AMTRSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
BINNENLAND.
TWEEDE BLAD.
DEMI - S AISONS.
FEUILLETON,
Hel onderpndsche Syndicaat.
24e Jaargang
No. 234
Dinsdag
6 April 1926
HET CONGRES DER SOCIAAL-DEMO
CRATISCHE ARBEIDERS-PARTIJ.
Eerste dag, Zaterdagzitting.
De openingsrede.
Men meldt ons uit Rotterdam
Zaterdagmiddag om I uur is in het Concert
gebouw te Rotterdam het Congres der S. D
A. P. geopend door den Partij-voorzitter, den
heer W. H. Vliegen.
In zijn openingsrede gaf de heer Vliegen
allereerst een uiteenzetting van den toestand
waarin de partij verkeert. Hoewel verschillen
de afdeelingen over malaise spreken, herinnert
spreker aan de schitterende overwinning op de
stijging van het ledental in het ofgeloopen jaar
met 3300.
De" internationale toestand biedt bij het vele
dot nog anders moei worden, toch ook aller
hande lichtpunten. De ontruiming van het
laatste deel van het Roergebied en van dc
Keulsche zóne wijzen er op, dot de liquidatie
van de oorlogserfenis gelukkig voortgang
heeft. Dc verdrogen von Locarno kwamen tot
stand, welke beschouwd moeten worden als
een eersten stap tot de bevrediging van Euro
pa. De mislukking van dc jongste conferentie
te Genève door de houding van Brazilië zal
volgens spr. niet duurzaam zijn. Ook in de
houding van Rusland komt verandering. In de
Sovjct-diplomatie zijn elementen die er toe
neigen om tot den Volkenbond toe te treden,
Rusland kon er op rekenen dat dc sociaal-
democratie alles zal doen omeen geweld
dadige inmenging van andere landen in de
Russische aangelegenheden tegen te gaan.
Reeds thans kan gezegd worden dat noch de
Fransche, noch do Duitsche en zelfs niet de
Engclsche regeering meer in staat is een Vol-
kenbondspolitiek te voeren, die dwars tegen
dié van de sociaal-democratie ingaat.
Het kapitalisme is nfet almachtig meer. In
alle lénden is een groeiende socialistische
macht aanwezig. Het effect van Hindenburg's
verkiezing tot Duitsch President is te niet ge
daan door den uitslag van het referendum
over de onteigening der vorstelijke eigendom
men. Spr. wijst voorts op de verkiezingsover
winning der Belgische arbeiders.
Zwarte schaduwen worden op de Europee-
sche kaart geworpen door het nog steeds op
dringende fascisme. In Frankrijk en België
zijn ernstige teekenen, in Nederland schreeuwt
het nog maar met een piepstemmetje.
Wanneer deze beweging hierheen mocht
overslaan, zal zij de S. D. A. P. op haar weg
vinden.
Spr." wijdt vervolgens enkele woorden aan
de partij in verbond met de arbeidersbeweging
in haar geheel. De S. D. A. P. en het N. V. V
vormen de eenig gezonde arbeidersbeweging
in ons land. Van het geloof in het solida-
risme der Katholieke en Protestantsche vak-
▼ereenigingen is niets meer over. Het com
munisme verkeert internationaal in een toe
stand van ontbinding. Het feit, dat het partij
bestuur den heer Stenhuis verzocht heeft, zijn
stellingen over een arbeiderspartij toe te lich
ten, bewijst, dat dit bestuur elk denkbeeld
ernstig wil overwegen, dat het socialisme
naderbij brengen kan.
Spr. herdenkt dan de ontvallen socialisten
In het buitenland zijn het Bronting, Thorson,
Fritz Ebert, Herman Greulich en Pablo ïgle-
sias. In ons eigen land is de lijst niet long,
maar pijnlijk. Wij verloren W. C. de Jonge
en Van Kol. (Het Congres herdenkt staande
eerbiedig de ontslapen partijgenooten).
De heer Vliegen beëindigt tenslotte zijn rede
met een opwekking aan den arbeid te gaan
Dit Congres moet gehouden worden in het be
wustzijn dot het moet dienen om de partij en
de arbeidersbeweging in het algemeen sterker
te maken en daardoor de verwezenlijking der
socialistische idalen naderbij te brengen. (Ge
juich).
