AMERSFOORTSCH DAGBLAD
EEN GOEDE HUISNAAISTER
i
v.h. L. KLEIN
DE EEMLANDER
BUITENLAND.
KEITJES
L. J. LUYCX Zn.
BINNENLAND.
wiliiiïiii met Inbegrip va» M
bewijsnummer, elke regel meet 0.25. dienstaanbie
ding ct> «o Ueididlgbelcbadvei tentiën voor de belli
der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan teer
voordeelige bepalingen voot het edverteert#. Eent
circulaire, bevattende de voorwaarden, «reedt f
aanvraag toegezonden.
Crêpe de chine.
Crêpe georgette.
Crêpe satin in
moderne tinten.
PIANO'S
S.Duyker
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons
Handelscredieten
iRcasseeringen
Spaar-deposito's rente 4*
26e Jaargang No. 108
Idea huca per part t X—per w*tit (met piaü»
wreek er. m 5 legen ongelukken) f 0.17*, tlionderlijke
enaaen f C.0S.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
17
DIRECTEUR-UITGEVER: J. VALKHOFF. ARNHEMSCHER|OIRTWAL r0STRettnN.RRV.4TWO. TAINT S...
Vrijdag 4 November 1927
Nabetrachting over den
Gemeenteraad
De gemeervtebegrooting i«j ditmaal aan
genomen met algemeene stemmen. Of dit
ook moet beteekenen algeheele instemming
met de leiding van B- en W. meenen wij,
gelet op de discussies, te mogen betwijfelen
Maar 't is toch in ieder geval zooveel pret
tiger voor het college dat vorige jaren toen
toch nog eenige raadsleden hun stem er
niet aan wenschen te geven.
Het vporsteWEofkamp om het presentie
geld te verhoogen werd ditmaal aangeno
men. Thans zal het, als Ged. Staten zich
er jinee vereenigen op 5 worden gebracht,
hetgeen zeker nog niet te hoog mag worden
genoemd.
Een eigenaardige geschiedenis speelde
zich af bij de benoeming van een hoofd van
school 6. Volgens ministerie ele aanschrij
ving gaan wachtgelders voor. Een besluit,
dat èn voor de schatkist èn voor de wacht
gelders ten zeerste moet worden toegejuicht-
Bij een vorige benoeming toonde de
Amersfoortsche Raad het daarmee eens te
zijn door het benoemen van een wachtgel
der, die niet eens tot de eerst voorgedrage-
ne behoorde. Thans werd echter een ander
geluid gehoord. Volkomen in overeenstem
ming met het ministerieel besluit werd een
wachtgelder voorgedragen, alleen kreeg de
Raad geen voordracht van 3 personen. Het
bezwaar daartegen was echter meer een ge
legenheidsargument, want de heer Muilwijk
liet duidelijk uitkomen, dat het ging om een
onderwijzer uit Amersfoort te benoemen en
in diens plaats zou dan een wachtgelder
kunnen worden benoemd. Het principe is
dan gered, maar of dan aan de billijkheid is
voldaan is een andere vraag. Wat toch kan
het gevolg zijn als meerdere gemeenten een
dergelijke gedragslijn gaan volgen?
Het hoofd van de school wachtgelder
wordt dan buiten de zedelijke gemeenschap
van het recht gesloten. Voor hem is geen
plaats, tenzij in zijn eigen gemeente of in
een of andere buurtschap waarvoor een on
derwijzer bedankt Dat achten wij in hooge
mate onbillijk ook al voelen we veel voor
de redeneering der heeren. Maar als we het
herplaatsen van wachtgelders als billijk en
goed beschouwen, dan mogen we ten gerie
ve van bepaalde personen met dat beginsel
niet transigeeren. Dat wethouder Thien hie>
dan ook een gelukkige beurt had, kunnen
we niet zeggen. Een wethouder, die mede-
helpt om de gevolgen eener wettelijke be
schikking, welke als juist en goed moet wor
den erkend, te ontzeilen, kan voor eigen
aardige consequenties komen te staan.
