DE WEGENWET
HENRI BRONDGEEST
HANDELS- EN KANTOOR
BEDIENDEN
HON-ZEEPFAQRIEtN-DE DUIF
yh-CHR-PLEINES-DEM DOLDER
NED. HANDEL
MAATSCHAPPIJ
NEDERLAND EN BELGIË.
Dc aard der nieuwe onder
handelingen.
De correspondent te Brussel der N. R. Ct
schrijft d.d. dezer
In een brief uit Nederland, door de Ann*
werpschc courant „Le Métropoie" gepubli
ceerd, wordt o.m. het volgende gezegd met
betrekking tot de opening van nieuwe onder
handelingen tusschcn België en Nederland
„Van een voorname personaliteit aan buitcn-
landsche zaken le 's-Gravenhage, welke goed
geplaatst is over den aard van de aanstaande
hervatting der onderhandelingen tusschcn Ne
derland en België te kennen, weten wij dat het
kanaalontwerp AntwerpenMoerdijk bij deze
onderhandelingen niet in aanmerking zal
worden genomen. Anderzijds bleek ons, uit
een onderhoud, dat wij hadden met den heer
A. Muss er t, secretaris van het NedcrJandscho
Actiecomité voor de herziening van het Ne-
derlandsch-Belgisch verdrag, dat men zich, in
de Haagsche diplomatieke kringen, een for
mule van eventueel accoord tusschen Neder
land en België op de volgende grondslagen
voorstelt1. onschendbaarheid van de Ncder-
landsche souvereiniteit op de Schelde 2. aan
vaarding der absolute souvereiniteit van den
Belgischen Staat met al de gevolgen van dc
opheffing van de Belgische neutraliteit en van
het verbod betreffende Antwerpen als oorlogs
haven met dit voorbehoud nochtans dat de
Belgische oorlogsschepen, varend op het Nc-
derlandsche deel der Schelde, onderworpen
zouden ziin aan dezelfde rcglementecring als
de ooilogsschepcn der andere vreemde na
ties".
AANVULLING VAN LEEMTEN
IN HET HUIDIGE STELSEL
DE TOLHEFFING
Een wetsontwerp is bi] de Tweede Kamer
ingediend tot vaststelling' van voorschriften
omtrent openbare wegen.
De strekking van dat wetsontwerp is niet
blijkens dc toelichting om in beginsel
met dc bestaande regeling te brekc-n. Waar
het huidige stelsel van decentralisatie een be
vredigende regeling bracht, bestaat geen grond
om daarvoor in de plaats te stellen één alles
omvattende regeling bij de wet.
Op menig ander punt intusschen bestaat
thans in het wegenrecht leemte of onzekerheid.
Zoo ontbreken de noodige wettelijke voor
schriften, die het ontstaan en te niet gaan
van de openbaa.heid der wegen behcerschen.
Welke gevolgen de openbaarheid medebrengt
voor dengen e, die krachtens privaatrecht
rechthebbende op den weg is, is nu onzeker.
In de gevallen, waarin de omstandigheid dot
e onderhoudsplicht van een openbaren wej_
bij een particulier berust, aan de verbeteringen
in den weg blijkt te staan, is dc overheid aan
gewezen op het treffen van een schikking met
de onderhoudsplichtigen, ten ware zij ervan
wil afzic-n hem aan de nakoming van zijn on
derhoudsplicht te houden. Tot afkoop dwin
gen kan zij den onderhoudsplichtige niet. Di
kracht van de leggers van openbare wegen
mist thans den onontbecrlijken wettel ijken
grondslag'. De materie der tolheffing behoeft
noodzakelijk wijziging om te komen tot gelei
delijke afschaffing van tollen. In de praktijk
bleek dc wenschclijkheid van een weinig om
slachtige regeling, teneinde te geraken tot ont
eigening van openbare wegen zelve en van den
rond, benoodigd voor den aanleg en de ver
betering van die wegen.
Zonder onnoodig ingrijpen in het bestaande
moet de wetgever de leemten aanvullen. Het
stelsel der voorgestelde regeling is daarmede
gekenschetst.
EEN TOONEELLOOPBAAN VOL
WISSELVALLIGHEDEN
ALS HANDELSMAN GEËINDIGD
DRUKKERSWEEKBLAD.
