TWEEDE BLAD.
UIT DE STAATSCOURANT
HET SPOORWEGONGELUK
BIJ RIJSWIJK
Maison de Jager
Langestraat 56 - Telef. 115
SCHOOLGELD-REGELING
DE SCHIPPERSWET-
COMMISSIE
EEN „STERK MEDIUM"
DE CORRUPTIES BIJ DE
GEMEENTEBEDRIJVEN
FEUILLETON.
ONRECHIMATiG BEZIT
26. laarqang No.'20 AMERSFOORTSCH DAGBLAD -DE EEMLANDER'*18Novambar '9Z7
Dinsdag Woensdag en Dondeidag lneld de K. N. S. V. te Hil
versum een „military" om de vorderingen onzer as. Olympische
ruiters te kunnen nagaan. Den eersten dag vonden dressuur-
proevcn plaats. Luit. Momma (op „Uquette") tijdens de proef.
De woudermensch Attila misschien een nakomeling van den Grooten Hun?
is uit Londen naar Amsterdam gekomen om er zich... gebonden en wel, en opge
sloten in een luchtdichte tank. in den Amstel te laten werpen. Na vele minuten
wordt hij... ongebonden en springlevend er uit gehaald. Voor en n» het expe
riment te Londen.
Nu de weg tusechen Haarlem en Amstedam voortdurend veriie-
tering ondergaat, wordt niet vergeten om den zomeischen
toerist aan wat schaduw op sljn rijwielpad te helpen. Een
gericht op de thans nog magere boompjes tussehen
Sloterdijk en Halfweg.
toegekend de bronzen cerc-medaillc der
Oi-onje Nassau-orde aan mej. K. E. Kema, in
dienst van mevr. de wed. M. E. F. Tonckens,
geb. Heessink, te 's-Grovenhage;
benoemd tot leeraar aan de R. H. B. S. te
Middelburg met gelijktijdig eervol ontslag als
tijdelijk leeraar aan de R. H. B. S. te Deventer
P. A. ter Weer, te Deventer;
op verzoek eervol ontslagen W. J. C. de
Heer, als leeraar aan de R. H. B. S. te Alk
maar en benoemd tot leeraar aan die school
J. Mossel, thans tijdelijk leeraar.
HET OPENBARE VERHOOR
25 GETUIGEN EN DESKUNDIGEN
Wij vernemen, dot de commissie van on
derzoek inzake de botsing van twee electri-
sche trein en bij Rijswijk een 25-tal getuigen
en deskundigen zal hooren in haar openbare
0 zitting, welke, zooals bekend, op 21 cn 22
dezer in Diligentia te den Haag zal worden
gehouden.
DE 10.000e WERKNEMER BU PHILIPS'
FABRIEKEN.
Een aardige attentie
In verband met het gedenkwaardige feit, dat
de 10.000ste werknemer door de Philip's fa
brieken werd aangenomen, heeft dc N.V. Ver-
cenigde Bloembollenculturen, v.h. Gebr. de
Graaff en S. A. van Konijnenburg Co, te
Noordwijk, 10.000 tulpenbollen aan dc Phi
lips' fabrieken aangeboden, die deze bloemen
hulde dankbaar aanvaarden hebben.
De tulpen zullen gebruikt worden ter versie
ring van de zich om de fabrieken en laborato
ria bevindende perken en gazons.
INBRAAK.
In den ofgeloopen nacht is te Delft ingebro
ken in het kantoor van de scheepswerf van de
firma Boot aan den Rotterdamschen weg. Het
geheele kantoor is overhoop gehaald. Vermist
wordt een bedrag van ongeveer 700 aan
plak- en postzegels, een hoeveelheid spiraal-
boren, 900 sigaren, twee regenjassen. Van
de daders geen spoor.
Boterletter - Speculaas
Borstplaat - Marsepain
HET WETSONTWERP TOT WIJZIGING
VAN DE BEPALINGEN DER L O.-WET
1920 BET REI FEN DE HET SCHOOLGELD
HET VOORLOOPIG VERSLAG DER
TWEEDE KAMER
Verschenen is het voorloopig verslag over
he wetsontwerp tot wijziging van de bepalin
gen der L. Ö.-wet 1920 betreffende het
schoolgeld.