Dit ondervond o.a. de heer Polder reeds
in dezelfde raadsvergadering, die bij het
adres van het Comité voor Regularisatie en
werkverruiming in het schildersbedrijf het B.
en W. ernstig voorhield, dat de Minister
zijn instemming met het streven van dat
comité heeft betuigd. Ja, toen was het
woord van den Minister wel wat waard.
De tragedie van het slachthuis is nog niet
afgespeeld. Deze zaak zal nog in een afzon*
derlijke vergadering worden behandeld en
wij zijn zeer benieuwd of het B. en W. dan
zal gelukken dit „schandaal" volkomen te
rechtvaardigen. Intusschen schijnen ze de
onzekerheid nog wat aan te wakkeren doo\
telkens nieuwe credieten te vragen- In
Amersfoort is al zooveel „model", waarom
zouden wij ook geen model slachthuis heb
ben? Het verkeershuis en de abri schijnen
er nu toch te zullen komen en als er nog
niet een verandering komt is zelfs de plaats
ervoor al aangewezen. Het verkeershuis
komt bij den kiosk op het Stationsplein, op
getrokken in dezelfde imposante stijl, van
daar dat het ook maar 5750 zal kosten.
De tallooze vreemdelingen, die er zich voor
zullen verdringen, zullen dat hopelijk weten
te waardeeren.
De zonderlinge geschiedenis van den ver
koop van Nederberg blijft voor het groote
publiek geheim. Wel jammer, daar de vele
geruchten en gissingen, nu met de noodige
franje, nog wel een tijdje opgeld zullen
doen. Er viel toch niets te verbloemen Wij
gelooven dat Amersfoort in ieder geval blij
mag zijn, dat „de grondrente" niet hier ge
ïmporteerd is.
„MONSOL".
Het nieuwe onti-septischc middel.
Londen, 3 Nov. {V. D.) Sir Alfred Mond,
de president van de Imperial Industries, die
heden op een bijeenkomst van scheikundigen
en doctoren het woord heeft gevoerd, heeft
daar de toegezegde medcdeelingen aangaande
een nieuw anti-septisch middel gedaan. Men
heefi dit nieuwe middel Monsol genoemd.
Mond deelde daarbij mede, dat gebleken is,
dat enkele bijproducten van koolteer eigen
schappen bezitten, welke deze van buitenge
woon grooto waarde doen zijn als onti-septr
sche middelen. De resultaten van een behan
deling met dit anti-septisch middel zoo zei-
de sir Alfred Mond zijn gunstiger dan tot
dusverre met eenig ander middel verkregen
Ook een der aanwezige geneesheeren beves-
tigde de mededeelingen van. den president der
Imperial Industries.
HET FRANSCHE
PARLEMENT HEROPEND
INVRIJHEIDSTELLING VAN COM
MUNISTISCHE AFGEVAARDIGDEN
P a r ij s, 3 Nov. (H. N.) Het parlement heeft
zijn werkzaamheden hervat. In de Kamer heeft
de communistische fractie een voorstel inge
diend om de communistische afgevaardigden,
die op het oogenblik gevangenisstraf onder
gaan, terstond op vrije voeten te laten, opdat
zij aan de werkzaamheden van de Kamer deel
kunnen nemen.
Do minister van justitie verklaarde, dat de
regeering de Kamer volkomen vrij liet om de
motie der communisten aan te nemen of te
verwerpen, maar dat, mocht de Kamer van
haar recht gebruik maken en tot invrijheidstel-
ing besluiten, de regeering eveneens van haar
recht gebruik zou maken en de reeds inge»
stelde vervolgingen zou voortzetten.
Nader wordt uit Parijs gemeld, dat Doriot,
Cachin. Marty en Duclos, de vier communisti
sche Kamerleden, die in de Santégevangenis
zaten, gisteravond in vrijheid zijn gesteld.
DE CHINEESCHE
BURGEROORLOG
TEGENSLAGEN VAN FENG
Tsjang Tsocn Tsjang deelt officieel mede,
dat zijn troepen nieuwe successen op Feng Yoe
Hsiang, den z.g. Christen-generaal, hebben be
haald.