Spr. verklaart hierop het Congres voor
geopend.
Partijbestuur en fractie verde
digd.
De openingsrede werd herhaaldelijk door
applaus onderbroken En aan het slot weer
klonken daverende toejuichingen.
Daarna sprak de heer R. Stenhuis voor hei
N.V.V. Ons doel en ons werk, aldus spreker,
brengt S.D.A.P. en N.V.V. semen tot innig
bondgenootschap. Wel zijn er meeningsver-
schillen, maar die beschouwt spr. als een tec-
ken van leven. Waren deze er niet, don had
men dc „stilte van het graf". Wc moeten be
seffen, dat er kan worden misgetast. Maar de
tegenstanders hebben zich steeds een ver
keerd denkbeeld van dat misverstond ge
vormd. Immers boven alles zetelen partij en
vakbeweging sociaal en economisch „op den-
zelfden wortel der geloofs". Dit congres nu
moet de paraatheid van beide organisaties ver-
grootcn. Wanneer het socialistisch willen in de
partij vergroot, zal die der vakbeweging even
eens groeien.
Dc heer J. E. Stol is bracht den groet ove»
van de Indische kon 'en.
Dan werden de jr.., erslogen van Partijbe
stuur en Kamerfractie, politieke leiding en dc
redacties in bespreking gebracht. In huishou
delijke zitting zal dc kwestie van de benoeming
van een bezoldigden voorzitter ter sproke ko
men en zal het partijbestuur zijn meening ovei
deze aangelegenheid bekend maken.
De afd. Hilversum vond, dat de Kamerleden,
die, danlc zij de crisis, een onvrijwillige vocan-
tie kregen, dien tijd niet goed besteed hebben.
Zij hadden het land door moeten gaan om
spreekbeurten te vervullen. De crisis had uit
gebuit moeten worden. Ook achtte spr. dc lei
ding van „Het Volk" in zake het extra-parle
mentaire kabinet te wenschen te hebben over
gelaten. Wij wilden nooit in dat kabinet, maar
„Het Volk" zeide nog niets tc kunnen zeggen
en eerst de meening Van het P.B. te moeten
ofwachten.
De gedelegeerde van 'Amsterdam IV sprak
over de organisatorische kwesties. Geeft het
P.B. zich wel voldoende rekenschap van het
geen de partij worden moet, nJ. een massa-
partij vroeg spr. Dan herinnert spr. aan dc
bijdrage van Amsterdam van 39.000, zeven
jaar geleden geschonken, voor een ochtendblad
van „Het Volk". Het geld is gebruikt, mna:
het ochtendblad laat op zich wachten. Zoolang
het ochtendblad er niet is, krijgt men het ton-
tact niet met het kiezerscorps.
De samenstelling van het P.B. liet, naar spr
meende, ook te wenschen. De personen wil
spr. niet in het geding brengen. In dit congres
nu zal een beslissinggenomen worden over
het instellen van een bezoldigden voorzitter en
het afschaffen der bezoldigde propagandisten
Misschien is een en ander wel in het belang
der partij, maar het P.B. 'zet dot even tc voren
in „Het Volk" zonder een woord van uitleg.
Dot lijkt op overrompeling. (Instemming.) Am
sterdam zal zich tegen al deze maatregelen
verzetten, omdat men dc za'ak nog niet herft
kunnen overzien.
De vertegenwoordiger der afdeeling Am
sterdam V sprak mede namens geheel Amster
dam. Er was ontstemming over het feit, dot
vele Kamerleden zich hebben onttrokken aan
den plicht, tijdens de crisis spreekbeurten te
vervullen.
Wat dc Russische inlichtingen in „Het Volk"
betreft, moet men cischen, die te verkriigen van
oartijgenooten. Eerst thans is de schrijver der
Russische artikelen lid van de partij gewordenl
Dan bracht spr. bezwaren naar voren ove'
het optreden der „Volk"-redactic tijdens dc
crisis. Het principieele verzet tegen een extra
parlementair kabinet was gebroken, toen mr
Limburg als formateur optrad.
