B. MIE WEG DE EEMLANDÉU BUITENLAND. A. a VAN NSEUWKERK „DE PORCELEYNE FLES" 'I Keitfe zoekt Groot en klem Keltje wil Redder zijn Jongeristruien Woensdag 15 Augustus 1828 BUITENLANDSCH OVERZICHT DE DOOD VAN RADITSJ Belangrijke redevoeringen Complete Woninginrichting. Vertegenwoordiger van de Delftsche Aardewerkfabriek GEDUCHTE BRAND Reusachtige schade ZUID-SLAVIE'S CRISIS Het parlement op reces TWEE ITALIANEN AANGEHOUDEN Een schietpartij te Luik RAMP IN CHINA Vermoedelijk honderden dooden 27e Jaargang No. Firma EV1. A. RamseSaarj ë.rommsstr. 4-6-8 Lanjestr. 52 waircsaff f ©.SO. KOFNO CONTRA WARSCHAU Litausche uitvluchten? DE DOOD VAN TSJANG TSO LIN Een Britsch oordeel - ;T: Mïlf AMERSFOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75. per 1 week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/* Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513 DIRECTEUR-UITGEVER! J.VALKHOrf PRIJS DER ADVERTENTIEN van 6—4 regels t 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f0.25. Llefdadlgheids-ndvcrtentlin voor dj helft van ccn prijs. Kleine AdvertcntlJio „KEITJES" bu vooruitbetaling l5 regela 50 cent, elke regel meer 10 cent, drlemnnl plaatseD t l.Bewijsnummer extra 0.05 BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL 2" Dc Fransche manoeuvres in hel Rijnlund. De deelneming der Engelsche ruiterij. De Britsche luchlmanoeuvrcs. Op het oogenblik worden er in het Rijnland, dus op Duitsch gebied, Fransche manoeuvres gehouden. Men zou zoo zeggen, dat dit niel van bizonder fijnen tact getuigt, vooral niet, dooi binnen enkele weken Kellogg's vredes- pact, dat den oorlog in den ban doet, zal worden geteckcnd en er ook nog zooiets als het vei drag van Locarno bestaat. Wot echter vooial de aandacht heeft getrokken, is do om standigheid, dat aan deze oefeningen in 't be zel te gebied van Duitschlond ook door Er.gel- sche ruiteiij deel wordt genomen. Niet iedere Brit kon zich met dit gebaar vereenigen. Zoo- als men in het middagblad heeft kunnen lezen, wordt het gemeenschappelijke der manoeuvres dooi dc Manchester Guardian ten scherpste gegispt en de strekking van 't betoog der 'libe rale Engelsche krant is, dat de schijn wordt ge wek 1, alsof er met betrekking tot dc Britsche politiek een koerswijziging is ingetreden en Engeland weer terugkeert naar het oude systeem, dat door Locarno uit den weg leek te zijn geruimd. Teekent zich oen Engelsch-Fran sche somenwerking, duidelijker dan tot dusver af? Het Engelsch-Fransche vlootvergelijk schijnt in deze richting te wijzen en ook de hcudir.g van Engeland met betrekking tot Kel logg's anti-oorlogsvoorstellen, waarbij Groot- Bi il&nnië het Fransche standpunt recht liet wedervaren, kan als een aanduiding in dezen gets; worden opgevat. Lang niet alle Engelsche bladen doelen dan ook de opvattingen van de Manchester Guardian en de Morning Post maakt dan ook opmerkingen, die daar lijnrecht tegen ingaan Dit blijkt vooral uit dc volgende- passage: rGroot-Britannië en Frankrijk gaan ermee door het Rijnland op grond vap 't verdrag van Veisailles bezet te houden en gemeenschappe lijke handelingen der beide legers zijn natuur lijk wcnschelijk. Het moge prijzenswaardig zijn zelfs de gebeurtenissen van 19141918 tc willen vergeven, maar het is onmogelijk zc tc vei goten." Komt hier niet ccn flink restje oorlogs psychose om den hoek kijken? Maar hetzelfde blad toont nog op andere wijze welke geest haar lezers bezielt. Zooals men weet, zijn gis teravond boven Londen de luchtmanoeuvres begonnen, die in grootschcn stijl zijn opgezet: aclïi en dertig luchteskaders