Het Kerstnummer voor 1923.
In het Drukkersweekblad van 9 Juni 1923
w.oidt dc aandacht gevraagd Voör het aan
staande Kerstnummer voor 1923. Een be
kend en bekwaam sierkunstenaar heeft toe
zegging gecl'.ian den omslag te zullen tceke-
nen, dc directie van een der eerste zincogra-
fische inrichtingen bood aan de clichés doni-
voor te leveren en een bekende papierhande
laar, die zeer goed gesorteerd is, zei„U
mag bij mij het mooiste komen weghalen.
Verder worden c-r meerdere prijsvragen uit
geschreven, aile betrekking' hebbend op 'net
drukkersweekblad, waaraan kan worden deel
genomen doorgeorganiseerde werkgevers
en werknemers in het boekdrukkersbedrijf
vakscholen en studieclubs, kunstnijverheid*
scholensierkunstenaars. Onderscheidene
pi ijzen worden beschikbaar gesteld.
Het doel van het kerstnummer is om het
publiek tot het gebruik van mooi uitgevoerd
drukwerk op tc voeden. Daartoe wordt een
beroep gedaan op den steun van velen, die
ren medaille, künstvoorwei p of luxe ge-
brritjksartikcl willen beschikbaar stellen. De
gevraagde steun is meer van moirbclcn, aan
van matericclen aard.
CONGRES VOOR OPENLUCHTSCHOLEN
Op 22 en 23 Juni in Amsterdam.
Den 22sten en 23sten Juni wordt tc Amster
dam een congres voor Openluchtscholen ge
houden.
Dc wethouder voor het Onderwijs, de heer
Th. Ketelaar, is eerevoorzitter van het congres,
terwijl de heer Klaas de Vries eerste voorzitter
is. Tal van vcrcenigingen, afdcclingen van lan
delijke bonden, vele particulieren cn gemeen
tebesturen gaven zich op lid van het congres
Vrijdag 22 Jtmi heeft de opening van het
congres en dc daaraan verbonden tentoonstel*
ling plaats.
De volgende onderwerpen zullen behandeld
wordenVooizorg-Nazorg, door J. A. van
ZutphenOverzicht van het openluchtschool
wezen in buiten- cn binnenland, door B. H.
Sajet, artsDe dag-openluchtschool, door dr.
L. Heijermans. De heer J. Wagner, hoofd van
de Eerste Ncd. Buitenschool te 's-Gravenhage,
zal ditzelfde onderwerp behandelen. Dr. M. D.
Horst, diiecteur van den Geneeskundigen
Dienst Dienst tc Leiden, spreekt over Open
luchtscholen ook noodig voor zwakke kinderen
in kléine steden en op het platteland? Mevr. dr
van Dorp spteekt over: Openluchtscholen aan
sanatoria.
Des Zaterdags, op den tweeden congresdog,
zol dr. R. P v. d. Kastccle spreken over
Openluchtschool met internaat. Dr. N. I. Hey-
broek heeft tot onderwerpOpenluchtscholen
ook voor normale kinderen. Dc heer H. J. Luy-
ting spreekt over Het onderwijs en de licha
melijke oefeningen aan openluchtscholen. De
heer Ed. Polak zal spreken overDe taak van
de overheid ten opzichte van de openlucht-
school, terwijl ten slotte dc heer W B. Note-
boom zal behandelen De noodzakelijkheid van
de landelijke vereeniging. (.Tel.)
Reeds gcruimen tijd verzet zich de openbare
mcening tegen de w egtollen, die thans hinder
nissen vormen, welke niet te onderschatten
bezwaicn opleveren voor het vrachtvervoer,
zoowel als voor het toerisme.
Alle bestaande tollen echter terstond te doen
vervallen is noch mogelijk, noch gewenscht.
Immers indien zulks zonder vergoeding van
schade zou geschieden, zou daarmee groote
onbillijkheid plaats hebben, en, zou het tegen
schadeloosstelling moeten geschieden, zoo
zouden daardoor niet eens de middelen kun
nen worden gevonden.
Echter beoogt het ontwerp wel te bevorde
ren, dat de tollen geleidelijk tot het verle
den zullen gaan behooren.
