WIJNHANDEL J. A. SCHOTERMAN Zn,
UTR.STRAAT 17 - Gevestigd 1878 TELEFOON 145
Gewas 1920 Raymond Macau f 1.- f 40.
1920 St. milion 11.40 f56.
griekenland
noord-afrika.
mexico.
midden-amerika.
Australië.
Bijzonder aanbevolen p. flesch p. anker
liekc Volkspartij, Gronchj, en verscheidene
communistische afgevaardigden door fascisti
sche afgevaardigden uit dc gebouwen verdre
ven zijn.
De naam van den dader.
De dader van den aanslag op Mussolini heeft
een verkeerden noom opgegeven. «Zijn ware
naom is Gino Lucetti, steenhouwer, in Toscane
geboren.
TURKIJE.
HET INCIDENT MET DE LOTUS.
Luitenant Desmons vrijgelaten.
Uit Constantinopel wordt bericht dat dc
Turksche autoriteiten den Franschrn luitenant
Desmons vrijgelaten hebben.
DE GEBEURTENISSEN IN GRIEKENLAND.
President Kondoeriotis zou nog
steeds te Athene verblijven.
Van officieele Griekschc zijde wordt het be
richt tegengesproken, volgens hetwelk admiraal
Kondoeriotis, de president der republiek, Athe
ne zou hebben verlaten.
EEN VERDRAG MET ZWEDEN.
Athene, 13 Sept. (V. D.) Griekenland
teekende een handels- en scheepvaartverdrag
met Zweden, dat gebaseerd is op het begin
sel van meestbegunstiging.
CHINA.
DE BURGEROORLOG.
De kwestie der Amerikaansch-
Japanschc samenwerking.
Volgers een bericht uit Washington bestaat
^r geen enkele aanwijzing, dat er eenige veran
dering is gekomen in de politiek der mogend
heden, die in China belangen hebben.
Men verzekert, dat de Amerikaanschc ge
zant te Tokio Zondag met den Japanschen
minister van buitenlandsche zaken de Chinee-
sche kwestie heeft besproken om een cventu-
eele samenwerking tusschen Amerika en Japan
in Chinecsche aangelegenheden te vergemak
kelijken.
De strijd rondom Hankau oij
Woetsjang.
Telegrammen, gisteren uit Hankau ontvon-
gen, melden, dat het schieten op vreemde
schepen op de Jangtse aanzienlijk is vermin
derd i
Het vechten tusschen de vijandelijke Chi-
neesche legers wordt in de buurt voortgezet,
maar Woetsang, dot aan den oever van de
rivier tegenover Hankau ligt, houdt het nog
steeds uit tegen de Kantonneesche troepen van
generaal Tsjang-kai-sjek, wiens verbindingen
met het Zuiden, naar men zegt, bedreigd wor
den door troepen van Soen Tsjoeong Fong.
Dc door dc Chineezen geno
men Engelsche schepen.
Inmiddels schijnt da mogelijkheid tc bestaan,
dat het geschil nopens de twee stoomschepen,
die Engelsch eigendom zijn en met geweld
door generaal Jan^-sen te Wanhsien worden
gehouden, zal worden opgelost door onder-s
handelingen. Jang-sen vcrkloart zich thans be
reid de schepen terug tc geven door middel
van generaal Lin-tso-loeng te Isjang en zendt
een commissie naar die haven om te onder
handelen. Schcut-bij-nacht Cameron gaat nu
hiervoor van Hankou naar Isjang.
Dc positie der vreemdelingen.
Vele dor kleine geïsoleerde baitenlandsche
kolonies in Szetsjoean aan den bovenloop van
de Jangtse hebben bescherming gezocht aan
boord van Engelsche, Amerikaanschc en Ja-
pansche oorlogsbodems, die patrouillediensten
verrichten, maar verscheidene Engelsche mis
sionarissen hebben den wensoh tc kennen ge
geven om, er moge gebeuren wat gebeure,
op hun post tc blijven.
Uit Tsjocngking zijn geruststellende berich
ten ontvangen. Tc Hankau acht men dc
vreemdelingen in de buitenlandsche conces
sies veilig, verdwaalde kogels buiten beschou
wing gelaten.
