BSNNENLAND.
ULSTERS
25e Jaargang Wo 115 AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE EEM LANDER" 12 Wovlmb!? *>"6
TWEEDE BLAD.
UIT DE STAATSCOURANT.
Benoemd tot burgemeester van Wecsp M.
Dotinga met toekenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester van Avereest.
,4 PRINS HENDRIK.
Prins Hendrik, die gisteravond omstreeks 11
uur te 'sGrovenhoge is aangekomen, zal a.s
Zaterdag naar het Loo terugkeeren.
HET NEDERLANDSCH-BELGISCH
VERDRAG.
Een uiting van den Roltcr-
damschen gemeenteraad.
Mr. A. de Jong (A.-R.), wethouder van Open-
bare Werken, heelt in de raadsvergadering van
gisteravond, voor hij zijn begrootingsrede ver
volgde, eenige woorden gesproken over do
aanneming van het troctaat met België door de
Tweede Kamer:
„Wij komen hier samen, diep onder den in
druk van hetgeen heden is geschied", aldus
sprak de heer De Jong. rrDeze beslissing, die
door ons reeds eenige dagen met vrees in het
hart werd tegemoet gezien, is gevallen. Dc
Tweede Kamer heeft het tractaat met België
aangenomen. Elk lid van onze vergadering, on
verschillige van welke politieke richting, betreurt
dit besluit. Menigeen van ons zal ten grave
zijn gedaald vóórdat de nadeelen hiervan zicht
baar zijn geworden. Maar nu de slag is ge
vallen, althans in eerste instantie, geloof ik,
dot nog menigeen, die hier thans zit, de ge
volgen hiervan zal ondergaan.
„Hot Rotterdomsche gemeentebestuur is nl-
tijd van meening geweest, dat Rotterdam zich
buiten de actie tegen het troctaat moest hou
den. Spreker en de heer Hoykoop, die reeds
waren toegetreden tot het comité van actie
tegen het tractaat, hebben zich daaruit op aan
drang van den burgemeester teruggetrokken.
„Met groote dankbaarheid herdenkt Spr., wat
de Rotterdomsche Kamerleden in deze zaak
hebben gedaan, inzonderheid de heer Brouti-
gam. Er is in de Tweede Kamer gezegd, dat
Rotterdam zich wel zal kunnen verweren. We
hebben nu nog eenige hoop op de Eerste Ka
mer, moor als ook die het tractaat aanneemt,
zullen we toch, naar ik vertrouw, vol energie
en één van zin tegen den stroom blijven op
roeien en het belang van Rotterdam blijven
zoeken.
EERSTE KAMER.
De voorzitter van de Eerste Kamer is voor
nemens eon de centrale ofdeeling voor te
stellen in de afdeelirvgen te doen onderzoeken
Dinsdagavond 16 dezer, na de onenbare ver
gadering, eenige wetsontwerpen van eenvoudi-
gen aard. en op Woensdag T7 Nov. des voor-
middags Tl tiirr o m. het wetsontwerp tot wij
ziging der successiewet, dc belastingontwcrpen,
en het ontwerp-wegenbclnsting.
DE STAATSBEGROOTING 1927.
Voorloopig verslag betreffen
de Hoofdstuk Va, (Onderwijs,
Kunsten cn Wetenschappen).
A'gemcenc beschouwingen.
Verscheidene leden waren zeer teleurgesteld,
dot, nu de financiën van het Rijk zich aanmer
kelijk gunstiger hebben ontwikkeld dan eenige
jaren geleden gemeend werd, niets er op wijst,
dot van den minister spoedig voorstellen zijn
te wachten tot herstel vnn het verplichte zeven
de leerjaar met voorbereiding tot een verplicht
achtste leerjaar en daarmee samengaande uit-
bieiding van den leerplicht. Evenmin blijkt, dot
de minister thans tyil terugkomen op het nor
maal cijfer van 48 leerlingen per leerkracht,
terwijl ook geenerlei uitzicht geboden wordt
op herstel in bevordering van het vooral ten
plottelande geheel ontredderde of vernietigde
vervo'gondcrwijs. Het uitgetrokken bedrog voot
nijverheidsonderwijs is geheel ontoerei,-bnoi
voor de toenemen-V behoeften der bevolking.
