen vin deze ge
tuige betreffen de meisjes, die op aparte ka
mertjes sliepen. Ook zij zelve had zoo'n ka
mertje.
Verdediger: „Maar u hebt toch nooit de er
varing gehad, dat jongens u lastig vielen?"
Getuige: „Neen."
Een reiziger, die verpleegde was geweest van
de Glindhorst, zeide in dien tijd tot verschil
lende meisjes in intieme verhouding tc hebben
gestaan. Met verschillende meisjes, Edelacht
bare, want „we hadden dc keus" Doch niet
alleen met de jongens uit het gesticht gingen de
meisjes om. Ook met jongens uit Amersfoort
gingen ze uit. Zoo kwam er vaak een Heilssol
daat uit Amersfoort, die met dc meisjes op
stap ging.
Deze getuige verklaarde verder, dat hij door
den verdachte met de hondenzweep is geslagen,
omdat hij met meisjes was uitgeweest. Slaan
kwam volgens hem dikwijls voor, hetzij dat de
dominé het met de hand deed of met een stok,
een eind hout. Getuige heeft dat meermalen
gezien, maar hij moest cr bij zeggen: als hot
gebeurde, was het verdiend ook.
Mr. Van B r a k e 1 „Had dat opvoedings
middel wel eens resultaat?"
Getuige „Dikwijls wel Het maakte in icd*r
geval indruk."
Het was eveneens voorgekomen, dat er een
von de meisjes moest bevallen Dit meisje heeft
eenige dagen in het bosch rondgezworven
was toen weer opgenomen. Ook had hij wel
eens een van de jongens-verpleegden met een
blok aan zijn been door het gesticht zien rond-
loopen.
Getuige deelde als zijn totaal indruk van
het gesticht mede, dat het door gevolgde op
voedingssysteem niet deugde. Zelf had hij
hij was particulier verpleegde bij dc Glind
horst geweest niet bepaald te klagen gehad.
Vers-j.-reidenc verp:eegdcn zoo verklaarco
deze getuige die vroeger slaag kregen van
den dominé, zouden het, zelfs in dien tijd,
graag voor hem hebben opgenomen, omdat
hij nooit onrechtvaardig strafte.
Verdachte: „Wos ik slap in hot bestrijden
van onzedelijkheid
Getuige „Uit mijn verklaring blijkt wel van
niet. Ik heb er tenminste slaag voor gehad."
Verdachte deelde verder neg mede, nocit
een jongen een blok aan het been te hebben
gebonden. Dc getuige bleef evenwel volhou
den het zelf te hebben gezien. Misschien heeft
een van het personeel het gedaan, of heeft men,
om een grap te hebben, aan de ketting, die
dc jongen droeg om hem het wcgloopcn te
beletten (wat hij dikwijls deed), een blok vast
gemaakt.
Verdachte zeide, niemand van ziin perso
neel daartoe in staat te achten.
Een dienstbode uit Amsterdam was in Mei
1919 in dc stichting gekomen. Daar was ze
eens door den directeur met een hondenzweep
afgeranseld, omdat ze met een jongen was
uitgeweest.
President „Dat scheen daar schering en in
slag te zijn, dat uitgaan met jongens, niet
Getuigo„Ja".
Dc andere meisjes werden ook wel eens ge
slagen door dominé. Op een keer zag ze dat
van R. er met een strijkplank op timmerde.
Ze mocht dominé wel. maar dat slaan met dien
zweep, dat had ze altijd wc] een beetje bar
gevonden.
President „En ging beklaagde ook niet naar
dc kamers der meisjes, om ze daar tc tuch
tigen
Getuige „Dat is een enkele keer gebeurd."
Getuige verklaarde nog, eens een brief aan
haar moeder te hebben geschreven, waarin zij
klaagde over het slaan Die brief werd gevon
den door een lid van het personeel, die den
brief afnam, en hem aan den dominé gaf Ge
tuige heeft den brief nooit terug gehad Wel
heeft dominé haar over dien brief onderhou
den Maar weggestuurd mocht hij hiet worden.