Dè beschieting van Wanhsien.
P a r ij s, 13 Sept. (V. D.) Uit Hankau
wordt gemeld, dot tengevolge van de be
schieting van de stad Wanhsien door de En-
gelschen aan Chineesche zijde 2000 dooden
eri gewonden zouden zijn gevallen.
Amerika tegen inmenging.
N e w-y ork, 13 Sept. (H. N.) Volgens be
richt uit Washington verwacht men, dat staats
secretaris Kellogg zich binnenkort zal uitspre
ken over de gebeurtenissen in China. In toon
aangevende kringen wordt een sterke stroo-
ming tegen iedere inmenging in China merk
baar. Men wijst er op, dat alleen Engeland op
het oogenblik bii de gebeurtenissen in Ghina
is betrokken en dat van een Amerikaanschc in
menging slechts dan sprake kon zijn, indien
de beweging een beslist anti-Amerikaansch ka
rakter zou oannemen.
HET BOMBARDEMENT TE KANTON VAN
EEN ENGELSCHE KANONNEERBOOT.
Nadere berichten betreffende het incident, dat
Woensdag te Konton ploots had, waarbij een
Britsche kanonneerboot door Kantonneescnc
troepen werd gebombardeerd, loonen, naar uit
Engcische bron wordt bericht, aun, dot zes bom
men werden gelanceerd, waarvan één het pant
ser der kanonneerboot 'rof en in het water viel
zender te ontploffen. De kanonneerboot be
antwoordde het vuur niet, maar richtte hanr
kanonnen op het land, waar dc soldaten zich
terug trokken.
HET CHINEESCHE GEZANTSCHAP
IN TOKIO.
Uit Hongkong wordt d.d. 13 Sept. gemeld,
dat dc minister van buitenlandsche zaken een
communiqué heeft gepubliceerd, waarin de
Japansche regeering wordt gewaarsohuwd niet
langer den aankoop var. de gebouwen der Chi
neesche legatie in Tokio te overwegen, daar de
regeering van Peking onwettig is en geen mach
tiging heeft om eigendommen te verkoopen, die
aan de Chineesche natie toebehooren.
HERNIEUWDE STRIJD IN MAROKKO.
P a r ij s, 13 Sept. (V.D.) Naar gemeld
wordt, zouden de Spanjaarden langs de ge-
heele linie opnieuw in strijd zijn gewikkeld
met de Marokkanen. Deze nieuwe situatie zal
voor de Fransche legerleiding aanleiding zijn
om grootere aandacht aan het Noordelijke
front te wijden.
BANDIETEN IN ACTIE.
Een Amerikaan gevangen ge
nomen.
Op veertig mijl afstand van Mexico City
hebben bandieten eergisteren een Ameri-
kaansch toerist, Rosenthal genaamd, gevangen
genomen. De federale troepen zoeken de ban
dieten, die tot dusver geen losgeld hebben ge-
eischt.
DE OPSTAND IN NICARAGUA.
Amerika als bemiddelaor.
De Ver. Staten hebben den rol van bemidde
laar in Nicaragua op zich genomen. Van de
diensten van den Amerikaanschen zaakgelastig
de zal worden gebruik gemaakt om te trachten
den vrede te herstellen en een constitutioncele
regeering te vestigen.
ZUID-AMERIKA.
EEN GEMEENTERAADSLID VAN
BUENOS-ARyES VERMOORD.
Berlijn, 13 Sept. (V.D.) Het gemeente
raadslid dr. Carjos Ray is volgens een bericht
uit Buenos-Ayres in zijn villa in Vincente Lopez
overvallen, en vermoord.
SPOORWEGONGELUK.
Uit Sydney wordt d.d. 13 Sept. bericht, dat
bij een spoorwegongeluk 3 mensdhen zijn ge
dood en 35 gewond. Vier wagons met wol
waren van een goederentrein losgeraakt en lie
pen op een sneltrein.
Kunst en Wetenschap.
De Uilvaart van het
echtpaar Lobo.
