Winterjassen
25» Jaargang No. 156 AMERSFOO RTSCH DAGBLAD „DE EEMLANDER
TWEEDE BLAD.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
Een Spealba! dei Fortuin.
ff Vrijdag
3t December 1926
Zaterdagavond praatje.
December-maand is wel bij uitstek
de maand met vele belangrijke dagen. Het be
gint al met Sint Nicolous. De grooto feestdag
voor de jeugd. Dan de Kerstdagen en ten slotte,
niet liet minst belangrijk den Oudejaarsdag, of
zooals men liever pleegt te zeggen, den Oudc-
jaars-avond. Inderdaad een buitengewoon be
langrijken avond. Een avond waarop de gc-
dechten teruggaan en waarop men alles, wat
in het afgcloopen jaar is voorgevallen nog eens
in de herinering terugroept. Maar het is hier
niet de plaats om ccn stemmig Oudejaars-
evond artikel neer te schrijven. Dot vindt men
elders in dit blad. Hier echter over iets anders.
Een van de belangrijkst nieuwigheden, die
Amersfoort in dit jaar heeft gekregen, zelfs
nog in de allerlaatste dagen van dit jaar, is
een nieuwe stedsautodienst. Een outobusdienst,
die met een kleinen omweg het Oosten en Wes
ten dezer gemeente verbindt. Toen de eerste
bus hier was aangekomen we heiinneren het
ons nog goed, het was vlak voor de Kerstmis
was de belangstelling buitengewoon groot.
Er werd „proefgereden", de bus werd goedgc
kcurd, de chauffeurs werden geëxamineerd,
kortom olies werd gedaan ten gerieve van de
veiligheid. Stond de bus even stil, don keek
men er met bewondering na, als was het eet.
voorwereldlijk monster. Men wees met zekeren
trots cp hei Amersfoortsche wapen en zei „Dot
is onze stadsbus. Die zal wel in een behoefte
voorzien. Die zal het wel druk knieren".
Eerste Kerstdag werd met don dienst aange
vangen Dat is nu ongeveer een weck geleden.
Verschillende molen heeft de bus er is naar
wij meenen te weten nog moar één zijn
traject KamperpoortStationeinde Emmolaan
gereden, heen en terug vele malen per dog.
Hoevelc malen Ja dat is het nu juist. Ge
durende de week, dot de autobus rijdt, hebben
we hem nog geen enkele maal flink gevuld,
laat staan „vol" gezien. Nu eens twee, dan
weer vier, soms eens acht of negen passagier»,
maar ook heel veel keeren, dat de wagen met
cén. persoon reed, n.l. de chauffeur. En als we
vragen, hoe komt dat, dan komen we direct
op de vraag weet het publiek, hoe laat de
bussen van het eindpunt vertrekken en op welk
tijdstip men hier of daar de bus kan opvangen.
Het antwoord op die vraag moet dan helaas
ontkennend luiden. Niemand weet, volgens wel
ke dienstregeling de bus rijdt. Er is bekend ge
maakt om de 20 minuten, maar als men niet
weet op welke tijden de autobös vertrekt heeft
men aan die wetenschap van „om de twintig
minuten" al bitter weinig. Tenzij men lust heeft
net zoo lang te wachten tot or eons een bus
komt. Neen, wanneer er gekhogd wordt dat
er van de stadsbus weinig gebruik gemaonkt
wordt, dan moet men dot niet alleen aan hel
publiek wijten. Moar dan moet men eerst een»
komen met een dienstregeling, waarop nauw
keurig de tijden van verttek staan aangegeven,
En bij de samenstelling van die dienstregeling
moet dan ook terdege rekening worden gehou
den met de aankomst en vertrekuren van dc
treinen. Dezer dagen zagen wij nog dat, op
een van de drukste ochtenduren, waarop vrij
wel van alle richtingen hier treinen binnenko
men, de autobus juist stadwaarts van het Sta
tionsplein vertrok, toen de eerste reizigers het
stationsgebouw uitkwamen. En om dan twintig
minuten te wachten op een volgende autobus,
dat is wel wat te veel gevergd.
