BINNENLAND.
25e Jaargang No. 91 AMERSFOQRTSCH DAGBLAD „de eemlander" '5 October 1926
TWEEDE BLAD.
WINTERJASSEN
UIT DE STAATSCOURANT.
Voornaamste Kon. besluiten enz.
uit de Staatscourant van heden
avond.
Eervol ontheven van zijn tegenwoordig- be
heer de directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Goor J. H. Collenfels en is hij be
noemd tot commies der posterijen en telegrafie
op grond van zijn leeftijd eervol ontslagen
J. G. Wolff, groveur le klasse bij de Topogro-
phische inrichting;
benoemd tot kantonrechtcr-plaotsvervanger
in het kanton Heerlen mr. F. A J. Marres,
advocaat en procureur, secretaris der Kamer
van Koophandel te Heerlen;
bij beschikking van den minister van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw is met ingong
van 16 Augustus 1926 benoemd tot lid van de
Commissie van Toezicht op de Rijkslandbouw-
wintcrschool te Hengelo (O.) G. J. Scholtcn, te
Wiene (gem. Ambt-Welden).
EMIR FEISAL IN ONS LAND.
Het vertrek van den Haag nanr
Het Loo.
Men meldt Ons uit den Hoog
Gistermiddag ten 1 uur 12 min. zijn per
gewonen Stnatsspoortrein, waarin zich een der
salonrijtuigen van den trein von H. M. de Ko
ningin, door Hare Majstit ter beschikking van
den Prins uit Hedjaz gesteld. Emir Feisal, ver-
gezeld_ door den Minister van Buitenlandschc
Zaken van dat Koninkrijk, den heer Damluji
cn voor den Consul te Djeddah, den heer van
der Mealu, naar Apeldoorn vertrokken voor
do aangekondigde audiëntie bij H, M. de Ko
ningin.
Op het perron waren zeer velen getuigen
van het vertrek. De Emir en zijn gevolg had
den de Koninklijke wachtsalon ter beschikking
gekregen en begaven zich van daaruit naor
den gercedstaandcn trein.
Emir Feisal en de Minister Domluji droegen
fraaie Azokische plechtgewaden. Ditmaal had
ook de Emir een met kostbare juweelen bezet
ten sabel, geborgen in gouden scheede, in de
hand.
In verband met het zeer ongunstige wede»
in den ochtend, zou waarschijnlijk een wijzi
ging gebracht worden in het voornemen om
den Emir bij aankomst ten 3 uur 56 min. aan
het station te Apeldoorn in een a-la Deau-
mont bespannen Hofrijtuig naar het Koninklijk
Paleis te doen rijden Voor het geval het
slechte weer ook 's middags zou aanhouden
zouden dc Emir en de hem vergezellende hee-
ren in gesloten Hofauto's naar het Paleis ver
trekken. i g
Bij aankomst aan het Poleis werd de Emir
ontvangen door den Hofmaarschalk der Ko
ningin, F. F. Baron de Smeth, die hem-naar
de voor hem bestemde vertrekken geleidde.
Daarna begeleidden twee kamerheeren de»
Koningin, den Emir er zijn gevolg naor de
salon, waar Koning en Prins zich voor do
audiëntie bevonden.
De Opperceremonimeesteer, Graaf Du Mon-
ceau, kondigde Hate Majesteit de binnenkomst
van den Emir aan.
Emir Feisoel hield tot do Koiungin oen ;oe-
spraok, waarin hij zich kweet van Ot hem
door zijn vader verstrekten opdracht om donk
te betuigen voor do erkenning van zijn vadei
uls Koning van den Hedjaz. De toc-spraok, die
in do Arabische taal weid gehouden, werd
vertolk» door Minister Damluji, die de Fran-
sche to al machtig is
Na de ontvangst werd een thee aangeboden
waarbij mede aanwezig waren de dames en
heeren der Kofhouding die op het Loo aanwe
zig zijn.
Per extra-trein, den Emir aangeboden dopi
H M. de Koningin vertiok de Emir met zijn
gevolg ten 6.05 minuten. Zij zouden ten 8 ure
31 tc 's-Gravenhage aankomen.