Mevr. Wibaut klaagde er over, dat „He»
Volk" te weinig inlichtingen geeft over de na
tionale. en internationale vrouwenbeweging
Mede namens de soc.-democratischc vrouwen-
clubs moest spr. dat zeggen. Naast „De Prolc
tarischc Vrouw" heeft men in dezen tijd nc-
tucelc voorlichting noodig. Geen aparte vrou
wenrubriek, die door dc mannen wordt over
geslagen, maar behandeling in de gewone ko
lommen van alle belangrijke vraagstukken, di°
in soc.-dem. geest beïnvloed moeten worden
De afgevaardigde van Gorinchem vroeg
de Kamerfractie, waarom niet geprotesteerd
was tegen het laatste gladstrijken van de
plooien, namelijk de solarisverhooging van de
ministers. Deze handeling had er toe moeten
leiden, dot men ook de andere salorisverhoo-
gingen aan de orde had moeten brengen
De heer Vleming, van de Indische partij,
laakte de voorlichting, die in „Het Volk" over
Indië wordt gegeven. Hij hoopt op "verbete
ring.
De partij-voorzitter, dé heer W. H. Vliegea
wilde in zijn antwoord eerst de Russische
kwestie behandelen. Waar komen de kwade
dingen over Rusland "andaan Van de bolsje
wistische pers, want .-n andere is er niet, mne
er niet zijn. Is het nu eenzijdig, dc bolsjewis
tische pers tc citeercn Men kan zelfs ver
onderstellen. dat zij geen TOO der kwado
dingen publiceeren.
Elfce vrijheid in Rusland wordt verstikt
RECLAMES.
Van 1—4 regels f 4.05 elke regel moer 1.-
KLEERMAKERIJ
Fa. E. L. J. LAMMERTS
Amersfoort ""{gif Groningen
1 Utiechfschoweg 36. Tel. 587
Nooit kan dc soc.-democratie haar stem laten
hooren. Onze beste menschcn zitten er in do
gevangenis. Wat wij van de bolsjewiki te wach
ten hebben is, dat zij onze partij kopot willen
maken. Wij moeten ze dus beschouwen zooals
men vijanden beziet.
Het verwijt van Amsterdam over dc organi
satie van het PJ3. wordt al weerlegd door do
mededeeling, dat reorganisatie wordt voorge
steld, maar spr. begrijpt niet, dot de federatie
Amsterdam hier met zooveel verwijten komL
dc federatie Amsterdam, die niet in staat
blijkt hoar ledental op te voeren.
De vert, van Amsterdam Dot is dc schuld
van het Partijbestuur.
Dp heer Vliegen Wat kan het P.B. daar
aandoen Het P.B. heeft geen leden tot zijn
beschikking om cr op uit te sturen. Wij heb
ben het niet in dc hond dingen tc doen, die
ons tonnen gouds kunnen kosten. Men vcr-
wijte het P.B. dus niet, dat het geen onmoge
lijke dingen tot stand brengt.
Wat de benoeming van een bezoldigd voor
zitter betreft, dit punt zal op het congres node:
worden toegelicht en dc beslissing berust toch
bij het congres.
Namens de Kamerfractie sprak dan ir. J
W. Albarda. Het belangrijkste achtte spr. de
afwezigheid van critiek op de handelingen van
de Kamerfractie. Zelden zijn Kamerfractie er»
P.B. geroepen tot handelingen van zooveel ge
wicht als tijdens dc gedwongen vacantia. Men
wns geroepen uit te voeren de resolutie in
zake kabinetsvorming. Deze uitvoering was een
Vnoeilijk en gevaarlijk werk. Spr. is verheugd,
dat op dat werk geen woord van critiek is uit
gesproken. De burgerlijke pers meende to
moeten concludecrcn, dat er meeningsverschil
lusschcn ons hecrschte. Men maakte dat op uit
een tweetal artikelen in het populaire bijblad
Het uitblijven von critiek wijst er op, dat
Kamerfractie en P.B. de partij in haar geheel
achter zich hadden.
