BINNENLAND.
OVERJASSEN.
TWEEDE BLAD»
KOLONIËN.
liet vroosorc paleis van prinses Von Wied te SchovcninRcn naderhand in Kcbruik
Kenomon door De Wltto Sociëteit komt langzamerhand „in verdrukking". Rond er
om heen worden de duinen weggegravcn en zullen villa's verrijzen. Een typisch stutó
oud Scheveningen verandert hierdoor.
25e Jaargang No. 164 AMERSFOÖRTSCH DAGBLAD „DE EEMLANDER" M827
Er zit wel gang achter het work aan het nieuwe Stadion waar in 1928 do Olympische Spelen zullen gehouden worden. (Niet de
„Olympiade", een allerwegen verkeerd gerbruikt woord, dat alleen den tijdsduur tusschen twee Olympische Spelen aangeeft). --
Wat er reeds van de Wielerbaan, met haar schuin oploopendc rijvlak, te zion valt.
Oost-Indië.
DE ONLUSTEN IN WEST-SUMATRA.
Nog steeds wonorde en moord
aanslagen.
Fadang, 10 Jan. (ANETA). Uit persoon
lijke wraakneming is plotseling geschoten op
drie in de voorgalerij van een inlondsche wo
ning zittende personen. Een werd gedood en
één zwaar gewond, pe zwaar gewonde is een
oud-knmponghoofd uit Alai. Geconstateerd is,
dat twee personen schoten doch verschillende
andere waren er bij aanwezig. Drie daders
werden gearresteerd.
Opvallend is, dat de bevolking, die aan den
grooten weg naar de Ommelanden woont, naar
Padang wegtrekt.
Vannacht is een poging tot moord gedaan
op den assistent-demang van Pau Lima in de
Ommelanden. Drie personen werden neerge
legd en één gearresteerd.
Het B. B. belegt een volks
vergadering.
Padang, 10 Jan. (ANETA). Het Binnen-
landsch Bestuur belegde in de Ommelanden
een groote volksvergadering, waarin het nutte-
looze van het verzet onder het oog werd ge
bracht. Honderden communistische lidmaat
schapskaarten werden ingeleverd. De treinen
loop SawahloentoPadang is normaal.
Koeta Radja, 10 Jan. (ANETA). De
stremmingen, die door de bandjirs in het trein
verkeer veroorzaakt waren, zijn cenigszins op
geheven. Het autoverkeer is nog steeds onmo
gelijk.
Een kwaadwillige heeft zich te Tapatoean
gemeld.
De Gouverneur is naar Sabang vertrokken
ter verwelkoming van den legercommandant,
die hedenmiddag fe Koeta Radja verwacht
wordt.
DE ORANG PANDAK OF AAPMENSCH
EEN BEER.
Dr. K. W. Dammerman te Buitenzorg geeft
in de Januari-aflevering van Mensch cn Maat
schappij een critische bespreking van dc ver
schillende gegevens, die omtrent den z.g.n. aap-
mensch van Zuid-Sumatra in de laatste jaren
zijn gepubliceerd. Aan de hand van een voet
afdruk, die vergeleken is met dien von n ach
terpoot van Malcischc beren in 1924 te Bui
tenzorg aanwezig, kwam men tot de conclusie,
dat het geen twijfel -kon lijden, of men had te
doen met het spoor van een beer.
UIT DE STAATSCOURANT.
Benoemd tot gewoon hoogleeraar aan de
technische hoogeschool te Delft in de afdee-
ling der ^Igemcene wetenschappen, om on
derwijs te geven in de theoretische en toe
gepaste natuurkunde dr. H. B. Dorgelo te
Eindhoven
toègekend de gouden eere-medaille der
Oranje-Nassau-ordc aan W. M. Walpoott, op
zichter bij dc N V. Nederlandsche Springstof
fenfabrieken te Muiden
de zilveren idem aan A. C. van Eerd, baas
bij de N V. Jansen van Baarcn, wollen stoffen-
fabrieken te Tilburg
bij beschikking van den minister van finan
ciën is de ontvanger der directe belastingen
enz. S. P. Geerts, ontheven van zijn détachoe-
ring aan het 1ste kontoor der directe belas
tingen te Amsterdam en is hij verplaatst ti^ar
het kantoor der directe belastingen en accijn
zen te Terborg.