Verscheidene leden konden er zich niet me
de vereenigen, Jat een partieel© wijziging van
de L.O.-wet wordt voorgesteld, nu die wet
ook in onderzoek is bij een doorvoor inge
stelde Stentscommic«?ie. Hij betreurde, dot de
stelselloosheid bij dh wetsontwerp niet wordt
opgehevenhij zou er de voorkeur aan ge
ven, indien een uniforme schoolgeldregeling
voor het geheele land werd ingevoerd. Andere
leden kwamen tegen het denkbeeld eener er
felijke nivelleering der schoolgelden ten sterk
ste op.
Verscheiden leden bepleitten opnieuw alge
meen kosteloos onderwijs. Andere leden kwa
men hier tegen op.
Verscheiden leden hadden er bezwaar te
gen, dat niet slechts het inkomen van de
ouders of verzorgers, maar de gezinsinkom
sten zullen kunnen gelden als maatstaf voor
de bepaling van het bedrog van het school
geld.
Gevraagd werd of de minister zich voor
stelt, dat ook do oanslog in de Vermogensbe
lasting of de huurwaarde van de woning ols
criterium van draagkracht kon worden aange
nomen.
Tegen het voorschrift dot ter bepaling van
het gemiddelde'bednag der kosten oer leerling
geen rekening mag worden gehouden met de
salarissen van de onderwijzers, die door het
Rijk worden bptanld, hadden verscheiden le
den ernst'g bezwaar.
Ook hadden verscheiden leden er bezwaren
tegen, dat aan de onderwijzers het innen van
de schoolgelden non de openbare scholen kan
worden opgedragen. Gevraagd werd, waarom
ook niet aan de onderwijzers der bijzondere
scholen een dergelijke verplichting zal worden
opgelegd
Verscheiden leden betreurden het, dat het
geoorloofd is on de bijzondere scholen eer»
ender schoolpad te heffen, dan od de o^en
bare lagere scholen in dezelfde gemeente. Ook
betreurden verscheiden leden het, dat de be
paling, dat het innen van s^hort,geld indien
het schoolbestuur d't wenscht, door het ge
meentebestuur geschiedt, zei vervallen.
FRAUDE.
Voor de rechtbank te Den Bosch, stond te
recht, de ambtenaar van den Kamer van Koop
handel te Den Bosch, van R. wegens fraude tot
een bedrag van 9200.—.
De officier van justitie eischte een jaar cn
zes maanden gevangenisstraf.
INSTALLATIE DOOR DEN
MINISTER VAN WATERSTAAT
Gisteren heeft dc Minister van Waterstaat
op zijn Departement de Schipperswet-com-
missio geïnstalleerd.
De Minister hield daarbjj een rede, waarin
hij o.m. zcidc, dat de vraag is opgekomen, of
een eenvoudige wijziging van de bestaande wet
tot aanvulling der gebleken leemten niet nut
tig zou zijn. Daarbij rees tevens bij hem de
vraag, of de toestonden ook in het scheep
vaartbedrijf thans niet meer zoo stabiel zijn
geworden, dat de noodige wijzigingen van da
bestaande wet, behoudens de onvermijdelijk*
overgangsbepalingen, definitief zouden kunnen
worden vastgesteld, zoodat niet wettelijk al
lerlei eischen worden gesteld, die, zooals bij
dc gewijzigde nieuwe Schipperswet het geval
zou zijn, jorenlang slechts papier zouden zijn.
Al die vragen, cn ook van elders vernomen
twijfel, of bij de voorbereiding ven dc nieuwe
wet naar de stem dei praktijk wel voldoende
is geluisterd, hebben Spr. tot de overtuiging
gebracht, dot gegeven den geweldigen voor-
orbeid, die reeds is verricht, een kleine com
missie, waarin do belangstellende werkgevers
en werknemers, als zijnde dc in hoofdzaak bij
de regeling betrokken partijen, zijn vertegen
woordigd, dc veiligste gids zou zijn om een
uitweg te vinden uit de impasse, waarin we
met de wijziging van dc geldende tegeling al
lengs zijn geraakt. Spr. verzocht de commis
sie om, zoo dikwijls de belangen der visscherij
ter tafel komen, belanghebbenden in de gele
genheid te stellen hun wenschen cn bezwaren
kenbaar te maken.