De aard der gedwongen vacantia was an
ders dan menigeen denkt. Hod men gezegd
..de Kamer gaat voor 4 maanden uiteen", dan
zouden wij ons geheel aan de propaganda
hebben kunnen wijden. Die veel benijde va
kantie was niet zoo rustig als men denkt. Allen
leefden in het gevoelo.s. Dinsdag of Don-
derdog kunnen wij weer opgeroepen worden
voor een Kamerzitting, die wij voor geen geld
ter wereld willen missen. Kwamen er daarom
nanvragen voor het vervullen van spreekbeur
ten, dan konden wij die toezegging niet doen
•Spr. ontkent, dat de Kamerleden onwillig
waren om spreekbeurten tc vervullen. Boven
dien v/as er in dc dagen, dat mr. De Visser
trnchttc de coalitie te herstellen, meer waarde
gelegen in het zwijgen, dan in het spreken.
Men mccht in geen geval het ontbindingspro
ces van de coalitie verstoren.
Zooveel de omstandigheden en de tijd het
♦oclictcn, hebben de afgevaardigden zich in den
crisistijd aan de zaak gegeven. Daarom wijst
spr. het verwijt terug, dat men de crisis niet
heeft „uitgebuit".
Voor spr. staat het vast, dat de actie do»
S.D.A.P. den terugkeer van het ministerie-Co-
lijn onmogelijk heeft gemaakt.
Het besluit van het ministerie-Colijn, om he»
salaris der ministers met IOGO tc verhoogen.
achtte spr. een daad van slechten smaak
Doch deze behoorde niet te niet te worden ge
daan, toen een ministerie optrad, dat aan deze
verhooging part noch doel had. Deelnemen aan
oen actie, als de heer Braat wilde, zou dema
gogische politiek zijn. Een verzetactie achtte
spr. daarom hier niet op haar plaats.
De heer J. F. Ankersmit, „Volk"-redactie.
beantwoordde de op- en aanmerkingen, op
„Het Volk" gemaakt.
Nadat dc heer Ankersmit zijn rede beëindigd
had, werd namens de federatie Amsterdam
nog aangevoerd, dat deze afdeeling er zeer
goed voorstaat, aangezien men tweemaal zoo
veel leden heeft als Rotterdam.
Daarna word de openbare vergadering ver
daagd tot Zondagmorgen half tien.
'a*
De tweede dag
Zondagochtend heeft het congres ook in
huishoudelijke zitting vergaderd. In die zitting
werd o.m. de heer Henri Polak iritgenaodigvl
voorloopig het presidium van d« S. D. A. P.
op zich te nemen, wat déze aanvaardde.
Rede van den heer Albarda.
„Schier ongelooflijk", aldus spr., „is wat in
een kwart eeuw tot stand kwam, maar dc ver
wachting is« niet vervuld, dat het socialisme
nu van de baan is.
In de volhoudende actie van de soc.-dcm
speelt matiging nu dikwijls een even gTOOtc
rol als enthousiasme en geestdrift en het socia
lisme is niet, als wel eens beweerd wordt, een
verwildcringsvcrsdhijnscl, geboren uit wan
hoop cn ellende, maar een bcschavingsver-
schijnsel, want dc groote massa stelt nu be
lang in grootcre en betere dingen dan het da-
gelijksch brood. Dc snelle machtsontwikke
ling", ging spr. voort, „van het proletariaat is
het kenmerkende verschijnsel van onzen tijd.
Dertig jaar geleden beteekende politiek©
strijdstrijd van burgerlijke partijen onder
ling cn nu beteekent het voor ons op welke
wijze de S. D. A. P. haar aandeel kan ncmon
in de regeering van het land.
Uitvoerig behandelde spr. daarna de politie
ke gebeurtenissen van de laatste maanden
„Wij moesten", zei spr., „toen de crisis cr was,
trachten, dc vruchten tc plukken von dc Juli-
verkiezing cn wij hadden het recht daarbij te
denken aan de R.-K. Staatspartij. Deze had
reeds meermalen het vraagstuk van samen
werking met ons onder de oogen gezien en in
het buitenland was hier cn daar dat samen
gaan al tot stand gekomen. Evenals dc S. D
A. P.. maakt de R.-K. partij deel uit van een
internationale beweging. Haar beginselen wor
den overal op dezelfde wijze beleden en op
dezelfde wijze in toepassing gebracht. Aon
duurzame samenwerking is door ons niet ge
dacht, daarvoor loopen beginselen en doelein
den tc zeer uiteen, maar wij hadden een eind*
weegs willen samengaati, in een richting cn
over een afstand dien wij samen hadden
kunnen bepalen, b.v. voor den duur van éér
parlementaire periode, met een goed omlijnd-
program en met behoud van zooveel nw....
lijk vrijheid voor ieders beginsel.