Herbenoemd tot lid van den Voogdijraad to
Alkmaar G. J. Lovink
op verzoek eervol ontslagen met dank I.<
Bus^emakcr Izn nis lid van den Voogdijraad
te Zutphen, S. K. Sylvandi, als lid van den
voogdijraad te Haarlem S. K. Jonsonius ge
boren Posthumes, als lid van den Voogdijraad
te Leeuwarden
benoemd tot lid van den Voogdijraad te
's-Gravenhoge I mr. H. W. C. J. dekjong, ad
vocaat en procureur, wonende tc s-Graven-
hage
benoemd tot lid der commissie van toe
zicht op de rijkstuinbouwschool te Boskoop
P. 'A. Coliin. burgemeester dier gemeente.
HET NEDERLANDSCH-BELGISCH
VERDRAG.
De studcntencomité's te Amsterdam (Stedcl.
cn Vrije Universiteit), Delft, Groningen, Leiden,
Nijmegen, Rotterdam, Utrecht en Wagenin-
gen hebben aan alle Nederlandsche studemen
een stembiljet gezonden, om indien zij dat niet
reeds hadden gedaan, zich uit te spreken voor
of tegen het verdrag.
Ter informatie werd bijgevoegd een opstel
van prof. Valckenier Suringnr over „het Ne-
derlandsch-Belgisch Tractaat" cn een mani
fest van mr. J. Zoayer „Aan do Studenten".
De telling tier stemmen zal in het openbaar
geschieden te Utrecht op Zdterdag 22 dezer
te 2 uur v.m. ten overstaan van notaris C.
Onnen.
Naar verluidt hebben op de pluütselijkc lijs
ten reeds circa 2000 studenten hun stem te
gen het verdrag verheven.
DE DEPARTEMENTEN VAN
OORLOG EN MARINE.
Een voorburig bericht.
Men meldt ons uit den Haag
Naar aanleiding van berichten omtrent sa
menvoeging van de departementen van oor
log en marine, kan van zeer betrouwbare zijde
worden medegedeeld, dat op het oogenblik
noch omtrent die samenvoeging zelf, noch
nopens do wijze waarop deze tot stand zou
worden gebracht ecnigerlei beslissing is ge
nomen.
HR. MS. TROMP.
Bij het departement van marine is radio
grafisch bericht ingekomen, dat Hr. Ms.
„Tromp" Zaterdagavond om 11 uur# Oucssant
is gepasseerd. Alles wel aan boord.
DE SALARISPOLITIEK DER
REGEERING.
Een meevaller van 138 mil-
liocn in 6 jaar tijd.
Het dagelijksch bestuur van de centrale van
vereenigingen van personeel in 's rijks dienst
heeft onder bovenstaand opschrift aan regee
ring en volksvertegenwoordiging in brochure
vorm een adres- met toelichting gebonden, be
vattende de door den voorzitter der centrale
op de algemeene vergadering van 18 Dec.
1926 gehouden beschouwingen over de sola*
rieering van het rijkspersoneel.
Het boekje, dat 23 pagina's telt, herinnert
allereerst aan de op 27 September door den
minister-president, minister De Geer, gespro
ken woorden „Er moet salarisrust komen" en
behandelt daarin uitvoerig de aanneming van
de motie-Bulten op 19 November door de
Tweede Kamer.
Vervolgens wordt de sinds 1922 door do
ministers De Geer en Colijn gevoerde salaris-
politiek, speciaal de onjuist gebleken opga
ven over den salarislast der ambtenaren, aan
een scherpe critiek onderworpen. Deze opga
ven hebben de volksvertegenwoordiging in
den waan gebracht aldus dc brochure
dat de salarislast enorm hoog was. Later
moest de regeering haar vergissing erkennen
Daarna worden de Staatsuitgaven en -in
komsten critisch behandeld. Aangetoond
wordt, dat de uitgaven doorloopend te hoog,
de inkomsten doorloopend tc laag worden
begroot, met het gevolg, dat van 1922 t/m.
