„DE EEMLANDER"
K0FFIEHULS"0
„De Amersfoortsche Berg"
CONCERT.
26e Jaargang No. 61
ABONHEMENISPRUS5 •"Bd,n v™,
foort f 2.10( por aaaad 0J3,
Idem franco per pmt f lper «eek (met gratia
vertckeriag tegen ongelukken) 0.174. afzonderlijke
i f Qtö.
AMERSFOORTS
OIRECTEUft-UITGEYER: 4. VALKHOF F. MNHEMsCHER|oi RTWAL 2 A.
PUIS DER ADVERTEKTlEN
POSTREKENIt.» M*. 47810. TÉu. (NT. (IS.
Saterdag to September 1927
van I -4 regel» 1 {JA
net inbegrip van tea
bewijsnummer, elke tegel meer 0 25, dienstaanbie
dingen eo Ueidadigbeid»-ad*citentiën voor de htMl
dor prija Voor handel co bodriji bestaan teer
voordeelige bepalingen voor het tdverteere». Eene
drcal aire, bevattende da voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
1 HP ÜsiP F* iyi Disirictsagent JJ. O L E W A A
I H 1 W In ll Westsingel - AW5E SFOÖRT - Telef. 805 S
EERSTE BLAD.
DE VOLKENBONDS
VERGADERING
POLEN DIENT ZIJN. IN DEN GEEST DER
MOGENDHEDEN GEWIJZIGD
VOORSTEL IN
HET LOT VAN HET NEDERLAND-
SCHE voorSTEL
Uit Genè\e wordt d.d. 9 Sent. aon de N. R
Ct. gemeld
Vanmiddag hebben de Polen dan eindelijk
bij monde van Sokal Kun voorstel bij de vol-
kenboridsvergadering ingediend. De nacht had
hen intusschcn weer geheel van den moed be
roofd, dien zij gisteravond ten toon spreidden,
toen zij verontwaardigd over de verwerping
door Chamberlain en Stresemann van den te
Warschau herzicnen tekst, voornemens waren
zich bij Nedenand en de Noordelijke stateh
aan te sluiten. Vanmorgen was al deze oppo-
sitioneele moed hun weer in de schoenen ge
zonken, zoodat Sokal vanmiddag heel braaf den
tekst kwam verniezen, ciien de juristen van de
grootc mogendheden eergisteren voor hem ont
worpen hadden.
Dc Poolsche resolutie noodigt de Volken-
bondsvergadering uit de solidariteit tc erken
nen, die d« internationale volkerengemeen
schap voreenigt, bezield door den fermen wil
om de handhaving van den algemcenen vrede
te verzekeren, vaststellend, dat een aanvalsoor
log nooit moet dienen als middel om interna
tionale geschillen te beslechten cn dat zoo'n
oorlog daarom een internationale misdaad is;
en overwegende, dat een plechtig afzien van
lederen aanvalsoorlog in staat zou zijn een at
mosfeer van algemeen vertrouwen tc scheppen,
gunstig voor den vooruitgang van den ondci-
nomen onïwapeningsarbeid, moet de Volken
bondsvergadering volgens de Poolsche motie
verklaren i
1. Iedere aanvalsoorlog is en blijft verboden.
2. Alle vreedzame middelen moeten worden
aangewend vooi de regeling ven de internatio
nale geschillen van welken aard ook. Dc Vol-
kenbondsvergndering zal voorts moeten verkla
ren, dot de leden van den Volkenbond verplicht
zijn zich overeenkomstig deze beginselen t-
ged ragen.
Nu valt het niet te ontkennen, dat de aan
neming van deze motie eenigen vooruitgang op
internationaal gebied zou brengen. Op het
oogenblïk hebben de Volkenbondsleden uit
drukkelijk het recht, door de bekende leemten
van artikel 15 van het Volkenbondsverdrag, in
enkele zeer bizondere omstandigheden tot een
oorlogsverklaring over te gaan en dus een aan
valsoorlog te ondernemen in den zin, die daai-
aan vermoedelijk in de Poolsche resolutie te
geven is.
