VERGEET NIET
R.A.I. TENTOONSTELLING
CHRYSLER
Draisma Valkenburg Levertraan
STAND 40
NIEUWSTE
AMERSFOORT
TEL. 780
DE EEMLANDÊD
Zaerdag 2ü Januari lyzu
kbeJaai gain o. >UÜ
BUITENLAND.
Medicinale Levertraan per vierk. flacon 60 cent.
A. v. d. WEG. LANGFSTRAAT 23
WILLEM GROENHUIZEN LANGESTRAAT 43 - TELEFOON 552
GOUDEN ZAK- EN POLSHORLOGES
ffLV:'.' -iv
OP DE
TE AMSTÈRDAM
TE BEZOEKEN
WAAR DE
AUTOMOBIELEN
WORDEN
CHRYSLER -
GEËXPOSEERD
R.A.I. TENTOONSTELLING
AMERSFOÖRTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pei 3 maanden voor Amersfoort f 2.10. per maand 0.75. per
- wce|t (mel gi atts verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/».
Binnealand tranco per post per 3 maanden f 3. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTRtKKNING 47910 TEl.KFOON INTERG 513
DIBETJEUR UITG EVER: J.VALKHOfT
PRIJS OER ADVERTENTIEN f *03 met inbegrip van een bewijsnummer.
flkf regel ffleö (0 25 Liefdadigheids- advtrtenflto voor da
helft van den prt)a. - Kleine Advertentlên .KEITJES bt| voorullbelallng 1-5 tegel)
50 cenl. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Ilcwljsnummet eitta 00J
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2*
SCHOOLSTRIJD IN
DUITSCHLAND
VEROORZAAKT HET CENTRUM
EEN RECEERINCSCRIS1S
GEEN BEVREDIGENDE OPLOSSING
B e r 1 ij n, 2 7 Jan. In dc onderwijscommis
sie uit den rijksdag is heden het voorstel dei
Duitschc Volkspartij, om in landen waar si-
multoanscholen bestaan, geen verandering n
den toestand tc brengen, met 15 tegen 13
stemmer aangenomen. Tegen stemden dc le
den van de D-nat. partij. Centrum, B. V. I*
en Ec. partij. Alle andere voorstellen werden
verworpen.
De regecring had vóór de stemming laten
verklaren, dat het» voorstel een wijziging in
de grondwet inhield en in het plenum oen
meerderheid van SA der stemmen zou eischen
Het besluit maakt volgens de opvatting in
centrumskringen oen verder bestaan der rc-
geerirgsccalitic onmogelijk Van deze zijde
wordt aan het nieuwsbureau dei verecniging
van Duitschc Dagbladuitgevers verzekerd, dat
het centrum zijn ministers uit dc regeeiing
zal terugnemen, indien de onderhandelingen
met de D V. P tusschen de eerste cn dc
tweede lezing niet tot een opheffing van het
heden genomen besluit zouden leiden.
Een bevredigende oplossing wordt
betwijfeld.
B e r 1 ij n. 2 7 Jan. Naar uit leidende een-
trumslezingcn verluidt, zal dc fractie-leiding
aan tien rijkskanselier verzoeken om thans een
duidelijke uitspraak uit te lokken over de
vraag of het het centrum neg mogelijk zal
zijn om in de coalitie te blijven.
Doze uitspraak denkt men zich blijkbaar al
dus, dat het centrum nog eenmaal aan do
Duitschc volkspartij drie scherp geformuleerde
vragen voorlegt cn wel betreffende par. 4 (do
confessioneclc scholen), par. 9 (dc quaestie
van he* geregel schoolwezen) en par. 2U
(de simultnan-scho'c*). Daarbij zullen waar
schijnlijk» nog enkele.-punten -komen, -zooals
par. 14. De Duitschc volkspartij zal deze vra
gen vermoedelijk mei wedervragen beantwoor
den
Het centrum is echter van plan, althans te
oordeelen naar de stemming, welke op het
oogenblik in" zijn leidende kringen hcerscht,
om zijn standpunt vpl te houden en te eischen,
dat zijn principieels opvatting strict wordt
doorgevoerd Het dieigement van terugtrek
king van zijn ministers uit de regeering dient
om dien eisch kracht bij te zetten. Daai nn»
derzijds door dc Duitschc v «11-spart ij ten
stelligste wordt verklaard, dot zij niet in staat
is om van haar eigen standpunt af tc wijken,
wordt de kans op oen bevredigende oplossing
voor >:»erst gering gehouden.