Immers vooreerst bepaalt het, dat geen tol
heffingen van kracht zijn dan die, welke vóór
dc indiening van het voorstel tot deze wet zijn
ingesteld. Daarmede is reeds aan de voort-
oekering van het euvel paal cn perk gesteld.
Voorts wordt een regeling met betrekking tot
dc opheffingen van die tolheffingen voorge
steld, die niet reeds uit cenigen hoofde kunnen
worden voorgesteld. Kunnen zij dit wel, dan is
hun bestaan in handen van het administratief
gezag, dat steeds omtrent dc wenschelijkheid
van hun afschaffing of voorloopigc instand
houding zal kunnen beslissen.
De niet opzegbare tolheffingen zullen bij
Kon. besluit, provinciale verordening of ge
meen tc-r erordening onder goedkeuring \an do
Kroon vervallen kunnen worden verklaard te
gen schadeloosstelling, door den rechter te
bepalen.
Wanneer een besluit tot vervallenverklaring
van een tolheffing wordt genomen, wordt te
vens het onderhoud van den weg, waarop de
tol werd geheven, onderscheidenlijk ten loste
van het Rijk, dc provincie of de gemeente ge
bracht. Komt de thans voorgestelde regeling
tot stand, dan is het vraagstuk van de afschaf
fing der tollen tot een eenvoudige financiecle
quacstie herleid, n.l.wie zal dc kosten voor
afkoop dragen Omtrent dit laatste schijnt
het vastleggen van bepaalde regelen niet aan
gewezen. Het is niet in ieder geval van te
voren tc zeggen, wie bij een bepaalden weg een
zoodanig belang hec-ft, dat hij billijkheidshalve
de kosten van afkoop zal moeten dragen. Vol
staan kan worden met aar. de corporatie, die
met betrekking tot het onderhoud moet wor
den geacht in dc plaats tc kunnen treden van
een tolgemachtigde, een weinig omslachtig
middel aan de hand te doen om de tollen te
doen vei vallen. De schadeloosstelling zal veel
al niet zco groot behoeven te zijn, in aan
merking genomen, dat den ondcrhoudplichti-
gen tolhcffcr een uilkeering in vei band met
de bevrijding van den onderhoudsplicht kon
woiden opgelegd.
In enkele gevallen zullen zich moeilijkheden
voordoen, namelijk daar, waar hooge topop-
brengsten worden genoten. Doch het schijnt
aangewezen, dat de publieke lichamen alsdan
trachten elkaar de hand te reiken. Ook irit de
opbrengst van dc Wegenbelasting zal bijge
dragen kunnen worden.
De datum van inwerkingtreding dezer wet
zol bij Kon. besluit worden bepaald.
BRONDGEEST IN „DOLLE HANS"
WEESINRICHTING NEERBOSCH.
Het jaarverslag.
Het jaarverslag van de Weesinrichting over
1927 begint met een herinnering aan de vele
beslommeringen, ontstaan door de wisseling
van de directie der inrichting.
Het aantal verpleegden bedroeg op I Jan.
'27 453opgenomen werden 40vertrokken
zijn 76 kinderen. 32 jongens werden geplaatst
als vakarbeiders, 15 meisjes als dienstboden.
Het verslag noemt de namen van leden die
heengingen en van hen die kwamen, zoowel in
bestuur als op de werkplaatsen der stichting.
De „Nccrboschcent" bracht in 1927 13092.37
aan. Aan het onderwijs werd een „vervolg
cursus" toegevoegd. Een nieuwe bakkerij werd
gebouwd geheel voldoende aan de hdendaag-
schc cischen.
Dc boerderij beschikt over 30 melkkoeien, 5
kalveren, 3 paarden, voorts schapen en varkens.
De gezondheidstoestand aan de inrichting is
gunstig te noemen3 sterfgevallen kwamen
voor130 patiënten werden opgenomen met
totaal 1645 verpleegdagen tegen 3838 in 1926
De rekening sluit in ontvangst en uitgaaf
met 203.873.
Henri Brondgccst, aan wicn wij reeds een
korte biographic wijdden, is den 16cn October
1867 to Cheribon op Java geboren en werd in
zijn jeugd naar het moederland gezonden, om
opgeleid te worden voor officier, met welk doel
hij de Kon. Militaire Academie te Breda be
zocht. Den 30eri Juli 1888 werd hij tot 2en
luitenant der cavalerie bevorderd en kwam hij
in garnizoen bij hel 3e reg. huzaren te 's Gra-
venhage.