Amsterdam brengt het tro-
gisch omgekomen kunste-
naorspöar een laotstcn stillen
groet.
Er woren op het Leidsche Plein vlaggen uit
gehangen van vrijwel alle grodte gebouwen; zij
hingen halfstok. Amsterdam rouwde.
Het heeft willen tooncn hoe het zijn kunste
naars eeren kan, zij het dan na hun Gis
termorgen om tien uur werden alle belangstel
lenden in dc gelegenheid gesteld om een laat-
sten stillen groet te brengen aan het zoo smor-
telijk verongelukte echtpaar Lobo.
Te dien einde waren de beide lijkkisten It*
de rotonde geplaatst van den Stadsschouw
burg, welke rotonde grenst aan den grooteii
hall. Dc bezoekers werden aan den zijingang,
gelegen aan de Marnixstraat, binnengelaten,
terwijl zij aan den anderen kant van het ge
bouw den schouwburg weer konden verlaten.
De omgeving was in de stemming van het
oogenblik aangekleed. De lampen en kronen,
die ten dcele brandden, waren overtrokken met
rouwfloers, dat het licht in zeer gedempte
mate doorliet. De rotonde zelf was aan allo
zijden omhangen met zwarte klecden en dra
perieën, afgezet met zilver witte franje, welke
in diepe guirlandes afhing langs de wanden.
Door een smalle goroijnopening traden de
bezoekers naar binnen. Ook dc vloer was be
legd met diepzwarte klecden en matten in
zwart en wit.
Midden in de chopelle ardentc waren d<
rouwkisten neergezet, ongedekt, alleen belegd
en omgeven met een schat von bloemen en
kransen. De kisten stonden op een klein een
voudig verhoog. Tusschen dc beide kisten
werden kransen uitgespreid, en dc randen zoo
wel als de voet van de kisten werden met
breede zoomen van bloemstukken omgeven.
Op de gesloten deksels van de sobere kis
ten waren dc witte bloemstukken neergelegd
van dc kinderen en dc naaste bloedverwanten;
dc andere kransen en bloemen wnren gezon
den door collega's, tooneelgczelschappen en
andere vcreenigingen op kunstgebied.
Nog telkens werden nieuwe bloemen aange
dragen, zoodat de kleine stemmige rotonde
tenslotte een hof van bloemen leek, die stil
lag te pralen tusschen het sombere aangrij
pende zwart van de omgeving.
Precies tien uur ving het défilé aan, en de
stroom van bëlongstellende vereerders groei
de voortdurend. Het ging alles kalm en rustig
toe, geheel in overeenstemming met het diep
ernstig karakter van deze plechtigheid. Het
publiek werd in een file gezet op het trottoir
langs den Stadsschouwburg in de Marnixstraat.
Groepsgewijs werden zij den schouwburg bin
nen gelaten en weer groepsgewijs tot dc ro
tonde toegelaten. Aanvankelijk waren de groe
pen van hen, die de chapellc ordente binnen
mochten ^eer klein, hoogstens twintig men-
schenlater liet men echter in verband met
den overstelpenden aandrang dertig en meer
bezoekers toe. Het publiek mocht in den kring
rondom de beide kisten heenwandelcn, om
dan daarna de kleine rouw-kapel te verlaten
aan dc tegenovergestelde zijde.
Men had op een groote belangstelling gere
kend, maar dat van deze gelegenheid door
zooveel duizenden zou worden gebruik ge
maakt, heeft men zeke* niet vermoed. Twee
uur achtereen- stroomde het onafgebroken toe.
Publiek uit allerlei kring en van allerlei stand.
Men kan niet zeggen of er meer vrouwen wa
ren dan mannen. Wij zagen tooneelspelers (o.a.