1927 13 8 millioen meer ontvangen don uit
gegeven zal zijn.
Men stelt zich in de brochure de vraag
„Waarom „sprak" de Kamer zoo laat" (motie-
Bulten), waarop als antwoord volgt, dat de
regeering door de opvoering harer schattin
gen den werkelijken toestand niet weergaf en
de Kamer dus een moeilijken strijd had.
De door Minister De Geer geponeerde stel
ling, als zou aan een salarisverhooging voor
het Rijkspersoneel vastzitten een evenredige
verhooging voor het Spoorwegpersoneel, wordt
met vele salaris-vergelijkingen weerlegd; het
Spoorwegpersoneel, aldus de woordvoerder
der Centrale, verkeert in verschillende opzich
ten in betere omstandigheden dan het Rijks
personeel.
Vergelijking met tal van Gemeenten en met
de vrije bedrijven als bouwbedrijven, meubel
makers, typografen, bakkers, autobedrijf enz.,
valt eveneens ten nadeele van het Rijksper
soneel uit.
Het Bestuur van de Centrale beschouwt het
els een eisch van dezen tijd, dat het salaris
peil der Rijksambtenaren verhoogd moet wor
den.
GENERAAL ROST VAN TONNINGEN, t
Prins Hendrik heeft gisteren een bezoek van
rouwbeklag afgeleerd bij mevr. Rost van Ton
ningen, geb. jkrr. Van den Bosch. wed. van den
geppnsionneerden Iuiténnnt-generoal M B.
Rost von Tonnin^en, adj. in buitengewonen
dienst der Koningin en oud Wercommandant
in Ncderlandsch-Indië,
RECLAMES
Van 14 rogels f 4.05 elke regel moer 1.—
KLEERMAKERIJ
Fa. E, L. J. LAMWIERTS
Amersfoort °T8'9T Groningen
Utrechtscho weg 30. Tol. 587
HET NEDERLANDSCH-BELGISCH
VERDRAG.
Op dc vragen van den heer Krijger betref
fende kennisneming door dc leden der Tweede
Kamer van de in verband met het verdrag met
België door Gedeputeerde Stoten van Zeeland
uitgebrachte adviezen, hebben de ministers
von Karncbeck cn van der Vegte geantwoord,
dat naar aanleiding van een verzoek van Ge
deputeerde Staten van Zeeland, om met het
oog op dc naderende winterzitting der Provin
ciale Staten alsnog gemachtigd te worden de
adviezen van dat college over het Belgisch-
Nederlandsch Verdrag/ aan de Regeering uit
gebracht. openbaar te maken, eind November
j.l. aan hel Departement van Waterstaat een
bespreking nlaots heeft gehad met den voor
zitter cn leden van meergenoemd college. Bij
die bespreking hebben de ministers gemeend er
geen bezwaar te^en te moeten maken, dat de
bedoelde ambtelijke adviezen vertrouwelijk ter
inzage voor de leden der Staten zouden wor«
den neergelegd.
Toen daarna uit den boezem der Eerste
Kamer een verzoek kwam om ten onzichte van
de leden dier Kamer op gelijke wijze t© han
delen als ten aanzien van de leden van de
Staten van Zeeland was geschied, hebben de
ministers gemeend, dat verzoek niet tc mogen
afwijzen.
Ter voldoening aan bet gedane verzoek zijn
de ministers in dc gegeven omstandigheden be
reid de.stukken rok ter vertrouwelijke kennis
neming aan de Tweede Kamer te doen toe
komen.
Do stukken zijn ter griffie van dc Kamer
vertrouwelijk ter inzage voor do leden der
Kamer nedcrgclegd.
Een adres van bekende Nij-
megenaars.