Algemeen rees de klacht dat de Memorie van
Toelichting niets leert omtrent de pionnen van
dsn minister. Men vroeg of de indiening van
een wetsontwero tot rcge'ing van het voorbe
reidend onderwijs voor jeugdige kinderen tc
verwachten is. -
Gevraagd werd naar 's ministers voprnemfen
inzake het bevorderen var. de Volkenbond$ge-
dachte op lagere en middel'mre scholen én
kweekscholen.
Hooger onderwijs.
Verscheiden leden merkten op, dot de uitga
ven met ongeveer zeven ton zijn gestegen, zij
gaven in overweging zich meer te richten naar
het rapport der commissic-GoJijn—Lorenfz.
Sommige leden wilden concentratie van on-
derwirs in dien zin, dat niet aan alle universitei
ten aHe faculteiten geheel zouden worden uit
gebouwd.
Gevraagd werd of er gesoroken ken worden
van een teveel aan studenten aan dc Rijks
universiteiten en hoogeschoo'en
Gevraagd werd hoeveel vreemdelingen do
cent zijn b:; het hooger onderwijs.
Eenige leden wezen op de wijze waarop het
zoogenaamd ontgroenen der riruwe leden dei
studentencorpsen nog stee's geschiedt.
Gewezen werd oo onvoldoende zorg voor het
vak S'aathuishou',kun-3e. in het bijzonder aan
de Rii'-suniversiteif te Leiden.
Bepleit word uitVcidirg vnn het onderwijs in
pedagogiek n«n de universiteiten.
Sommige led^n drongen aan op insteUing
van een leerstoel voor dc studie van den Vol
kenbond.
Middc'baar onderwijs.
Sommige leden hadden den indruk, dot op de
gymnasia en op de H. B. S. teveel leerlingen
zijn, die het onderwijs niet met vrucht kunnen
volgen.
Inperking der bouwlust is ook. uit een finan
cieel oogpurt dringend gew»nscht.
Andere leden deelen de bezworen tegen de
stijging der kosten van het M. O niet.
Nijverheidsonderwijs.
Verscheidene ieden betreurden het, dot thans
nog slechts een bescheiden bedrag is uitgetrok
ken voor" subsiJieering van eenige nieuwe nij
verheidsscholen Sommige leden waarschuw
den tegen te kostbare inrichting van dit on
derwijs.
Wat het leerlingwezen betreft, dit mag niet
ontaarden, in een middel om in strijd met de
Arbeidswet kinderen beneden den T4-jorigen
leeftijd eigenlijk bedrijfsarbeid te doen ver
richten.
Eenige leden bepleitten overbrengen van het
'andbouwonderwijs naar het Dep van Onder
wijs. Met ingenomenheid nomen verscheidene
leden kennis van de verhooging met 200.000
voor subsidies aan industrie en huishoudscho
len voor meisjes.
Handelsonderwijs.
Men drong aan op spoedige indiening van
het toegezegde wetsontwerp tot regeling van
het handelsonderwijs. Gevraagd werd of de
minister ree^s een aanvankelijke raming kon
geven van de kosten.
Leger onderwijs.
In tcgcnstelirg met de leden onder „Alg.
Beschouwingen" bedoeld, vcikjaarden verschei
dene leden zich nadrukkelijk tegen invoering
van de zevenjarige leerverplichting, doch
wenschen wel de gelegenheid fe zrn geommd,
tot het allerwege ontvangen van onderwijs na
RECLAMES
Van 1—4 roeels 1 4.05 elke regel meer 1.—
KLEERMAKERIJ
Fa. E. L. J. LAMME1TS
Amersfoort Groninsen
"treYsc^e wen 3" - Tel, 587
het zesde leerjaar tot -den leeftijd* waaróp ar
beid Inge\co!ge de Arbeidswet mag worden ver-
Vele leden oordeelen dat de bezoldiging der
onderwijzers dringend verbetering behoeft. Van
verschillende zijden werd gewezen op 't groo
te belang van bevordering van aanvullend on
derwijs voor de leerplichtvrijc jeugd cn op dot
van uitbreiding van het U L. O.-onderwijs
Zeer vele leden wenschten krochtige bevorde
ring van het buitengewoon onderwijs, vooral
ook voor zwakzinnige en inbecielc-n gevraagd
werd naar 's ministers voornemens ten deze,
a'smede ten aanzien van het onderwijs aan
schipperskinderen.