Dc voorzitter der commissie, de gepens.
vice-admiraol G. F. Tydcman, beantwoordde
's Ministers rede. Spr. verklaarde o.m., dot da
commissie beseft, dat oen wet, die alle daarbij
belanghebbenden bevredigt, vrijwel onbestaan
baar is dit echter zou haar niet weerhouden
om zoo goed mogelijk met alle in aanmer
king komende belangen rekening tc houden.
DE MILITAIIRE FRAUDE
TE DEN BOSCH.
Officieren bij de zaak betrokken
Naar wij uit 's-Hcrtogcnbosch vernemen,
krijgen de geruchten over diefstal of verduis-
teiring van rijksgoederen uit de garnizoens-
werkplnatsen te 's-Hcrtogenbosch een nog
meer bedenkelijk karakter. Het heet n.l. dot
drie officieren in 's-Hertogenbosch in garni
zoen bij deze zaak betrokken zijn. De zaak
kwam uit door het verhaal van een korporaal
die van alles of wist cn kort geleden kwestie
kreeg met oen der bedoelde officieren en toen
niet meer verkoos te zwijgen.
De Minister vnn Oorlog heeft een uitgebreid
onderzoek gelast.
DAT MET DUIZENDEN GULDENS
MOEST BETAALD WOEDEN
GEHEIMZINNIGE NACHTELIJKE
TOCHTEN
Het was dc politie te Rotterdam al sinds
eenige maanden opgevallen, dat een bekend
waarzegster, menouw L. aldaar, herhaaldelijk
uitstapjes naar verschillende plaatsen zooals
Tiel, Nijmegen cn Utrecht maakte, die om meer
don één reden nogal opvallend waren. In da
eerste plaats vond het vertrek van mevrouw L,
die 2lch steeds liet vergezellen door den man
met wien zij samenleeft, herhaaldelijk in het
holst van den nacht plaats, terwijl het ook al
gouw ruchtboar werd, dat op de plaats van
bestemming op de meest royale wijze geleefd
werd, alsof het geld uit e«n ruime bron vloeide.
Het eerste vermoeden was, dat mevrouw L.
hoor inkomsten uit smokkelarij van opium of
cocaine betrok, hetgeen ook de verklaring zou
zijn voor de geheimzinnige nachtelijke auto
tochten. Dit vermoeden scheen bevestigd te
zullen worden, toen het bleek, dat mevrouw L.
een ontmoeting had met twee dames, die haar
een pakje overhandigden, dat door zijn Jöngwer-
pigen vorm gedachten wekte aan een fleschje of
iets dergelijks.
Vorige weck Woensdagavond vond de poli
tie het oogenblik gekomen om in te grijpen. Het
pakje, dat overhandigd was, bleek niet opium
te bevatten, moer geld, een bedrag van 200.
Waartoe dit geld diende? Dat blijkt uit de vol
gende geschiedenis.
Een schoonzuster van de dames, die na de
scheiding van haar man te Vlaardingen was
gaan wonen, was aan spiritisme en soortgelijke
occulte verschijnselen gaan gelóoven en maakte
het haar familie nu voortdurend lastig met al
lerlei sombere voorspellingen, waarbij de voor
spelling van den aanstaanden dood van nu eens
dezen, dan weer dien bloedverwant schering en
inslag was.
Dit minder aangename vooruitzicht werkte
zoo sterk op de verbeelding van deze menschen,
dat zij geen beter middel wisten dan ook maar
van occulte machten gebnrik te maken om het
dreigend gevaar of te wenden. Zoo kwamen zij
te land bij mevrouw L
Deze i zou wel helpen. Haar aanwezigheid op
de plaats waar de gevaren dreigden zou de
geesten wel bezwaren. Daarmee waren de rei
zen reeds verantwoord. Maar de schoonzus
ter, zoo heette het, beschikte over «en „sterk"
medium en dot moest men met nog sterkere me
diums verslaan. Sterke mediums zijn echter
duur, doch de familie bleek voortdurend bereid
om het de contanten daarvoor beschikbaar ta
stellen. Zoo liepen de bedragen die zij betaalde
weldra in de duizenden.