Nu is het wel altijd heel gemakkelijk om kri
tiek te geven en aanmerkingen te maken op
iets nieuw*. doch wanneer het het algemeen
belang geldt, dan ma<r een enkele aanwijzing
toch niet achterwege blijven.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bii beschikking van den minister van finan
ciën is de inspecteur der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen F. C. B. F. Af-
herts, verplaatst van de inspectie Leeuwarden
2e afdeeling naai Amsterdam en is hij toege
voegd aan het hoofd van de inspectie" cc:
directe belastingen aldaar.
Benoemd tot leeraar aan de Rijkslandbouw-
winterschool te Meppel J. Zweers te Wolvega
DE NIEIDME GEZANT TE WARSCHAU.
Dc officiecle benoeming.
Thans is bij Koninklijk besluit benoemd tot
buitengewoon gezant en gevolmachtigd minis
ter te Warschau dc heer W. B. Engclbrecht,
buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister
te Santiago.
Hr. Ms. ..SUMATRA" TE SAN FRANCISCO
Een souper cn concert aangeboden
door den Amerikuonschen gezant
in Nederland.
Ter gelegenheid van het bezoek von Hr. Ms
„Sumatra" uan Amerika, heeft de Amerikaan-
sche gezant in Nederland, de heer Tobin, aan
den commandant en de officieren van dot schip
een souper en concert aangeboden in de „Bo
hemian Club", te San Francisco o? 28 Decem
ber.
Souper en concert werden bijgewoond door
deb urgerlijke autoriteiten en andere voorname
personen te San Francisco. Den officieren werd
het welkom toegeroepen door den heer Tobin
in een rede, waarin hij gewaagde van dc lang
jarige vriendschap tusschen dc Nederlundsche
en Amerikaansche zecmachteen. De heer Tobin
sprak ook over de hbffelijkhedcn, door de Ne
derlanders aan den dag gelegd jegens John
Paul Jones in de begintijden van de Amerikaan
sche onafhankelijkheid cn herinnerde voorts
aan de hartelijke ontvangst, ten deel gevallen
non het Amerikaansche vlaggcschip, toen dit
vorig jaar een bezoek aan Amsterdam bracht
ONDERSCHEIDING DR. J. TH. DE VISSER.
De Duitschc regeering heeft aan Dr. J. Th.
de Visser, oud-Minister van Onderwijs en lid
der Tweede Kamer, het Eeretceken van het
Duitsche Roode Kruis Ic klasse verleend.
EEN TACHTIG-JARIGE
De oud-Rijksbouwmeester C
H. Peters.
Het volgende communiqué wordt verspreid:
Op 1 Januari a.s. zal de oud-Rijksbouw-
mecster C. H. Peters zijn SOsten verjaardag
vieren.
Er heeft zich voor deze gelegenheid eer»
commissie gevormd, waarvan het bestuur be
staat uit prof. ir. J. A. G. van der Steur, voor
zitter; prof. dr. ir. D. F. Slothouwer en dr. C
Hofstede de Groot, terwijl als secretaris op
treedt dr. ir. J. H. Plantenga.
Het doel is den heer Peters te doen blijken,
dot zijn belangrijk werk op verschillend ge
bied ook door het tegenwoordige geslacht
wordt gewaardeerd.
Het comité vertrouwt daarbij sympathie en
steun te zullen vinden in ruimen kring, omdat
deze merkwaardige man, die er zoo weinig
van houdt zich op den voorgrond te plaatsen,
voor de Nederlandsche beschavingsgeschiede
nis met het volste recht een figuur van bctee-
kenis mag worden genoemd.
Sinds hij op nauwelijks dertigjarigen leeftijd
hel ministerie van justitie bouwde, heeft hij,
al spoedig Rijksbouwmeester geworden, voo»
tal van plaatsen postkantoren cn andere open
bare gebouwen ontworpen en als particulici
architect o.a. het station te Nijmegen, hei
museum in Groningen en de koninklijke stal
len bij het papleis Het Loo gebouwd.