Een bezoek aan Leiden.
Emir Feisoel heeft gistermorgen, verg ld
van den Minister van buitenlandsche zaken
van den Hedjaz en van dr. Van der Meulen
en begeleid door prof. Snouck Hurgronje, een
bezoek aan Leiden gebracht.
Direct na aankomst begaf het gezelschap
zich naar het stadhuis, waar het door den
burgemeester werd ontvangen. Nadat het stad
huis was bezichticrd. vertrokken de OosterscHe
gasten naar het Academie-gebouw en naor de
Universiteifs-bibliotheck aan het Rapenburg.
In laatstgenoemde inrichting werd den Emir
de verzameling zeldzame handschriften ge
toond.
Ten slotte werd nog een bezoek gebracht
aan bet anatomisch loborotorium op het ter
rein van het nieuwe academisch ziekenhuis,
waarna de gasten tevens dit gebouwencomplex
in oogenschouw namen
Een onderscheiding.
De Koningin heeft Emir Feisal, zoon van den
koning van den Hedjez, dien zij gisterpn in
bijzondere audiëntie heeft ontvangen, het
Grootkruis van de Oranje-Nassou-orde ver
leend.
HOFBERICHT.
Gisteren hebben ten Paleize het Loo aan den
maaltijd van H. M. de Koningin en Z. K. H.
den Prins deelgenomen de Nedcrlondscho ge
zant te Tokio, de heer J. C. Pobst, en dc con
sul-generaal van Nederland te Pretoria, mr.
H. A. Lorentz cn mevrouw Lorentz.
HET NEDERLANDSCH-BELGISCH
VERDRAG.
Openbare vergadering van
het Nationaal Comité van
actie.
Het Nationaal Comité van Actie, tegen het
verdrag met België zal o.s. Dinsdagavond 8
uur in de groote zaal van Hotel De Twee Ste
den te 's-Gravenhage, onder leiding van den
algemeenen voorzitter, mr. J. Luden, uit
Overveen, een groote openbare vergadering
houden, waarin als sprekers zullen optreden;
prof. mr. F. de Vries, hoogleeraar aan de
Ncderl. Handels Hoogeschool te Rotterdam
generaal C. J. Snijders, oud-opperbevelhebber
van land- en zeemacht en prof. dr. E. Moresco,
oud-vice-president van den Raad van Nederl.-
Indië.
Genoemde heeren zullen behandelen, respec
tievelijk de economische zijde van het Troc-
taot; den invloed van het Tractaat op de lands
verdediging en de buitenlandsch-politieke
zijde van het verdrag.
De behandeling in dc Kamer
Het Haagsche Correspondentieburcau meldt:
Ten einde misverstand weg to nemen, dat
schijnt te bestaan over dc juiste beteekenis
van hetgeen de president van de Tweede Ka
mer heden bij de regeling van werkzaamheden
gesproken heeft ten aanzien van het tijdstip
van behandeling van het Belgisch tractaat
volgt hier woordelijk hetgeen de voorzittci
daaromtrent gezegd heeft
„Door mij wordt neg geen voorstel gedaan,
het tractaat met Belgic oon dc agenda toe te
voegen.
De tijd voor de afhandeling der bcgrootin-
gen vóór Kerstmis maakt het noodig, dat wij
den Oden November beginnen met de bcgroo-
tingsdiscussie Als ik nu in aanmerking neem.
dot verscheidene vergaderingen zullen worden
vereischt voor de onderwerpen, die ik heb
voorgesteld te behandelen, komt het mij ge-
wenscht voor, den tijd van behandeling vnn
het Belgisch tractaat nog niet vost Je leggen,
moor eerst den loop van zaken nog af te wach
ten cn omtrent die behandeling te beslissen bij
ccn binnenkort weder te houden regeling van
werkzaamheden".
NIET-CONVERTF.FRBARE LEENINGEN BIJ
DE RIJKSVERZEKERINGSBANK
Actie om te geraken tot aflossing.
Het gemeentebestuur van Maastricht heeft
eenige gemeentebesturen uitgenoodigd tot bij
woning van een vergadering te Utrecht voor
het ontwerpen van een plan van actie, tenein
de te geraken tot aflossing van onconvertcer-
borc leeningen, door de gemeenten gesloten
bij dc Rijksverzekeringsbank.