Bij nonneming van de Poolsche resolutie zou
den de leder van den Volkenbond daorentecen
verplicht zijn onder die omstandigheden zich
van een oorlogsverklaring te onthouden. Of de
Volkenbondsvergndering, door de eenvoudige
aanneming van een motie, den volkenbondsleden
een zoodanige nieuwe ve plichting ter uitbrei
ding van hun in de volkenbondsverdragen neer
gelegde verplichtingen juridisch bindend kai>
opleggen is zeer dc vraag, doch een nieuwe
moreele voiplichtirg om zich onder alle om
standigheden van een aanvalsoorlog te onthou
den, zou dc aanvaarding eer Poolsche motie ze
ker wel met zich brengen. Daarom is het niet
billijk aan de Poolsche motie vrijwel iedere be-
teekenis re ontzeggen, zooals Politis gisteren
en Sdaloja vanmiddag deed.
Intusschen is aan den anderen kant de Pool
sche motie zoowel juridisch een puzzle als ook
politiek verre van volmaakt, zoodot aanneming
ervan een armzalig resultaat van deze volkon-
bondsvergaderir.g zou zijn, als dit nu de eenige
vooruitgang zou wezen, die ten opzichte van
het belangrijkste vraagstuk der agenda zou be
haald worden.
Daarom blijft het Nedcrlandsche voorstel om
in de commissie tot een grondige bespreking
van dc hoofdbeginselen van het vredesprotocol
van Gcnève var T924 over te gaan, nog steeds
zijn volle waarde behouden. Zeer juist heeft
vandaag Vandervelde de verhouding tusschen
het Poolsche en het Nedcrlandsche voorste)
geschetst, toen hij zeide, dat men beginnen kon
met aanneming bij acclamatie van het Poolsche
voorstel in de voltallige zitting, mits men dit
als de inleiding zou beschouwen tot daarop
volgende serieuze discussies in de desbetreffen
de commissies, gelijk minister Beelaerts die
heeft voorgesteld.
Of deze wensch vervuld zal worden, is nog
niet zeker. Chamberlain heeft weliswaar sterkeh
druk op onze delegatie uitgeoefend om onzen
minister tot drtn terugtocht te bewegen, onder
voorwendsel, dat ons voorstel zijn doel reeds
bereikt heeft, daar het tot uitvoerige beschou
wingen aunleiding heeft gegeven en het Pool
sche voorstel grooter.deels den wensch onzei
delegatie heeft vervuld, doch deze argumenter
zijn geenszins steekhoudend. Wie er bij was,
teen Scialoja op zijn bekende sceptische scherp
zinnige wijze de zwakheden van het Poolsche
voorstel aan den kaak stelde, vooral uit juri
disch oogpunt, zal zich moeilijk kunnen voor
stellen, da; de delegatie van het land, dat zich
zoo gaarne de bakermot van het internationale
recht noemt, zijn voorstel ter wille van een
zoo zwak geredigeerde motie zou terugtrekken
en vooral Chamberlain mag dit niet van ons
verwachten, omdat hijzelf met zoo onverholen
vreugde en instemming Scioloja's doodende
critiek op de vaagheid van het Poolsche voor
stel begroette. Bovendien, iedereen, die de vol
kenbondsvergadering geiegeld bijwoont, weel
welk een geweldig onderscheid er vaak bestaat
tusschen de ernstige wederzijdsche gedachte
wisselingen in de commissies en de polemiek
van dc voltallige vergaderingen. Er bestaat dus
geenerlei aanleiding thans het Nederlandschi
voorstel in te trekken, vooral na Vandervelde'-
warm pleidooi hedenmorgen voor een gron
dige discussie ir. dc commissie, terwijl het te
vens bekend is, dat ook Stresemann niets tegen
een verwijzing naar de commissie heeft. Intus-
schen verwacht men over het algemeen, dat
Briand morgen de aanneming bij acclamatie
van 'het Poolsche voorstel zal aanraden en een
beroep op de Nederlandsche delegatie zal dG*n
de eenheid der volkenbondsvergaderingen niet
te verstoren door op verdere behandeling van
het voorstel-Beeleerts aan te dringen.
Vandervelde ondersteunt
Nederlandsche voorstel.
