Concert
B. NIEWEG
DE ÉEMLANDEB
BUITENLAND.
GOUDEN EN ZILVEREN MANCHETKNOOPEN.
Lampekappen
A. H. VAN NIEUWKERK
Theetuin Amersfoortsche Berg,
Koopen, verkoopen
Het „Keitje" is daar
Laat liet maar werken
't Is zoo voor elkaar
Pull-overs en Vesten!
DIQECTEUR UITG EVER.' J.VALKHOFT
Donderdag 16 Augustus 1928
27e Jaargang No. 40
BUITENLANDSCH OVERZICHT
DE PANTSERKRUISER
Strenge afkeuring
PRAEHISTORISCHE
GENEESKUNST
Oudheidkundige vondsten
Wil l EM GROENHUIZEN LANQESTRflflT - telefoon 852
Salon- en Schemerlampen
Complete Woninginrichting.
en attracties.
STRESEMAN N AAN
'T WERK
Geen uitlevering der
Duitschers
DE KOPERMIJN VAN
FALUN
Dichterlijke belangstelling
jFirma M. A. Ramselaarl
groote sorteering.
CHINA EN DE MOGEND
HEDEN
Tanaka gelaakt
FELLE BRAND TE
PRAAG
Enorme schade
DE CHINEESCHE
SCHEEPSRAMP
Vijfhonderd dooden
ABONNEMENTSPRIJS 3 v°°' An"sfoort '2-10-
wcek (me, gr «tl* verzekering tegen ongelukken) r 0.17 vr
Binnenland franco per post per 3 maanden I 3»-» Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN 1-3 "8*1' 105 ml Inbtgrlp vno ceo bewIJloutDn»,
elke regel meer f0.25. Llc/dadlghelds-ndvertentiên voor da
helft van den prijs. Kleine Advertentl&n „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regeli
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I I.— Bewijsnummer extra I 0.05
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2»
Dc nieuwe Duitsche pantserkrui
ser. Het kabinet-Müller wil hem
laten bouwen. Critiek vnn com
munisten en radicale socialisten.
De sociaal-democraten zijn nu eenmaal he
vige ontwapenaars. Van militarisme moeten
zij niets hebben. Dat is een loffelijke gezind
heid met de werken des duivels moet men
niets uitstaande willen hebben. Het lag dan
ook voor dc hand, dat zij zich, toen het kobi-
net-Marx, hetwelk zich nog al rechts oriënteer
de, aan het bewind was, ten felste, mèt dc de
mocraten, verzetten tegen de voornemens van
genoemd ministerie om een nieuwen pantser
kruiser te bouwen. De vorige rijksdag ver-
eenigde zich echter hiermee. Nu zou men zoo
zeggen, dat het nieuwe kabinet in Duitschlnnd
het kubinet-Hcr-
mann Muller, waar
van dc leiding bij de
soc.-democratcn be
rust, die bij dc jong
ste verkiezingen zoo'n
prachtigen sprong
vooruit hebben ge
maakt het besluit
van den rijksdag on
gedaan zouden ma
ken. Immersde
bouw van den nieuwen
kruiser druischt vol
komen tegen de be
ginselen der soc.-de-
HERM. MULLER. mocraten in cn priri"
cipes zijn nu eenmaa»
Jiellige dingen, die met een levensovertuiging
verband houden. En tochEn toch
De telegrammen uit Berlijn behelzen, dat het
kabinet-Müller ondanks alles zich. zal vereeni
gen met den bouw van den nieuwen kruiser.
De rechtsche partijen in Duitschland verkneu
teren zich zij zien, hoe de sociaal-democraten,
thans mede de regeeringsverantwoordelijkheid
drogend, uit opportunistische of welke over
wegingen ook, een hun eens onsympathiek plan
zullen verwerkelijken.
Niet alleen rechts heeft schik in het geval,
maar ook de communisten wrijven zich de
handen. Natuurlijk laten zij dat niet merken;
zij zetten een heel grooten, schreeuwenden
mond op cn roepen schande over de houding
der sociaal-democraten, die voor militaristen cn
slaven van 't kapitalisme worden uitgemaakt.
Ondertusschen hopen zij natuurlijk politiek
voordeel te trekken uit het feit, dat dc sociaal
democraten zoo „burgerlijk" zich gedragen.