Ko van Dijk) en kunstvrienden, personen uit
wetenschappelijken kring, leden van de maat
schappelijke élite zoowel als eenvoudige, Wij
zagen politic-agenten in uniform, spoorarbei
ders, werklieden in hun gewone werkpak, naast
heeren in hooge hoeden. Vele dames werden
overstelpt van aandoening en weenden. Onder
de kransen, die tot een legio aangroeiden, en
die in een ander gedeelte van dit verslag wel
zullen worden opgesomd, troffen vooral de
kransen van de Mij. van Ned. Spoorwegen,
van het hoofdbestuur Ned. Tooneelverbond, di
rectie Vcreenigd Tooneel, de collega's van het
zelfde gezelschap, directies Stadsschouwburg,
Schouwtooncel, Grand Theatre, Hofstad Too-
neel, Speeldoos, de aandacht, maar ook
schouwburgen uit de provincie hadden een be
wijs van deelneming gezonden in den vorm
van bloemen.
Door dit indrukwekkend zwijgend défilé heeft
Amsterdam getoond, hoezeer het deelneemT
in dit ontzettende ongeluk en getroffen is door
len tragischen dood van een artiestenpasr, dat
tot de beste kunstenaars behoorde, die in zijn
midden woonde.
Dc artiesten in de chopelle ardentc.
Om twaalf uur werden de deuren aan dc
zijde van dc Marnixstraat gesloten en bleven
alleen die aan dc zijde van dc Leidschestraat
geopend. Door dezen ingang konden de too
neelkunstenaars en -kunstenaressen, schouw
burgdirecteuren en anderen bij het tooneel be
trokkenen de Chapelle ardentc binnenkomen
Dat hiervan door ontelbaar velen gebruik werd
gemaakt behoeft welhaast geen betoog. Velen
van hen schaarden zich in een dichte haag
ondom de plaats van rouw.
Zoo zagen wij mevr. v. d. Horst, Louis de
Vries, Edunrd Verkade, mevr. RanuceiBeek
man, H Schwab, mevr. BudermonVan Dijk,
Antoinette Sohns, het echtpaar Erfmann, het
echtpaar d. Poll, van Warmclo, Balloorr,
Henri Eerens, Hans v. Mecrten, het echtpaar
Billé (Utrecht), la Ghnpelle. Cees Laseur, Pine
Beider, Sam. dc Vries, Charlotte Kohier, A.
Defresne, Balledux, Rika Hopper, Jacq. v. Ho
ven, Harqns en vele, vele anderen, die zwijgend
en aandachtig wachtten totdat een stom uiting
zou geven aan de gevoelens von rouw en eer
bied, die de aanwezigen vervulden. Veler oogen
waren gevuld met tranen, en eenige oudere
tooneelspeclsters in diepen rouw gehuld, kon
den hun smart niet onderdrukken. Een vroe
gere dienstbode van mevr. Lobo, die naast ons
stond, zei-ons snikkend: „Zc was toch zóó'n
schat"
Eindelijk kwamen eenige tooneelspelers eti
de heer Wibout naar voren, om eenige woorden
te zeggen.
De heer W i b a u t, wethouder van de ge
meente Amsterdam, de eerste woordvoerder,
sprak namens het gemeentebestuur op indruk
wekkende wijze, zacht en ontroerd
„Nu worden ze uitgedragen van de plaats,
waar ze hun mooie kunst aan zoovelen hebben
gegeven, uitgedragen uit het huis, waar zij,
Greta LoboBraakcnsiek, zoovele malen dui
zenden tot in 't diepst van hun hart hebt.ont
roerd, waar Lobo telkens weer verrestte door
een nieuwe kunst. Zoodat de vraag telkens op
de lippen kwam „l£en hij dat ook?" en de
tweede vraag volgde „wat kan hij niet?" Het
trieste, droevige bij dit ontroerende afscheid is,
dat deze levens niet zijn uitgeleefd. Beiden
waren nog van veel belofte. Greta Lobo zou
nog zooveel van haar mooie kunnen hebben
gegeven in rollen, die zij haar rollen noem
de. Lobo stond weliswaar midden in zijn kunst,
maar een groote ontwikkeling zou er ook' voor
hom nog zijn' geweest. Beider leven is gebro
ken door een noodlottig ongeluk; wij hebben
niet de voldoening dat zij inderdaad hebben
gegeven alles wat zij hadden gekund. Daar
staat tegenover, dot zij wel tijdens hun leven
hebben gebracht wat zij konden. Namens het
gemeentebestuur zeg ik hun dank voor hun
toewijding, hun mooie werk, voor wat zij door
hun kunst hebben gedaan. Zij rusten in-vrede".