In het gemeentehuis te Heerlen heeft con
bespreking plants gehad tusschen de burge
meesters van Limburgschc gemeenten, welke
niet-converteerbare leeningen hebben loopon
bij dc Rijksverzekeringsbank. Besloten word,
de actië voort te zetten in samenwerking me;
de actie over het gchrele land. die op aan
stichting van de gemeente Maastricht reeds
eeniger. tijd geleden werd ingezet
DE LAND- EN TuiNBOUW-ONGEVALLEN-
WOT.
H.M. de Koningin in hdor eigen
noem nict-ontvankc!ijk verklaard
Nadat eenige weken geleden de Centrale
Road van Bercep te Utrecht „In naam dei
Koningin uitspraak gedaan had in een kwes
tie, waarbij do Koningin-Moeder betrokken was
hoef- thans deze Rand de Koningin zelf in
Haar eigen naam nict-ontvankelijk verklaard
betreffende een gevorderde premie-restitutie.
De procedure liep over een beslissing van
het bestuur der Rijksvcizekeringsbonk, waar
bij, met terzijdestelling van een vroegere door
dot bestuur genomen beslissing, aan de onder
neming, die do Koningin volgens de bei>alingcn
der Land- en TMjnbouwongcvnllenwct-T922 ge
acht moet worden uit le oefenen, een lage»
guvarenciifer werd totgewezen dan aanvanke
lijk was geschied H M dc Koningin was vnn
meening, dat hc; .agete gevorenr-jfer mei
ingong van een vrocgeren datum don h^t
Bankbestuur had bepaald, had moeten zijn
toegewezen, woordoor mir.der premie ver
schuldigd zou zijn dan door Hoor reeds was
betaald
Zij vorderde don ook van den Centrnlen
Rood van Beroep, dat deze zou besbssen, dot
het te veel betaalde aan Haar moest worden
gcrestitueeid. De bevoegdheid om te oordee-
Ien over de teruggaaf von betaalde premiën
komt echter aan den beroepsrechter niet toe
Fn aldus is geschied, dat de Centrale Raad
van Beroep, recht dcende ..In naam der Ko
ningin", Hare Mniestcit Wilhelmino Helena
Paulino Maria, Koningin der Nederlanden,
Prinses van Cranio-Nossau, Hertogin van
Mecklenburg, enz. enz. enz., niet-ontvankc-
lijk heeft verklaard in haar bovenomschreven
bij beroepschrift gedane vordering
(Tel.)
DE MARSCHPRESTATÏE VAN HET
VELDLEGER.
Een aanschrijving aan de troepen-
commondontcn.
De commandant van het veldleger heeft de
volgende aanschrijving tot de trocpencomman-
dnntcn gericht:
Naar aanleiding van enkele gevallen van
oververmoeidheid der troepen, welke zich heb
ben voorgedaan bij zeer warm weder, vestig ik
zij het ten overvloede uw aandacht op
de noodzaak om bij het vragen van meer dan
gewone marschprestatie rekening te doen hou
den met:
a. het marschvermogen van den troep cn0
b. de weersomstandigheden.
Bij de bepaling van het marschvermogen
moet rekening worden gehouden met het minst
geoefende gedeelte, zoo b.v. tijdens dc vervolg»
oefeningen, met de voorgeoefenden.
Men moge het al betreuren, dat in den ttoep
een gedeelte aanwezig is, dat minder ver is
gevorderd en daardoor onder sommige omstan
digheden bij de oefeningen belemmerend kan
werken, er moet niettemin toch rekening mee
worden gehouden. Men moet nfet afgaan op
het feit, dat dergelijke militairen cenmaul in
hun leven, soms vrij lang geleden, onder niet
geheel te controleeren omstandigheden een vrij
aanzienlijke marschprestatie hebben geleverd,
maar men moet rekenen met hun oefenings
graad op het oogcnblik.