De politie heeft hieraan nu «en einde ge
maakt. De familie heeft den rand gekregen haai
geld op een betere manier ta gebruiken. Wat
mevrouw L. en haar vriend betreft, het b niet
met zekerheid komen vost te staan, dat rij tot
het doen van dc groote uitgaven uitlokten cn
er was dus geen gTond om hen «regens oplich
ting te vervolgen. Zij zijn dus «rear op vrije
voeten gesteld.
ONDERZOEK DER BEDRIJVEN TE WEE SP
GEEN ADVIES VAN
DEN HEER V. D. STEL
Man meldt uit Wecsp aan de Tel.: In een be
spreking tusechen den burgemeester dcrer ge
meente en ©enige leden der commissie van on
dersoek naar den toestand der gemeentebedrij
ven alhier, werd door een der commissieleden
cr op aangedrongen, dat men den heer v. d.
Stel uit Apeldoorn zou laten overkomen, omdat
deze beter dan iemand anders in staat sou zijn,
aan tc wijzen op welke wijze ontoelaatbare
handelingen gepleegd konden zijn. Op het
voorstel werd ingegaan en de heer v. d. Stel
woonde een commissievergadering bij. In die
vergadering betoogde de heer v. d. Stel, dat de
leveranciers van watermeters eveneens de ge
woonte hadden z.g. retourcommissies aan de
bedrijfshoofden uit te keer en.
Hiertegenover stond de stellige verklaring
van het hoofd ven het waterleidingsbedrijf al
hier, dat rijnerzi>* nimmer dergelijke com
missies getoucheerd waren, in verband waar
mede hij bij den burgemeester op een justitieel
onderzoek aandrong. In een later gehouden
vergadering van de commissie werd overwo
gen, m hoeverre het gewenscht zou rijn, een
verder onderzoek op te dragen aan den heer
v. d. SteL Eenerxijds werd overwogen, dat,
waar ook genoemde oud-directeur zich aan
dezelfde laakbare handelingen had schuldig
gemaakt, het moeilijk op den weg ven het ge
meentebestuur kon liggen, het gewenscht ge
achte onderzoek aan hem op te dragen. Daar
tegenover echter was de heer v. d. Stel vol
komen bekend met alle technische details op
dit terrein. Het resultaat der besprekingen was,
dat men geneigd bleek, voor een honorarium
van 150 het onderzoek aan voornoemden
heer op te dragen.
Naar ons ter ©ore kwam, heeft deze aan
gelegenheid een punt van ernstige bespreking
uitgemaakt in de jongste geheime raadsver
gadering, waarbij bleek, dat men inmiddels vrij
algemeen tot andere gedachten was gekomen,
zoodat ten slotta besloten weid, het eventueel
gewenschte deskundige advies, niet bij den
heer v. d. Stel in tc winnen.
OVERSTE L V. VAN BERG. f
Te Nijmegen ia overleden op öO-jarigen
leeftijd de oud-luit.-kol. intendant van het Ned.
Ind. leger L V. v. Berg. Na zijn aanstelling ala
tweede luitenant bij de intendance van het In
disch leger nam hij deel aan de krijgsverrich
tingen in Atjeh in 1874 en 1894 en aan da
Lombok-expeditie. Hij verwierf verschillende
eere-teekenen voor belangrijke krijgsverrich
tingen in Indië. In 1895 werd hij benoemd tot
ridder in de orde ran den Ned. Leeuw. Drie
jaar later verliet hij den dienst met p-msloen.
Een moeder vindt in haar dochter fouten
terug, die alleen zij verbeteren kan.
Naar het Engelsch van E
Door Mr. G KELLER
13
JHet was mijn schuld, geloof ik," zei Katya,
die altijd veel vriendelijker was voor haar
maatschappelijk minderen dan voor haarsge-
lijkcn.
„Al te vriendelijk van u", prevelde het meis
je.
„Laat ik u niet ophouden. U wil die kaan
in de bus werpen Katya, die even een
oog had geworpen op de briefkaart in de hand
van de schooljuflrouw, hield plotseling, met
een strakken bük op, terwijl zij hevig bloosde
tof achter do ooren.
De schooljuffrouw volgde haar blik, kreeg
ook een kleur cn deed een haastige poging om
het adres op de briefkaart te verbergen.