Over hpt slaan van getuige is een artikel ver
schenen in de Bnrneveldschp Courant onder
het hoofd „Een blauwtje geloopen" Zij liep
dan ook met een blauwe striem in het gezicht.
Verdachte zeide, zich daarvan niets te herin
neren. noch van den brief, noch van het artikel
in de krant.
Ook deze getuige zeide, dat zij de straf wel
verdiend vond, al k'wnm zij wat hard aan Een
andere oud-verpleegde van de Glindhorst. een
dienstbode uit Amsterdam, was op d't eigen
kamertje enkele molen geslagen door dominé.
De pleegouders sloegen ook Moeder Zoete
deelde in hef bizonder bij het minste of ge
ringste klappen üit.
De President: „Ze deed dus haar naam geen
eer aan I"
De volgende getuige verklaarde op een
vraag van den President, dat het slaan in het
Gesticht terstond ophield, toen de dominee het
directeurschap neerlegde Ze was bepaald on
tevreden over dc behandeling in de Glind
horst
De volgende getuige,.evcneons een der oud-
verpleegden, heeft gezien, dat dominé een
meisje, dat hij strafte, met het hoofd tegen een
kast sloeg.
Verdediger: „Kan hel ook pci ongeluk ge
weest zijn
Getuige weifelde met een antwoord.
President: „Was het opzettelijk of niet?"
Getuige doelde mede, dut het meisje door
de klippen, die zij kreeg, met het hoc»/d legen
de kast aankwam Ze was al eens tegen de
kast aangevallen, maar niet met het hoofd
Een andei meisje was zoo erg door den di
recteur geslagen, dat ze er striemen van op
den rug had Tegenwoordig wordt er niet meer
geslagen op dc Glindhorst Als dp jongens of
meisjes strof verdienen, dan worden ze opge
sloten in een kamertje. Het oude cachot is
buiten dienst gesteld.
Thans was het woord aan de mannelijke ge
tuigen Een gewezen kippenringenmaker, thans
schilder, had eens van dominé met een zweep
op zijn gezicht gehad. omdat hij met enkele
makkers oen buks had weggenomen. Als hij
laat thuis kwam of met meisjes uil wos ge
weest, dan kreeg hij er ook wel van langs
Overigens was dominé altijd goed voor mij
zoo vertelde deze getuige.
Mr van Brnkel vroeg getuige naar aanlei
ding van deze mpdrdeeling of hij. indien hij
een broertje had die naar een inrichting ge
zonden moest worden hij dan moeite zou doen
dat broertje in een gesticht als dot van dominé
indertijd, geplaatst te krijgen
Getuige weifelde met een antwoord.
Mr vanBrukel: „Als je het niet wilt zeg
gen, weef ik het wel
Verdediger: „Je zegt toch zelf, dat je het op
de Glindhorst niet slecht hebt gehad Hielden
jullie niet van den dominé?"
Getuige: „Jawel
Een schilder uil Hengelo was ook op de
r.dhorst als verpleegde geweest Zelt had i'
"ooit slaag gehad, dat anderen het kregen,
daarvan had hij nimmer iets berrerkt.
Een nagelheotcr uit Rotterdam was door ds
V. met een klomp geslagen Moor tooh, domi
nee is nltijd „reusachtig" voor ons geweest
t Was ccn zachte, lieve man.
Dc getuigen a décharge
Tenslotte werden gehoord de getuigen h dé
charge Er waren cr zes.
Een monteur uit Hamswecrt vertelde dat
de jongens op de Glindhorst nooit opzettelijk
met het doel tot mishondelen, slaag kregen
Je klappen die uitgedeeld werden, berustten
zuiver op dc motieven „wie niet hooren wil
moet maar voelen" In de ruim drie jaren die
ik in het gesticht doorbracht, was dominee
voor mij een lieven vader Versteld stond ik
dan ook, toen ik in de kranten las van dc
beschuldigingen tegen dominee uitgebracht.