Naar het voorbeeld van Viollct lc Dus be
paalde hij zich niet tot dc practijk der bouw
kunst, maar ^egdc zich ook met grooten ijver
toe op haar geschiedenis. In vele geschriften
paf hij hieivan blijk, het meest samenvattend
in zijn monumentaio bock over den Neder-
iandschcn Stedenbouw, het meest diepgaand
in tijdschriftartikelen.
Vooral het gewest van zijn geboorte en zijn
vaderstad Groningen hadden daarbij zijn lief
de cn belangstelling, gelijk de drie rijk geïl
lustreerde boeken bewijzen, die hij aan de
oude Groningsche bouwkunst wijdde. Zijn
onderhoudende opstellen over oude gebouwen
in den Hang, mecrendeels in de jaarboeken
van Die Hnghe verschenen, zijn ook nog even
min vergeten als zijn belangrijk aandeel in dt
leiding der restauratie van de Grafelijke zalen
Door zijn historische studie kwaip hij ook
tot het bijeenbrengen van al wat aan geschrift
en afbeelding op de Nederlandsche kunstge
schiedenis betrekking heeft en ter wille van
deze >erzameling zag hij er niet tegen op tal
van oude gebouwen op te meten en iin tecke-
nir.g te brengen of te doen fotografeeren.
H-l is sinds lang zijru liefste wensch deze
unieke collectie voor goed bewaard te weten
in. een of andere openbare instelling.
RECLAMES
Van 1—4 regels 4.05, clko regel meer/l.~
Alleen wie in het goede volhardt verdient
onderscheiding.
Naai het Engelsch van
RAFAEL SABATINl
Gcautoiiseeide vertaling van A T
■::j
Dc Hertog haalde de schouders op. „Ver
vloekt I Waarom wilt ge er een naam aan
geven Toen veranderde hij weer van toon
„De keuze staat aan u. De Fortuin doet het
aanbod Goud in de eene hand hennep in de
andere. Ik dring u geen van beide op.
Holles werd geslingerd tusschen vrees en eer
In zijn verbeelding voelde hij reeds het touw
om zijn hals; h:j zag reeds zijn verwoedt le
ven een passend einde vinden op Tyburn door
de handen van den beul Zoo dreef vrees Item
er loc aan te nemen Maar de oude jeugdge
dachten, die hem tot eerzucht bezield haddon
cn hem hadden doen trachten zijn eer onbe
vlekt te houden, verhieven zich, om hem tegen
te houden. Zijn gepijnigde gedachten riepen het
beeld op van Nancy Sylvester, zooals hij haai
hot laatst in haar raamkozijn gezien had, cn
hij zog als het ware de schaamte cn.afschuw
in dat gelaat als zij hem met zulk een schan
delijke onderneming bezig zou zi-n hem, die
zoo trotsch heengegaan was, om de wereld
voor haar te veroveren. Herhaalde malen in
het verleden had dat beeld hem gered van
het kwade, woartjoe hij verleid werd.
„Ik geloof dat ik maar heen gn", zei hij
moeilijk, cn hij keerde zich half om, als om
tc vertrekken.
„Weet ge, waar uw weg heen leidt klonk
de waarschuwende stem van den Hertog.
„Het kan me niets schelen."
„Zooals gc wilt."
Zwijgend boog Holles, cn ging met slepende
voeten naar de deur, dc laatste zeepbel van de
hoop spotte uiteen. En toen hield de stem van
den Hertog hem weer tegen.
„Holles, je bent een dwaas."
„Dat heb ik al lang geweten. Ik was een
dwaas, toen ik uw leven redde, cn gc betaalt
me, zcoals een dwaas betaald moet worden."
„Gc betaalt u zelf. En naar eigen verkiezing
doet ge het met de munt van een dwaas."
Toen hij hem daar, neg aarzelend, zag staan,
naderde de Hertog hem Zooals men weet, was
de nood van zijn Genade zeer dringend. Hij
had niet te" veel gezegd, dat Holbs zeer var»
pas was gekorrten. Als hij Holles niet tot het
werktuig kon maken, dot hij zoo zeer noodig
had, waar zou hij dan een onder vinden? Daar
om berioot hij nog wat meer aandrang uit te
oefenen, om een gemoedstoestand te overwin
nen, die blijkbaar nog weifelend was. Hij legde
zijn hond vriendschappelijk op den schouder
vnn den kolonel. En Holles, die bijna ineen
kromp onder die aanraking, kon niet -raden,
dat deze Hertog, die een werktuig hem trachtte
te maken, zelf het blinde werktuig van het
noodlot was, dat een weg baande naar een on
naspeurlijk doel.