Wanneer verder een troep tijdens een oefe
ning door onverwachte weersomstandigheden
wordt overvallen, moet de commandant niet
schromen zoo noodig zijn oefeningsplan dien
overeenkomstig te wijzigen Een alsdan tc star
vosthouden aan een eenmaal voorgenomen
oefening kan onder dergelijke omstandigheden
leiden tot zeer ongewenschte gevolgen.
RECLAMES.
Vun 1—4 regels 4.05, clko regel meer 1.—
KLEERMAKERIJ
Fa. E. L. J. LAMMERTS
Amersfoort c",Groningen
i'fiecVst^ewn*' 3R Tal.587
Een troep kan niet worden geoefend zonder
von hen insponning tc vragen, het vermoeid
thuiskomen na een flinke oefening is een nood
wendig natuurlijk gevolg cn ook in geeneo-
deele schadelijk Maar oververmoeidheid kan
voor een troep wel degelijk schadelijke gevol
gen hebben cn werkt ols regel ook op onge
wenschte wijze remmend op dc oefeningen der
volgende dagen.
Bij voortdurende oplettendheid, gepost initia
tief en zaakkennis der trocpcncommandanicn
kan steeds een oefening zoodanig worden ge
houden dot een maximum oefeningsrendement
worde verkregen zonder schade voor den noi-
mr.ol ontwikkelden man.
Ik wijs er uitdrukkelijk op, dat het boven
staande in gecnendeelc tengevolge mag heb
ben, dat de troopencommondanten zullen gaan
schuwen van hun troep die inspanning 'e
eischcn zonder welke een behoorlijke militaire
opleiding onmogelijk is. Mijn deel is te waai»
schuwen tegen overdrijving cn op tc wekken
tot het betoonen van soepelheid en gepast
initiatief.
DE RELLETJES TE ASSEN EN EDE.
De vragen ven den hoer Schaper
door Minister Lombooy beant
woord. Een von tc voren opge
zet plcm Dc invloed van den
„ontwapeningsdag". De opge
legde strcffcn.
Ten vervolge van de beantwoording van vra
gen van het Tweede-Kamerlid Schaper betref
fende het Instellen van een onderzoek naar de
ongeregeldheden, welke onlangs in het garni
zoen te Assen plaats vonden, heeft dc ministci
van Oorlog thans aan de Kamer doen toeko
men het resultaat van het onderzoek, ingesteld
naar de ongeregeldheden die op Maandag 20
September j.l tc Assen cn te Ede hebben
plaatsgehad.
Ten aanzien van de relletjes te Assen geeft
het rapport allereerst een uitvoerig relaas van
het gebeurde, waarbij het doet uitkomen, dat
onder de lawaaimakende bende rich van den
beginne af aan, een bepaalde dienstplichtige
(handelsreiziger van beroep) op den voor
grond heeft gesteld.
Daarna gaat het rapport aanleiding en oor
zaken van het gebeurde ra Over de ligging,
de voccing, en de ondervonden behandeling is
niet geklaagd. Wel is het bezwaar gemaakt,
dat de oefening van het 12c R. I op den
bcwustcn dag te zwaar is geweest. Dit kon
echter aan dc leiders der oefening niet tot
grief worden gemaaktzii hebben alles gedaan
om de oefening te verlichten. De ongeregeld
heden hebben zich trouwens nagenoeg niet bij
het vermoeide I2e R I doch in hoofdzaak bij
het 9e R I voorgedaan. Als vaststaand mag
don ook worden aangenomen, dat cr geen
klachten bestonden, die grond hebben kunnen
geven voor een dergelijk massaal optreden als
heeft plaats gevonden. Integendeel mag wor
den aangenomen, dat de sfeer, om een derge
lijk optreden mogelijk te maken van buiien af
en kunstmatig is "ewekt
Zeer waarschijnlijk hebben enkele elementen
een geede gelegenheid gezocht om een van te
voren opgezet plan ten uitvoer tc brengen,
en deze gelegenheid daarbij gevonden it. de
omstandigheid, dat de troep ontstemd was
door de gehouden oefening, en ten onrechte in
de mcening verkeerde, dot den volgenden dag
een divisieoefcing zou werden gehouden, waar