In de gelederen der sociaal-democraten zelf
echter kan het standpunt van 't kabinct-Müller
ook niet dc volledige goedkeuring wegdragen;
vooral de links-sociaal-democraten, dc radicale
elementen onder hen, die een overgang vormen
naar het communisme, zijn ten zeerste ont
stemd en sommigen hunner betoogen dan ook
al, dat er voor de soc.-dem. ministers, die de
politiek hunner partij met voeten treden, geer»
plaats meer is in dc regeering.
Het is begrijpelijk, dat het kabinct-Müllei,
nu zijn besluit in arbeiderskringen een weinig
malsche kritiek heeft uitgelokt, behoefte ge
voelt om zich te rechtvaardigen. In een verkla
ring wordt dit dan ook gedaan. Zoo wordt ge
zegd, dot het kabinet slechts het besluit ter.
uitvoer had te brengen, dat de rijksdag had
genomen cn dot het niet had te discussieerer»
over het al of niet bouwen van den pantser
kruiser. Niet overal wordt dit een deugdelijk
motief geacht en zoo wordt er b.v. op gewe
zen. dat de regcering hcclcmaal niet zich had
behoeven te verecnigen met den kruiserbouw,
al had het parlement daar nu eenmaal de mid
delen voor toegestaan. Of schuilt achter de
bereidheid der tegenwoordige Duitsche regee
ring, om een nieuwen kruiser op stapel te la
ten zetten, iets anders? In beginsel is dit geens
zins uitgesloten. In het kabinet-Müller hebben
nu eenmaal ook vertegenwoordigers van de
democraten, het centrum en de Duitsche Volks
partij zitting. Het is nu mogelijk sommige
berichten wijzen reeds in die richting dat de
beide laatstgenoemde partijen haar verdere
deelneming aan de regeering afhankelijk heb
ben gesteld van de inwilliging van den eisch,
dat de nieuwe kruiser er zal komen. Indien dit
dc juiste toedracht van zaken is, hebben de
sociaal-democraten gecapituleerd, daarbij het
gevaar riskeerend een deel hunner populariteit
bi] de arbeiders te verliezen.
lierman Muller c.s. door
partijgènooten gegispt
HET FRANSCH-BRITSCH VLOOT-
VERGELIJK.
Geen geheime besprekingen.
Londen, 15 Aug. (V. D.) Nadrukkelijk
wordt medegedeeld, dat er geen geheime oe-
sprekingen plaats hebben tusschen Londen en
Parijs over dc Fransch-Engelsche ontwap -
ningsvoorstellen. Deze zijn meegedeeld aan de
voornaamste zeevarende mogendheden met
het oog op eventucelc opmerkingen, die van
die zijde zouden kunnen worden ontvangen.
Deze voorstellen hadden ten doel, om, indien
zij door de voornaamste zeevarende mogend
heden oanvoard werden, een basis te vormen
voor de hervatting van de werkzaamheden
van de voorbereidende ontwapeningscommis
sie. Wegens den voorloopigen aard dier voor
stellen is het niet dienstig ze te publicecren
voor de geraadpleegde regccringen haar ziens
wijze hebben kenbaar gemaakt. De Times
schrijft, dat Kellogg, na zijn terugkeer uit
Parijs, waarom hij het anti-oorlogspact zal
teekenen, met Coolidge de Fransch-Engelsche
voorstellen zal bespreken, waaromtrent het
stoatsdcpartcment thans reeds voldoende in
gelicht is.
Het bestuur van de sociaal-democratische
partij in Duitschland cn het bestuur van de
sociaal-democratische rijksdaggrocp hebben
besloten de rijksdagfractie en de partij-gede
legeerden Zaterdag bijeen te roepen. Behalve
de kwestie van den pantserkruiser zullen de
crisismaatregelen worden besproken. Beide be
sturen betreuren het levendig, dat de sociaal
democratische ministers niet in overeenstem
ming met de partij-besluiten tegen den bouw
van het pantserschip gestemd hebben.
Het bestuur der soc.-dem. partij in het dis
trict Leipzig bepaalt zich echter niet slechts
tot afkeuring van de houding der soc.-dem.
ministers, manr eischt zelft, dot zij uit de
regcering zullen treden.