met zoo'n driehon derd vliegtuigen, benevens de actieve en reserveformaties der vercenigingen tot afweer van luchtaanvallen nemen daaraan deel. Deze manoeuvres zullen tot het einde der week du ren. Zooals dat de gewoonte is bij soortgelijke oefeningen, is een algemecne oorlogstoestand sengenomen, die luidt: ,,Oostland valt Wcst- lsndyoan". De Morning Post nu schrijft: „Onze oude vriend Oostland wordt onrustig Hii gevoelt de noodzaak eener economische expansie. Hij is cr angstvallig op bedacht zijn vroegere nederlaag te wreken. Hij wil van zijn weg het eenigc beletsel voor zijn wereldheer schappij verwijderen. Hij bevrijdt zich van de beperkingen, die hem de Volkenbond of de geest van Locarno indien hij althans dezen geest in zich heeft opgenomen op'cggon en heeft den oorlog aan Westlnnd verklaard Dt Londensche correspondent van de Köl- nischc Zeitung vraagt zich naar aanleiding van het bovenstaande af welk goed doel ermee ge diend kan worden om weer voor den dag te komen met den woordenschat uit den tijd der ergste oorlogspsychose wanneer men hier met scherts heeft te maken, dan is hij van slecht al looi en geschikt om misverstand te wekken Wanneer de Morning Post don bovendien nog schiijft over het aigemeen meer vertrouwen tc stellen in de krachten, die op het oogenblik manoeuvres houden dan is het Kcllogg-pact, dat het blad in één adem met den Volkenbond en her verdrag van Locarno noemt, dan wor den aldus de correspondent slechts de v0n liberale Engelsche zijde geuite inzichten bevestigd, dat cr nog heel wat arbeid in Enge land moet worden verricht, voordat uitgebreide kringen zich vrijgemaakt hebben van de oor logspsychose en den weg hebben gevonden naar oen nieuwe wereldopvatting. DE BRITSCH-MEXICAANSCHE ARBITRAGE Zimmcrmann te Mexico City. Gisteren is mr. A Zimmermann. de voorzii- ter van de Britsch-Mexicaansche arbitrage commissie, die de Britsche eirchcn inzake door de revolutonare bewegingen geleden schade zal behandelen, te Mexico City aan gekomen. HET COMMUNISME OP MALAKKA. Compromittcczendo bescheiden. Uit Singapore wordt gemeld, dat bij het proces tegen een Chinees, die erven beschul digd werd in het bezit te zijn van opruiende geschriften, werd de aandacht gevestigd op eer aantal merkwaardige documenten, waai- in de beginselen z.ij neergelegd vooi het voe ren van communistische propaganda in Mo- lakka DE WERKING VAN DE VESUVIUS. Berlijn, 14 Aug. (H. N.) Uit Rome wordt aan de bladen gemeld, dat de werkzaam heid van den Vesuvius onverminderd voort duurt. Uit een nieuw ontstanen krater vloeit voortdurend Java, waardoor het Infernodal reeds voor is bedekt. Voortzetting zijner politiek De correspondent der N. R. Ct. tc Praag verneemt uit Agram De club van afgevaardigden der Kroatische boerenpartij heeft Maandag vergaderd en daar na een communiqué uitgegeven, waarin wordt gezegd, dat na het eindigen der besprekingen over den politieken toestand en actueele par tijkwesties is komen vast te staan, dat Raditsj geen politiek testament h^eft achtergelaten, waarin hij de porij aanwijzingen geeft ten aan zien van haar organisatie in geval van zijn dood. Wel echter heeft Raditsj de leiding der partij uitvoerig geschetst, speciaal welke poli tieke lijnen zij bij haar werk had te volgen eri haar houding ten opzichte van de binnenland- sche en buitenlandsche politieke aangelegen heden. Da club blijft dc denkbeelden van zijn ge storven president trouw en de leden bekrach tigden dit met een eed. Na het afleggen van den eed en een met algemecne stemmen aan genomen votum van vertrouwen in de partij leiding is de volgende resolutie aangenomen: Te. Stephan Raditsj, de door God gegeven leider van het Kroatische volk, heeft met zijn dood niet opgehouden leider des volks te zijn een leider, die tot het volk door middel van dc Kroatische boerenpartij spreekt, van welke par tij hij sedeit haar stichting president wos. Ra ditsj blijft ook na zijn dood haar voorzitter. 