De troepen van Sjantoong benoorden de
Gele Rivier hebben n.l. Weihwei vermcesterd,
na de strijdkrachten van Feng te hebben ver
slagen. De troepen van Sjantoeng, die in mid-
dcn-Honan opereeren, hebben Soetsjou, een
belangrijk punt aan den spoorweg Peking—
Hankau, bezet.
Intusschen is de hoofdmacht der troepen van
Sjantoeng nog in een verwoeden strijd gewik
keld, met als doel Tsjentsjau, een belangrijk
knooppunt aan de spoorwegen van Peking
naar Hankau en naar Loenghai.
BOTSING TUSSCHEN
STOOMSCHIP EN VEERBOOT
VELE SLACHTOFFERS
Londen, 3 Nov. (H. N.) Een ernstig
scheepsongeluk wordt uit Sydney in Australië
gemeld. Een mailschip kwam bij het uitveren
van de haven in botsing met een veerboot, aan
boord waarvan zich ongeveer 150 personen,
meest schoolkinderen, bevonden. De veerboot
werd ernstig beschadigd, zoodat zij binnen kor
ten tijd zonk. 40 schoolkindeien zijn verdron
ken.
Nader wordt uit Sydney gemeld, dat de veer
pont, die in de Watsonbaai met het s.s. Tahiti
in botsing is gekomen, binnen drie minuten
zonk in een wolk van stoom, waardoor onge
veer 150 personen te water geraakten, waar zij
voor hun leven vochten.
De laatste cijfers omtrent het aantal slacht
offers vermelden: II dooden en 26 vermisten.
DE ROEMEEN SCHE
KONINGSKWESTIE
DISCUSSIES IN 'T PARLEMENT
Boekarest, 3 Nov. (V. D.) Over de dis
cussie, die dezer dagen in het Rocmeensche
parlement heeft plaats gevonden over de Car-
listische beweging, kunnen wij nog het vol
gende mededeelen
De premier Bratianu, de leider der liberalen,
begon met op te merken, dat de arrestaties, die
de regeering den laatsten tijd had verricht,
onvermijdelijk waren ter handhaving der orde
en rust en dat zij gericht waren tegen de con»
stitutioncelo monarchie.
De groote partijtegenstellingen erkennende,
betoogde Bratianu, dat dit daarom nog niet
behoeft te leiden tot conspiraties tegen do
kroon en 's lands integriteit.
Hierop werd het woord gevoerd door Maniu,
leider der nationale boerenpartij, die er op
wees, dot de arrestatie van Manoilescu onwet
tig was. Bovendien had de regeering in plaats
deze zaak voor het gerechtshof te brengen,
haar naar de militaire autoriteiten verwezen.
Voorts protest ee^d* hij tegen de censuur
Over de koningskwestie sprekende, zeide hij,
dat dit geen kwestie is eener familie, maar van
het gehecle volk. Behalve de regecring, aldus
Maniu, staat geen enkele partij op het stand
punt der liberalen, die tegen Carol zijn opgetre
den. Hij erkende voorts, dat er in het land een
politieke crisis hecrscht en dot er mogelijkhe
den van onlusten bestonden, doch weet de
schuld daarvan uitsluitend aan de regeering.
die sedert acht jaren een geweldheerschoppij
in Roemenië uitoefent. Hij eindigde met het
stellen van den cisch van vrije verkiezingen.
Daarna werd nog het woord gevoerd door
generaal 'Avarescu, die er op wees, dot in de
koningskwestie het volk souverein was en dat
dit inhield, dat men ten allen tijde op het be
sluit van het niet bestijgen van den troon door
Carol kon terugkomen.
OSTLANDSCH MINISTER AFGETREDEN.
De Estlandsche minister Vfijx -ïuiiiisiindsche
zaken, Akej, is afeeiied£>
Krijgt U door middel der
IN HET
In NOVEMBER voor een ieder gratis een „Kei je"
Langestraat 49 - Tel. 190
Bechstein
BEüthner
Perzina
Cata'ogi en condities op aanvrage
Pianohandel
Utr.straat.