Ruim 240 vooraanstaande inwoners van Nij
megen hebben een adres tot dc Eerste Kamer
gericht, waarin zij, overwegende, dat het aan-
hargige tractaat NederlandBelgië in zijn
cssentieele punten (Schelderegime, kanalenplan
en oorlogsschepen-reserve) ten eerste zulke
zware en onveranderlijke lasten aan het Neder
landsche Volk oplegt, ten tweede zooveel on
geregeld laat, dat aanleiding kon geven, tot
nieuwe verschilpunten (o.o. de Wielingen) en
ten derde in den lekst zelve zooveel onduidelijk
laat, dat reeds nu zoowel aan Belgische als aan
Nederlandsche zijde zeer aanmerkelijke ver
schillen geconstateerd worden aangaande de
interpretatie van dien tekst, verzoeken het
tractaat te verwerpen.
DE ONLUSTEN IN INDIË.
Een telegram van het partijbestuur
der S. D. A. P. aan den gouver
neur-generaal.
Het partijbestuur der S. D. A. P. heeft, naar
Het Volk meldt, Zaterdag besloten, het vol
gende telegram aan den gouverneur-generaal
van Ned.-Indië te zenden:
Het partijbestuur der Sociaal-Demokratischo
Arbeiderspartij, ofschoon betreurend en afkeu
rend de oproerige beweging in Indië, die naar
zijn oordcel niet den juisten weg volgt, waar
langs het Indische volk zijn rechten en belan-'
gen kan doen behartigen, dringt er bij u ten
ernstigste op aan, dat de doodvonnissen tegen
opstandelingen uitgesproken, niet ten uitvoer
worden gelegd.
VERSTERKING DER INDISCHE POLITIE.
Een schiftings-commissic.
Naar wij vernemen, hebben op verzoek van
het departement van Koloniën, welk verzoek
geschiedde in overleg met de Indische Regee
ring, de heCren Broekman, directeur der Indi
sche politie, met verlof hier te lande. Van 't
Sant, hoofdcommissaris en Paré, commissaris,
van politie te den Haag, zich bereid verklaard
zitting te nemen in een commissie, om de can-
didaten -te schiften, welke zich aanmelden voor
de uitzending naar Indië van 14 commissarissen
van politie 2e klasse en 70 politieopzieners.
De candidqten, die in aanmerking wenschcn
te komen voor commissaris, moeten minstens
een 5-jarige politie-praktijk hebben, cn zij, die
solliciteeren voor politieopziener, minstens een
6-jarige.
De candidaten mogen ten hoogste 30 j'aren
oud zijn cn moeten liefst ongehuwd zijn, of niet
meer dan één kind hebben, indien zij gehuwd
zijn. (Vad.)
H. COLIJN.
Dc heer H. Colijn vertrok gisteren, nanr de
Stand, meldt, voor ccn korte reis naar dc Duit-
schc Noordzcchavens en het industriegebied
in West-Duitschland. *-
HET GRAFMONUMENT VOOR
GENERAAL VAN HEUTSZ.
Donderdag 9 Juni bijzetting
van het lijk.
Dc Commissie tot huldiging von dc nage
dachtenis van Generaal J. B. van Hcutsz deelt
ons mede, dat het grafmonument op de Nieu
we Oosterbegraafplaats tc Amsterdam inmid
dels is opgesteld en men thans bezig is de
beelden te hakken, zoodot het monument in
zijn gehecel in vier maanden zal worden op
geleverd.
Zooals bekend, zal de begrafenis in Amster
dam op 's Rijks kosten cn met militaire eer
plaats vinden.
Nnor aanleiding van de besprekingen met
de legernutoritcitcn is thans vastgesteld, dat
het stoffelijk overschot op Doncdrdog 9 Juni
1927 zal worden bijgezet.
De correspondent der N. RCt. te Amsterdam
teekent bij het reeds vermelde bericht aan
Het monument wordt opgericht direct achter
het hoofdgebouw van de Oosterbegraafplaats.
Wellicht kan men zich een fraaier punt den
ken op den breed oongelegden gemeentelijken
doodenokkcr, bijv. aan het einde von een sta
tige laan, in stiller omgeving. Maar zeker is
het, dat het gedenkteeken hier zal staan op het
belangrijkste punt der begraafplaats, in het
midden van de publieke belangstelling. Een
ieder zal het zien, zoodra hij do begraafplaats
opwandelt of in het hoofdgebouw vertoeft.