En terwijl de Hertog nu overredend sprak,
hem aan den eenen kant met beloften in ver
leiding bracht en hem aan den anderen kant
KLEERMAKERIJ
Fa. E, L. J. LAMMERT3
Amersfoort °Tb'9T Groningen
Utiechlsche v/eq 36. Tel. 587
Dc heer Peters Kccft dan ook in dien zin
een besluit genomen.
De oud-Rijksbouwmcestcr wordt zoodanig
gewaardeerd dat men hem voor zijn persoon
en om dit nobele besluit wenscht te huldigen.
Drze huldiging zal plaats hebben op 4
Januari a.s. in een der zolen van Pulchri Stu
dio, des namiddags te 4 uur.
HET NEDERLANDSCHE WEGENCONGROS
Prccadviczen over het dwarsprofiel
van wegen.
Tc sGravenhagc is Woensdag dc jaarvergade
ring gehouden van de Vereeniging „Het Ne-
derlondsch Wegencongres."
Er bestond grootc belangstelling vcor deze
bijeenkomst. Verschillende gemeentebesturen
waren vertegenwoordigd, terwijl namens don
minister van Waterstaat de heer Roscnwoldt
en namens den minister van Oorlog overste
Ermel-Scherer en kapitein Van Doodcn aan
wezig waren. Voorts bevonden zich onder do
aanwezigen generaal De Bruyn, voorzitter van
de Ned. Ind. Wegenver., dr. Josephus Jitto,
vooizilter van het Veiligheidscongres. Edo
Bcrgsma, voorzitter van den A. N W, cc
Haagsche wethouder van Stadsontwikkeling,
de heer Vrijenhoek de chef van het Amstcr-
domsche verkeerswezen, de heer Bnkker on
vele andere bekende persooolijkhcden op
wegengebied.
Wegens ziekte van prof Everts, werd de-
vergadering geopend door den onder-voorzit
ter, den heer Ir. G. J. v. d. Broek, hoofdinge
nieur van den rijkswaterstaat.
Nadat cenige huishoudelijke aangelegenhe
den waren afgedaan, kwamen aan de orrlc dc
prae-ndviezen over het dwarsprofiel van wegen,
in het bijzonder de breedte en de indccling \nn
wegen, ten behoeve van verschillende vcrke:rs-
soorten.
Allereerst hield de heer H W. O dc Bruyn,
secretaris-ingenieur van de wcgencommissic
van den A.N.W.B. en dc KNACK, een inlei
ding tot zijn algemeen rapport over het ge
noemde onderwerp, waarin hij een beschou
wend overzicht gaf van de rapporten der prae-
adviseurs, de heeren Ir. P Bakker Schut, tc
Den Haag; Ir. G J.v. d Broek, tc Den Haag;
Ir. W. A. de Graaf, te Amsterdam, waarne
mend directeur von den dienst van Publieke-
Werken en Jhr. C. J. A. Reigersman, hoofd
ingenieur-directeur van den Prov. Waterstaat
van Noord-Holland.
De heer De Graaf behandelde in zijn prac-
odvies in hoofdzaak dc wegen binnen de be
bouwde kom der gemeente; de heer Reigers
man voornamelijk de buitenwegen, 'terwijl de
heer v. d. Broek de aandacht heeft gewijd aan
de in ons land zooveel voorkomende buiten
wegen met voorstad-bebouwing en dc heer
Bakker Schut zoowel de stadsstraten als dc
buitenwegen, met en zender bebouwing in
oc.gcnschouw nam.
De voorzitter, Ir. G. J. v. d. Broek, wees nog
op het belang, dat de Eerste Kamer het gislci
door haar te behandelen wetsontwerp in zake
de wegenbelasting aanneemt en bracht in dit
verband raar voren het belang van het econo
misch gebruik der wgen, gepaard aan veilig
heid.
