DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
KASTNER-AUTOPIANO'S
Willem Groenhuizen b Te! 852. Gevestigd 1885.
ABONNEMENTSPRIJS f"'°rden vo°'A;;;;
Fa. R. VAN DEN BURG. Arnh.straat.
Gewaaiborgd Gouden Tiouw- en Verlovingsringen. - De juiste modellen
ÉÉN kwaliteit, DE besta.
25e laargang No. 104
foort t 2.10, per maand 0,75,
idem franco per post 3.—per weck (mei cratis
verzekering legen ongelukken) 0.175, afzondcilijke
nummers 1 C.05.
AMERSFOOBTSCH DAGBLAD
ft
DIRECTEUR-UITGEVER: J. VALKHOFF. ARNHEMSCHER"'LTWAL 2 A. POSTREKENING N®. 47910. TEL INT. 513.
Zaterdag 30 October 1S26
PRIJS DER ADVERTENTIE met inbegrip van een
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbie
dingen en Lleidadlgheids-adveitentlën voor de helft
der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan zeer
▼oordeelige bepalingen voor het advcrtceren- Eene
circulaire, bevattende de voorwaarden wordt op
aanvraag toegezonden.
DUITSCHLA.ND.
DE DIHTSCH-ENGELSCHE
"NDUSTRIEELE BESPREKINGEN.
Geen gemeenschappelijke maat-
schappij voor den handel met
Rusland.
Naar aanleiding van een bericht der West-
minster Gazette, dat bij dc o.s. besprekingen
tusschen de vertegenwoordigers van het rijks-
verbond der Duitsche industrie en de federatie
der Engelschc industrie dc oprichting eener
Duitsch-Engclsche handelsmaatschappij voor
Rusland ter spralcc zal komen, deelt het rijks-
verbond mee, dat dit bericht van eiken grond
ontbloot is.
AUTO-TENTOONSTELLING.
B e r l ij n 2 9 Oct. (H. N. De groote Duit
sche automobiel- en motor-rijwieltentoonstel
ling, die in de tentoonstellingshal oan den Koi-
sersdamm wordt gehouden, is vanmorgen ge
opend. Rijkspresident von Hindenburg heeft
het beschermheerschap aanvaard. De opening
geschiedde door den rijksverkeersminister, ter
wijl de Oostenrijkschc gezant en.de opperbur
gemeester van Berlijn, benevens tal van andere
autoriteiten, aanwezig waren.
DE VEEMMOORDEN.
De moord op Groeschke.
Bizonderheden over het pro-
Er is te landsberg het derde greotc veem-
gerichtproccs begonnen.
De kleine zaal van de rechtbank te
Landsberg was overvol De beklaagdenbanken
konden niet alle beklaagden bevatten. Er zijn
10 verdedigers. Dr. Schetter, de voorzitter van
dc veemgerichtcommissie von den rijksdog,
woonde dc zitting bij
Uit het verhoor van den eersten beklaagde
bleek, aldus wordt nan dc N. R. C. gemeld,
onmiddellijk, dat cr ongelooflijke toe
stonden bij de arbcidcrscommando's van de
zwarte rijkswecr te Küstrin hebben gehecrsch*
De eerste bekloagdc, Schiburr, had bij dc
rijVswcer gediend. Daarna had hij te Spandou
gewerkt bij de Deutsche Wcrke, die hij cchtei
weder verliet om zich bij dc orbeiderscom-
mendo's aan te sluiten. Hij gaf een mooie be
trekking prijs, maar alleen, zooals hij beweer
de, uit vaderlandsliefde. Te Küstrin moest hij
op een officiersdegen den eed van trouw zwe
ien. Men deelde hem toen mede, dat verraders
met den dood werden gestraft. Hij heeft
Groeschke afgeranseld, cmdat geruchten dc>
ronde deden, dat deze communist was.