voor een uur vroeger zou moeten worden op
gestaan. Met reden kan worden aangenomen,
dat, ook al hadden op 20 September tc Assen
geen vermoeiende oefeningen plaats gehad, een
poging tot het vei wekken van ongeregeldheden
toch niet zou zijn uitgebleven Hiervan zijn de
bijtijds onderdrukte ongeregeldheden, te Ede
nagenoeg op hetzelfde uur aangevangen, en
zonder eenige redelijke oanleiding, het beste
bewijs De bedern voer dergelijke uitspattingen
wordt sinds lang cn systematisch gelegd. In
verbond hiermede wijst het ruppert cp de
ophitsing van dienstplichtigen door het com
munistisch dofblad „Dc Tribune
Doch niet alleen communistische invloeden,
zoo wordt verder gezegd, zijn hic.blj in hel
spel. Zonder centen twijfel is de invloed van
den dusgenaamden „Ont^cpeningsd^g c-n der
te dien g;b genheid geK ad~n redevoeringen
midden in dc herhalingsoefeningen der infante
rie gehouden een niet te miskenne i iacicr ge
weest. Afgescheiden daarvan, is !n een gedeel
te der oers in den laatsten tijd zulk een felle
rampugne fegcn allen, die in het leger met ge
zag ri'n bekleed, en dot duiven 'nandhaxen,
gevoco, dat het niet te verwonderen is, da!
h"t 'ot e: n uitbars':ng als te Assen is geko
men .rdni de or.wr.peninvs.ic i-*, ols politic-
ken t'S'.h ni?t vrij gemaék; kar- worden van
rrchtstreeksche aanvallen op het Uger en zijn
gezagvoerders zoo wordt ten slotte in het
rapport opgemerkt zullen dergelijke inciden
ten zioh blijven voordoen, tot schade van de
dienstplichtigen, die tusschen hamer cn aam-
heeld komen.
In aansluiting op dit rapport komt de mi
nister nader neer op de viagen van den heet
Schaper. Hij zegt o.m. het te betreuren, dai
door het ingrijpen van den kapitein von piket
ën de wacht èn de politietroepen verhinderd
werden hun taak tc verrichten Had reeds toen
krachtig kunnen wo'.den ingegrepen, dan ware
het bloedig einde der ongeregeldheden zeer
waarschijnlijk voorkomen geworden
Ten aanzien van het doodschieten van den
sergeant Van Munnike, merkt de minister op,
dat de afstand tusschen den getroffene en de
wacht plus minus 60 Meter bedroeg De wacht
commandant heeft met een overweldigende
stem gesommeerd. Stond de sergeant Van
Munnike gedurende de sommatic op dc plaats
waar hij later getroffen is, dan moet hij het
sommeeren hebben gehoord.
In verband met de ongeregeldheden zijn aan
12 militairen, waaronder den commandant, den
korporaal cn twee soldaten van de wacht in
dc Wilhelniinakazcrnc, cn voorts dc bcschon-
kenen zware krijgstuchtclijke straffen opgelegd
moeten worden, terwijl omtrent ccn kapitein cn
enkele manschappen het advies van den audi
teur-militair is ingewonnen, in hoeverre cr aan
leiding bestaat, hen voor den strofrechtcr te
brengen. Dit laatste zal uit den aard der zaak
het geval zijn, niet den als opruier gesigna
leerde dienstplichtige.
Het onderzoek naar do ongeregeldheden te
Ede heeft tot ongeveer dezelfde conclusies om
trent oorzaak cn aanleiding geleid als dot om
trent de relletjes tc Assen. Voorts wordt ver
moed, dat van zekere zijde propagandisten en
raddraaiers van geld worden voorzien om mi
litairen te tracteeren, cn daardoor op tc win-
don cn zoodoende te bereiken, dot het verwek
ken van wonorde werd bevorderd.
In verband met dc ongeregeldheden werden
9 militcircn gearresteerd, die allen naai den
krijgsraad zijn cf zullen worden verwezen.
DE K XII.
Hr. Ms. onderzeeboot K XII onder bevel van
luitenant ter zee le klpsse J. L. R. Hockc, is
op de uitreis naar Nederlandsch-Indië den lien
October van Seville vertrokken.