hel
Genève, 9 Sept. (V. D.) In de ochtend
zitting van heden hebben het woord gevoerd
Vandervelde, de Belgische minister van buiten-
landsche zaken, verder de Italiaansche gedele
geerde Scavazzoni, graaf Mensdorf en tenslotte
de Noorsche gedelegeerde Langen
Vandervelde verklaarde, dat de Belgische
regecring het standpunt van Nederland inzake
de beginselen van het protocol van Genève
volkomen deelde, daar deze beginselen nog al
tijd niet doorgevoerd zijn. België zal het Ne
derlandsche voorstel steunen cn hij hoopte, dat
de vergadering het voorstel ernstig zou over
wegen. Inplaats van afwijzing van het Neder
landsche voorstel zullen de 49 hier vertegen
woordigde staten er goed aan doen in een of-
ficieele verklaring den aanvalsoorlog een mis
daad tegen de mcnschheid te noemen. De pro
blemen der veiligheid en ontwapening kunnen
nu niet meer terzijde worden geschoven. For-
meele besluiten geven niets meer. Men moet
thans het besluit nemen de ontwapening door
te voeren, daar er slechts sprake kan zijn van
ontwapening of toeneming der bewapening
Toeneming der bewapening voert onverbidde
lijk tot oorlog. De tegenwoordige vergadering
von d^n Volkenbond leent zich beter tot oplos
sing van het probleem der veiligheid cn ont
wapening dan de vergadering van 1924, daar
Duitschland toentertijd nog geen lid van den
Volkenbond was.
De mogendheden cn de Pool
sche voorstellen.
Genève, 9 Sept. (H. N.) Het gisteren
door dc Poolsche delegatie ingediende nieuwe
voorstel inzake een algemeen non- agressiepact
is bij de beraadslagingen der juridische des
kundigen van de groote mogendheden niet
alleen door Engeland cn Duitschland, doch ook
door de Frnnschc en Italiaansche deskundigen
verwoipcn op de overweging, dat door 't Pool
sche voorstel het verdrag van Locarno waar
deloos zal worden. Desniettegenstaande ver
wacht men, dat de gedelegeerde van Polen
vandaag toch ziin voorstel in de plenaire "er-
gadering zal indienen. Briand bracht vanmor
gen om half tien een bezoek aan dr. Strese
mann, met wien hij een langdurig onderhoud
had, dat, naar men aanneemt, liep over de
houding, welke men zal aannemen naar aan
leiding van het Poolsche amendcmentsvoorstcl
op den oorspronkelijken tekst van de „decla^-
ratic". Het schijnt, dat men tot overeenstem
ming is gekomen om in verband met de moei
lijkheden, door de houding van Polen veroor
zaakt, van de voorstellen in haar oorspronke
lijken vorm af te zien en alle ingekomen voor
stellen omtrent het vraagstuk dor veiligheid en
der ontwapening den gcbruikelijken weg t/1 lak
ten gaan.
Een Duitsch lid
daten-commissic.
in cfe Man-
Genèvc, 9 Sept (H. N) Geheimrat
Kalts, lid van het bestuur van den rijksbond
der Duitsche industrie, is vandaag in een ge
heime zitting van den raad van den volken
bond tot Duitsch lid van de mandatenconv
missie benoemd.
Duitschland aanvaardt ver
plichte orbitrage.
In de vergadering van den Volkenbond heeft
Stresemann gisteren verklaard, dat hiT in den
loop der huidige zitting uit naam zijner re
geering zijn handteekening zal plaatsen onder
de facultatieve clausule van het Internationa
le Hof.
EEN ORIGINEEL PROTEST.
Werken inplaats van staken.
Herhaaldelijk is het den laatsten tijd vooi-
gekomen, dat het personeel der post en tele
grafie in Frankrijk een uur of langer den ar
beid heeft neergelegd om aldus een of anderen
eisch met betrekking tot het loon of de werk
uren ingewilligd te krijgen. Maar dat het uit
protest gaat werken, is iets wat niet vaak
voorkomt
Het personeel van de P. en T. in het depar
tement Bouches-du-Rnóne zal n.l. op 19 Sep
tember blijven door .verken, hoewel deze dag
ter gelegenheid van de komst van het Ame
rikoansch Legioen in Frankrijk tot national*
feestdag is verklaard. Het zal van zijn vacan-
tie geen gebruik maken, maar werken en nog
eens werken, om aldus zijn afkeuring te too-
nen over „den moord op Sacco en Vanzetti".