Dipl. Maatsch.
t.b.d. Toonkunst
PIANO's en
ORGELS
Havik 29 Tel. 773
voor Amerstoor! en Omstreken
Langegracht No. 4 - Telefoon 304
AMERSFOORT
SJALIAPINE GESCHEIDEN.
Het Volksgerechtshof te Moskou behandelde
gisteren de scheidingsaanvraag van don be
roemden zanger Sjaliapine. De advocaat van
Sjaliapine's vrouw verklaarde, dat deze geen
bezwaar maakte tegen de scheiding, noch te
gen het aanbod van 300 dollars per maand.
Gezien de wederzijdsche overeenstemmnig
sprak het hof de scheiding uit.
DE ARRESTATIE VAN FUCHS.
De aangehoudene onschuldig
Het Hessische ministerie van binnenlondschc
zaken bericht, dat de voorloopige schorsing
van den „Regierungsi at" Fuchs het gevolg is
geweest van buiten dienst gepleegde vergrij
pen, waarover verder nog geen mededeeling
kan worden gedaan.
Uit Darmstadt wordt d.d. 3 Nov. nader ge
meld:
De procureur-generaal heeft het openen van
een instructie tegen referendaris Fuchs, die
zich op vrije voeten bevindt, geweigerd en al
leen een politie-onderzoek toegestaan.
Tot nu toe zijn nog geen verdachte feiten
ten opzichte van Fuchs vostgesteld. Het be
richt, dat de belangrijke geheime stukken, die
bij de te Moinz gearresteerde vrouw gevonden
zijn van den referendaris Fuchs afkomstig
zouden zijn geweest, is van allen grond ont
bloot.
Naar de Tagliche Rundschau mededeelt, zijn
er over Fuchs' werkzaamheden op het depar
tement nog nooit klachten binnengekomen.
AUTOBUS OMGESLAGEN.
Veertien gewonden.
In de buurt van Brünn is gisteren bij een weg-
kruising een autobus vol passagiers omgesla
gen. Dertien inzittenden werd zwaar, <£e chauf
feur levensgevaarlijk cewcarL
BALDWINVOER T 'T WOORD
HIJ SPREEKT OVER
DEN VOLKENBOND EN LOCARNO
EEN OPTIMISTISCHE TOON
Het woord voerend te Edinburg, heeft
Baldwin, de Britsche premier, o.a. gezegd
Het gebruik van internationale conferenties
is thans voorgoed ingeburgerd er dc Volken
bond verrichtte groot werk door schijnbnat
onverzoenlijke inzichten tot elkaar to brengen.
Do Engelscho regeering is zoo overtuigd van
de beteekenis van dit deel der werkzaamheid
van den Bond, dat zij gedurende de ioatste drie
jaar geregeld Chamberlain naar do bijeenkom
sten van den Raad van Assemblee heeft afge
vaardigd. Dat Chamberlain meermalen woorden
van waarschuwing heeft moeten uiten, was in
het belang von den Bond, want het is de plicht
von eiken trouwen vriend van den Bond om de
aandacht te vestigen op dc feiten en het
idealisme met de practischc feiten in overeen
stemming te brengen. Hoewel de laatste bij
eenkomst van den Volkenbond niets bijzonders
heeft gedaan, heeft zij bijgedragen tot het ge-
geleidelijk veld winnen van een grootcr vcilig-
heidsbesef in Europa.
Gewagend von do mceningsvcrschillen over
het piotocol van Genève van 1024, gaf Beid win
uiting non dc hoop, dat de openhartige gedach-
tenwisseling in Scptejnber de algemeene over
tuiging heeft gevestigd, dat de Volkenbond, of
schoon zijn idealen voor oogen houdend, zijn
werkzaamheid dient tc houden binnen de per
ken van hetgeen momenteel mogelijk is.