OVERSTE D. LA FEBER. f
Gcp. luiJ.-koJ. Indische legei.
In den ouderdom van 74 jaar is tc don
Hoog overleden de geponrionnccrd luitenant-
kolonel van het Ned.-Indische leger D. la
Feber
In 1874 trod hij in militairen dienst als 2c
luitenant der infanterie en in Mei von dat jaar
ging hij ols le luitenant nnnr Ned.-Indië. In
1881 kwam hij terug cn was voor 5 jaren ge
detacheerd hier te lande. In 1887, toen hij
weder naor Indic ging, volgde zijn benoeming
tot kapitein. In dien rang was hij gedetacheerd
bij onderscheidde afdeelingcn van den Genc-
ralen Staf, bij welks hoofdbureau op Java hij
in 189D te werk werd gesteld. In 1894 volgde
ziin benoeming tot maioor en in Februari
1897 die tot luit.-kolonel. In die functie was
hij o.m. plaatselijk commandant te Soernbaju.
In 1902 werd hem, cp verzoek, eervol ont-
c'-jy verleend uit d?n militairen dienst. De
thans overledene droeg verscheidene cere-
teekenen, w.o het ondeisriieidingsteckcn vooi
langdurigen dienst ols cfficicr.
DE 55-URIGE ARBEIDSWEEK
VOOR VERPLEGENDEN.
Het bestuur van den C. N. A. B.
op audiëntie bij den Minister.
(Officieel). Bij een orderhoud, dat de Cen
trale Ncderlondsche Ambtenoarsbond aan den
Minister van Arbeid Handel en Nijverheid
hed gevraagd, heeft dc Bond de vraag gestald,
of een spoedige invoering van dc Arbeidswet
voor verplegingsinrichtingen is te verwachten
De Minister heeft daarop geantwoord, dat de
voorbereiding van deze zaak met kracht ter
hand genomen is.
Dc Minister deelde voorts mede, dat het on
derzoek naar aanleiding van de door hem bij
dc mondelinge behandeling der begrooting in
do beide Kamers der Staten-Generaal ter
sproke gebrachte vraag, of door de invoering
der wet inrichtingen, waarin neutraal perso
neel werkt, niet zoodanig zouden komen ach
ter te staan bij inrichtingen met religieus per
soneel, dat zii zich niet zouden kunnen hand
haven thons nagenoeg is afgeloopen, zoodot
hij binnenkort zijn standpunt hieromtrent zal
kunnen bepalen.
Thans is aan de orde het overleg mev ver
schillende zijner ambtgenooten over het toe
passen d^r wettelijke bepalingen op verple
gingsinrichtingen, die onder het Rijk ressortee
ren of waarmede het Rijk bemoeiing heeft. Is
dit overleg beëindigd, dan zal, nadat eventueel
nog de Hoogc Raad von Arbeid gehoord is,
ccn beslissing kunnen worden genomen.
DE WATERLEIDING VAN ZWOLLE.
Uitbreiding ven dc prisc-d'cau
aan den IJse!.
B. cn W. van Zwolle stellen voor overeen
komstig de plannen van het Rijksbureau voor
drinkwatervoorziening, de hulpprise-d'eau aan
den IJsel te doen uitbreiden, ten einde dc be
drijfszekerheid der waterleiding op te voeren
naar de eischen welke dc zich uitbreidende ge
meente stelt. Do opvoering van de capaciteit
van het pompstation te Wapenveld kan don
worden uitgesteld tot het oogcnblik, dat de
zeer kwetsbare plek in de persleiding van dc
Hecrderheide naar dé stad dc zinkers in den
IJsel kan worden weggenomen door het leg
gen van de leiding langs de te bouwen brug
bij het Katervecr. Gevraogd wordt hiervóór
95,000.
ALGEMEEN NEDERLANDSCH VERBOND.
De Taalcommissie bespreekt dc
actie tegen de vreemde geschriften.
De Taalcommissie van het Algemeen Neder-
landsch Verbond, bestaande uit de heeren Dr.
M, A. van Weel, (voorzitter), Mr. C. Bake, W.