In de middagvergadering werd allereerst me-
dcdeeling gedaan, dat tot bestuursleden geko
zen waren de heer Ir. P. Bakker Schut, P. J. P
vun der Steur, referendaris bij/het departement
van Waterstaat, Jhr. E. Michiels von Verduy-
ncn, voorzitter van d<T K. N. A. C. en Ir. W. A
do Graaf, waarnemend-directeur van Publieke
Werken tc Amsterdam. Vervolgens werden de
debatten voortgezet. De heer Bakker Schut, de
gemaakte opmerkingen beantwoordende, be
toogde nogmuals, dat de groote buitenwegen
zooveel mogelijk buiten de bebouwde kommer»
v/orden aangelegd. Voorts verklaarde spr., al
thans vcor het stedelijk verkeer, splitsing van
het op- en neergaand verkeer noodig te ach
ten. Voor het verkeer buiten dc steden kon in
bang- maakte met een schildering, van wat an
ders gebeuren zou, overwoog het gekwelde ge
moed van den kolonel nog weer alles.
Waren zijn handen werkelijk zoo rein, was
zijn leven zoo vlekkeloos, zijn eer zoo onbe
smet, dat hij bezworen moest maken tegen deze
laagheid, cn er wel zooveel bezwaren tegen ma
ken, dat hij liever zich liet dooden, dan die daad
te volbrengen? En wat was deze laagheid, alle»
goed bekeken? Een tooneelspeelster, een prul
van een actrice, had den Hertog voor den gek
gehouden, om aan het slot meer voordeel vaiY
hem te hebben. Dc Hertog, die genoeg had van
haar kunstéh en grillen, wenschte het spel tol
een eind tc brengen. Zoo stelde de Hertog den
staat van zaken voor. En welke reden had Hol
les, om te denken, dat het anders dan een
ncelspcelster cn cjuoruit volgde, dot zij een
heks was. De Puriteinsche minachting vcor den
schouwburg cn de tooncelspclers een erfdeel
uit zijn republikeinschen tijd liet hem daar
omtrent geen twijfel. Als zij ccn dame van
stund, een deugdzame vrouw was, zou het iets
nnders zijn.
Dan zou het een ondenkbare slechtheid zijn,
zulk een rol te spelen, don zou hij indeidaad
liever gedood worden. Muar waar school hier
de laagheid, nu het voorwerp zeif laag was
Waarmede was dit dan eigenlijk in strijd? In
strijd met zichzelf, in strijd met zijn waardig
heid van krijgsman. De daad, die von hem ver
langd werd, was er een voor een gehuurden
schurk. Ze was verachtelijk. Maar was ophan
gen minder verachtelijk? Moest hij zich een
touw om den hals laten doen en het schand
merk van de galg op zijn naam laten rusten uit
vriendelijkheid voor een schepsel van het too-
neel. dat hij zelfs niet kende?
Buckingham had gelijk. Hij was ccn dwaas
Zijn leven lang was hij een dwaas geweest, j
bepaalde gevallen het rijden in beide richtingen
de voorkeur verdienen
Nadat de replieken gevoerd waren sloot de
voorzitter met dankzegging van do prnc-odvl-
scurs en overige sprekers de vergadering.
NED. ISR. ZIEKENHUIS TE
AMSTERDAM.
Afscheid Dr. A. Couvée
Wocnsdngav. heeft het Ned. Isr. Armbestuur
in tegenwoordigheid van do aan het Zieken
huis verbonden geneesheeren en vele hoofd
ambtenaren afscheid genomen van Dr. A. Cou
vée, welke met ingang op I Januari n.s. ont
slag heeft genomen als gcneeshcer-dircctcur
von hel N. I. Ziekenhuis tc Amsterdam.
Dc voorzitter sprak den vertrekkenden ge
neesheer-directeur toe. Hij wees erop, dat dr.
Couvec zich gedurende een periode van meer
don 40 jaar heeft laten kennen als iemand van
onkreukbare eerlijkheid, als iemond, dio niei
alleen ccn goed hart heeft gehad voor zijn
patiënten, maar ook voor zijn ondergeschikten,
als een man met organisatorische talenten, wicn
geen opoffering tc groot was. om de belangen
van het N. I. A. tc helpen bevorderen.