Het monument is ontworpen door den beeld
houwer B. Ingenhousz, in samenwerking met
den architect ir. D. Rosenberg, beiden te
's Gravenhage.
Het zol ongeveer 3'/j meter hoog zijn, bij
een breedte van 2]4 meter. De grafkelder,
waarin het stoffelijk overschot zol worden bij
gezet, is 9 meter diep. Ter weerszijden van
de bronzen deur zullen soldatenfiguren als doo-
dcnwachters geplaatst worden.
De bijzetting zal een grootsche militaire
plechtigheid worden. Alle wapenen, alle mili
taire eenheden zullen een vertegenwoordiging
zenden. Op een affuit zal het stoffelijk over
schot van den landvoogd naar de Oosterbe-
graafploats worden gereden en van het in
gangshek af langs de rijen van dc belangstel
lenden, die uitsluitend op vertoon van een kaart
toegang zullen hebben, naar het graf worden
gedragen /Als slippendragers zullen daarbij
fungeeren hoogwaardigheidsbekleeders van ge
lijken of ongeveer gelijken rang als de over
ledene bekleedde.
HERDENKING Mr. DRESSELHUYS.
Op pacifistisch gebied.
In de dezer dagen gehouden vergadering vort
het hoofdbestuur van de Vereeniging voor Vol
kenbond en Vrede, waarvan wijlen mr. H. C
Dresselhuys het presidium bekleedde, heeft de
wnd. voorzitter mr. A. van Ryckevorsel, in
warme bewoordingen de bcteekenis van den
overledene op pacifistisch gebied herdacht. Hij
heeft herinnerd aan den omvangrijken en
moeitcvollen arbeid, dien de heer Dresselhuys
gedurende bijna geheel het oorlogstijdperk aan
het hoofd van den Nederlandschen Anti-Oor
logsraad verrichtte. Hij heeft er op gewezen
hoe, nadat de Volkenbond was opgerioht, de
heer Dresselhuys niet naliet, in cn buiten het
parlement, zich een der meest belangstellende
strijders voor dit nieuwe ideaal te tooncn. Ven
hem ging, ook in de vredesbeweging, een
groote pushing power uit, en al dateert zijn
voorzitterschap van het hoofdbestuur der Ver-
eeniging voor Volkenbond en Vrede slechts
van een jaar geleden, reeds in menig opzicht
was deze pushing power merkbaar.
Ongetwijfeld, zoo beëindigde spr. zijn woor
den van herdenking, zal de naam van mr. Dres
selhuys in de annalen van de Nederlandsche
beweging voor Volkenbond en Vrede blijven
voortleven als een, die ook in dien kring ge
arbeid heeft, zoolang het dag voor hem was.
M. HILLEBRAND. f
Een bekende figuur in do drank
bestrijding.
Te Dokkum is overleden de Keer M. Hille-
brand, lid der Friesche Staten en lid van den
raad van Dokkum, een bekende figuur in de
beweging der drankbestrijding. -
ONZE GEZANT TE LONDEN.
Naar Ncdcrlund vertrokken.
Uit Londen wordt gemeld, dat onze gezant
aldaor, jhr. mr. R. do Marees van Swindorcn,
gisteravond naar Nederland is vertrokken*
EEN CONFLICT OPGELOST.
De burgemeester von de Leek cri
dc rijksinspecteur der werkver*
«chaffing.
In de vergadering van den gemeenteraad van
de Leek bracht de commissie van onderzoek,
die in do vergadering van 16 December werd
benoemd, rapport uit omtrent het met den
Commissaris der Koningin en den minister van
Binnenlandscho Zaken gepleegd overleg no*
pens het conflict, dut is gerezen tusschen den
burgemeester cn den rijksinspecteur voor dc
werkverschaffing cn steunverleening in do pro*
vincio Groningen, den hoer J. Buiskool.