Kunsten en Wetenschoppen.
Verscheidene leden klaagden andermaal over
den geringen steun aon de kunst in haar ver
schillende uitingen verleend Ook in deze be-
groofing werspiegelt het te betreuren feit, da»
het intelleetira'istische deel der overheidsbe
moeiing met de volksontwikkeling bijno alle
geld efcch terwijl er naar verhouding voor de
algemcene vorming en onfwi'kcling der per
soonlijkheid zoo weinig geschiedt.
Gevraagd werd naor 's ministers voornemens
inzake de steeds voortdurende ofgraving van
den Sint Pietrsberg alsmede inzake de Maas-
briTg te Maastricht.
Verscheidene leden betreurden, dot vooi
noodlijdende kunstenaars geen subsidie-pest is
uitgetrokken en dat rijkssubsidie voor de volks
universiteiten thans geheel ontbreekt.
Enkele vroegen of het Ned woordenboek niet
wot sneller voltooid kjin worden.
Gevraagd werd Waarom niet een hooger sub
sidie voor het conservatorium te Amsterdam
wordt voorgesteld. De gemeente Amsterdam
wns dan bereid haor steun aon deze noodlijden
de inrichting uit te breiden.
Het voorstl tot opnieuw subsidieeren van de
muzikaal-dramatische kunst vond bij verschci-
denl eden krachtige instemming, doch bij on
deren zoowel om principieele als financieele
redenen ernstige bezworen.
EURGEMEESTER CLEVE'RINGA.
Op T Dec. a.s. wordt dc heer O. E. Cleverin-
ga cp zijn verzoek om gezondheidsredenen ont
slagen als burgemeester van Weesp. Een co
mité vormde zich, waarin vertegenwoordigd
zijn alle godsdienstige en nagenoeg alle poli
tieke richtingen om den burgemeester namens
de gemeente te huldigen. Ook van de zijde der
gemeenteambtenoren zal hem woardeering ge
werden.
De huldiging is bepaald cp Woensdag 24
Nov. o.s. ongeveer 3 uur ten roadhuizc,
HR. MS. „SUMATRA".
Blijkens bij het departement van Marine ont
vangen telegram is Hr. Ms. kruiser „Sumatra",
onder bevel van den kapitein ter zee jhr. G.
L. Schorer, gisteren van Vera Cruz vertrokken
ter voortzetting van de uitreis naor Neder-
landsch-Indië via het Ponamakanool, met eerste
bestemming nay Curasao.
NEDERLANDERS NAAR DU1TSCHLAND.
Een bekendmaking ven den mi
nister van Buitenlandsche Zeken.
Naar oanleiding van de omstandigheid dat
zich in den laatsten tijd herhaaldelijk Neder
landers met Onvoldoende legitimatieoaDieren
naar Duitschlond hebben begeven, vestigt de
Minister van Buitenlandsche Zaken er de aan
dacht op, dot voor toeloting van Nederlanders
in Duitschlond vcreischt is een geldig buitcn-
landsch pospoort, voorzien van dc hondtee-
kening en het portret van den houder.
A'leen zij, die in het Nederlondsche grens
gebied wonen en die zich naor het Duitscho
grensgebied wenschen te begeven, kunnen vol
staan met een bewijs van Nederlanderschap
to hunnen name.
DE SPOORWEGRAMP BIJ DE VINK.
Het voortgezette getuigenverhoor
voor de commissie van onderzoek.