Welnu door haar weigering heeft dc R.-K
Staatspartij het parlementaire steUcl in ge
vaar gebracht, want het doel daarvan is he4
vormen van een rcgcering overeenkomst ie
de samenstelling van het parlement. De R.-K
echter kunnen niet meer samengaan met hm*
cx-coalitiegenooten en zij durven niet samen,
goan met dc S. D. A. P.
De mogelijkheid van een democratisch be
wind wos cr dus en de schuld, dot dit er nio*
is gekomen, ligt bij dc R.-K. Staatspartij, mam
vooral bij de katholieke democraten.
Het program van mr. Merchant vormt op
blijvende acte van beschuldiging.
Het was niet voor mijn genoegen en nicl
rrct genoegén, dat ik prof. Veraart moest „te
rechtstellen", ging spr. voort. Er ligt een scha*
van democratische energie bij de R.-K. partij,
maar de mannen die geroepen zijn om di*-
energie tot uiting tc brengen, schieten tc kort
Er is in de R.-K. wereld een Lasalle noodig,
een Troclstra, en ïij moeten het met een
Veraart doen. Ik spreek hier den wonsch uit.
dat daar een man zal opstaan, die zijn taölk
beter zal verstaan, die het groote werk op
krachtige wijze zal uitvoeren. (Applaus).
Voor medezeggenschap en ontwapening zul
len wij in de naaste toekomst hier te lande te
strijden hebben. Binnenkort zullen wij in de
Kamer het goed recht van de democratie in
de economie gaan verdedigen en wat de ont
wapening betreft, al denkt men ook dot dit
„een leuze" is, er is geen punt van het pro
gram, dat ons zoo lief is en dot zoo in het
hart grijpt van het volk als dit. Al weten wij
nu reeds, dat de Kamer in meerderheid tegen
ons voorstel is, wij zullen de verwerping er van
zoo. moeilijk mogelijk moken. De vervulling
van onze idealen is onmogelijk als wij er niet
in slagen de menschheid te bewaren voor de
rompen van een nieuwen oorlog.
Ten slotte waarschuwde dc heer Albarda
ernstig tegen de bewijzen van gering ^chatting
ten opzichte van den Volkenbond, die hij vaak
in eigen kring gehoord heeft.
Een langdurig applaus volgde op'deze red©
waarna de Internationale werd gezongen.
Aan de orde was daarna dc bestuursverkie
zing.
Bij enkele candidaatstelling werden herkozen
de heeren Wibaut, Klcerekoper en Werkho
ven, terwijl gekozen werden mevr. S. Grocne-
weg en de heeren Albarda, Bergmeycr, v. Eek,
v. d. Kieft, Sannes, Schaper en Vliegen.
Hierna sprak de heer Schaper den af treden
den partijvoorzitter, den heer W. H. Vliegen,
toe, die twintig jaar lang het voorzitterschap
van het partijbestuur heeft bekleed.
Hot congres werd daarop geschorst.
De derde dag.
derspartij.
Om een arbel-
Maandagmorgcn kwam de heer R. Sten
huis, voorzitter van het N. V. V. aan het
woord tot het verdedigen van de volgendo
stellingen:
Stelling I: Do ontwikkeling gedurende
den oorlog en dc na-oorlogsjaren heeft geleid
tot een ontwrichting van Europa. Deze ont
wrichting had een inzinking der productie ten
gevolge, dio een scherpe tegenstelling heeft
doen ontstaan tusschen dc werkelijke productie
cn de capaciteit van het product-apparaat. De
gevolgen daarvan zijn een politieke cn sociolc
reactie, die in het bijzonder dc arbeidersklasse
treft door of bedreigt met werkloosheid,,
loonsverlaging cn aantasting der sociale wet
geving en erop gericht is, do winst der kapita
listische klasse veilig te stellen op den grond
slag van een sociale positie der arbeidersklossa-
die den rand van het pauperisme nadert.