Steeds heeft Grondgeest een onweerslaan-
baren drang gevoeld, zich aan dc tooneelspcel-
kunst te wijden. Toen hij dan ook in 1890
meerderjarig werd, was zijn besluit genomen.
Hetzelfde jaar reeds debuteerde hij, en we
met Julia van Lier in het Grand Ihéatre-gczel*
schap als de hertog De Bligny in „De Industri
eel van Pont-Avesnes". Zijn debuut had plaals
te Puimerend. Tegelijkertijd met z'n eerste
emplooi nam hij dc functie waar van secretaris
van het Grand Theatre, welke functie hij ge
durende een achttal maanden vervulde.
In 1892 verliet hij het gezelschap Van Lier,
om zich aan te sluiten bij den „Tivoli"-schouw-
burg te Rotterdam. Daar speeld.c hij zijn eerste
rol van beteekenis, n.l. Max in „Professor
Crampton", met Willem van Zuvlen in de titel
rol.
Na een jaar het emplooi van jeune premier
te hebben vervuld, verliet hij dc directie De
Vos en Van Korlaar en ging hij over naar „Het
Nedorlandsch Tooneel'' te Amsterdam. In '94
verwisselde hij Amsterdam opnieuw met Rot
terdam, waar hij een engagement had aange
nomen bij de Verecnigde Rotterdamsche Too-
p.cclistcn, directie Le Gras en Haspels, aan
welk gezelschap hij ook verbonden bleef, toen
de directie in honden kwbm van den heer P
D. va li Eysden.
Een ieder zal zich herinneren, #egt de Tel.,
welk een gewaardeerde kracht Brondgeest bij
dit gezelschap was. Welk emplooi hem ook
werd toebedeeld, steeds speelde hij met cene
accuratesse, welke bewondering afdwong. Hij
gaf er met -Alida Klein de Princivale in „Mon
na Vanna", creëerde er „Oud-Heidelbcrg" met
mevr. van Eysden, speelde den prins in „Op
standing".
Zijn lievelingsrollen waren echter steeds dc
jonge, modern dramatische, militaire en aris
tocraten-rollen .en met dezj? behaalde hij dan
ook zijn meeste succes.
Het aantal rollen, waarin hij schitterde, was
legio. Toch had hij zijn ideaal nog niet bereikt.
Zijn ideaal was steeds een eigen gezelschop te
forraceren; dan eerst zou hij zijn vleugels breed
kur.nen uitslaan, don eerst zóu hij zich in waar
heid geheel kunnen geven.
Echter, de enge grenzen van ons vaderland
bleken voor hem, na ettelijke pogingen, een
beletsel. En daarom kwam hij op het denkbeeld
in zijn geboorteland, Indic, de zegeningen der
modernp tooneclspeclkunst te brengen. Brond
geest is dc eerste geweest, die. het waagstuk
aandurfde, met een volledig gezelschap Indië
te bereizen. Zijn eerste tournee was dan ook
een enorm succes. En dit succes, was t, dat
onderen er toe bracht, ook hun geluk in „Tro
pisch Nederland" te beproeven.
Toen Brondgeest na zijn tweede tournee in
Indië weer in Holland terug was, verzamelde
hij al zijn energie. Zijn plan, een Haogschcn
schouwburg in de Parkstraat te bouwen, gaf
hij niet op. In afwachting stichtte hij het Re-
sidentie-Tooneel. Weldra echter moest hij een
voorstel van de hceron Van Lier aannemen,
bij wie hij in het Grand Théatrc als eerste ac
teur en regisseur optrad. Een ernstige ziekte
onderbrak deze werkzaamheid. Na zijn herstel
trok hjj weder naar Indië, waar hij o.a. als
gast met het Verkade-ensemble optrad.... en
zijn diploma als vlieger, onderwijl behaald,
benutte.
Over Japan en China keert lui terug noar
Europaeen engagement bij Heijermans
volgde. Dc oorlog brak uitmobilisatie. Daar
na speelt Brondgeest bij Royaardsdc^ rol
die er hem het liefst was „Dolle Hans is
tevens een van zijn beste geworden.