Locarno heeft veel gedaan om de vrees en
den argwaan, die duchtige beletselen waren
voor ontwapening en het herstel von den Euro»
peeschen vréde, weg te nemen, maar niettemin
blijft er nog veel te doen
Aan ontwapening dient beperking van bewa
pening vooraf te gaan en dit onderwerp wordt
nauwgezet onderzocht door de voorbereidende
ontwapeningscommissie. Daarbij moge enieg
geschil over belangrijke principieele punten zijn
gerezen, aan de strijdige inzichten is openhar
tig uiting gegeven en men behoeft aan de
mogelijkheid van overeenstemming niet te
wanhopen. Als de eerste ontwapeningsconfe
rentie mocht leiden tot een beperking van be
wapening, zou dot een flinke stap vooruit zijn,
die elke verdere toeneming van bewapening
onmogelijk zou maken.
DE POOLSCHE LANDDAG
DE ZITTINGEN TOT
28 NOV. VERDAAGD
De Poolsche Landdag, die gistermiddag voor
zijn gewone, grondwettelijk voorgeschreven,
begrootingszitting bijeenkwam, is enkele minu
ten na de opening bij decreet van den staats
president, dat door den vice-premier dr. Bartel
werd voorgelezen, tot 28 November, dus tot
op den dag, dat zijn wettelijke zittingsperiode
afloopt, verdaagd.
Naar men in parlementaire kringen verklaart,
ducht de regeering blijkbaar, dat de begro
tingscommissie, naar welke het voor-ontwerp
had moeten worden verwezen, de bcgrooting,
die niet in details ging, ongeschikt voot eene
bespreking zou achten. De verdaging werd
door de afgevaardigden von alle partijen met
verontwaardiging opgenom^.
Toen dr. Bartel het decreet voorlas, spron
gen de afgevaardigden van hun zetels op en
hoorde men uitroepen als„Lafaards, jelui
bent bang voor de controle ven jelui finan-
cieele politiek
VERKLARINGEN VAN BIRK.
Een vreemd verhaal.
Een draadloos bericht uit Londen maakt
melding yan mededeelingen uit Riga, volgens
welke de vroegere Estlondsche minister Birk,
wegens hoogverraad vervolgd, bij dc behan
deling van zijn proces vertelde hoe hij te Pe-
trograd op het station door de Gpoe was op
gepakt en per auto naar Moskou, vervolgens
naar den Krim en den Kaukasus was gebracht.
Hij ontkende de echtheid van artikelen die
met zijn naam onderteekend tijdens zijn ge
vangenschap in de bladen waren verschenen
waarbij hij echter verklaarde, dat hem wel met
geweld zijn handtcekening op eenige stukken
was afgeperst.
HANDHAVING DER TUCHTHUISSTRAF
IN DUITSCHLAND.
B e r 1 ij n 3 Nov. (H. N.) De rijksdagcom
missie heeft vandaag besloten de tuchthuis
straf te handhaven en de sociaal-democratische
cn communistische voorstellen, om de luch*-
huLsfirM sp té heffen* genve-ws.
DE BOUW VAN EEN STUW
IN DEN BLAUWEN NIJL
ABESSYNIE IN CONFLICT
MET ENGELAND
Londen, 5 Nov. (H. N.) Dc V. S. trachten
hun cconomischen invloed in Abessynië uit te
breiden, waartoe, naar verluidt, ook een Arno*
rikaansch gezantschap in Abessynië zal worden
gevestigd. Een groote Amerikuonsche firma
heeft een aanbieding gedaan voor het bouwen
van een stuwdam bij Tana in den Blauwen Nijl,
waardoor afbreuk zou worden gedaan aan de
waterverzorging von den Soedan, dat voor zijn
landbouw geheel afhankelijk is van hot water
von den Blauwen Nijl. Engeland heeft reeds
een stuwdam op Soedaneesch gebied en heeft,
ten einde verwikkelingen te voorkomen, reeds
sedert geruimen tijd een aanbod voor het bou
wen van een stuwdam op Abcssynisch gebied
gedaan.
In welingelichte kringen tc Londen hecrscht
de opvatting, dat de voorgenomen opdracht tot
Hen bouw van bovenbedoelden stuw door de
Abessynischc rcgcering aan de Ncw-7orksche
firma (waarmee 20 millioen dollar is gemoeid),
niet vercenigbaor is met de bepalingen van 't
Engelsch-Abcssynisch verdrag.