Er werden verschillende conferenties gcKou*
den. In do audiëntie met den minister op
Donderdag 23 December bleek de commis*
sie dat do minister gaarne zijn hulp zou vcn
leenen om tot een minnelijke oplossing der
kwestio te komen. De minister sprak den uit—
drukkclijken wensch uit, dat do burgemeester
geen ontslag zou vragen vóór hij bij den min
nister was geweest. De minister prefereerde,
wanneer de burgemeester bezwaar had samen-*
werking met den Rijksinspecteur toe to zeg-*
gen, dot het gemeentebestuur dio samenwerk
king verleende.
Do commissie heeft voorts ook een besprek
king gehad met den Rijksinspecteur. Dezd
machtigde haar den Rand te verklaren, dat het
nooit zijn bedoeling is geweest den burgen
meester van eenige oneerlijkheid to verdenken*
Hij was ontstemd over het aannemen van de
motie in do raadsvergadering von 16 Decern*
ber .jl. en meende dot deze moest worden in*
getrokken.
Do commissie meende voldoende zicK vort
hoor took to hebben gekweten en stelde voor
hoor rapport voor kennisgeving aan te nemcn«
Dit voorstel werd aangenomen.
Do burgemeester, de heer Dijkhuis, legde
hierna een verklaring af. Hij deelde mede, dat
hij gevolg heeft gegeven aan de uitnoodlging
van den minister om aan het departement tc
komen. Do minister heeft spreker den wensch'
te kennen gegeven, dat hij zijn aanvraag om
ontslag niet zou indienen en dot sprekers hou*
ding in het conflict staatsrechtelijk juist was er<
de minister machtigde spreker dit aan den
Raad te verklaren.
Ook door den Raad werd een volledig ver*
trouwen in hem uitgesproken. Hoewel het hom
aangedane onrecht en zijn grieven nog be*
staan, heeft spreker na verschillende bespre*
kingen met do door den raad benoemde com*
missie, besloten, gevolg te geven aan het ver*
langen van den minister, van den Raad cn!
van de gemeente tot hem gericht cn zijn aan*
vraag om ontslag niet in te dienen.
Dezo verklaring werd door den Raad nje£
applaus ontvangen en verschillende leden spra*
ken er hun vreugde over uit dat de kwestio
thans uit den weg is. v
VER. ORANJE NASSAU-MUSEUM. 1
Blutengewone vergadering*
De vcreeruging „Oranje-Nassau-museum'*
kwam Zaterdag te 's Gravenhage onder voor*
zitterschap van mr. A. J. E. A. Bik in het mi*
nisterie van Onderwijs, K. en \V. in buitenge*
wone vergadering bijeen.
Tot hen, die de veigadering bijwoonden, bc*
hoorde de oud-minister van Onderwijs, K. en
W-, dr. J. Th. de Visser.
Mr. Bik deelde in zijn openingswoord mede,
dat het aantal leden van 336 op 1 April is
geklommen tot 495 op 1 Jan. j.l. Het aantal
begunstigers steeg in dien tijd van 95 tot 116
en het aantal stichters van 44 tot 49. Het
stamkapitaal bedraagt thans ruim 10,000.
Verscheidene geschenken werden reeds voof
het museum ontvangen, waaronder schilderijen
(portretten) van leden van het vorstenhuis
Oranje-Nassau en van verschillende bekende
personen uit de stadhouderlijke tijdperken. Dd
Koningin stond tal van geschriften en voorwer*
pen uit het koninklijk Huisarchief voor korten
tijd ter tentoonstelling af. Ook uit het ko*
ninklijk kabinet van munten en penningen ert
gegraveerde steenen werden verscheidene voor*
werpen ter expositie afgestaan, welke expositie
van 8 tot en met 16 dezer dagelijks van elB
uur v.m. tot half vier n.m. in het Waaggebouw*
Prinsegracht 1, is geopend.
Prof. dr. A. A. van Schelven hield daarna ecU
eauserie over „De levensidealen van den Vadet
des Vaderlands".
Het doel van Willem den 'Zwijger is geweest
een ongespanjoliseerd, 17 gewesten omvattend
Rijk der Nederlanden. Tot het ideaal behoort