2c. De presidcnlicelc aangelegenheden vvoi- den behandeld door den vice-president, dr Matsjck, die tegelijkertijd tot president der parlementaire club van afgevaardigden wordt benoemd. Men meldt uit Berlijn aan 't geciteerde blad: Over de begrafenis van Raditsj vernemen de Berlijr.sche bladen nog de volgende bizondei- lieden Het aantal belangstellenden, dat getuige van de plechtigheid was, kon op 500,000 worden geschat. De lijkstoet werd geflankeerd door vertegenwoordigers der sokols in hun roode galacostuum en door boeren in nationale klce- dordracht. Achter den lijkwagen stapten gees telijken met aan het hoofd drie aartsbisschop pen, waarbij de 82-jarige aartsbisschop Bauer Raditsj is voorloopig begraven naast zijn neef Paul Raditsj en den eveneens gedooden afge.- vaardigde dr. Basnritsjek. Zoodra zijd mauso leum gereed is, zal hot stoffelijk overscho' daarhqen worden gebracht. Terwijl de lijkstoet door de straten trok, luidden alle klokken der stad. Allo lantarens brandden en waren met rouw omfloerst. De toespraken werden gehouden op hei zwaar gedrapeerde, met palmen getooide bal kon van het boerenpaleis. Dr. Matsjek. die Raditsj opvolgt als leider van de boerenpartij, zeide in zijn rede onder andere Gij heette de ongekroonde koning van uw volk, maar gij hebt veertig jaren lang de doornenkrans ge dragen. Van de 'Adriatische tot dc Middciland- sche Zee gloeide elk bocrenhart van liefde vooi u. Alle boeren hopen, dank zij uw persoonlijk heid, op vrijheid en cp recht. Dat was zekoi, wat de heerschers van Belgrado vreesden. En daarom hebben zij dezen s1 ralenden geest, du; onze meester en leider was, vernietigd. De uitlatingen van Troembitsj, den oud-mi nister van buitenlandsche zaken, waren radica ler dan die van Pribitsjewitsj. Hij zeide o.a. Met Raditsj verliest het Kroatische volk zijn grootsten zoon en omdat hij de grootste zoon van zijn volk was, moest hij door sluipmoordc- nnarshanden vallen. In zijn persoonlijkheid zag de wereld het middel, waarmede het bedorven verrotte systeem van geweld kon worden ver nietigd. Ook na den dood van Raditsj zullen de gelederen der Kroatische strijders b sloten blijven de zelfstandigheid uls staat, die Kroatië eeuwen long had, te blijven eischen. Na do catastrophale ontwikkeling van de laatste 10 jaar denkt het er niet aan afstand tc doen van dit recht. Kroatië roept alle volken in den Zuid- Slavischen staat op het te steunen in den strijd om zijn recht. De rede van Pribitsjewitsj was van meer po litieken aard. Hij lichtte dc eischen van de boc- rencoalitie toe en verklaarde, dat, ondanks den neftigen strijd, die tegen het tegenwoordige regime te Belgrado wordt gevoerd, een sa menleving in den tegenwoordigen Zuid-Slavi« schen staat toch noodzakelijk is. Raditsj heefl door zijn martelaarsdood alles geoffe:d, do grootheid en den roem van zijn volk en het Kroatische volk buigt zich »en aanzien van de gansche beschaafde wereld voor dit martelaar schap. Raditsj was van top tot teen Kroaat, maar hij was niet klein van geest. Hij be schouwde zijn volk slechts als een deel van hei groote Zuid-Slavische Volk. Zijn vei langen was een volk en een staat tot non dc Zwarte Zee In dezen staat zal Kroatië dezelfde