Gistermorgen half 10 zijn fn het Ministerie
van Vv'a-ei«i.aat oe geluigenvèrhooren vanwo
ga de commissie-Kraus inzake de treinontspo
ring op 9 September j.l. by De Vink voortge
zet.
De Voorzitter deelt mede, dat de com
missie zich had gewend tot verschillende vak-
vereenigingen, teneinde e.v. personen aan te
wijzen, die harerzijds ter verschaffing en voor
lichting konden worden opgeroepen. Vele ver-
eenigingen hadden dit niet willen doen, omdat
in de commissie geen vertegenwoordigers zit
ting hebben. Een uitzondering is gemaakt door
de afd. Amersfoort van de Ncd. Vereeniging
van Spoor- en Trai^wegpersonoel, die heeft
aangewezen den vader cn de vrouw van den
verongelukten leerling-machinist. De weduwe
Is echter wegens haar toestand verhinderd.
Gehoord wordt nu de vader, dc heer G. v a n
Ettekoven.
De Voorzitter condoleert hem met het
verlies.
Meermalen heeft van Ettckhovcn Sr
met zyn zoon gesproken over hit gevaar van
le lijn, speciaal die van Amsterdam naar Rot
terdam. Hij had een voorgevoel, dat er wel
eens een ongeluk zou kunnen gebeuren. On
een andere plek, tusschen Amersfoort cn Zwol
le, had hy een dergelijk gevoel ook al eens ge
had en toen hij daarover had geklaagd is ver
betering aan die lijn aangebracht. Bij de lijn
RotterdamAmsterdam bleef die verbetering,
achter achterwege ondanks'de klachten van
zyn zoon.
Nog zegt get. dat zyn zoon tot diens vrouw
zich aldus had uitgelaten, dat, indien hij op
de bewuste lijn een ongeluk zou krygen. h:j
wel in het Acad. Ziekenhuis terecht zou ko
men en dat hij hier wel een goede verzorging
zou vinden.
De schoonvader van den leerling-machinist
A. van B e y n e n, uit Amersfoort, heeft
eveneens van ICarel wel eens, gehoord, dat hij
nog wel eens in het Acad. Ziekenhuis te Lei
cfen zou komen. Zijn dochter de vrouw vai.
den verongelukte zeide na het ongeluk tot
get.: „Kareis voorgevoel is uitgekomen".
Get. heeft echter de uitingen van zijn schoon
zoon niet als ernst opgevat.
Daarop wordt gehoord de ingenieur A. E
R. Arnold, ingenieur der tractie te Amstei
'-'am. Dere deelt dat de locomotief vn>
hot laatst in groote reparatie is geweest Ja
nuari i.1. te Tilburg.
Get., heeft aan de tenderas eenige moeten
gevonden en op grond daarvan vermoedt hy
dat deze het eerst ontspoord is. Verder ver
moedt spr., dat die tenderas van de rail is ge
(oopen cn dat het vorkstuk klem geloopen is
tegen een railkop. Op doze wyze is de kante
ling van den locomotief mede te verklaren.
De stoom in den omgevallen locomotief moet
zijn ontsnapt door het gebroken peilglas en
door het koperen afsluitstuk van de stoom
fluit.
Op een vraag of er klachten waren ingeko
men over den toestand van den weg, antwoordt
getuige, dat klachten geregeld inkomen. Er
bevinden zich geregeld werktuigkundigen op
den weg, en op hen rust de plicht om gebre
ken e. d. op te nemen en om te constateeren
hoe de weg ligt.
Zulke ranporten komen herhaaldelijk binnen
en de klachten worden dan ter verder onder
zoek doorgezonden, indien dc aard der klacht
or aanleiding toe geeft. Zoo heeft spr. op 16
Aug. een klacht van een werktuigkundige r 1-
vangen, dat de weg bij Delft slecht lag. In
de volgende maand heeft hij vier klachten ont
vangen, waarvan ook enkele vóór het ongeval.
Getuige achtte deze klachten echter niet van
dringenden aard en hy heeft ze daarom op
Je gewone wyze doorgezonden.