Van onzedelijkheid had getuige op de Glind-
ïorst nooit iets bemerkt. (Deze mededecling
ontlokte aan de vrouwelijke getuigen, allen
oud-verpleegden van de Glindhorst, een on-
'erdrukt gelach).
Een varensgezel deelde mede, dat indien er
in het gesticht onzedelijkheid voorkwam, dit dc
chuld was van de meisjes. Voor hem was
'omince altijd als een vader geweest En
die verpleegden, die hij kent, denken er pre
cies zoo over. Hij kreeg wel eens klappen,
doch indien dit het geval was, dun was dat
v°.l verdiend Dat hij in de mantschnnnij goed
s terecht gekomen, heeft hij te donken aan
le goede opvoedende leiding in het gesticht.
Tegenwoordig is het er lang niet zoo gunstig
ds onder het directeurschap van ds V. Twee
Sroers van hem, die thans in dc Glindhorst
'ernleenrd worden, kwamen Zaterdag 1.1 totaal
vervuil en verwaarloosd thuis Bij herhaling
add en ze met een eind' touw op hun boddy
r^had Neen. vroeger, onder dominee V., nod
'e het er bist.
Verdachte„Is den getuige bekend, dat
ik zelf tegen een der vcrDlecgcien een klacht
rij de rechtbank heb ingediend, dat hij is ver
oordeeld cn hij mij daar nu nog dankbaar
voor is?"
Getuige„Zeker, weet ik dut. aDt ben ik
zelf geweest
Een volgende getuige h décharge, die zich
zelf als zoodanig heeft aangemeld, legde on
geveer gelijkluidende verklaringen of. Gedu
rende een verblijf van 18 maanden heeft hij
een uitstekenden indruk van de Glindhorst en
van den dominee gebreken.
Een huisvader in de Westervcld-stichting tö
Bnrneveld, wiens pleegzoon op de Glindhorst
was geweest, hnd nooit slechte-dingen von ds.
V gehoord. Klachten over een slechte behan
deling waren hem nooit ter oore gekomen.
Een kantoorbediende uit Amsterdam die
van 1918 tot '22 bij ds. V. had ingewoond,
kreeg nooit den indruk dat de straffen dc gren
zen tc buiten gingen. Hij kon wel bulderen,
doch meende het niet zoo kwaad Van onzede
lijkheid tusschen dc jongens en de meisjes had
hij wel gehoord, zelf bemerkte hij evenwel
nooit iets van dien aard.
(Wordt vervolgd).
Zachtaardig toeschouwer, als de mfddenvoor van de thuis-
clut v.k»j Je twee-te tnaa. een «pgcieg le kaïlS VOOt -»»r -*Q j
goal must: ..Verbazend Jammer, niet?. (Uuwonet} j
Vrouw (terwijl mannequin verschijnt met een allerkost
baarste japon): Dat zou het ou oog eens goed doen op
on^n iansavond den 20en vindt je nier?
L Alan: -- Ja zeker. Stuur haar een uitooodiging. (Punob},
't Is geen IcveD meer met m'o man, Juffrouw Willemse;
de grootheid ts "m naar z'o kop gestegen Hy voert u-en
steek meer on. sinds die pille 'm opgekoapt hebben °n 7'n
port re: in de krant het gestaan. (Humorist)
Bezoeker: Ik wist niet dat je ook al in een van die
beroerde fabriekswijken was verzeild geraakt
Inwoner: 0. dat is bet piet. De groote schoonmaak is
begonnen. (Passing Show)
w Hoor een9 Ma ry lief je verloofde hegfnl opi
m'n «enawen ie werken. Dat gelast en bevecht
nifM hjso 1 hij thuis Ss
- Wpfw ma/»- ->ngepi«t mama over Teer-]
tien dagen trouwen we. 't fa zijn laagte wtl
(Ruy Bias)
Vrachtrijder, op een regennchtigen win*erJ
.'dag Waar wilt U den zonnewijze gezet r»»-b-
ben, meneer? (1/onion Opinion}