Het is nog een open vraag in hoeverre de
noodzakelijkheid om de beraadslagingen over
de begrooting !en einde te voeren, het tijdstip
der beslissing zal beïnvloeden.
De onderwijscommissie zal. zooals de za
ken thans slaan, zeker niet binnen de drie of
vier weken bijeenkomen.
Dc beslissende onderhandelingen tusschen
het centrum en dc Duitschc volkspartij worden
vcor de eerstvolgende dagen tegemoet ge-
HET CARDIFFSCHE DRAMA
DRISCOLL EN ROWLANDS
TERECHTGESTELD
ONTROERENDE SCENES
Londen, 27 Jan. (Telegraaf)- De protes
ten en petities zijn zonder uitwerking geble
ven; hedenmorgen om acht ujr is aan Daniel
Driscoll en Edward Rowlands, veroordeeld we
gens moord op den voetballer Lewis, het von
nis van dc doodstraf voltrokken.
Buiten de gevangenismuren had zich al
vroeg een groote menschenmenigte verzameld,
'ic door driedubbele stevige barricaden be
waakt door een sterke politiemacht, op veili-
gen afstand van dc gevangenispoort werd ge
houden. Gebeden werden gezegd, psalmen ge
zongen; beurtelings ging een Roomsch-Katho-
'ick geestelijke en een officier van het Leg-it
des Heüs de menigte in gebed voor. Tegen
acht uur maakte zich een diepe ontroering van
dc menigte meester. Vrouwen knielden op de
modderige straat, mannen ontblootten het
hoofd; velen snikten en een aantal vrouwen
en een man werden bewusteloos weggebracht
Op slag van achten, toen de gcvangenisklok
begon te luiden, viel een doodsche stilte onder
de aanwezigen, gevolgd door verontwaardigde
u.troepen. Vuisten werden naar de gevangenis
gebald cn een deel van de menigte hief een
lersch rebellcnlicd aan. Het aanplakken van
de officieele mededeeling op de gevangenisdeu
ren, dat het vonnis ten uitvoer was gebracht
en de wet haar loop had gehad, verwekte
nieuwe opwinding.
Ernstige demonstraties hadden evenwel niet
"Moots cn langzaam verspreidde zich de me
nigte.
De beide ter dood veroordeelden hielden
Mch goed tot het einde en toonden zich abso-
iuut niet onder den indruk. Nadat zij gister
avond een flinken maaltijd hadden genutt'gd.
werd hun gevraagd, cf zij nog een glas port
'.ouden lusten. Driscoll zeide meer voor oen
volle flesch port te gevoelen; dan zou hij ten
minste goed slapen. Aan zijn verzoek werd
voldaan. Voor hij zich ter ruste begaf, bracht
hij nog met opgeheven g'°s een toast uit op
den beul. Vanmorgen speelde hij nog een spel
letje kaart met zijn bewakers, tot de tijd voor
h- terechtstelling gekomen was
Geen der beide mannen, die nog" bij het
laatste bezoek van hun fnmi'ielodpn hun on
schuld hadden staande gehouden, legde eenige
verklaring of bekenteris af. Toen zij naar het
.schavot gebracht werden, vroeg Drisroll nog
-wen Rowlands de hand te mogen schudden.
Dit werd toegestaan en de mannen zeiden
elkaar vaarwel.
„Welke is dc mijne vroeg hij daarna,
doelende op de twee stroppen.
VWILLI-m UllULIinUlLLS^ JUWELIERGEDIPL.HORLOGEMAKER
GEVESTIGD 1885
DE RUSSISCHE OPPOSITIE
EEN BRIEF VAN Z1NOFJEF
EN KAMENEF
VOLLEDIGE ONDERWERPING
Moskou, 27 Jan. De JPrawda" publi
ceert een brief van Zinowjew cn Kumenew,
waarin zij verklaren, dat zij zich van dc groep-
Tiotzky, door hun volledige cn daadwerkelijke
onderwerping aan dc besluiten van het 15c
partijcongres afscheiden cn dat zij de actie
voor het oprichten van een nieuwe partij voor
verwerpelijk houden.