In 1917 viert hij zijn vijfentwintigjarig too
neel jubileum met een groolc opanluchtopvoe-
ring van Salomé te Amsterdam in het
Stadiondaarna veis hij weder, als gast of
met eigen gezelschap, viert met Marcelius
Emonts' „Geuren" zijn dertigjarig jubileum
—maakte een nieuwe lange ziekteperiode door
heeft plannen voor de opvoering van „Het
Mirakel', bereidt een tournee met mevr. De
Boer naar Indië voor en zet ten slotte dc
voorbereiding ineen van zijn ideaal, „een vost
tooneel in Indië. Na de ofscheid-svoorstellin
gen met „Dolle Hans" vertrekt hij dan in
1925 opnieuw naar Insulinde, zonder dat zijn
plannen slagen mochten cn om niet meer
terug te keeren.
Zijn rollen zijn even afwisselend en veel
soortig geweest als zijn levenslooper mogen
jiog" genoemd worden die in f#Bunbury"f
Dr. Rank in .„Nora", Bernstein's „Dief", ,,Po-
marius", „La Rafale", Napoleon in „Mme
Sans Gêne", „Mortgodin", e.a.
Li de N. R. Ct. lezen wij nog
Bij de ontvangst van de tijding, dat Henri
Brondgeest in zijn geboorteland plotseling"
is overrleden, gaan onze medelijdende gedach
ten in weemoed terug naar een dróevigen
tooneelavond, kort voor zijn laatste vertrek
naar Ncderlandsch-Indië. Zwak nog, na ernsti
ge operaties, had Brondgeest het was 11
Februari 1925 in den Tivoli Schouwburg- te
Rotterdam moedig en fier zich gesteld in
het zivaar gareel van weer te moeten toonceï-
spelen cn meer dan dathij had het ge
wenscht en die taaie wil had zijn laatste
kracht ©pgezwiept. Hij vervulde dc zware rol
van. den ritmeester in Strindbcrg's Vader
cn wist te boeien, al moesten we aldoor den
slechten staat van zijn gezondheid constatee-
rcn. De afsch'eidsstemming drong zich nij
pender op don bij een vaarwel alleen voor
een nieuwe tournee naar de Oost.
En toch, nauwelijks was hij te Batavis, of
zijn altijd optimistische plannen kwamen los.
Had hij de oude vitaliteit herwonnen Nu
eindelijk zou hij uitvoering geven aan zijn
long gekoesterd denkbeeldd van «en toneel
gezelschap, waarvan de helft in Indië en de
andere helft in het Moederland zou optreden,
om dan te wisselen en de wederzijdschc er
varing te doen strekken ten bote van do too-
neelkunst hier en in enze koloniën. Brond
geest droomde van artistiek succes en durfde
geldelijke winsten in het uitzicht stellen. Doch
ook deze plannen, als vele in zijn bewogen
leven, zijn mislukt en het laatste bericht on
langs luidde, dat hij het tooneel, zijn groote
liefde, voorgoed had vaarwel gezegd en in
den handel was gegaan. Bij het dertig-jarig
toonecljubileum van Anna Kloasen heeft Ge
rard Vrolik zijn rol als Nopoleon in Mada
me San s-G ne opgenomen. In ,,den han
ded"rcculer pour mieux sauter En nu
heeft censkleps dc dood het cindo gebracht.
EEN AUDIËNTIE MET MINISTER
SLOTEMAKER DE BRUINE
Dezer dagen hadden de hoeren C. J. A. Smit
Jr. en H Schutjes, voorzitter en secretaris van
den Algemeencn Nederlondschen Bond van
Handels- en Kantoorbedienden eene audiëntie
met den minister van Arbeid, Handel en Nij-
erheid.
Dc delegatie bracht in de eerste plaats naar
oren de rechtspositie der hoofduibciders, zoo-
Is ze op het Rechtspositie-congres van den
Bond is behandeld; ze wees op de urgentie de**
punten in verband met de gewijzigde be
drijfsomstandigheden cn dc mentaliteit der pa
troons.