Groeschke werd op het fort Gorgast verhoord
door den cerste-luitenont Roffael. Eiken keet,
dot Groeschke bij zijn verhoor onwaarheid
sprak, gaf Raffocl beklaagde bevel Groeschko
te ranselen. Hij deed dit met een koppelriem
on daarna met een bullepees van een meter
lengte. Ik sloeg hem zoo long, vervolgde
Schiburr, tot hij de waarheid sprak cn beken
de lid van de communistische partij te zijn
Schiburr vertelde, dat hij eigenlijk medelijdon
met Groeschke had, maar zelf ook moest ge
hoorzamen. Groeschke was heel dapper en
huilde niet Trouwens, zoo meende beklaagde,
Groeschke zou na een week of vier wel geheel
hersteld zijn geweest waarop de president
vaststelde, dat men hier eigenlijk met een
staal van middeleeuwschc foltering tc doen
heeft. Schiburr verklaarde ten slotte nog, dat
Groeschke op een goeden dag verdwenen was
en dat kort daarop verteld werd, dot zigeu
ners hem hadden vermoord.
De tweede beklaagde, dc huisknecht Gratz,
heeft eenveens Groeschke helpen afranselen
Deze beklaagde is zelf ook eens mishandeld,
zonder ooit te hebben geweten was hij had
misdaan. Hij werd op het bureau van het com
mando ontboden en, door sloegen 10 15 man
op hem los. Men trapte hem op buik en borst,
zoodat hij overal bloedde en het bewustzijn
verloor. Veertien dogen long was hij ernstig
ziek. Toen hij eindelijk weer op de been was
en zich bij zijn luitenant meldde, zeide deze
het voorgevallene te betreuren, maar ook niet
te weten, waarom men Griitz zoo had mishan
deld.
Gratz beweerde Groeschke niet te hebben
geslagen, wel bevond hij zich in het vertrek,
toen deze mishandeld werd. Als Groeschke bij
zijn verhoor ,het antwoord schuldig bleef,
werd hij geranseld tot de manschappen bevel
kregen op tc houden. Beklaagde was ook te
genwoordig, toen Groeschke in zijn cel werd
afgeranseld. Schiburr sloeg met een bullepees
en anderen sloegen met een knuppel op
Groeschke los.
Beklaagde Becker heeft geen bevel gegeven
Groeschke tc ranselen, maar hem wel ge
dreigd zijn mond open te zullen breken, als hij
niet antwoordde op de hem gestelde vragen
Luitenant Schulze had cr bezwaar tegen, dat
Groeschke overgeleverd zou worden oan dc
justitie, uit vrees dot Groeschke dan te veel
zou loslaten. Beklaagde vond het pijnlijk, dot
Groeschke in zijn tegenwoordigheid werd ge
ronseld, moor men moest hem wel dwingen
dc waarheid te spreken, daar de orbeiderscom-
mando's zeer te liiden hadden door de actie
van spionnpn. Schulze heeft beklaagde, snre-
Lend over Groeschke, toen gevraagd „Hebt u
al eens iemand om hols gebracht?" waarop
beklaagde zou hebben geantwoord „Alleen in
den oorlog". Schulze heeft toen niet verder
gevraagd. Voor het overige was beklaagde
soldaat en wist hij, dot hij zijn plicht moest
vervullen.
Evenals in den oorlog spionnen werden ge
fusilleerd, moest ook Groeschke ter dood wor
den veroordeeld, als hij inderdaad geheimen
aan de communisten of aan de Entente zou
hebben verraden.
Schulze, die daarna werd verhoord, kon zich
niet herinneren het onderhoud met Becker te
hebben gehad, waarvan deze heeft gesproken.
Becker was hem onbekend. Hij heeft hem op
den door Becker genoemden dag voor het
eerst ontmoet en toen met hem gesproken.
Beklaagde Fricke heeft gezien, dat Groesch
ke mishandeld werd. Hij kwam niet tusschen-
beide, omdat hij daartoe niet bevoegd was.
Ook al zou men Groeschke hebben doodgesla
gen, zou het hem niet zijn aangegaan.' Later
bekende hij, dat ook hij Groeschke geslagen
heeft, omdat deze zich „onbehoorlijk" tegen
over hem had gedragen. Overigens heeft
iedereen, die er gelegenheid toe had, Groesch
ke afgeranseld, omdat niemand van hem hield.