Vervolgens trad Louis Gimberg naar
voren om, met nóg zachtere stem, iets te zeg
gen uit naam van dc directie van het Hofstad-
Toonecl, daar dc leden van dit gezelschap ver
hinderd waren door hun werkzaamheden om
op Westerveld tegenwoordig te zijn. Arme
Greetjc, arme David, je bent te vroeg heen
gegaan. Jullie hebt zooveel gegeven, maar
hadt nog zooveel beloofd. De heer Gimberg
sprak vervolgens een woord van troost tot de
beide nabestaande zoons, voor wie hun moeder
altijd alles was geweest. Spreker legde vervol
gens een krans neer.
Hetzelfde deed Louis van Gasteren
namens de Haagsche collega's, die te zacht
sprak om verstaan tc worden.-
De rouwkistcn worden om den
schouwburg heengedrogen.
Toen was het oogenblik aangebroken, dat
de beide lijkkisten naar buiten werden gedra
gen, aan de publieke belangstelling te worden
getoond.
Om half twee staan voor de Stadsschouw
burg eenige henderden tooneelkunstenaars
opgesteld, die den rouwstoet zullen volgen.
Op het balcon van de schouwburg speelt
een orkest treurmuziek.
De kransen zijn in twee automobielen op
getast.
Het eerst wordt uitgedragen de kist, waarin
het stoffelijk overschot van Grcetje Lcbo
Braakcnsiek rust.
Tien kunstbroeders dragen de kist en de
dames mevr. MannBouwmeester, Mevr de
Boer—van Rijk, mevr Alida Tortoud en mevr.
v d. Horst loopen als slippendraagsters mede.
Zij maken een ommegang om den schouw
burg heen. Dc vele duizenden, die op het Leid-
scheplein achter de politieafzetting staan, bren
gen bij het passecren van den droevigen stoet
eerbiedig hun groet.
Naargeestig klinken bij den ommegang de to
nen van Beethoven's treurmarschen. Als deze
tocht is beëindigd en de kist in de auto is ge
plaatst volgt de tweede omgang met den kist,
waarin het stoffelijk overschot \an David
Jessurun Lobo rust.
Hier dgen als slippendrager dienstJan
Musch, Tartaud, Herman Schwab en Constant
von Kerkhoven. Van de tooneelkunstenaars,
dio de beide kisten hebben gedragen, noemen
wij: Albert van Dalsum, Co Bolfoort, Ko van
Dijk, L. Ezerman, Dirk Verbeek, Henri Ecrëns,
Jaap v. d. Poll, Maurits de Vries, Oscar Tour-
niaire, Elsensohn, Louis Gimberg, Willem
Hunsche, Kommer Klein, Lageman, Hein
Harms, Louis van Gasteren en Ph. La Chapelle.
Om twee uur, als ook de boar van David
Lobo om den schouwburg heen is gedragen,
vormt zich de stoet. Achter de lijkauto's vol
gen Nederlands eerste tooneelkunstenaars,
mevr. Mann—Bouwmeester loopt met Wiesje
Bouwmeester vlok achter de auto, waarin
Lobo's stoffelijk omhulsel rust.
Lungzaam schrijden zij-onder de tonen van
de Marche Funèbre voort tot aan het Leidsche
Boschje. Daar nemen zij afscheid van hun dier-
bore dooden.
Velen von - de tooneelspelers spoeden rich
naar het Centrool Station om met den trein
naar Westerveld te komen, waar de vcrossching
plaats heeft.
De volgauto's, waarin de familieleden plaats
hebben genomen, sluiten zich nu achter dc
lijkauto's aan.