rechten ais de andere landen hebben. Wat de levende Ra ditsj niet kon bereiken, zal zijn ontsterfelijkc geest bereiken. Raditsj stief niet als separatist en vijand van dozen staat, maar omdat hij do basis van dezen staat consolideeren wilde. Reorganisatie van den tegenwoor- digen staatsvorm. Weenen 13 Aug. (H. N.) De oppositie leiders Pribitsjewitsj en dr. Matsjek hebben in een onderhoud met een Oostenrijksch journa list verklaard, dot de oppositie niet het uiteen vallen van den Zuid-Slavischen staat wenschi. doch een reorganisatie van den tegenwoordi- gen staatsvorm op den grondslag van gelijke rechten en het tot stand brengen van een grondwet met een federalistisch karakter. Men gaat te ver, indien men van een persoonlijke unie tusschcn Servië en Kroatië als het doel ALDEGONDESTRAAT 103-105-107. TEL. 543. GROOTE SORTEERING CLUBFAUTEUILS en THEEMEUBELEN voorheen Gangestraat. L. BERGSTRAAT 13. TEL. 462. van de oppositie spreekt. Een voorwaarde vooi den terugkeer der Kroatische partijen in het parlement te Belgrado is, dat een neutrale re geering moet worden gevormd en dat nieuwe verkiezingen, waarop geen invloed wordt ge oefend, zullen worden gehouden. De Kroaten zullen het verdrag van Nettuno niet erkennen, evenmin de besluiten van het rompparlement. Boycot van Servische kranten. Agram, 13 Aug. (V. D.) In Kroatië wor den de Servische kranten geboycot. In een opslagplaats van lichl brandbare waren Hamburg, 14 Aug. (H. N.) Gistermid dag is in Wilhelmsburg brand uitgebroken in een groote opslagloods, waar oa, ettelijke honderden cylinders met zuurstof, ameniak en acetyleen opgeslagen waren, voorts hoeveel heden hars, terpentijn, chloor, zwavelzuur er. veider voor een waarde van 1 000 000 Mk. ka toen. De brand breidde zich ontzettend snel uit, zoodat binnen enkele minuten het geheek complex in lichte laaie stond Enkele cylin- Qers ontploften en door de scherven werd een voorbijganger getroffen. De in birand geraakte olie, hars en terpentijn stroomde naar het Ve ringkanaal, waardoor ook gevaar vooi andeie omliggende gebouwen ontstond. Vijf arbeiders, die van een stellage af naar den brand keken, werden door de kracht van de ontploffingen weggeslingerd, doch zij zijn niet noemenswaar dig gewond. Men acht het niet onmogelijk, dat men met een geval van brandstichting heeft te doen, daar reeds enlccle dagen geleden een bo gin van brand is uitgebroken ter plaatse, waar thans ook de brand ontsiond. Men vond daar stukjes sigaretten en afgebrande lucifers. Of men met opzettelijke brandstichting dan wei met nalatigheid ie doen had, kon niet worden vastgesteld. De brand duurt nog steeds voort. De schade zal ongeveer 2.000.000 Mk. be dragen Hambur gW ilhelmsburg, 14 Aug. (V. D.) Betreffende den grooten brand te Wil helmsburg wordt gemeld, dot de brand in dei. loop van deri nacht gebluscht werd. Het na- blussohingswerk zal nog wel den geheelcn dag in beslag nemen, De crimineele politie stelt een nauwgezet onderzoek in. DREIGENDE DOORBRAAK. Een voorbarig bericht. Londen, 14 Aug. (H. N. Draadloos). De berichten, dot de gletcherdam bij Yapchon aan de Shyokrivier in het gebergte van Kashmir gebuistcn is en groote hoeveelheden water in het dal zijn gestroomd, zijn volgens een offi- cieelf; mededecling onjuist. Het eerste bericht, dat de dam bezweken was, is klaablijkelijk ge baseerd geweest op het feit, dat men in dc buun een vuur heeft zien branden, wat ver keerdelijk opgevat is als een signaal, dat ge geven zou worden, indien dc dam bezweek. HET JAPANSCHE LEGER IN CHINA. Terugtrekking van vijf compagnieën. De keizer