Stelling II: De in stelling I genoemde
inzinking kan door hét kapitalisme niet duur
zaam worden overwonnen, zoodat gorekend
moot worden met oen crisis in permnrentie,
die de positie der arbeiders zal neerdrukken
tot de grens van het bestaansminimum.
Nu reeds heeft de crisis de reactie de gele
genheid gegeven, heel den socialen strijd der
socialistische arbeidersbeweging te maken tot
een strijd, om het tempo der inzinking minder
snel te doen gaan.
Een program, dat op herstel van het levens
peil der arbeidersklasse is gericht cn beoogt
het vervol van het door werkloosheid getroffen
deel der arbeidersklasse op te heffen, is prac-
tisch niet aan de orde.
Het is de taak der socialistische arbeiders
beweging, alle krachten in te spannen on te
concentreeren, om met alle geëigende machts
middelen te pogen de kapitalistische politiek
en economie te overwinnen, daar alleen daar
door een diepe inzinking van de levensvoor»
waarden der arbeidersklasse kon worden voort
komen en de voorwoorden voor toekomstige
stijging von het levenspeil kunnen worden ge
schapen.
Stelling Hl: In een periode van maat
schappelijke ontwikkeling als in stelling I en
II is aangegeven cn waarin de eisch van socia
listische economio door de socialistische arbei
dersbeweging in de sfeer der urgente politiek
moet worden gebracht, krijgen do vakverceni-
gingen een politiek karakter, bewegen ze zich
in toenemende mate op politiek gebied on
wordt de vereeniging van alle krachten der Ar
beidersbeweging in één socialistische politieke
partij mogelijk.
Zoodra zulk een samenwerking mogelijk is,
wordt zij door de belangen der arbeidersklasse
geboden.
Stelling IV: In een tijdperk, waar nor
male sociale \'oonritgang door de kapitalisti
sche heerschappij onmogelijk wordt gemaakt,
wordt dc socialistische arbeidersbeweging ge
roepen tot agitaties en ucties voor oischen,
welke diep in het economische leven ingrijpen.
In zulk een tijdperk kun do socialistisch©
arbeidersbeweging zich niet bepolen tol hot
uitdrukken van haar wenschen in adressen on
moties, nqch de politieke partij tot de parle
mentaire ondersteuning dier wenschen
Dc vakbeweging en partij dienen in zulk oen
tijdperk één strijdorganisatie tc vormen, die
eenheid van beraadslaging sc. handelen mogelijk
maakt en garandeert.
Stelling V: Zulk een concentratie in «'én
politieke partij vinde een begin van uitvoering
bij de moderne vakbeweging en de S. D. A. F.
als de op het standpunt van den klassenstrijd
staande economische tn politieke organisaties
van het proletariaat.
S t c 11 i n g VI: Deze gemeenschappelijke
organisatie van de politieke cn economische
grocpceringen der arbeidersklasse, de partij
van den arbeid, die de sicrkst dankbare con
centratie van proletarische machtsvorming is,
schept de voorwaarden voor strijdmclhoden,
die in deze periode door het arbeidersbelang
worden geboden.
Dc arbeidersbeweging tooh kan zich niet be
palen tot particele stakingen, verkiezings
acties, propagandavergaderingen en het wach
ten op de uiterste noodzaak.
Dc partij van den arbeid hoeft, als concen
tratie van olie mochtsfactoien der arbeiders
beweging, een strijd voor te bereiden met alle
ter beschikking staande parlementaire en bui
ten-parlementaire strijdmiddelen.
Er is geen enkele reden, waarom de georga
niseerde arbeidersklasse dc vuist moet tooncn,
als haar democratische rechten worden be
laagd cn zulks zou dienen na tc laten, wanneer
Dooi Mrs. C N. WILLIAMSON
Ncderlandsche vertaling van Ada van Arkel
45
De onbekende man spong achteruit, toen
Franklin terugdeinsde voor het licht, maar de
volle glans van de lantaren van den detective
viel nu op hen beiden, alleen het gezicht van
den onbekenden man nog in het duister latend.
Het meisje zag hem duidelijk een revolver uit
zijn borstzak halen en mikken op een van hen.