Zij zien af van verderen strijd tegen de par
tij en zullen bij hun daden slechts de besluiten
van het 15c partijcongres nakomen.
PAN-AMERIKAANSCHE CONFERENTIE.
Een verklaring namens de Amc-
rikaonsche arbeidersbeweging'.
Miami, 27 Jun. De voorzitter van de
Amcrikaonsche Federatie van den Arbeid heeft
een open brief gericht tot Hughes tc Havana,
waarin hij erklnnrt, dat de Amerikaanscho
arbeidersbeweging beslist gekant is tegen een
inmenging der V. S. in de binnonlandsche aan
gelegenheden van eenig Latijnsch-Ameri-
kaansch land.
TIEN JAAR NA DE ANNEXATIE VAN
BESSARABIË.
Protestartikelen in de Russi
sche pers.
Berlijn, 2 7 Jan. (V. D.) Naar aanleiding
van het feit, dat het 10 jaren geleden is, dat
Bessarabië door Ropmenië werd geannexeerd,
publiceert de sovjet-pers heftige artikelen. De
Izwestia schrijft, dat Rusland den „roof' van
Bessarabië nooit zal erkennen.
DE VEILIGHEID
EEN NIEUW DU1TSCH MEMORANDUM
BESLECHTING VAN GESCHILLEN
Het Duitsche gcznnttchap tc Praag heeft
gisteren aan Benesj, den voorzitter van het vei
ligheidscomité, het Duitschc memorandum doen
toekomen in verband met de veiligheidspro
blemen.
De tekst is gelijktijdig te Berlijn en Praag
bekend gemaakt. Het Duilsche standpunt is in
hoofdzaak dat, wanneer men de conflicten wil
vermijden die in het verleden zoo vaak tot
oorlog geleid hebben, alle staten zich bij ver
plichte arbitrage moeten aansluiten, en een
juridische formule vinden, die geen uitzonde
ringen toelaat.
De N. R. C.-correspondent te Genève meldt
Vandaag is in Gcnéve door het volkcnbonds-
secretariaat een nieuw memorandum over dc
veiligheidskwestie gepubliceerd, n.l het memo
randum van de Duitsche regeeringveiligheid
wil dc Duitsche regcering in de eerste plaats
verzekerd zien door de verbetering van het
huidige stelsel van vreedzame beslechting van
geschillen. Daar ligt voor haor de kern van
heel de kwestie. Militaire sancties kmen voor
haar pas in de allerlaatste plaats in aanmer
king Het oorlogsgevaar mag geen punt van
uitgang vormen, dat zou net zijn, alsof men bij
het bouwen van een huis met het dak zou be
ginnen. Zoo'ang er geen ontwapening is, twij
felt de Duitscher egeering ook aan de moge
lijkheid van een gemeenschappelijk gewapend
optreden bij eventueele vredesbreuk ontwape
ning zou echter zelf tot vermeerdering der vei
ligheid bijdragen.
ITALIAANSCHE KROONPRINS
GAAT OP REIS.
De Italiaansche kroonprins is van Rome naai
Tarente vertrokken om daar scheep tc gaan
voor een reis naar Afrika cn de Levant.
GIOLITTI SLUIT VREDE MET HET
FASCISME.
De 87-jarige Giolitti heeft in een onderhoud
met een medewerker van de Rivista Politic*
verklaard vede tc sluiten met het fascistische
regime „Wij liberalen", zeide hij, „hebben 'ij
dens de laatste jaren van ons bewind geen
stabiele regeering kun..en voi men, daai elk
kabinet ten gevolge van de evenredige verte
genwoordiging overgeleverd was aan de pres
sie der extremislisrhe partijen. Ik dank dc fas
cisten voor dc oorlog, dien zij tegen socialis
me en aanhangers tan Don Sturzo hebben ge
voerd, want deze beide pm tijen hebben mijr.
leven vergald". Op zeer heftige wijze liet G10-
litti zich ook ui* over politici zooals Nitti, dh
buiten de grenzen van hun vadprland kwaad
spreken van It«Iië. Voor dergelijke personen
heeft hij slechts verachting.
STERKE AARDBEVING
IN ZWITSERLAND.