Spr. bracht namens het N. I. A., dunk vooi
al hetgeen dr. Couvee gepresteerd heeft en
zeide dat weliswaar het N. I. A. een herinne
ring non dr. Couvee heeft door dc inrichting
van de Dr. A. Couvec-zolen, doch dot hel
hem aangenaam zal zijn, hier of daar zijn
beeltenis geplaatst tc zullen zien.
Met de beste wensrhen voor den scheiden
den geneesheer-directeur besloot spr. zijn redt-
Dr Couvee dankte zoowel het Armbestuui
ais zijn medewerkers voor den steun, welken hij
bij zijn werkzaamheden heeft ondervonden, cn
betuigde zijn leedwezen, dot hij door het klim
men zijner' jaren en een minder goede gezond
heid genoodzaakt is zijn steeds met liefde ver
richte werkzaamheden neer te leggen.
No deze toespraak nomen namens het per
soneel de Chef der chirurgische afdeeling Dr
M. H Pimcntel en dc oudste inwonende n**i*>
ent, Dr H Schouten, afscheid van den schei
denden Geneesheer-directeur,
Ten slotte sprak de nieuw-bcr.oemde Ge
neesheer-directeur Dr. S. Kroonenberg, die-
zijn bewondering uitte voor hetgeen de Ge
neesheer-directeur tijdens zijn bestuur tot stond
had gebracht.
ZIEKENHUISBOUW TE ROTTERDAM
Een nieuw ziekenhuis aan den
Linker Maasoever.
B. en W. van Rotterdam hebben bij den
Raad aanhangig gemaakt het voorstel tot den
bouw van een nieuwe ziekenhuis aan. den lin
ker Maasoever.
In 1019 werd reeds in principo hiertoe be
sloten en een terrein daarvoor vastgelegd. Het
nieuwe ,Zuidcr-Ziekenhuis" zal plaats hieden
aan ongeveer zestien honderd patiënten.
Du totale bouwkosten zullen bedragen
f C.900.0C0. In het ziekenhuis zullen zoowel
paviljoen- als corridorbouw worden toegepast.
HET VRAAGSTUK DER VUIL
VERWIJDERING.
V Het rupport der Rijkscommissie.
Naar wij vernemen is het rapport der Rijks
commissie tot bcstudeering van Het vraagstuk
der vuilvcrwijdering in druk verschenen en een
dezer dogen door den voorzitter der Com
missie den Minister van Binnenlandschc Zukei»
en Landbouw aangeboden. Het beslout buiten
dc verschillende bijlagen en nota's 60 pagina's
Dc hier bedoelde Commissie is door den
toenmnligen Minister van Binnenlandsche Za
ken en Landbouw ingesteld bij beschikking van
17 Juli 1025.
Aan dc Commissie werd opgedrugen een
onderzoek in te stéllen noor het vraagstuk der
vuilverwijdering onder opmerking, dot het
vraagstuk op dot oogenblik actueel was voor
de gemeente 's Gravenhagc, zoodot dc Com
missie in de eerste plaats haar aandacht had
tc wijden aan de Haagsche aangelegenheid.
Hoewel de Commissie ter bespoediging van
het bereiken van ccn resultaat zooveel moge
lijk rekening heeft gehouden met den wcnsch
om de Haagsche aangelegenheid in dc eerste
plaats tc behandelen, moest zij toch de ver
schillende omstandigheden, die met den vuil
afvoer verband houden, eerst meer in 't al
gemeen onder de oogen gaan, teneinde de ge
bruiksmogelijkheid van het vuil te onderzoe
ken en na tc gaan, of uit overwegingen van
olgemeenen aard overwegende bezwaren tegen
nauwgezet in kleinigheden, nalatig in dc groo-
terc dingen. En nu zou hij om dit onbedui
dendste bezwaar van alles zijn leven offeren?
Op eens keerde hij zich om, en keek den
Hertog recht aan. 9
„Uw Genade," zei hij heesch. „Ik ben uw
man".
HOOFDSTUK XVI.