van Japan hechtte zijn goedkeu ring aan de terugtrekking van vijf compag nieën infanterie uit Tientsin Men verwacht, volgens een bericht uit Tokio, dat de terug trekking van de zesde divisie der Japanners uit Sjantoeng spoedig eveneens zal werden gelastin het tegenovergestelde geval zal he* ncodig zijn winterkwartieren voor haar te or- ganiseeren. Belgrado wendt optimisme voor Belgrado, 14 Augustus (V.D) De indruk, dien men krijgt uit de gesprekken, welke ge voerd worden in de wandelgangen van dc Skocpsjtina is, dot de scherpe toon van de redevoeringen der boerenleiders te Agram niet al te zeer au sérieux wordt genomen. Men is veeleer van meening, dat de gemoederen, door een rustig afwachtende houding non te nemen, wel gekolmetrd zullen worden Even eens is men van meening, dat, met het oog op de inwendige tegenstellingen, het huidige een heidsfront der Krooten wel niet lnng stand zal houden Hicrmrde is echter nog niet ge zegd, dat men tc Beigrodo werkeloos wil blij ven toezien Men is voornemens tegen h<" einde van de maand December hol Kroatische vraagstuk onder de oogen te zien en een ge- cchikten grondslag voor een constitutie ie zoeken. De door de commissie voor dc im muniteit verzochte uitlevering van dc beide af gevaardigden Popowitrj en Jovonowitsj is he den door dp Skoensjtina definitief toegestaan Verder heeft de Skoepsjlina in haar laatste zitting nog een aantal wetsontwerpen afge handeld. Daarna is het Huis op reces gegaan De nieuwe zitting zul tusschcn 17 en 20 De cember bijeen geroepen worden. De leiders der oppositie Aram, 14 Aug (V.DDe leiding van dc democratische boerencoalitie lveeft Dinndag- morgen een zitting gehoullen, waaraan de leiders der partijen deelnomen. Vastgesteld werd, dat dr. Matsjek en Pribilsjewilsj van nu af aan gelijkberechtigde leiders van de partij zullen zij-a. Over de politieke beraadslagingen is nog niets bekend. De volgende zitting zoi te Laibach plaals vinden. OOSTENRIJKS AANSLUITING BIJ DUirSCHLAND Een interpellatie in dc Fransche Kamer tc verwachten. Par ij s, 14 Aug. (H. N.) De afgevaardig de Bonnefour heeft Briand kennis gegeten, dat hij bij hot begin van de herfstzitling de regeering wil interpcllecrcn omtrent haar standpunt ten opzichte van dc beweging tot aansluiting van Oostenrijk bij Duitschland, dit in verband met de betooging-, die II Augustus in den rijksdag in tegenwoordigheid van den Duitschen rijkspresident heeft plaats gehad, welke betooging volgens den afgevaardigde- ten doel had de aansluiting van Oostenrijk aan Duitschlond voor te bereiden, waardoor het verdrag van Versailles geschonden zou worden. Eén medeplichtig aan den aanslag op den koning? Do correspondent der N. R. C. to Brussel meldt. Tc Brussel werd dezer dogen een Italiaan gearresteerd op aanwijzing van één zijner land- genooten, zekeren - del Vccchio en op verzoek van twee andere Italianen, Cestari Senofonte en Rizzo, die in dienst blijken te staan van dc fascistische politie. Dc gearresteerde Italiaan werd beschuldigd van deelneming aan den jongsten aanslag op den koning van Italië te Milaan. Del Vecchio zou voor deze verklikking, nnor Le Peuple weet te melden, 3000 francs hebber, ontvangen. In den nacht van Maandag op Dinsdag is Scnofonto, die te Luik den avond met del Vecchio had doorgebracht, kort nadat deze afscheid had. genomen, door twee mannen aan gevallen, die verscheidene revolverschoten op hem losten. Zwaar gewond werd Senofonte naar het ziekenhuis overgebracht. Del Vecchio is door de Luiksche politie gearresteerd op het oogenblik, dat hij in den trein stapte naar Brus