Bern, 27 Jan Hedenochtend om 4 14
werd te B«*rn en te Bazel en tamelijk sterk.-
aardbeving waargenomen, die eenige seconden
aanhield cn zich van West naar Oost bewoog
Uit Freiburg wordt gemeld, dat ook daa»
gistermorgen vroeg een lichte oardbeving ge
voel 1 is
Volgens berichten uit Basel is ook daar jet»
dergelijks waargenomen. Lichte voorwerpen
vielen om Het duurde 3 seconden, waarbij eer
sterk suizen in dc lucht werd waargenomen In
't bijzonder ook in dc Zwitscrsrhe Jura zij..
golfvormigc bevingen waargenomen.
EEN RUSSISCHE PRINS GEBOREN.
Londen, 27 Jan. Prinses Anna LynsU.
de vrouw van den groothertog Dmnri. heelt
het leven geschonken aan een zoon De prin
ses is de dochter van een Amenkaanschcn
millionair, een lederkoopman.
HET RECHT DER VLAMEN
VERKLARING VAN EEN 1
WAALSCH SENATOR
VOLLEDIGE
HERVORMING GEBODEN
In den Belgischen Senaat heeft, bij de be-
h.\ndcling der begrooting van het ministerie
an justitie, senator Colonne, een Waal, over
Je behandeling van dc Vlamingen in het lege
tijden den oorlog, een getuigenis afgelegd,
wnarvoor alle Vlamingen hem zullen dank
weten, schrijft de „Standaard".
„In 1917 heb ik als kapitein van de week
herhaaldelijk de gelegenheid gehad om te
preken met soldaten, die het oogenblik af
wachtten dat zij voor den krijgsraad zouden
erschijnen of die gevoerd werden naar dc-
rschrikkelijke kerkers, die de tuchtcom-
pagnies op het Cezcmbre-eilnnd vormden. Duo»
was het uitschot van de wereld bijeen, zei men
'Jij mijn eerste bezoek o) heb ik begrepen, dat
nen overdreef, dat hier ontredderden wafen,
n opstand tegen dc wijze, waarop zij behan-
!cld waren geworden.
Zoover het in mijn mocht lag, stelde ik ze
u hc* gelijk voor de meeste punten hunner
stoffelijke eischen. Hierdoor won ik hun ver
touwen. Zij vertrouwden mij alles toe wat hun
•p het hart lag met een zoodanigen woorden-
Moed, dot ik hun moest zeggen: „herhaalt,
..iet zoo rop, ik heb moeite om u te verstuan*
k werd hun biechtvader in den verhevendstrn
in van het woord. Na ieder bezoek droeg ik
ten indruk mede dat, indien zij niet zoo on-
•needoogend waren gestraft geworden, veten
/.oover niet zouden geraakt zijn. De meesten
waren Vlamingen. Zij vertelden mij als in eer»
■itanie: „ik heb het niet verdiend" en ik kwam
tor de overtuiging, dal oversten, die niet goed
Sol Vlanmsch machtig waren, soms in de on-
nogelijkhcid hadden verkeerd dc waarheid tt
mtdekken. Vandaar het armzalig verval der
eroordeéfüen. Tc dezer zaak hebben de Vla
mingen het recht cn den plicht zich veel-
•ischend te toonen. Een volledige hervorming
s geboden."
ÖOARBEIDERS GEDOOD.
Ontploiïing in een pelrolcum-
raflinodcrij.
M a c m e y (Texas), 2 7 J o n Men vreest
dot er 60 arbeiders zijn omgekomen bij een
brand, veroorzaakt door een ontploffing, die de
Humble-olierafiinaderij alhier vernietigde.
willgo
WEERBERICHT 2S JAN.
Hoogste stand 774,5 te la Cortina.
vg Langste stand 738.7 tc Seydinfjord.
Verwachting tot den avond van
29 Januari.
vg Aanvankelijk matige tot krach- w
figc later meer afnemende Z. tol sZZ
Z. \V. wind, betrokken tot zwaar
Nv; bewolkt met waarschijnlijk eerst vg
Q regen en later opklarend, des
nachts veel, overdag iets zachter. •X
UIT DEN RIJKSDAG
JUSTITIEBEGROOTING AAN DE ORDB
RUMOERIGE TAFREELEN
B e r 1 ij n2 7 J a n. De rijksdogzitting var»
heden, waarin de beschouwingen over dc be
grooting van Justitie werden voortgezet, ein
digde temidden van opgewonden scènes.