Des middags is nog beklaagde Willy Klapp-
roth ondervraagd. Hij heeft vlak bij de cel
van Groschke geslapen en op een morgen ge
zien, dot dc deur van deze cel 's nachts was
opengebroken en dot Groschke verdwenen was
Eenigcn tijd nadien werd op ihet fort verteld,
dat men in het bosch een lijk had gevonden.
Mijn broeder, aldus beklaagde, werd toen zeer
onrustig. Ik vroeg hem iets, maar hij ant
woordde slechts „houd je mond". Beklaagde
begreep toen weldra dat er een misdaad was
gepleegd en dat zijn broeder in de zoak bc«
trokken was. Hij verzocht zijn broeder daarop
dringend zich. toch nooit meer met dergelijke
zaken in te laten. Toen bekend werd, dat op
dc plaats van de misdaad ook een mantel was
gevonden, hoorde bekloagde zijn broeder nog
tot Bussching zeggen„Die mantel zou wel
eens gevaarlijk voor ons kunnen worden".
Een verdediger van Schulz stelde later nog
voor cenige militaire autoriteiten als getuigen
te doen dagvaarden. Zij zullen moeten bewij
zen, dat de arbeiderscommando's in overleg
met de rijksweer cn met het Pruisische depar
tement van binnenlandsche zaken zijn opge
richt. In Augustus 1923 zouden zelfs vertegen
woordigers van dit departement in gezelschap
van twee secretarissen een deel der arbeiders
commando's in de citadel van Spandou ge
ïnspecteerd hebben. In- Mei 1923 had de leider
der politieke politic dit ook reeds gedaan.
Beklaagde Glaser Jegdc daarop een volledige
bekentenis af. Hij maakt een intelligenten in
druk, heeft aan de universiteit te Halle gestu
deerd cn was vaandrig bij dén der arbeiders-
commando's. Hij bekende, wat in dc zool heel
wat cpsphudding verwekte, een rol bij- het ple
gen van do misdaad te hebben gespeeld. Hij
had te Frankfurt a. d. Oder bevel gekregen
naar Küstrin tc reizen en daar van Bussching
vernomen, dat hij wos ontboden in verband
met het ontmaskeren van een communistisch
spion. Met Bussching cn Erich Klopproth reed
beklaagde toen naar fort Gorgast, waar Bus
sching Groschke in diens cel bezocht, cn toen
zi' naar Küstrin terugreden, zeide hij plotseling
tot Glaser „Die man moet verdwijnen!" Be
klaagde Glaser begreep teen, waar het om
ging cn verklaarde zich toen aarzelend bereid
mee tc doen; 's avonds reed men daarop te
rug naar Gorgast. Bussching brak de cel van
Groschke open en deze werd, hoewel hij in zijn
ondergoed was, naar buiten gehaald en in de
auto gestopt. Na eenigen tijd te hebben gere
den, vroeg Bussching: „Kan ik schieten?"
Glaser krikte toestemmend, waarop Bussching
tweemaal schoot. Een weinig later beval hij
Klopproth, die aan het stuur zot, te stoppen.
Met Glaser droeg hij toen het lijk van Grosch
ke naar een bosch. Hij had een schop bij zich,
waarmede spoedig een kuil was gemaakt.
Toen men te Küstrin terug Was, stelde Bus
sching bekloagde, die heelemaal de kluts kwijt
was, nog- gerust met dc verzekering dat hij al
les voor zijn rekening nam, daarna hoorde
Glaser van Klopproth nog, dat Bussching niet,
zooals hij eerst had beweerd, op bevel van
hoogerhond had gehandeld. Dot Schulz bevel
heeft gegeven tot het plegen van do misdaad,
heelt bekloagde nooit gehoord.