Verhoogt Uw werkkracht en e. e. q e
75 besparing, spaart Uw beurs I
A'dem Tel. 74343, A foorl Tel. 1203
Eezoekt de theetuin
lederen middag en avond
HET AFT REDEN VAN LORD
CECIL
HIJ ZAL BUITEN HET KAEINET
OPKOMEN VOOR D:
ONTWAPENING
Lord Cecil of Chelwood heeft een brief
gericht tct het bestuur van de Vfclkenbonds-
Unie. waarin hij schrijft, dat zijn ontslag uit
het Engelsche kabinet aan niets anders toe te
schrijven is geweest dan aon zijn wensch om
de zaak van de ontwapening krachtiger te
dienen. De eigenlijke krocht en macht, zoo
gaat de brief voort, die de ontwapeniing kun_
nen afdwingen zijn de volkeren zelf en als de
volkeren slechts hun ernsticen wil kenSaai
wilJpn maken, moeten de regeerine"en
dien wil uitvoeren. Lord Cecil kondigt dan
aan. dat hij zijn propaganda in Engeland zal
beginnen volgens het begins'-', dat ieder bet
vruchtbar.-st in eig«n lam' - v.:ken 'ai..
ERNSTIGE ONTPLOFFING
VIJFTIEN SCHOOLKINDEREN
ERNSTIG GE..OND
B e r 1 ij li. 9 Sept. (V. D.) Hedenochtend is
te Buig bij Maagdenburg tijdens »-on schoo!-
uitstepje een ernstig ongeluk gebeurd; op het
Toxfeld, vaar vioeger een distributie-bureau
van gcschursmunitie gevestigd was, vond een
der schooljongens een patroon. De jongen wierp
deze weg, waarop een hevige explosie volgde.
15 schoo'kiadercn werden zwaar gewond; vrij
velen verkeeien in levensgevoar.
HET BRITSCHE VAKVER-
EEN IGINGSCONGRES
EEN PROTES"1" TEGEN DE WET
OP DE VAK VEREEN 13 IN GEN
Uit Londen wordt d.d .9 September aan het
Hbld. gemeld:
Op het congres van het vakverbond te Edin-
burg is heden met algemeene stemmen een
motie aangenomen, waarbij wordt geprotes
teerd legen de vakverecnigingswct.
Het debat werd ingeleid door het lid van
den algemcenen raad Swales, die betoogde, dot
de regeering geen mandaat bezat voor het
uitvoeren \an de wet zonder voorafgaand on
derzoek. In weerwil van olies wat de regee-
fin? gedaan had en deed, zouden de arbeiders
tot eiken prijs het recht op stoking handhaven.
De wet zal geen verandering brengen in den
toestond, want wanneer zich omstandigheden
zullen voordoen al die, welke vroeger tot een
staking leidden, zol er stellig weer worden ge
staakt „Wij vormen zeven-tiende yen het ge-
heele kiezerscoips", zeide hij, „en wonneer de
bevolking eenmaal weet, hoe zij bij de vol
gende verkiezingen moet stemmen, kan ze een
orbeidersregeering aan het bewind brengen,
die dc wet herroept."
Het voorstel werd gesteund door het Lager
huislid Clynes, die zeide er op te vertrouwen,
dot die wet nimmer door de georganiseerde ar
beiders in het land zou worden geëerbiedigd
en dat zij al het mogelijke in het werk zouden
stellen om te maken, dat de wet zijn doel niet
bereikte. „Wij hebben deze wet niet bestreden,
omdat wij de stokingspolitiek willen verdedi
gen", zeide hij, „want naar mijn meening is
het stakingswapen in de handen van de arbei
ders het sterkst, als het in reserve wordt ge
houden. Veel zal afhangen van wat we tus
schen dit tijdstip en het eind van het jaar zui
loen doen, zoowel wot de regeering als wat de
arbeiders betreft. Of wij een zwak of een doel
treffend antwoord aan de regcering kunnen
geven, hangt af van de arbeiders. Wanneer da
milliocn vakvereenigingsleden zich loten bewe
gen, vrijwillig tot de arbeiderspartij bij te dra
gen, staan we sterk. Het beste antwoord zou
zijn de bijdragen voor politieke doeleinden te
verhoogen."
ONLUSTEN IN LITAUEN
IN VERBAND MET DE ACTIE DER
COMMUNISTEN
B e r 1 ij n, 9 Sept. (V. D.) Volgens in hei
Memelgebicd ontvangen berichten is het godu-
rendc den laatsten tijd in Litauen tot ernstige
communistische onlusten gekomen. Te Teu-
roggen is het tot botsingen gekomen.
Het is echter moeilijk den juistcn omvang te
schatten, daar alle berichten door de militaire
censuur worden opgehouden.
De garnizoenen van Heydckrug en omgeving
zijn onderweg naar Tauroggen. Ook trit het
Memelgebied worden naar Tauroggen troepen
getransporteerd. Of er ook nog op andere
plaatsen, in het bijzonder Kowno, onlusten
hebben plaats gehad, valt voorloopig niet uil
te maken.