Bescherming der oudere bedienden is noodig,
.Ex., onderschrijvende de meening der dele
gatie, dat de uitwerking van dc onderwerpen
opzegtermijnen en schadeloosstelling allereerst
tot de competentie van den minister van Justi
tie behoorde voor een afzonderlijke pensi
oenwet stond het wellicht iets anders stelde
zich voor zo met zijn ambtgenoot van Justitie
bespreken, terwijl ook de delegatie ecne
audiëntie zoude aanvragen, waarin tevens het
vraagstuk der concurrentie clausule zoude wpr**
don besproken.
Ten aanzien van dc provisie-reizigers be
klaagde zich de delegatie over de moeilijkhe
den, deze onder de ongevallenwet en de invn-
liditeits- en ouderdomswet te doen vallen.
De minister verklaarde zich gaarne bereid te
trachten een bevredigende oplossing ook voor
de provisiereizigers, die werknemer zijn, tc vin
den.
Ter zake het verzoek om opname in don Mid
denstandsraad, deelde de minister mede, dal
dit buiten Z.Ex. competentie stond, omdat de
Middcnstandsraad geen Rijkscollcgc is, doch
ingesteld door de Middenstandsbonden, die la
ter dc erkenning' van dezen Rand hebben ge
vraagd en verkregen, waardoor hij voor som
mige gevallen wordt geraadpleegd.
Ten slotte stelde de delegatie den minister
de vraag, of verwacht mocht worden, dat de
winkelsluitingswet en de arbeidswet voor win
kelbedienden, overeenkomstig Z.Ex. mededee-
ling in dc Tweede Kamer, op I Januari 1929
zouden worden ingevoerd. De minister ant
woordde, dat het ontwerp winkelsluitingswet
zeer spoedig bij de Tweede Kamer zou worden
ingediend.
Op verzoek van den minister had de delega
tie daarop een onderhoud niet Mr. H. W. Groe-
neveld, chef van de afd. Arbeidsverzekering ter
zake dc positie der provisiereizigers. Mr. Groe-
neveld verklaarde zich bereid den minister in
overweging te geven, een circulaire over de
controle aan de Raden van Arbeid te zenden,,
mede in verband met dc loonlijsten voor dc
Ongevallenverzekering.
GENèVE—OVERZEE VIA KOOTWIJK.
De reeks uitzendingen gisteren
besloten.
De berichtgever te Genèvc van het Hbld.
seinde gisteravond:
Do reeks draadlooze uitzendingen van den
Volkenbond via Kootwijk naar overzeesche ge
bieden is heden besloten. Het Volkenbonds-
secretariaat hoeft de medewerkers aan deze
proeven en in het bijzonder de adminstrutie
van den Nederlandschen telegraaf- en telefoon
dienst, het radiolaboratorium te Den Haag, het
personeel van den zender te Kootwijk en dc
luisteraars, die rapporten inzonden, dank be
tuigd. De proeven hebben doen zien, dat de
overbrenging van het gesproken woord uit
Genèvc naar de overzeesche gebieden mogelijk
is. De rapporten die uit het MiddellanJsche
Zee-gebied en Nederlandsch cn Brilsch-Indië
werden ontvangen, noemen de ontvangst „mid
delmatig tot uitstekend". Een aantal Ne.der-
landschc stoomschepen en luisteraars heeft
waardevolle rapporten aan den Volkenbond
toegezonden.
De proeven zullen vermoedelijk over zes
maanden hemt worden.
ij VOORWAARDEN OP AANVRAAG, j
In dc heden gehouden algcmccije vergade
ring werd het verslag uitgebracht omtrent den
toestand der Nedcrlandschc Handelmaat
schappij en hare handelingen gedurende het
boekjaar 1927.
Wij ontleenen hieraan het navolgend
Het afgeloopen jaar was zoowel op politiek
als op economisch gebied rijk aan belangrijke
ebcurtenissen. In politiek opzicht droeg het
echter slechts weinig positiefs bij tot oplossing
van dc vele nog steeds bestaande moeilijke
vraagstukken. Evenmin als de politieke gebeur
tenissen, werkten die op economisch gebied
eraan mede den weg voor het bedrijfsleven te
effenen. Voor ons land in het bizondcr was
1927, zoo niet over de geheele lijn, dan toch
wel grootendeels een gunstig jaar, waarin o.a.
de geldmarkt bijna onafgebroken ruim was,
zoodat credict voor goede zaken alleszins vol
doende en niet duur verkrijgbaar was. Voor de
hier te lande geen emplooi vindende middelen
bestond in het buitenland veelal gelegenheid tot
loonendc uitzetting. Zeer duidelijk trad aan den
het verlangen naar een zich economisch
en politiek rustig ontwikkelend Indië cn het
besef, dat dit slechts onder een krachtig be
stuur bereikbaar is. Daar do fluctuaties der wis
selkoersen als gevolg van de vorderingen op
het gebied der stabilisatie binnen engere gren
zen beperkt bleven, nam de speculatie af en
trad de normale valutahandcl meer op den
voorgrond.