Erich Klapproth, die ten slote nog werd ge
hoord, sloot zich vrijwel geheel oan bij dc
woorden van Glaser. Hij vertelde over Schulz.
dot, zoolang die te Küstrin was, er niets ia
gebeurd, maar na het vertrek van Schulz kwa
men allerlei - zonderlinge individuen naar Küs
trin, die eerst moesten worden geranseld voot
zij respect kregen. Beklaagde heeft den heeler,
avond, waarin de misdaad werd gepleegd, aan
het stuur van de auto gezeten. Het regende
en het was zóó donker, dat men met een zak
lantaarn vrijwel niets kon zien. Wat achter
hom in den wagen gebeurde, wist hij niet. Toen
hij een keer omkeek, verzocht Bussdhing hem
dit niet te doen. Later hoorde hij in de auto
twee schoten vallen: hij begreep natuurlijk wat
er gebeurd was. Hij verzekerde uitdrukkelijk
niet op dc hoogte te zijn geweest van de plan
nen, die Bussching had, toen zij naar Küstrin
reden.
DE TTPHUS-EPrDEMIE TE
HANNOVER.
Maatregelen van het gemeentebe
stuur.
Hannover, 29 Oct. (H. N.) De gemeen-
ternad heeft zich gisteren met de typhus-epi-
demie bezig gehouden en met bijna algemeene
stemmen het voorstel van B. en W. tot goed
keuring van een leening van 4 milliocn mark
tot uitbreiding van de rioleering in do voor
steden en het beschikbaar stellen van een cre-
diet van 150,000 mark voor het maken van
de noodige huisaonsluitingen goedgekeurd.
Ook werd een crediet van 2 millioen mark ter
bestrijding van de door de typhusepidemie ver
oorzaakte uitgaven goedgekeurd.
BELGIE.
DE STABILISATIE VAN DEN
FRANC.
Een verklaring van Franck.
Voor een drukbezochte vergadering tc Gent
von industrieclen, bankiers cn kooplieden,
heeft de gouverneur der Nationale Bank de
voordeden uiteengezet, die het land door de
stabilisatie zullen geworden. Hij wees op het
gunstige onthaal, dat dc leening in het buiten
land geniet. Te midden van de toejuichingen
RECI AMES.
Van 1—4 regels 4 05, elke regel meer 1.—
Vraact catalogi en conditie's aan.
De vertegenwoordigers:
Om vlug een glans gelijk een
spiegel aan meubelen. Vloeren
en linoleum te geven, gebruike
men MANSION POLISH.
Int'o-zsn vrn: f0.25,10 55,ft.-.
O-.eral veik.ljgbaar
Im-cr eurs:
N.V. Handel Maatschappij Rechjtts,
Rotterdam,
verklaarde hij: „Wij zullen de inflatie nooit
terug zien." Hij gaf de positieve verzekering,
dat er nooit meer geraakt zal worden oan de
goudreserve, die als dekking voor de biljetten
dient.
DE VERHOUDING TOT CHINA.
Verscheidene Chineezcn over de
grens gezet.
Dc Belgische regcering heeft verscheidene
Chineesche studenten, die aan de jongste bc-
toogingen en opstootjes to Brussel hebben
deelgenomen, verzocht het land te. verlaten. Al
de gearresteerde Chineezen zijn reeds in vrij
heid gesteld. Een enkele zal wegens mishande
ling van de politie worden vervolgd. De diplo
matieke besprekingen tusschen Brussel en Pe
king voor het treffen van een modus vivendi
worden voortgezet.
ENGELAND.
HET GESCHIL IN DE MIJNNIJVERHEID.
Dc raad von het T. U. C. cn het
mijnwerkersbestuur vergaderen.
Londen, 29 Oct. (H. N.) De executieve
van den mijnwerkersbond en de algemeene
raad van het vakverccnigingscongres hebben
vanmiddag een vergadering gehouden. Nadat
ongeveer een uur geconfereerd was, begaven
de leden van de deputatie van het vokvereeni-
gingscongres, die Dinsdag met den eersten mi
nister en andere leden van de regeering over
den toestand in den mijnbouw hebben beraad
slaagd, zich opnieuw naar Downingstreet. Zij
hadden daar een vrij uitvoerig onderhoud nut
Churchill, waarna zij terugkeerden om verder
met de executieve der mijnwerkers tc onder
handelen.
Gunstiger vooruitzichten?