De menigte, die zich zoowel op het Leidsche
Plein als op de Nassaukade, waarlangs de
rouwstoet trekt, langs den weg heeft geschaard
is geweldig. Het zijn er vele tienduizenden, die
op deze wijze aan do zoo smartelijk om het
leven gekomen kunstenaars de laatste eer wil
len bewijzen
Zelden is bij een uitvaart in Amsterdam zulk
een groote rrtenigte op den been geweest, en
zichtbaar maakte de buitengewone plechtig
heid op allen een zeer diepen indruk.
Op Westerveld.
Bij aankomst van den trein te Westerveld
stonden honderden belangstellenden uit den
omtrek reeds te wachten op de rouwstoet, die
via Haarlem te 3.40 arriveerde. Te Haarlem
werd bij het passecren van den schouwburg
aan den Jansweg een krans aan de rouw-outo's
gehecht door den directeur van den servouwburg
den heer Muller, terwijl de heer Var. Ooy de
marche funèbre van Beethoven op het orgel
deed hooren.
Bij de ontvangstsalon op Westerveld, waar
de meegekomen familieleden en vrienden toef
den, werd de rouwstoet opgesteld.
Door een haag van acteurs en octriccs, die
de kransen droegen, werden de beide lijkkisten
naar het crematorium gedragen. In het cre
matorium werd bij aankomst van den stoet
treurmuziek gespeeld.
Toen de beide kisten op het verhoogde koor
würen neergezet wao. de familieleden rcr.dom
hun plaatsen vonden, terwijl de gansche Ne-
derlandsche tooneclspelerswerëld in de hall
stend klonk plotseling een schoonc vrouwen
film, die het ii-err-r»-* F i~i Frie-
den zong van Joh. Seb. Bach. Het was de'stcm
van D >nrlng. die zeld°n voer een o troer-
der gehoor gezongen zal hebben.
Vervolgens weerklonk het bekende lied „Es
ist bestimmt im Gottes Rat, dasz man vom
Liebnten was man hat, musz scheiden". Niet
alleen dc vrouwen waren tot schreiens toe be
wogen, ook vele mannen konden hun tranen
niet bedwingen.
Tc midden van deze emotie trad Co B a 1-
foort naar voren om namens de Ned. Toon-
kunstenaarsvereeniging een laatsten groet te
brengen. „Er was zooveel liefde en sympathie
in jullie en om jullie, dat ik het niet in woor
den weet uit tc drukken". Spreker bracht ook
nog eèn groet over van Jon Musoh, die tot
zijn groote leedwezen weg moest en van Tilly
Lus.
Daarna sprak Dirk Verbeek: „Op zoo'n
ontzaglijk droevigen dag als vandaag voelen
wij, Nederlondsche tooneelspelers, tot in het
diepst van onze ziel, dat, wat ons moge schei
den, wij één groot gezin vormen. Wanneer
eer. smart als deze ons treft, dan lijdt het gan
sche gezin". Spreker bracht in het bizonder
een groet over van de oude vrienden en her
innerde aan al het lief en leed, dat de sociétai-
res in Comoedia t£. zamen zoo dapper hebben
gedragen.
In de tweede plaats bracht hij ccn groet na
mens het Vercenigd Tooneel en zijn collega
Verkade.
Toen trad Tart oud naar voren, bij wiens
nieuwe gezelschap het echtpaar Lobo dit sei
zoen zoi\ meespelen. „Tn dien korten tijd van on
ze conferenties was onze jonge vereeniging
reeds één geworden. Aan de laatste koffieta
fel, waar we met de Lobo's aanzaten, zei
Grcetje i\og zoo geestdriftig„Den T5en ko
men we in Rotterdam. Alles staat gereed en
gepakt. We zijn zoo dankbaar, dat we bij jou
in Rotterdam komen. Dan zullen we weer
schoone kunst gaan geven."
„Goed", zei ik, „den T5en krijg jij bloemen
op jouw kamer. Nu hebben we op den 13cn
bloemen hier gebracht, helaas, dat was niet on
ze bedoeling. Wat wij in deze enorme artisten
aan kracht verloren hebben zal moeilijk zijn te
vervangen. Het kruis van bloemen, dat wc
hier neerleggen namens onze vereeeniging en
de aandeelhouders, is gedrenkt in tranen. Ga
in vrede."