Volgens overeenkomst met den staat der
Nederlanden werden voor rekening van den
Staat aangevoerd 5859 colli kinabast, 82 ba
len coca, 1251 kisten jutta-percha en 945 kis
ten terpetijn, terwijl verkocht werden 4837
colli kinabast, 29 balen coca, 171 kisten jutta-
pcrcha en 473 kisten terpentijn. De cultuur
zaken en particuliere consignaties omvatten
suiker (incl. Surina) tabak, koffie, thee, rub
ber en diverse producten.
De economische toestand van Nedcrlandsch-
Indië was in het afgeloopen jaar zeer bevre
digend, hetgeen o.m. le danken is aan den be
vredigenden oogst van het meerendeel der
landbouwproducten en aan de gunstige prij
zen, die over het algemeen konden worden be
dongen. Vooral de zeer ruime rijstoogst op Ja
va had een gunstigen invloed op de koop
kracht der bevolking. Als gevolg hiervan be
stond voor de voornaamste invoerartikelen
goede vraag, wuardoor de impoithandel zich
eenigermate kon herstellen. De Jnvasuikevpro-
ductie bedroeg in 1927 ruim 2.359.000 ton.
De resultaten van de thnccultuur warén we
derom bevredigend. De rubbercultuur heeft in
het afgeloopen jaar over het algemeen voor de
producenten gunstige resultaten opgeleverd,
niettegenstaande dc weinig opgewekte stem
ming, waarin de markt meestentijds verkeer
de. Dc koffiecultuur leverde in 1927 belangrijk
ruimere oogsten dan het vorig- jaar, toen dé
productie weinig- bevredigend was. De kwaliteit
van de krossok-tabak uit oogst 1927 was be
langrijk beter dan die in de beide voorafgaande
jaren. De prijzen waren over het algemeen be
vredigend. De aanplant van Dcli tabak werd
over het algemeen onder gunstige omstandig
heden in den grond gebracht. Men heeft goe
de verwachtingen van de kwaliteit. In de wijze
van overname van kinabast door dc fabrikan
ten te Amsterdam, en van den verkoop van
kinine kwam in het afgeloopen jaar geen wij
ziging". De met de voornaamste voedingsgewas
sen beplante uitgestrektheid op Java cn Ma-
doeva was in 1927 ruim 560.000 bouw grooter
dan het vorig jaar, waarvan 191.000 bouw
door den rijstbouw in beslag werd genomen
De met mais beplante oppervlakte bedroeg
2.720.000 bouw, of 40.000 bouw minder don
verleden jaar. De productie van copra was
nog geringer dan in 1926. De handel in zwarte
peper beperkte zich tot transacties tusschen
•pkoopers cn exporteurs. De handel in witte
peper had niet veel tc bcteekenen.
De oogst van kapok beantwoordde niet aan
de aanvankelijk gekoesterde verwachtingen. De
markt voor tapioca producten verkeerde go-
ruimen tijd in flauwe stemming. De handel in
grondnoten was van meer beteekenis don het
vorig jaar.
Het jaar 1927 heeft zich voor de Straits
Settlements en de Malcische Staten in tegen
stelling met de voorafgaande jaren geken
merkt door een rustig" verloop. Voor Britsch-
Indië was het jaar 1927 niet benaold ongunstig
in tegenstelling uiteraard met China. Voor Ja
pan was het jaar 1927 een tijdperk van fi-
nancieele depressie.
De Balans per 51 December 1927 sluit met
een bedrag van f 598.476, 265.05, terwijl de
winst- en verliesrekening sluit met een bedrog
von f 17.220.281. 85. Het voordeelig saldo
dezer rekening bedraagt /3.654.7'25. 65,