No de bijeenkomst met de mijnwerkerslei-
ders had dc delegatie van den algemcencn raad
van het vakverbond een onderhoud met Chur
chill, die als eerste minister optrad. De dele
gatie stelde Churchill enkele vragen over de
punten, die in de bijeenkomst met de mijnwer
kers ter sprake waren gebracht. Spoedig daar-
op ging Churchill heen om een spreekbeurt te
gaan vervullen.
Naar verluidt, hebben de mijnwerkers-
leiders op dringend verzoek van den algemec*
nen raad er in toegestemd een tijdelijke her
vatting van den arbeid tc overwegen, zoolong
n°g" green duurzame nationale overeenkomst is
gesloten. Een nieuwe conferentie van mijnwer-
kersgedelegeerdcn is noodig om cenige voor-*
loopigc regeling of wijziging in de politiek van
het bestuur der mijnwerkersfederatie te ratifi-
ceeren. Dc toestand was gisteravond hoop
gevender.
De bemiddelaars van den algemeenen raad
van het vakverbond zijn er in geslaagd, aldus
wordt nader gemeld, zoowel van de regcering
als de mijnwerkers concessies tc erlangen.
Naar wordt oongenomen, worden dc bespre
kingen voortgezet op den grondslag van een
hervatting von het werk op districtsovereen
komsten, die tot een nationale overeenkomst
zouden worden vercenigd.
Bijeenroeping der mijnwerkers-
gedelegeerden.
De conferentie tusschen de mijnwerkers-
leiders cn de afvaardiging van het vokvereeni-
gingscongres was gisteren te 9 uur afgeloo-
pen en werd verdaagd tot de volgende week,
om het bestuur der mijnwerkersfederati© in
staat te stellen de conferentie van mijnwer
kersgedelegeerden bijeen te roepen, die een
beslissing zal nemen over dc politiek van den
mijnwerkersbond.
Verdubbeling von het kolen-
rantsoen.
Wegens de verbetering in de mijnwerkers-
staking is het kolenrantsocn voor buisgezinnen
von vijftig op honderd kilo per veertien dogen
gebracht.
Dc werkhervotting en de kolen-
productie.
Londen, 29 Oct. (H. N.) Vandaag be
droeg het aantal mijnwerkers, dot het werk
had hervat, 260.000. Naar raming zal de ko-
lenproductie deze week ongeveer 1.100.000
tons zijn. Verleden week bedroeg zij 980.000
tons. In de eerste negen weken van dc stoking
beliep de wekelijkschc productie slechts
58.000 tons
Een rede von Lloyd George.
Londen, 29 Oct. (V. D.) In een rede over
het kolenconflict legde Lloyd George er den
nadruk op, dot dc noodmaatregelen dc regce
ring de bevoegdheid geven de mijnen over te
nemen. Lloyd George bepleitte de uitvoering
van het rapport der kolcncommissic zonder
reserves.
Dc Russische stcunvcrlecning.
Dc algemeene rood van dc sovjctistischc ar
beidersunie heeft volgens 'n bericht uit Moskou
besloten oan dc Engelscho mijnwerkersfedrotie
één milliocn roebel over tc maken uit het fonds
dot bijeengebrocht Is door de Russische vak
bonden voor do Engelschc mijnwerkers. Dc in
zameling wordt voortgezet.
OPESTI NIPITIA SECOMBA.
Een telegram naar Mors.
Opcsti Nipitia secombof Dit is de inhoud von
een draadloos telegram, dot dr. Mansfield Ro
binson, een sollicitor. Woensdag even vóór
middernacht in Morsccodc te Londen heeft
aangeboden voor Mars! Dr. Mansfield
Robinson meende von de gelegenheid, dot de
aarde dichter don ooit bij Mors was, gebruik
te moeten maken om den bewoners van Mars
een begroetingstelegrommctjo tc zenden. Het
postkantoor heeft/ofschoon de bestaande rege
lingen in telegrafische verbinding met andere
planeten niet voorzien, het telegram inderdaad
aangenomen cn dr. Robinson voor dc verzen
ding slechts shilling in rekening gebracht.