Schcdcllichtingen voor
5000 jaar
De correspondent van het Hollandsch
Nieuwsbureau te Stockholm schrijft:
Dr. John Nihlen, de welbekende Zweedsche
a» theoloog, heeft eenigen tijd geleden bij zijn
opgravingen op Gotland belangwekkende ont
dekkingen omtrent de beoefening van de ge
neeskunde in Zweden 5000 jaar geleden ge
daan. Hij vond verscheidene menschclijkc ge
raamten en beenderen, die aan een nauwkeurig
onderzoek onderworpen zijn Deze vertoonden
U.! van abnormale verschijnselen, uitwassen en
knobbels, waaruit bleek, dat het praehistori-
sche ras in hoogc mate aan rheumalick en der
gelijke ziekten moet hebben geleden, waar
schijnlijk veroorzaakt door het kiimoat en ver
moedelijk ook door het overmatige gebruik van
vleesch. Dat dit laatste het geval moet zijn
geweest, kon uit afwijkingen van de kaakbeen
deren worden afgeleid. Ook aan tand- en kies
pijn moeten de voorhistorische bewoners van
Zweden veel hebben geleden. Rachitis moet
eveneens sterk hebben geheerscht. Het sterfte
cijfer onder de kinderen moet in die dagen zeer
hoog zijn geweest. Oud zijn de menschen des
tijds niet geworden. Gemiddeld werd oen leef
tijd van 40 a 50 jaar bereikt. Naar verschil
lende verschijnselen te oordeelen, moet dc ge
neeskunde in dit tijdvak reeds een betrekkelijk
hoogen trap van ontwikkeling hebben bereikt,
zoodot moeilijke operaties reeds werden ver
richt. Zoo zijn 5000 jaar geleden reeds trepa-
naties uitgevoerd. De daarbij gebruikte instru
menten waren van steen. Dc operaties schijnen
in de meeste gevallen goed geslaagd te zijn,
went men kon vaststellen, dat de patiënten na
de opcretie nog langen tijd hebben geleefd.
VVILLLIVi unut,mcui£.l-ll JUWELIER GEDIPL. HORLOGEMAKER
GEVESTIGD 1885
voorheen Langestraat.
L. BERGSTRAAT 13. TEL. 462.
Bijzondere sorteering
ALDEGONDESTRAAT 103-105-107.
TEL. 643.
GROOTE SORTEERING
CLUBFAUTEUILS en
THEEMEUBELEN
Iedere middag en avond
DE MOORD OP TSJANG TSO LIN.
Een krasse beschuldiging.
Putnam Weale, een bekende autoriteit op
het gebied van de politiek in het verre Oos
ten, heeft aan den Japanschcn gezant te Pe
king een verklaring overhandigd, waarin hij
beweert, dat Tsjcr.g Tso Lin vermoord is door
leden van een geheim Japonsch genootschap
cn dat dit oogluikend door dc Japansche mili
taire missie is toegelaten, teneinde de Japan
sche plannen ten aanzien van Mandsjoerije ie
bevorderen.
DE SPOORWEG DCOR DEN HEDJAZ.
Dc onderhandelingen afgebroken.
De besprekingen te Haifa tusschen vertegen
woordigers van Engeland, Frankrijk en don
Hcdjaz over het herstel van den spoorweg mn
den Hedjaz, die voor een groot deel onbruik
baar is, zijn mislukc, daar dc afgevnardigden
van den Hedjaz eischten, dat beraadslaagd zou
worden over de kwestie aan wie de controle
over den spoorweg toekwam.
DE VESUVIUS.
Verminderde activiteit.
Rome, 15 Aug. (H. N.) De werkzaam
heid van den Vesuvius begint te verminderen,
zoodat de bezorgdheid in de gemeenten, die
het meeste gevaar liepen, begint te vermin
deren.
SLAPEN IN DE AUTOBUS.
Londen, 1 5 Aug. (H. N.) De eerste auto
busdienst met slaapgelegenheid voor passa
giers is Dinsdag geopend. Toen is een autobus
met 12 passogiers van Londen naar Liverpool
vertrekker.
DE BRITSCHE AFVAARDIGING NAAR
CANADA.
Londen, 15 Aug. (H. N. Draadloos). In
verband met de benoeming van den lord-
kanselier tot plaatsvervangend eerste minister
is burggraaf Peel tot voorzitter varrde Britsche
delegatie benoemd, welke een bezoek aan
Canada zal brengen.
Ton Schubert licht hem in
Staatssecretaris dr. Ven Schubert van het
rijksdepartement van buitenlandschc zaken
heeft zich gisteren naar Oberhof begeven ten
einde aldaar rijksminister dr. Stresemann op
de hoogte te stellen van de voornaamste ge
beurtenissen, die tijdens diens afwezigheid zijn
geschied.