DE FRANSCHE
RADICALE PARTIJ
FRANKLIN BOUILLON
KEERT HAAR DEN RUG TOE
De correspondent der N. R. C. te Parijs
meldt:
Met do vermetele opzichtigheid, die hom.
kenmerkt, heeft Franklin Bouillon het lidmaat
schap van de radicale partij cn de leiding vaa
de Kamen-commissic voor buitcnlandschc za
ken neergelegd; daarvan doet hij de wereld in
een pathctischen brief kond. Deze brief is een
wraakneming en als apologie voor dc radicale
partij is hij in de eerste plaats bestemd. Frank
lin houdt daarmee dc mooie rol aan zich. Hij
voorkomt er uit te worden gezet en poseert als
do man, die recht op zijn doel afgaat tegen
over zijn vroegere partijgenooten, die aarze
len hem den bons tc geven.
25 jaar stond hij mot hen op do bres; hij
blijft erbij, dat de politiek van nationale een
dracht Frankrijk van een onheil redde en dat
samengaan met de socialisten oorlog binnen
tien jaar beduidt, omdat zij ontruiming van
het Rijnland en Oostenrijk's aanhechting bij
Duitschlond verlangen. De socialist Boncour
wordt als zijn opvolger genoemd.
Franklin's houding wordt versterkt doordat
de radicale federatie in het Seine- cn Oise*-dc-
partement zich met hem cn 23 andere gedele
geerden solidarisecrt; daarmee meent ze
echte radicale lijn te volgen.
HET SPOORWEGCONFLICT IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Praag, 3 Nov. (H. N.) Dc berichten, vol
gens welke het spoorwegpersoneel lijdelijk ver
zet zou plegen, worden tegengesproken. Welis
waar is er op het oogenblik ccn opstopping op
enkele stations, vooral te Praag, doch dit is
het gevolg van buitengewone omstandigheden.
De Voss. Ztg. meldt inmiddels, dat het lijde
lijk verzet te middernacht is ingegaaa
DE DUITSCHE GEZANT TE WASHINGTON
Von Prittwitz benoemA
Rijkspresident von Hindenburg heeft dr. von
Prittwitz, tot dusver legatieraad bij de Duit-
sche ambassade te Rome, tot opvolger van
Ago von Moltzan als Duitsch ambassadeur
Washington benoemd.
STREMMING VAN HET VERKEER.
Rijksweg van Vionen naar Gorin-
chem.
Dc hoofdingenieur-directeur veh den Rijkswa
terstaat in dc directie Zuidholland cn Utrecht
brengt in de „St.-Ct." ter kennis van belang
hebbenden, dat, wegens het uitvoeren van bei
stratingswerken op den Rijksweg van Vianen
naar Gorinchem, het gedeelte van den Arkei-
schendam tc Arkel tot de brug over het kanaal
van Stecnenhoek, voor het verkqer met voer
tuigen zal zijn afgesloten van 8 November e.k.
tot nadere aankondiging van 7 uur tot 17 uur
en dat verkeer als volgt kan ploats hebben: in
de eene richting naar Gorinchem, van af de
brug in den Rijksstraatweg, langs den oostelij
ken kanaaldijk van het Merv/edekanaal; in de
andere richting von Gorinchem langs den Be-
nedenweg ten westen van den Rijksstraatweg op
den Arkelschen dijk.
Het verkeer met bespannen voertuigea zal
zooveel mogelijk worden doorgelaten.
TERAARDEBESTELLING LUIT.-GENERAAL
QUACK.
Dc minister van oorlog 2ol zich
doen vertegenwoordigen.
De minister van oorlog, de heer Lamboov,
zal zich bij de begrafenis op Zaterdag 5 dezer
ter tweede algemeene begraafplaats te Utrecht
van het stoffelijk overschot van luitenant-ge
neraal Quack, doen vertegenwoordigen door
luitenant-generaal Muller Massis. commanjiaijl
van het vcl^-jr-y.