Een spotprijs, wanneer men bedenkt, dat het
telegram eerst naar Rugby moest worden over
geseind en dot het door vandaan met een golf
lengte van 18.240 meter 42.000.000 Engelschc
mijlen had of tc leggen om zijn bestemming te
bereiken. Dr. Robinson, die oen te Londen be
kend telepaat is, heeft verklaard, dot hij zijn
telegram heeft afgezonden, nadat vrienden van
hem, die aan zijn draadloos toestel luiste» don,
om 3% minuut over achten van Mors een
droadloos telegram hodden ontvangen. Hij had
telepathisch schikkingen getroffen, opdat de
Mnrsbewoncrs dit telegram om precies acht
uur zouden afzenden, om aan te duiden dat zij
in luisterhouding waren cn het vcrloopen "an
de 3% minuut tusschen acht uur cn dc ont
vangst van het telegram was precies de tijd,
dien zulk een telegram noodig had om van
Mars naar de onrde tc komen Het roepsein
van Mors was M. M. M.
Of het telegram op Mors terecht is geko
men het werd fot twee keer toe verzon
den vermeldt dc geschiedenis niet.
EEN LONDENAAR ZOEK.
Het vroegere Lagerhuislid en ex-sheriff von
de City von Londen Henry Newton Knights
wordt sedert Maandagavond vermist Vijftien
jaar geleden is Knights ook al eens op dezelfde
wijze spoorloos verdwenen; hij bleek toen te
lijden aan geheugenverlies. Vier-en-twintig
jaar geleden kreeg hij ccn stuk staal op hel
hoofd, waardoor hij hersenschudding kreeg.
Zijn vrouw vreest dot hij ook deze keer oan
geheugenverlies lijdt en ergens zonder een ccn:
op zak rondzwerft.
NOORWEGEN.
AMUNDSEN BESTOLEN.
Heel zijn wctcnschoppclijk
materiaal verloren.
Op zijn jongsten Noordpooltocht heeft
Amundsen belangrijk wetenschappelijk mate-
rioal verzameld. Een cn ander was opgeborgen
in een 200-tal kisten, dien inmiddels uit Ame
rika in Noorwegen zijn aangekomen. Bij het
openen ervan bleek evenwel, dot dc inhoud
eruit verdwenen wos. Vermoedelijk zijn dc kis
ten in Amerika leeg gestolen.
TSJECHO-SLOWAKIJE.
CONGRES VAN KOOPLIEDEN.
Te Praag is gisteren het eerste intcmotio*
nalc congres von kooplieden geopend. Als
deelnemers zijn, behalve dc vertegenwoordigers
van Tsjecho-Slowakije, verschenen kooplieden
uit Duitschland, Oostenrijk, Zwitserland, Ne
derland, Zweden, Spanje cn Polen.
DE FILM POTEMKIN TE PRAAG. H
Zij veroorzaakt een fascistisch'
relletje.
Bij de eerste vertooning von dc film Potcm*
kin te Praag, die uitging van dc communis*
tische „Proletkult," hebben dc foscisten, die ex*
presselijk daartoe verschenen waren, zoo'n
lawaai gemaakt, dat dc aanwezige politicomb*
tenoar zich genoodzaakt zag de verdere ver*
tooning van de film to verbieden.
OOSTENRIJK,
DE NIEUWE REGEERING-SEIPtL". ~rs.
Verklaringen van den bondskanselier*
Gisteren heeft het kabinct-Scipel zijn intre
de in den bondsraod gedaan. De bondskanselier
hield een lange rede, waarin hij wees op de
noodzakelijkheid van zuivering von het open*
bare leven cn van de politieke opinie over do
parlementaire lichamen en verklaarde, dat het
federalistische stelsel een voortdurende in*
spanning von de regeering vereischt om met
de landen de juiste voeling te onderhouden.
Verder legde hij den nadruk op de nood*
zakelijkheid van spaarzaamheid bij de uitga*
ven en matigheid bij het verhoogen von de be
lastingen te betrachten
T Nog geen overeenstemming met
- de ambtenaren.
De besprekingen van gisteren tusschen de re
geering en dc commissie van 25 en de tech
nische unie hebben niet tot verder resultaat
geleid Zij zijn daarom verdaagd om het oon
de partijen mogelijk te maken verslog uit to
brengen en nadere beslissingen te nemen. ,.j