Balthazar Verhagen sprak een kort
woord r.amens het Ned. Tooneelverbond en
legde bloemen aan de kist namens zijn leer-
üngetjes van de school, bestemd voor de twee
voorname artisten, die voor dc jongeren zoo'n
prachtig voorbeeld waren.
De heer S a a I b o r n, sprekend namens de
collega's van het Nieuwe Nederl. Tooneel, ge
tuigde dat het noodlot ons van allen een saam-
hoorigheidsgcvoel gegeven heeft. „Onze smart
is onuitsprekelijk. Deze zware slag zal in ons
aller herinnering diep blijven voortleven".
Ten slotte spraken nog de heeren S c h o 11 e.
namens het Amsterdamsche Studentencorps,
de heer Koch namens het Studentcntoone^I
van U. S. A., de oude heer Van Lier en do
jenge tooneelspelcr Sternberg.
Een familielid bedankte.
Bij de aangrijpende plechtigheid merkten wij
nog op de hoogbejaarde tooneelspeelster Ma
rie van Westerhoven, en mevr. Royaords.
Toen de eerste kist, waarin het stoffelijk
overschot van mevrouw Lobo in de diepte
zonk, viel haar zuster, de tooneelspeelster Ma
rie Broakënsick bewusteloos neer.
Eenige indrukken.
Wie de uitvaart van de Lobo's heeft mee
gemaakt, zal daarvan enkele treffende beelden
in de herinnering meedragen. Het is niet zoo
zeer het défilé van de 'Amsterdammers, een
plechtigheid, waarvan de „sensatie", het sen-
timcnteelc moment een al te groote factor is,
maar wel de ommegang om den schouwburg.
Hier werd, wanneer wij het goed begrepen,
hebben, een gebeurtenis tot stand gebracht,
die voor de levende waarde van ons tooneel
een groote beteekenis heeft.
Hier werd een kunstenaarspaar als vorsten
geëerd. Vele schrijvende kunstenaars hebben
de tegenstelling Koning-Dichter tot onderwerp
van hun speculaties gemaakt. Ibsen deed het,
en Van Deyssel deed het, naast menig ander.
Ibscn stelde deh Dichter boven den vorst, Van
Deyssel deed in zijn hart ongetwijfeld hetzelf
de. Maar zij gaven geen van beide de mcening
van de meerderheid.
Gisteren heeft de massa getoond ook haar
kunstenaars te kunnen eeren als vorsten. Al
thans haar doode kunstenaaars. Wanneer zal
zij het den levenden kunstenaar gaan
doen?
In dc Lobo's- eerde men het tooneel en de
tooneelspelerswereld. De twee dooden woren
belangrijke, voortreffelijke kunstenaars, onge
twijfeld. Zij behoorden echter geen van beiden
to. dc allergrootsten. In hun dood zijn ze groot
geworden. Niet door de tragiek die hun ster
ven omringde, maar door dc hulde, die het
Nederlandsche volk hun gebracht heeft, cn
door hen heen aun den tooncelkunste-
n a a r in 't algemeen. Vandaar de fierheid en
de innerlijke ontroering, waarmee de acteurs
dragers waren bezield. Zij torsten een gTOOten
kostbaren lastzij droegen met het verminkte
lichaam van een hunner uitnemendste kame
raden tegelijk dc liefde van het volk. Bleek en
ontroerd gingen zij, zwijgzaam en stil, zwaar
èn licht was hun kostbare last. De blikken der
duizenden volgden hen, als aangetrokken door
uen magneet. De. zon maakte van het vrijge*
houden Leidscheplein een glanzend veld. Maar
in al dat gulle zonlicht hing er een vreemde
beklemming over de menigte. De trillingen van
het zonlicht werden trillingen van aandoening
van de massa uit naar de boar. De muziek
speelde, eentonig en klugelïjk, gedurende den
eersten ommegang, gedurende den tweeden.