F. Gerdes Oosterbeek, D. Hans, J. W. Ooster
veen, Mr. Flor Heuvelmans en Mej. A. J. Klein
(penvoerster), heeft deze week een vergade
ring gehouden, waarin uitvoerig gesproken is
over het euvel, dat op steeds meer winkels en
andere openbare gebouwen, koffiehuizen, on
dernemingen, inrichtingen enz. geheel onnoo
dig titels en afschriften in een vreemde met
name in de Fransche taal worden aange
bracht, zulks met voorbijgaan van de Neder-
landsche taal.
Zeer sprekende voorbeelden uit den laatsten
tijd werden daarvan getoond, gevallen die er
gernis moeten wekken bij iederen goeden
Nederlander.
In verband hiermede werd op andere feiten
van gelijke strekking gewezen, o.a. op de nog
veel voorkomende fout, dat in allerlei hotels,
eet- en koffiehuizen de spijskaarten geheel in
een vreemde taal worden gesteld.
Men was van oordeel, dat in vele gevallen
meer sleur dan onwil in het spel is. Een van
de leden der commissie deelde mede, dat hij on
langs zijn vacantie in een hotel in Gelderland
heeft doorgebracht, waar ook de spijskaarten
geheel in het Fransch werden opgesteld, doch
de eigenaar voldeed dadelijk aan een gezamen
lijk verzoek van de gasten om de Nederl-.:.d-
sche taal te gebruiken. Men meende dan ook,
dat als het publiek eenigszins meewerkt, het
gebruik van onze eigen taal zeer kan worden
bevorderd.
De Taalcommissie besloot ccn krachtig be
roep te doen op alle winkeliers, op de houder»
van hotels, eet- en koffiehuizen en soortgelijk**
inrichtingen, om bij het geven van namen cn
opschriften aan hun ondernemingen steeds dc
Nederlandschc tanl to gebruiken.
En zij besloot tevens daarbij uitdrukkelijk to
wyzen op dc omschrijving, die wijlen prof. dr.
J. Verdam, vroeger voorzitter der commissie,
inzake haar doel en streven heeft opgesteld en
die aldus luidt:
„De Taalcommissie strijdt niet tegen het ge
bruik van vreemde woorden en uitdrukkingen,
die niot of moeilijk vertaald kunnen worden;
strijdt niet tegen het iuist- en verplichte ge
bruik van vreemde talen; maar wekt eiken
Nederlander op tot het gebruik van Ncderland-
scho woorden cn uitdrukkingen, die in den re
gel evengoed zyn als de vreemde, waaraan
men uit achteloosheid of gemakzucht is ge
woon geraakt; wekt eiken Nederlander op, om
in brieven, aankondigingen, rekeningen, win
kelopschriften enz., de voorkeur te geven aan
het Nederlambch. Wccst Nederlanders, ook In
uw taal!"
De Taalcommissie besloot nog, zich te wen
den tot den minister van Onderwijs, Kunsten
en "Wetenschappen, met het verzoek, de woor
den lijst „Taalzuivering", welke zii heaft sa
mengesteld en die de minister vorpliriit heeft
doen opnemen in het programma der Rijks
Hoogerc Burgerscholen, ook voor to schrij
ven voor de gesubsidieerde middelbare scholen.
HET 50-JARIG BESTAAN VAN HET
NOORDZEEKANAAL.
De feesten tc Umuidcn.
Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan
van het Noordzcckannal zullen te IJmuiden van
Zaterdag 20 October tol Vrijdag 5 November
a.s. feesten worden gegeven. Hoogtepunt daar
van zo! vormen eer: vlootrevue op 2 Novem
ber. Van een vaart in optocht, langs het
Noordzeekanaol, kan niets komen, omdat do
sluizen en bruggen hiervoor ccn beletsel vor
men. Daarom zullen de deelnemende schepen
te IJmuiden in de buitenhoven worden opge
steld overdag gepavoiseerd cn 's avonds gc-
illumineerd.