JAPANSCH PRINSES GEBOREN.
Londen, 9 Sept. (V. D.) Noor uit Tokio
wordt gemeld, is de keizerin van Japan ver
blijd met de geboorte van een dochter.
FELLE BRAND TE LONDEN.
Ontstaan door 't in brand vliegen
von films.
De brmd in de Londensche wijk St. Pancras
ontstond, doordat een hoeveelheid filmen
vlam vatte, waarna het geheel gebouw, dat
werd gcbiuikt als opslogplaats voor waarde
loos geworden films, in een ommezien m lichte
laaie siond, terwijl dc slachtoffers het langs
den gewonen weg niet konden verlaten. Er
werden niet alleen vier persoorven gedood,
maar ook nog zes gewond.
FELLE BRAND TE LONDEN
VIER SLACHOFFERS
Vier menschen zijn omgekomen bij een
ernstigen brand in een fabriek van afvalpro
ducten in do St. Pancras-wijk te Londen. Fa
brieksmeisjes, die door vlammen omringd wa
ren, sprongen uit het brandende gebouw in
het Regentskanaal. Sommigen van haar wer
den door een voorbijkomende zolderschuit gea
red.
GROOTE BRAND TE
CONSTANTINOPEL
VIERHONDERD HUIZEN
IN DE ASCH
1 e Constantinopel heelt men groote brand
wel 400 huizen cn winkels in de asch gelegd
in de zakenbuurt bij den Gouden Hoorn.
MAYOR WALKER BU DEN PAUS
Rome, 9 Sept. (V. D) De burgemeester
van New York bracht heden een bezoek aan
den paus.
Na een langen tocht door het Vaticean be
reikten Mayor Walker en zijn gevolg de pau
selijke antichambre, waar de eorewacht, sa
mengesteld uit Romelnsche edelen, allen met
koperen helmen op 't hoofd, in 't gelid stond.
Kort daarna werd de deur van de pause
lijke bibliotheek geopend en konden Walkeren
zijn vrouw, vergezeld van Burke, toegelaten
worden bij den Heiligen Vader, die hen bijna
tot de deur tegemoet kwam. De paus was ge
heel in 't wit gekleed, met een witte mijter,
witte muilen en een witte stool, waaraan al
leen kleur ward gegeven door een gouden ket
ting met een jirweelen kruis. Walker cn zijn
echtgenoote knielden en kusten den part» de
hand, maar deze deed hen vaderlijk opsteen
en verzocht hun glimlachend om naast hem
plaats te nemen, waarna zich een gesprek
ontspon, waarbij Burke ah» tolk fungeerde.
DE AMERÏKAANSCHE OUD-STRIJDERS
IN FRANKRIJK
De houding der soc.-dem.
P a r ij s. 9 Sept. (H. N.) Het orgaan der
Fransche sociaal-democratische partij bevat
een waarschuwing aan de arbeiders, om bij de
officieele ontvangst der Amerikaansche oud-
strijders geen deel te nemen aan de betoogin»*
gen voor Sacco en Vanze>tti. De arbeiders
moeten er zich overeenkomstig de instructies
van de partij toe bepalen om af te zien van
alle deelneming aan de feesteb'jkheden, welke
de regeering voor 19 September heeft georga
niseerd.
WALTER SAUER. f
f
Dc Brusselsehe correspondent van het Hbl
meldt, dat de Belgische schilder Walter Sauer
is overleden.
Sauer is vooral bekend als schilder van
vrouwenkoppen van een eenigszins ziekelijke
gratie. In talrijke tentoonstellingen heeft Sauer
ook teekeningen, licht met kleur opgewerkt,
van naakte vrouwenfiguren en vrouwenkoppe»
geëxposeerd. In den laatsten tijd heeft Sauer
echter ook landschappen en interieurs, vooral
uit Bretagnc, geschilderd, die eveneens door
gratie en fijnheid van kleur uitmunten.
TWEE POLEN TERECHTGESTELD.
In verbond met een gepleeg
den moOrd.
Maagdenburg, 9 Sept. (H. N.) Van
morgen zijn op de binnenplaats van de ge
vangenis te Maagdenburg de Poolsche land
arbeiders Urbenski, bijgenaamd Duda, en Jo-
hann Petrow, die wegens moord door de
rechtbank te Stendal ter dood veroordeeld
weren en wier verzoek om gratie „verworpen
was, terechtgesteld.