Voortdurend speelde de muzipk, eentonig en
plechtig. Mevrouw v. d. Horst liep met het
hoofd gewend naar benee; haar bleeke gelaat
keek star en vreemd/ mevr. Tnrtaud had maar
één uitdrukking in de ocgenontzetting en
meewaren.
Terwijl de lijkkist van Grcta Lobo omgedra
gen werd, verzamelden de acteurs die de twee
de kist dragen zouden, zich in dc chapelle ar
dentc de beste artiesten wnren onder hen,
kloeke kerels allemaal, die getoond hebben te
kunnen vechten met het leven cn mei zichzelf.
In de moeilijkste omstandigheden weten zij
raad met hun houding. Ditmaal wisten zij" het
niet. Als een troepje onhandige hulpelooze
jongens, verward en doelloos, zoo stonden zij
rondom de kist in de donkere fluisterende*
ruimte. De aandoening van het aangrijpend
gebeuren was hun te machtig. Zij schaamden
zich voor elkaar. Keken zc opzettelijk niet* in
elkanders oogen
Maar plotseling kwam er bericht dat voor
deze kist de beurt van uitdragen daar was.
Toen kregen ze ineens weer zekerheid. Ze til
den de kist hoog en namen dezelfde pas en
hetzelfde rhytme aan links-rechts
Hun taak in dit gebeuren was een eere-taak..-
Toen op Westerveld.
Kronkelende paden langs opglooiende 'heu
vels,* hoog naar den verticalen crematorium-
bouw.
De families van de beide dooden volgden
het eenvoudige moedertje van Greet, haar zus
ters en broers, haar reeds volwassen zoon uit
het eerste huwelijk, en dan de jonge zestien
jarige Ben, een jongen nog, maar met een
grondeloos-ernstig gelaat, w;aarop geen spier
veranderde, onwezenlijk bijno, mechanisch zich'
bewegend alsof de plechtigheid buiten hem om
ging. Dan dc broers en dc verdere verwanten
van Lobo. Daarachter volgden de acteurs en
actrices. Verder werden kransen en bloemen
meegedragen. Geleidelijk klom de stoet om
hoog. Het was van de hoogte nf een merk-*
waardig schouwspel, verreind als 't werd door
het heerlijk decoratief der natuur.
Teen Di Moorlag zong „Ruh in Frieden"
schoen er een huivering te gaan door de hon
derden. In veler oog sprongen tranen.
Balfoort sprak eenvoudig, maar hartelijk, en
zoo deden ze allemaal, tenminste de tooneel
spelers.
Verbeek had het juiste woord: we zijn één
gezin. Ja. Op dit moment was het zoo. Eén ge
zin. Een prachtig beeld. Een verrukkelijk pers
pectief.
Helaas morgen alweer frase
Tartaud sprak als een vader die zijn beste
kinderen verloren heeft, diepgeschokt en ont
roerd. Getroffen in het hart. Met zijn armge
baar scheen hij 4° beide betreurde dooden te
rug te willen roepen uit hun sluimering. Hoe
diep voelde/men opeens de machteloosheid van
den kleinen mensch
Zooals goAvoonlijk bij een begrafenisplech
tigheid moesten ook nog enkele overbodighe
den gezegd worden. Die kwamen uit den mond
der jongeren. Wanneer men bij hartverscheu
rend leed als dit een theologisch troostwoord,
hoort van den jongste uit den kring, dan klinkt
dat tamelijk irritant.
Het allerdroevigste oogenblik volgde nog
toen de kist van Grcta Lobo lsngzaam-aan,
haast onzichtbaor-langzaam in de diepte zonk.
De bloemen er boven op schenen de aarde nog
vost te willen houden, de witte lelietjes-van*
dalen schenen hun belletjes hooger op te rich
ten, maar ook zij gingen, onverbiddelijk.
Zij, die Grect/e, de lachende zonnige Greetjc
goed gekend hebben, voelden op dit oogenbb'k
den grond onder zich verzinken. Vergrijsde
looneelspelers, m&nnen die de smart kennen,
barstten in snikken uit. Het was of de aarde
geen steunpunten meer had. Een beklemmend
gevoel van machteloosheid maakte zich von de
honderden meesterWoorden van dank