Dc draagstoel.
Zijn Genade gedroeg zich edelmoedig, en te
gelijkertijd zoo voorzichtig, dat de wakkere cn
berekenende geest van dezen begaafden man
cr uit bleek, die groot had kunnen zijn, als hij
minder wellustig was geweest.
Hij ging met Holles vroeg den volgenden
ochtend naar het gerecht, waar hij zcidc, dat
hij zelf de waarheid kon bevestigen van het
verslag, dut dc kolonel gaf van zijn betrekking
tot den beschuldigde Tucker. Hierbij voegde
zijn Genade de bewering, dot hij bereid was
zoo dit noodig was om borg te staan voor
dc trouw von dezen verdachte, dien hij nu zijn
vriend noemde. Meer was niet noodig. Het
pluimstrijkende gerechtshof boog de knie voor
dezen grooten edelman, die de vertrouwde
vriend van zijn koning was, en het drukte
zelfs zijn spijt uit, dat zekere rockcloozc g,n
kwaadwillige betuigingen het er toe gebracht
hadden de rust van kolonel Holles te verstoren
en 2ijn Genade van Buckingham last tc be
zorgen. Dc antecedenten van den kolonel, die,
zonder Buckingham's bescherming, de grootste
bron van onrust hadden kunnen zijn, werden
zelfs niet eens genoemd.
Hierin was niets onredelijks. Als dc misdaad,
waarvan kolonel Holles verdacht werd, iets an
ders dan verraad was geweest, is het niet
ofvoer buiten dc stad zouden bestaan. Haai
werkzaamheden woren dus tc splitsen in 2
gedeelten en wel
I. een onderzoek van het vraagstuk in 't al
gemeen
II. ccn onderzoek naar dc technische en fi-
nancicelc mogelijkheden von enkec stelsels van
afvoer.
In het hoofdstuk, waarin het vraagstuk vnn
den algcmecncn kant wordt bekeken, geeft de
Commissie allereerst een beknopt overzicht
van de ontwikkeling van het vraagstuk der vuil
verwijdering.
Daarbij wordt opgemerkt, dot, waar cena'--
zijds dc stad belangrijke bedrogen beschik''» ar
moest stellen voor verbranding en aan den an
deren kont voor der» landbouw grootcrc be
hoefte bleek tc bestaan aan stadsvuil, er uit
economisch oogpunt voor de Commissie twee
voudige aanleiding was om tc overwegen of
het vroegere contact tusschen de vuilofvoc-
rendc stad en het landbouwende plat'clond kon
worden hersteld zonder 'afbreuk tc doen aan
hygiënische belangen en met voldoende zeker
heid voor rcgclmatigen afvoer cn of do prijs
van het vuil, wanneer dc stad geen hoogerc
kosten tc dragen kreeg, zou overeenkomen
met dc waarde voor den landbouw.
Na een. uitvoerige schets over dc somenstel
ling der afvalstoffen, waarin vele cijfers zijn
opgenomen, worden dc verschillende stelsels
von vuilverwijdering besproken. Dc Commissie
heeft gemeend zich om nllerlei redenen bij
hunr onderzoek' tc moeten beperken tot den
ufvoer cn het gebruik van dc afvalstoffen
voor demping cn voor londbehondeling.
Beide systemen worden in het ropport uit
voerig besproken, eveneens de voor- en na
deden van de beide stelsels.
Zoo deelt dc Commissie o.m. het volgende
mede
„Door het lid onzer Commissie, den heer
Hudig, werd in den loop der laatste jaren een
groot aantul proeven genomen, die mot nog
grootcrc stelligheid oantooncn, dat dc afval
stoffen gunstig werken, en waarbij tevens werd
vastgesteld, dat het juist dc afvalstoffen, die.
men „huisvuil" pleegt tc noemen, als zooda
nig zijn en niet de verwerkte beer, die dc vaak
opmerkelijk gunstige resultaten gevca
Het kan niet ontkend worden, dat de ont
ginning in heel wat gevallen tot grooto decep
ties had aanleiding gegeven. Menigeen, die
verwacht had in de eerste ontginningsjaren op
hooge opbrengsten te kunnen rekenen, was
door de ervaring tot de conclusie moeten
komen, dat ontginnen zonder organische mest
een hord werk is, waarvan de resultaten eerst
op den longen duur vnn beteekenis worden
ondanks ruim kunstmestgebrqik. Speciaal was
op de ontginningen een ziekte gevreesd, waar
van men de oorzaken niet kende en die door
professor Elema dc „ontginningsziektc" is ge
noemd.