„Dank u. Tot genoegen. U zult een prettig
ritje hebben bij dit mooie weer."
Md een haastige buiging ging zij voorbij.
Katya maakte een enkele snelle beweging als
om haar tegen te houden, hield zich echter in,
bleef een oogenblik weifelend en blijkbaar van
haar stuk gebracht staan, keerde vervolgens
naar de open victoria terug en ging «an den
anderen kant van de bank zitten.
„Naar huis?" vroeg de koetsier, die wel een
soort van Hverei droeg, doch een strooien
hoed had opgezet als een geschikte bescher
ming tegen de stralende Septcmberzon.
„Neen. Blijf, tot ik je zeg op te rijden.
Vijf minuten gingen voorbij, terwijl Katya
met twee roode vlekken van opwinding op de
wangen, de oogen onafgebroken gericht hield
op den ingang van het postkantoor en Joden
en Christenen zagen binnén gaan en naar bui
ten komen, nu eens met iets in de handen, dan
weer met niets. Eindelijk verscheen ook weer
de schooljuffrouw, en ook zij had niets in de
hand.
Bij het gezicht van het rijtuig, nog steeds op
dezelfde plek staan, keek zij onderzoekend in
dc richting er van.
„Panna Rudkowska", zei Katya, zich tot haar
vooroverbuigend en zoo levendig sprekend, dot
de schooljuffrouw verbaasd er van opkeek,
„zou u mij het'genoegen willen doen mij een
beetje gezelschap te houden? Ik gevoel me zoo
vreeselijk o'iecn in dit groote rijtuig."
„U gezelschap houden?" vroeg het meisje
bijna verbluft
„Ja, u zei daareven, dat het zoo'n heerlijke
dag was voor ee.i ritje. Laat ik u uitnooodigen
tot een tochtje 1 De ochtendlessen zijn afge-
loopen, niet waar? Nu, ik heb geen haast."
„Ik heb nog wat te corrigeeren voor de
avondschool", zei Panna Rudkowska, blijkbaar
aarzelend.
„Kom, maar een klein eindje", hield Katya
aan. „Stap maar gauw in, de paarden beginnen
ongeduldig te worden", en rij wees een beetje
ongeduldig naar de plaats naast zich.
De toon van haar woorden duldde blijkbaar
zoo weinig tegenspraak, dat de schooljuffrouw
na nog een weifelenden blik om zich heen ge
slagen te hebber, bezweek voor don drang De
strijd tussehen nationaal vooroordeel en aen-
geboren ijdelheid was kort maar hevig ge
weest. Als het onaangenaam was om beschermd
tc worden door een persoon, die door alle
rechtgeaarde Polen feitelijk was geboycot, was
het toch wel prettig om door de meesteres ven
Lubynia te worden opgemerkt. Er speelde een
lachje van voldoening om Panna Rudkowska's
lippon, toen zij zich naast Katya in de kussens
vleido.
„De boschweg", zei Katya tot den koetsier,
„Ik wil nog niet nnat huis." Gedurende eenige
minuten bleven zij zwijgen, Katya in gedachten
verzonken, maar altijd met die vlekjes van op
winding op de wangen, de schooljuffrouw even
min volkomen kalm cn nu en dan een zijdeling-
schen blik naor haar metgezellin werpend. Het
was een klein, mager wezentje, met een tame
lijk bleek en bijna ouwelijk gelaat, met kringen
onder de oogen en plooien om den grooten en
eenigszjns groven mond, die aanwijzingen zou
den kunnen zijn van een losbadig leven, die
echter in werkelijkheid het gevolg waren van
het duffe telegraafkantoor, waar zij haar strijd
om het bestaan had aangevangen en van de on
afgebroken inspanning van steeds te moeten op-
letteh. Niemand had haar mooi kunnen noe
men mooi kon men niet rijn met zoo'n
mond, maai een paar smalle do,.kere wenk
brauwen boven kleine diep.iggende donkere
oogen, die scherp .ifstaken tegen een weelde
van golvend blond haar, gaven roch iets aan
trekkelijks aan haar gelaat.