Ze had den indruk dat het schot niet op goed
geluk zou worden afgevuurd, alleen om een
gevaarlijk vijand te wonden en de anderen te
verschrikken, maar dat het bedoeld was om
iemand te dooden. Die indruk was zoo sterk,
dat ze, het eerst denkend aan den man dien
ze liefhad, zichzelf voor Carrington wilde wer
pen. Maar het lioht van Franklins zwaaiende
lantaren viel niet op zijn gezicht, maar op dat
van kapitein Derby en ze begreep onmiddellijk
dot het schot op hem gemunt was.
Met een gil zou ze hem hebben gewaar-
sohuwd voor dit doodelijke gevaar, maar hij
werd op een andere manier gered.
Franklin, worstelend om zijn evenwicht te
henvinr.cn, was met zijn voet blijven haken in
de vouwen ven het losliggende karpet en tegen
den man achter hem aanvallende, miste hij
niet alleen zijn doel, maar ving de kogel in zijn
eieren lichaam op.
Toen zag Sheila even, voor een onderdeel
van een seconde het andere gezicht. Misvormd
als ze waren door vrees en andere emotie, her
kende ze de trekken, toch. Zij waren die van
den geheimzirmigen man, dien ze tweemaal
eerder gezien had, eens in het witte maanlicht
in de torenkamer en den anderen keer in den
gang beneden toen hij haar voorbij was ge
gaan. Maar even gauw als deze openbaring
kwam, even spoedig was zij weer weg ook. Het
gezioht trok zich uit de lichtkring terug cn zich
omdraaiende, vluchtte de man.
„Ik moet hem hebben", riep de detective, de
gang doorsnellend met opgeheven tantoren, en
kapitein Derby sprong vooruit om de andere
lontaren op te rapen, die op den grond wos
gevallen. Niet denkende aan het gevaar van
verraad boog hij zjoh over Frar.klin heen, die'
het schot in den rug had gekregen cn voor
over op zijn gezicht was gevallen.
„Goeie hemel, ik geloof dot hij dé cd is",
riep de jonge man. „Het is Franklin".
„De man, die jou had willen dooden", zei
Carrington. „Eigenaardig dat zijn laatste daad
is geweest, dat hij jou leven gered heeft".
De gevallen man bewoog en kreunde. „Het
is met me ge.daan", hijgde hij, terwijl hij
trachtte zich op zijn zij te draaien en een dunne
stroom bloed druppelde uit zijn mond, terwijl
hij sprak. „Ik ik wil niet sterven zonder
haar gezien te hebben".
Derby wilde hem vcorzichlig op zijn rug
leggen, maar Franklin kreunde vnn woede en
pijn. „Nee, nee ik haat je", zei hij. „Loot
Carrington
Carrington viel op een knie neer en het losse
Varpet bij elkaar nemende maakte hij er een
soert van ruwe peluw van voor Franklins
hoofd.
„Wilt u gravin Korovski zien vroeg hij.
„Nee, zij is dood; ik heb haar vermoord",
hijgde de stervende man. „Ze ligt boven. Ik
moet Viola zien. Laat iemand haar vlug ha
len".
Carrington keek op naar Sheila. „Wat moe
ten we doen
„Ik zal lady Viola hier halen, ik beloof het
u", antwoordde het meisje.
„En den dokter", zei Carrington.
Franklin hoorde het cn hief de hand op met
een bevend gebaar.
„Nu niet", zei hij. „Eerst Viola dan de
dokter. Maar waarom Ik weet, dat ik sterf.
En ik wil niet leven ook. Ik heb alles verlo
ren, waar ik voor leefde. Cm s hemelswil
meisje, breng Viola hier. -Als u het doet zal
ik haar dingen vertellen, waar jullie alle
maal wat voor zouden geven om ze te weten".
„Ik ga al", zei Sheila. „Er is nu niets om
bang voor te zijn".
„Msar dfe andere man wie het dan ook
zijn mag", opperde Derby.
„Die zal genoeg te doen hebben met te zorgen,
dat hij den detective ontloopt", zei Carrington.
„En zelfs als hij ontsnapt
„Wat dan
„Dat zal hem niets helpen. Ik heb zijn ge-
Zicht gezien", eindigde Carrington.
„Tk ook", zei Sheila.
Dit waren de laatste woorden die zc in de
geheime gang sprak, want Franklins oogen,
schitterend van kcorts in het halve licht van
den lentaren d:e hem bij een andere misdaad
had moeten bijlichten, smeekten haar niet lan
ger te treuzelen.