Het was zeer opvallend, dat in die streken,
woor ontgonnen werd en woor door de gunstige
prijzen of door het vasthouden aan oude ge
woonten compost werd gebruikt, dc „ontgin
ningsziektc" weinig of niet voorkwam.
Een nader onderzoek stelde inderdaad aan
het licht, dfit „compost" als geneesmiddel tegen
die, ziekte werkt, met het voordeel Van eenigc
jaren nawerking. Toen dit bekend werd, en
door ons medelid Hudig reeds voor een tiental
jaren dc zaken aan een nader onderzoek wer
den onderworpen, kwamen drie belangrijke
punten naar voren cn wel
1. dat alleen stadscompost genoemde wer
king toont en geen enkele andere organische
mest, als stalmest, paardemest, facccse enz.,
die eigenschoppen bezitten
2. dat een compostbemcsting dc vorming
van een goede humificatic zeer sterk in de
hand werkt
3. dot de ontginningsziektc veel uitgebreide*
voorkomt dan men wist, en dut men ze niet
alleen op nieuwe gronden aantreft, doch ook,
zij het in zwakkere mate, op oudere gronden,
waarvan de onfginning soms zeer lang geleden
uitgevoerd werd. In het rapport wordt verder
medegedeeld, dat, ten einde eiken twijfel weg
te nemen of dc aanwending van afvalstoffen uit
's-Gravcnhage op nieuwe gronden dezelfde
gunstige resultaten zou opleveren als elders
worden verkregen, door de N.V. „Het Lont
schap Drenthe" een door dc gemeente 's-Gro-
venhoge ter beschikking gestelde hoeveelheid
von 400 ton huis- en strootvuil naar een terrein
tc Nieuw-Amsterdam werd gevoerd en doar
proefsgewijzc werd gebruikt voor bemesting cn
als aanvulling.
Een kleine oppervlakte word bedekt Jpet pl.m.
25 c M. van dit vuil en bepoot met voederbie
ten, suikerbieten en aardappelen.
waarschijnlijk, dat dc Hertog de zaken zoo ge
makkelijk hod kunnen behandelen. Moar het
was volstrekt ondenkbaar, dot zijn Genade van
Buckingham, wiens trouw zoo groot was, wiens
gcheelc leven getuigenis aflegde van zijn
groote gehechtheid aan het huis Stuart, en die,
zooals bekend was, een van zijner Mojesteils
trouwste en intiemste vrienden, zou aanbieden
om borg tc staan voor iemond, tegen wicn
ook moar dc minste verdenking van verraad
gerechtvaardigd scheen.
Zoo werd Holles ul dodelijk verlost uit zijn
grootste gevaar. Daarna werd hem gezegd, dot,
daar een aanstelling van eenigc beteekenis in
Engeland buiten quaestie was voor zijns vaders
zoot)y Buckingham hem brieven zou geven voor
verscheidene hoog geplaatste vrienden von hem
in Frankrijk, waar het een bekwaam cn worm
aanbevolen krijgsman nooit aan werk behoefde
te ontbreken. Als kolonel Holles goed gebruik
maakte van dé gelegenheid die hem werd aan*
geboden, zou zijn toekomst verzekerd en zouden
zijn dagen van tegenspoed geëindigd zijn. Dit
begreep Holles zelf ook, en de gedochte hieraan
bracht de gewetensbezwaren tot zwijgen,"die
hij nog had over den schandelijken oord van
den dienst, waartoe hij zich nu onmiddellijk
verbonden had, en verzekerde hem, dot hij
inderdaad een dwaas zou zijn geweest, 013 hij
zich door overdreven sentimentaliteit van dc
grootste kans in zijn leve» had laten beroo-
(Wordt vervolgd).