Toen zij de laatste armzalige huizen van de
stad voorbij waren, wendde Katya zich tot
haar met zulk een plotselinge beweging, dat
zij haar steelschcn onderzoekenden blik op\ing
„Die briefkaart, die u in de hand had", zeid«
zij met dc deur in huis valleed, „ik heb zonde»
het te willen het adres geziei. er\ den naam
Swigello gelezen. Zeg mij eens, vim u van
dien naam kent."
Panna Rudkowska school* onrustig heen en
iweer»
„Maar één persoon", wide zij haastig, rich
duidelijk bewust van het téera karakter van
zulk een onderwerp in dergelijk gezriscnap. En
zij liet er onmiddellijk op volgen„de ber
ken beginnen al te verkleuren."
Maar Katya bekommerde rich om geen ber
ken.
„Eén .persoon?"
„Ja, slechts één, en ik ken haar maar opper
vlakkig."
„Haar?" herhaalde Katya, met een bizon-
deren nadruk op het woor<i„Dus een vrouw?"
„Een jong meisje, nog erg jong, heel wat ja
ren jonger dan ik."
„En weet u ook of rij behoort tot da familie
der Swigello's, dievroeger op Lubynia
woonde?"
„Ja, natuurlijk,rij zijn de Swigello's van
Lubynia", antwoordde de- school juffrouw met
een tikje nationaal zelfbewustzijn.
„Zijn?" herhaalde Katya met hernieuwde
nadruk, „u zei toch, dat u er maar «en kende?"
„Ik ken er ook maar een, Kaximira Swigello,
maar zij haeft twee broers. Die heb ik nooit
gezien."
„In hoeverre waren rij familie van Stanislas
Swigello, die in d« Oekrsjina gevangen geno
men werd?"
„Zijn kinderen."
„Dus is hij getrouwd, toen hij uil Siberia
was teruggekeerd?"
„Ja, hij trouwde toen. Maar hij is gestorven,
evenals rijn vrouw. Alleen de kinderen rijn nog
in leven."
Langen tijd zwegen beiden, terwijl het rijtuig
zacht voortrolde.
„Verhaal me eeti\ hoe u met dat meisje
kennis heeft gemaakt", zei Katye ten slotte.
„Verhaal mij meeralles wat u omtrent de
familie bekend is."
Het was dezelfde dringend bevelende toon
ab tevoren en weer liet Panna Rudkowska riek
er door overreden.
„Het vaa in Juli", begon zij langzaam, ab
sprak ze met tegenzin. „Dc heb een tante in
Galicië, in Ooztenrijksch Polen. Ik ging mijn
vacantia bij haar doorbrengen, nadat ik reeds
de belofte had gekregen hier benoemd te zullen
worden wanneer het schooljaar begon. Zij woont
te MJeznny Daar maakte ik kennis met Kazl-
mirn Swigello. Zij geeft daar les op de school,
en hoewel de vacantie was begonnen, was zij
nog niet weg, rertrok intusschen toch later. Ik
vermoed, dat zij wachtte dat haar broeders
haar geld zouden zenden. Zij zou ze te Kraken
ontmoeten."
„Zijn rij er dan slecht aan toe?" vroeg Katya
met iets benepens in hoor stem.
De schooljuffrouw wierp weder een nieuws
gierigen blik, ditmaal met een spottend tintje
gemengd, naar haar ondervroogster.
„Natuurlijk. Ho© zou het ook anders kan
nen?"
„Wat doen haar broeders?"
„De oudste is Ingenieur te Kraken, de jongste
schildert. Ook de vader maakte schilderijen, na
zijn terugkeer rit Siberië, en schilderde enkel
Siberische toon eel en. Daar leefde hij van, naar
Kaximira tnij mededeelde, toen ik haar bij mijn
tante ontmoette. Zjj woont zeer stil te Miexany,
zoekt niemand op. Maar mijn tante heeft haar
vriendelijk geholpen toen zij eens riek was en
daarom komt zij soms bij haar. In den beginne
vond ik haarnu, tamelijk rit dc hoogte.
Maer toen rij hoorde, dat ik naar hier was be
noemd, begon rij mij te vragen en vertelde *U
mij de geschiedenis der familie. Ik beloofde
haar een prentbriefkaart van Lubynia te zen
den, dat zij natuurlijk nooit had gezien, en dat
was de kaart, die ik juist op de post wilds
doen, toen ik a ontmoette."
(Wordt fnvojgdj j'