sel Blijkbaar wordt hij verdacht van mede plichtigheid aan dezen politieken aanslag. Een der aanvallers zou eveneens bekend zijn. Stoomschip vergaan Blijkens een bericht uit Hankau moet het Chineesche stoomschip Tsinhsoetoeng, dat van Tsjoengking naar Itsjang onderweg was, in de stroomversnellingen van de Jangtse zijn vergaan. Naar gemeld wordt, moeten vele honderden personen zijn verdronken. iiiiiiiiiiiir,iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini:yi^iiiiiiiiii HET WEER VAN MORCSN Hoogste barometerstand: 71G.G Vardü. Laagste barometerstand: 74S.G Lerwick. Verwachting tot den avond van 16 Aug. Zwakke tot matige Z. W. tót. W. wind, zwaar tot half bewolkt, aan vankelijk nog regetnbuien, iets koe ler. TEL. 241 TEL: 529 Litauen wil n iet 1c Gen ève confer eer en Wat de betrekkingen tusschen Polen en Litauen betreft, is een nieuwe spanning inge treden Men herinnert zich, dat van Poolscho zijde het voorstel wos gedaan om de onder handelingen te Genève Ie hervation. Thans heet! dc Litausche eerste minister, Woldemaras, aan Polen loten wcteri, dat het op de vooistel len van laatstgenoemd land niet kun ingaun. Ais reden voor de «fwijzende houding wordt opgegeven, dot de korte tijd, waarover nog mam valt te beschikken, een beletsel is om rustig tot een vergelijk te komen vóór de bij eenkomst van den Volkenbond. Vermoord iloor ccn Japanner? Putnam We ale, een goed ingelicht autori'-' tc-it, wat de polilfek betreft van het verre Oosten, is te Peking uit Mö.ekden terug gekeerd, waar lrij deelnam aan dc uit vaart van Tsjang Tso-I.in. In een in terview gaf bij dc' sensntioneele opvat ting te kennen, dat Tsjang Tso-Lin ver moord is. Na ter plaatse inlichtingen te hebben ingewonnen, verklaarde Putnam Wéalc, dat hij meent, dat dc moord gc-< plecgd is door een lid vqn een geheim Ju- Tsjang Tsa> Lin. pansch genocrtschap. Hij merkte voorts cp, dat dc toestand in Mandsjoerije talrijke mogelijkheden biedt. Dn besprekingen tusschcn baron Kayosji en Tsjang Hsoe-Liung ivordqn geheim gehouden, maar op het oogenblik is men van oordeel, dut de betrekkingen tusscKën" Mockdcn en Nanking zullen worden afgebroken en dat een nieuw plan van s] loorwegannleg zal worden uitge voerd, dat in het begin van dit jaar voor Tsjang Tso-Lin's vertrek uit Peking was uit gewerkt. EEN „LEG'BRMINISTERIE" IN FRANKRIJK. Dc rr.inis'fer van oorlog Painlevé heeft, vol gens een bericht uit Parijs aan.W. Hbld., den wensch te kennen gegeven dan naren van zijn departement to wijzigen, niet in dim van „mi nisterie van den vrede", maar in „ministerie van het leger". Deze verklaring is het gevolg eener eigenaardige gedachtenwir; rung, waar toe zijn jomjgste rede nopens zijn. functie aan leiding gaf, welke, nnor hij verklaard had, t-m doel h'eèft <len vrede le verzekeren, niet den oorlog voci'r te bereiden. Men bracht hiertegen in, dut hel eigenlijk? ministerie cl es vredes dat van'B'iand is, n 1. bu.lenlandsichc zaken en 'Jat het Poinlevé's taak is, zich bezig te houden niet met de po litiek, maar met den goeden 'staat van het leger Men verwacht, dat het parlement gaarne een wctschtv/erp zal aannemen inzake do naamsverai \dering van het minirterie van oor log DE MACEDONISCHE KWESTIE. London, 14 Aug. (H. N.) Uit Sofia wordt gemeld, dot de gezanten van Engeland en Frankrijk in aansluiting rr> d« nota. welke zij aan dc Ij ulgaarsche regeering -overhandigden, den eis cl i hebben gesteld, dat de regeering krachtig zal optreden tegen' do Macedonische revolutionaire organisaties.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1928 | | pagina 1