Als eerste spreker had de afgevourdigdo
dr. Haas (democraat) scherpe aanvallen gericht
tegen de rechtspraak in politieke processen
die door den convmunistischen afgevaardigde*
Mvinzenberg, onder aanhaling van vele voor
beelden, nog waren versterkt.
Dc afgevaardigde dr. Pflegcr. (Beierscho
volkspartij) keerde zich in het bijzonder tegen
het democratisch voorstel tot het overdragen
van dc bevoegdheden der justitie van de lan
den aan het rijk.
In gelijken zin sprak ook do afgevaardigde
uit Hannover, Hampe, inzake die overdracht
van justitie aan het rijk.
Daarna kwam het bij de rede van den nntlo-
caal-socialistischen afgevaardigde, dr. Frick
(München), die amneslie verlangde voor
Tcchow, die aan den moord op Raihennu heeft
deelgenomen en voor Schulz en Tillesen, de
moordenaars van Etzberger. Hij wekte bij
links en bij de middengrepen een storm van
verontwaardiging, toen hij in aansluiting daar-
oan Erzberger een misdadiger noemde. Hier
voor werd hij tot de erde geroepen.
De communist Florin werd de zaal uit ge
wezen, omdat hij di. Frick een doortrapte schurk
noemde en deze belecdiging niettegenstaande
hij tot de orde werd geroepen, driemaal her
haalde. Het was daarna bijna tot een handge
meen gekomen, toen de communisiische afge
vaardigde, Bertz, de sprekerslribune besteeg
en een dreigende houding tegen de afgevaar
digde Frick aannam.
GOMEZ COSTA NAAR BELGIË,
B o r 1 ij n, 2 7 Jan. (V. D.) Naar uit Lissa
bon gemeld wordt, heeft de Portugeeschc re
gcering generaal Gomez Costa, die in Mei
1926 den opstand tegen dc regecring leidde,
•le keus gelaten tusschen verbanning of mili-
airen dienst in Afrika. Hij koos het eeiste,
cn is nu voornemens zich naar België tc be
geven
DE VEEMMOORDENAARS.
Hun begenadiging vrijwel zeker.
B er! ijn2 7 Jan. Gisteren heeft de Prui
sische minister van Justitie, Schmidt, in de
hoofdcommissie van den Landdag een verkla
ring afgelegd, waaruit met zekerheid kan wor
den afgeleid, dat luit. Schultz en de drie andero
in het veemmoordproces ter dood veroordeel*
den begenadigd zullen worden.
BOLIVIA EN CHILI.
Overdracht van een spoorweg^
verbinding met de zee au»
Bolivia.
Uit Valparaiso wordt gemeld, dat
.eed is voor de overdracht aan Bolivia vö
227 Eng. mijlen spoorweg, welke dc Boliviaan-
sche hoofdstad La Paz met de Chileenscha
haven Arica verbindt. De spoorweg was aan
gelegd en tot dusver geëxploiteerd door Chili.
MEINEED IN DUITSCHLAND.
Dr. Emminger, afgevaardigde van de Belgi
sche Volkspartij en oud-minister van
(ustitie, hoeft gisteren in dc commissie voor
justitie van den Rijksdag het woord gevoerd
->ver het artikel van het nieuwe Wetboek van
Strafrecht aangaande den meineed. Het nieuwe
ontwerp voorziet ook in de bestraffing van
diegenen die niet onder cede valsche verklarin
gen voor de rechtbank afleggen.
In Duitschland wordt vee! gezworen en dien-»
tengevolge ook veel misbruik van den eed ge
maakt. Spr. schat het aantal meineeden In
strafzaken op 20.000 en in civiele zaken op
35.000 per jaar, op een totaal van ongeveer
2.000.000 getuigen.
ROEMEENSCHE STUDENTEN
VEROORDEELD.
Boekarest, 17 Jan. Van de studenten
die terecht stonden wegens de verwoesting der
synagoge van Jassy zijn er vier tot 1 en 2
tot 2 maanden gevangenisstraf veroordeetd.
Twee veroordeelden verklaarden, dat zij een
hongerstaking zouden beginnen. Te Klausen*
burg begint een proces tegen een verder®
reeks studenten.