Op de vraag van den voorzitter of er van
getuige een aanschrijving is uitgegaan om niet
te spoedig te klagen, antwoordt1 get. bevesti
gend. Hij gelcoft echter "niet, dat hierdoor
eiystige klachten achterwege zouden blijven uit
vrees van do zijde der machinisten. Dezen
toch hebben voldoende verantwoordelijkheids
gevoel om werkelijke klachten niet te verzwij
gen.
Prof. Meyers vraagt of er voor dc machi
nisten ten aanzien van klachten een verplicht
ambtsgeheim bestaat.
Getuige antwoordt ontkennend.
Voorts informeert Prof. M e y e r s, of get.
een verklaring weet voor het uitwijken van
de rechterrail, zooals deze na de ontsporing is
geconstateerd.
Getuige antwoordt ontkennend.
Op de vraag van prof. Meyers of snel
remmen eeij ontsporing tengevolge kan heb
ben, antwoordt get. dat zulks niet aannemelijk
is voor een zoo zwaren trein als een personen
trein. Wel is zooiets wel eens gebeurd mei
leege goederentreinen.
Ir. v. d. V e g t vraagt hoe vaak leerlingen
machinisten uit Amersfoort'het traject, waar
het hier om gaat, berijden.
Getuige: Als regel eens in de vyf dagen
een heen- en terugreis.
De ingenieur der tractie te Rotterdam, do
heer B. Wouters, die een van de eersten
is geweest, die op de plaats van het ongeval
aanwezig waren, antwoordt ontkennend op de
vraag of cr ook sprake zou kunnen zijn van
moedwil.
De snelheid van den trein beliep tusschen
dc 80 en 90 IC.M.
Wat de situatie na de ramp betreft* was ge-
tuige's indruk, dat de locomotief niet door da
wagons uit de rails kan zijn gerukt.' De lig
ging van den locomotief zou dan anders zyn
geweest.
Getuige's verdere indrukken zijn: dat het
ballastbed nog verscji was, dat het grint grof
van samenstelling was en dat een tiental
dwarsliggers vrijwel onbeschadigd byuen lagen
als waren zy opgeschoven.
Dit'laatste zou cr volgens hem op wijzen,
dat de dwarsliggers niet voldoende werden
vastgehouden door het ballastbed. Bij een
goed ingereden baljastbed laten de dwarsPg-
gers by een ontsporing niet" zoo gemakkelijk
les
Getuige schrijft het kantelen van dc locomo
tief toe aan een ongelijke sterkte van het bal
lastbed. Hij acht het echter ook niet uitgeslo
ten, dat het voetstuk van den' tenderas met de
laschplaat is vastgeklemd.
Ontsporing van de locomotief kan wel docr
een ontsporenden waggon worden veroorzaakt,
doch voor het omslaan van een loconv tief is
het gewicht van den waggon té gering
Op een vraag van prof^ Meyers ant
woordt getuige, dat hij zéér veel klach
ten over den toestand van den weg heeft
ontvangen.
Vooral na Mei, toen het ballastbed werd
vernieuwd, namen de klachten toe.
De klachten zijn doorgezonden naar den
vegingenieur, die ze echter niet ernsrig gnnoeg
arbtte om directe maatregelen te nemen.
Overigens worden .de k'achten Over den
weg steeds in handen van de betrokken inge
nieurs van den weg gesteld.
Eenige inlichtingen, welke in verband met
een dienstreis van ir. M. II. Rovers naar
het buitenland dezer dagen reeds aan f'en
voorzitter cn den secretaris der commissie zijn
verstrekt, worden door den secretaris voor/re-
lezen. Ook zijn meening. is dat er ecencriei
moedwil in het sdcI is.
Dinsdag zijn de vorstelijke jonggehuwden op het stadhuis te Bi ussel officieel ontvangen. Een overzicht van het historischo
marktplein in België's hoofdstad, met op den achtergrond het stadhuis, met de koninklijke familie op een der balcons. Het
militaire muziekkorps laat de volksliederen over het plein schal len. Rechtsboven het iongc koninklijk paar en beider vaders.
De andere foto toont de andere leden der vorstelijke families.