„De gravin dood", z'si zc steeds weer in zich
zelf als werktuigelijk, toen zc naar de trap liep,
die haar naar Viola Ray nes kamer zou bren
gen. „Dus het wos haar gezicht dat ik aan
raakte dat koude, koude gezicht, daar in de
geheime kamerhoar haar, dat zoo golvend en
zacht was. En en als ik hem niet gesmeekt
had lady Viola tot eiken prijs te redden, zou
zc nog leven Wat vreeselijk wat is hij
slecht, en toch, wat houdt hij van Viola. Het
was voor hoor, hij zei, dot het voor haar
was".
Sheilo kwom bij de gesloten - deur, die zc
kende en klopte zachtjes aan. Voor ze tijd had
nog eens te kloppen werd de deur geopend en
Viola stond voor haar, als een silhouet uitko
mend tegen het gedempte licht in de kornet
echter haar, haar mooi lang haar los over een
witte ochtendjapon.
„Jij", riep ze toen ze het bleeke gezichtje
van Sheila zag.
„Ja ik", zei deze. „Heeft u niet geslapen*.
„Neen, ik ben te ongelukkig om te slapen.
O, Sheilo, ik ben zoo blij, dat ik re zie. Ben je
gekomen, omdat je voelde dat ik je noodig
had Je was een schat om mijn brief aan hem
terug te zenden, maar wet geeft het Ik zbl
toch met hem moeten trouwen".
„Liefste, hij ligt op sterven", zei Sheilo. „Do
dood cn zijn eigen slechtheid hebben je vrij ge
maakt. Maar hij verlangt je nu tc spreken
en je kunt niet weigeren".
„Op sterven?" herhaald-a het meisje.
„Ja. Ik zal je onderweg wel vertellen, als je
nu moor meegaat. Kom toch, niet alleen voor
hem, maar ook voor den man die je liefhebt
Ik geloof, dat hij weet, wie kapitein Derby
eigenlijk is en dat hij jc dat wil vertellen en
nog veel meer, als je het hem vraagt, omdat
hij zooveel van je houdt en hij wil het niemand
anders zeggen"
Zonder een woord meer te zeggen kwam
Viola de kamer uit en ging met Sheilo mee.
Wat Sheilo onderweg in der haast kon ver
tellen deed ze, maar toen de beide meisjes den
toren bereikt hadden begreep Viola nog maar
heel weinig van wat er gebeurd was.
„Hoe gaai het vroeg Sheila, aan de deur
van den geheimen doorgang, want Carrington
was, toen hij haar stem hoorde, haar tegemoet
gesnel«i „Zeg niet, dat hij dood is, zonder ge
sproken te hebben".
„Neen, hij is niet dood", zei Carrington,
,maar long kan het niet meer duren. Ik geloof
dat het schot door de longen is gegaan en dat
het geval hopeloos is. Ieder woord dat hij
spreekt geeft hem ondragelijke pijn maar
hij wil toch spreken, lady Viola. Hij heeft zich
opgehouden tot u kwom. Ga binnen, en zendt
Derby, die bij hem is, hier".
Een oogenblik later kwam dc jonge man. Het
morgenlicht begon zijn weg tc vinden door de
vensters van den torenkamer en deed de ster
ren verbleken. Het drietal stond dicht bij elkaar,
zachtjes fluisterend, hun gezichten bleek cn
vermoeid in de grijze schemering.
„Je zult den dokter moeten halen, Derby",
zei Carrington. „We kunnen hem niet zoo
maar laten stqrven, hoewel ik overtuigd ben
dot een dokter niets meer doen kon, en ook
niet had kunnen deen al waren we hem direct
gaan roepen. Dan is er nog de doode vrouw
boven, zooals hij zelf bekend heeft, door hem
vermoord. Dot geheim moeten we vertellen.
M<^ Kinnon moet dat weten. Wil je hem wok
ken en zeggen dat hij goed zal doen hier te
komen? Zeg, dot de geheimen, die ons al vier
en twintig uur bezighouden, ach:cr deze mu
ren kunnen worden uitgelegd, dank zij zijn se
cretaresse, juffrouw Douglas
(Wordt vervolgd).