Van de vlootrevue zullen deel uitmaken do
Rembrandt, von dc Slcomvaort-Mij. Nederland,
die ligplaats zol krijgen aon den zoogonoamden
toeristenstriger in de buitenhoven. Aan boord
van het'schip zol gerecipieerd worden door do
leden vnn het eerc-romitë, B en W vnn Velscn
cn de Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Hoorlem. Voorts stoot de Koninkl. Nedcrl.
Stoomboot-Mij een von hoor middenklasse-
schepen type Haarlem voor dezo gelegenheid
of, zol de Stoomvnnrt-Mij. Oceaan door do
Aleydus cn de Hoil. Stoomboot-Mij. door do
Lirgcstroom vertegenwoordigd worden. Boven
dien /al in de buitenhoven komen te liggen Hr.
Ms. Gelderland met een of twee tornedoboo-
ten. De Amstcrdamsche Droogdak-Mij. zendt
haar 250 tons kraan, de firma Volker en Bos
twee zoogenaamde koppers en eenige onder-
lossers, alles g< pnveiseerd. Von het Loodswe
zen zal dc binnen zijnde loodsboot aanwezig
zijn.
Dc visscherij komt uit met 4 van de groot
ste treilors, cn ten slctto noemen wij nog
slecpbcctcn van Wijsmuller cn Goedkoopdo
Alkmaar von de Alkmaar Paket. de kolcngrij-
pcr (kr«ian) van de Steenkolen Handclsvereeni-
ging. Waterstaat heeft zijn gchecle medewer
king toegezegd om het feest te doen slogen en
neemt voor ziin rekening de versiering en vcr-
lichfing von d°n toeristensteiger.
Op den middag van denzclfden dag, 2 No
vember dus, zal er een roeiwedstri'd ziin voor
vletterlirden in d*> buitenhoven, s Avonds van
914 tot 10)4 zal cr op bet fort een vuurwerk
worden afgestoken.
Den 3en November zullen B en W. van
Amsterdam en de Amsterdnmsche Kamer van
Koophandel officieel tc IJmuiden ontvangen
worden. Eon of tweo ministers zullen daarbij
tegenwoordig zijn. Door een koor van 200
zangers zol don een ode ann Amsterdam, ge
dicht door den heer G. Haak cn getoonzet
door Hub. Cuypers, ten gehoore worden ge
bracht.
GEMEENTEBADHUIS GORINCHEM.
Dc officieelc opening.
Gistermiddag is het nieuwe gemeentebadhuis
te Gorinchcm officieel geopend, in bijzijn van
autoriteiten uit en' buiten de gemeente en vele
geneesherren. Burgemeester Gaarlondt, dc heer
Lulofs te Vionen, voorzitter van de gezond
heidscommissie in het ressort Gorinchcm, dc
heer Van Boven, inspecteur voor de volkshuis
vesting, en dc heer Den Boer, voorzitter vun
de Vereeniging tot exploitatie van het badhuis,
hebben het woord gevoerd.
In het badhuis zijn vier kuip- en 10 stort
baden. De tarieven varieeren van 0.07
tot 0.30.
GEMEENTELIJKE BEZUINIGING.
Op koffie cn thee.
B. en W. van Huizen stellen ter bezuiniging
voor, het gemeentepersonecl ten stodhuize niet
meer van koffie en thee te voorzien. Wel zal
neg koffie verstrekt worden in dc vergaderin
gen van B. cn W. en den gemeenteraad Dc
bezuiniging zal in haar ge-heel 250 bedragen.
DE VERKEERSWEG NOORDWUK-
HAARLEM".
Op eenigszins feestelijke wijze in
gebruik genomen.
Gisteren is op eenigszins feestelijke wijze de
verkeersweg Noordwijk—Haarlem in gebruik
genomen. Uitgenoodigd waren de commissaris
der Koningin, Gedep. Stoten en het gemeente
bestuur van Noordwijk. De commissaris der
Koningin was verhinderd. Uitgezonder1 de
heer De Wilde waren de Statenleden aanwe
zig. Alsmede waren aanwezig jhr mr. Sand-
berg, mr. Boemberger, ir. Veth, directie We
genbouw Utrecht. Een rijtoer werd gemaakt
over den nieuwen weg, woorna men in hotel
Hof van Holland te Noordwijk de lunch ge
bruikte.