1 ijdens zijn verblijf in het sanatorium in het
Schwarzwald en te Karlstadt heeft de rijksmi
nister van buitenlandschc zaken zich zoo wei
nig mogelijk met dc politieke aangelegenheden
bezig gehouden. Nu hij echter weldra niet al
leen zijn functie zal hervatten, maar ook naar
Parijs en Genève zal reizen, heeft hij, aldus
meldt het Vad., den wensch geuit zich dooi
dr. Von Schubert, die hem tijdens zijn ziekte
heeft vervangen te laten inlichten over dei.
toestand. Men rekent er op, dat te Oberhof tij
dens het verblijf van dr. Schubert aldaar een
beslissing zal worden genomen aangaande bet
naar Parijs te zenden antwoord op de aan dr.
Stresemann gerichte uitnoodiging om zich naai
de Fransche hoofdstad te begeven ter onder-
teekening van het Kellogg-pact. Daar de ge
zondheidstoestand van dr Stresemann van
dien aard is, dat hij de reis kan ondernemen,
is het zoo goed als zeker, dat een antwoord in
bevestigenden zin aan dc Fransche regcering
zal worden verzonden.
De tusschen Parijs en Berlijn gevoerde on
derhandelingen inzake de kwestie der door de
autoriteiten van het bezette gebied verlangde
uitlevering van vier Duitschers (in verband met
de incidenten te Zweibrucken) heeft intusschen
ook reeds een resultaat opgeleverd. Van Fran
sche zijde zal niet meer op de uitlevering wor
den aangedrongen, waarop dan de betreffende
Duitschers, die de Fransche vlag van het
militaire casino hadden verwijderd, zich waar
schijnlijk voor een Duitsch gerechtshof zullen
hebben tc verantwoorden.
Do commissaris van politic Bauer, die-
rechtstreeks met de zaak had te maken, zal
uit de hechtenis worden ontslagen.
EEN NIEUW DUITSCH STOOMSCHIP.
B c r 1 ij n, 15 Aug. (H. N.) Te Hamburg is
vanmiddag het nieuwe stoomschip Europa van
don Nord-Deutschcn Lloyd te water gelaten.
Het schip is 45000 ton groot en óp d0 werf
van Bloem Voss gebouwd. De Amecikaan-
sche gezant te Berlijn Schurman verrichtte den
doop. De directeur-generaal van den Nord-
Dcuischen Lloyd Heineke sprak de hoop uit,
dot het schip, waarmede volgens hem het laat
ste woord op het gebied van den scheepsbouw
is gesproken, nog vele jaren er toe zal bijdra
gen om het Amerikaansche en het Duitsche
volk nauwer met elkaar te verbinden.
Een nieuwe productie-methode
De correspondent van het H. N. tc Stock
holm schrijft:
De oude kopermijn von Falun in de provincie
Dalekarlië in Zweden, die vroeger dc voor
naamste leverancier van koper voor Europa
was, heeft thans weer grootere beteekenis ge
kregen donk zij een nieuwe Amcrikounsche
meihodc om uit erts van laag gehalte zink en
lood te halen. Deze mijn behoort aan Stom
Kopparbcrgs Bcrgslugs Akticbolagct, dc oudste
industrieele onderneming ter wereld, welke
7C0 jaar geleden opgericht is. De rijke voor
rond kopererts van deze mijn is thans uitgeput,
doch dc mijn levert nog steeds groolc hoe
veelheden kopersulfaat, sulfercrts en de roodc
kicurslof, die gebruikt wordt voor het schilde
ren van de Zweedsche huizen, waardoor het
Zweedsche landschap zoo'n eigenaardig aspect
verkrijgt.
In den laatstcn tijd wordt het erts volgens
een nieuwe Amerikaansche methode behandeld,
waardoor men ertsen verkrijgt, die 50 tot 70
zink en lood bevatten. De Falunmïjn is her
haaldelijk het onderwerp van gedichten en
novellen geweest. Dc Duitsche schrijvers Hebei,
Ven Arnim en Hoffmann hebben dit onderwerp
behandeld, terwijl ook Richard Wagner een
opera: „Die Bergwerke zu Falun" heeft ont-
woi pen, die echter nooit voltooid is. Hierin
wordt de volgende geschiedenis behandeld. In
het jaar 1670 verdween een mijnwerker, Matts
Istaelsson, in een der diepe mijnschachten en
men kon hem niet meer vinden, niettegenstaan
de langen tijd naar hem gezocht werd; 50
jaar ioter, in 1720, werd het versteende
lichaam van een jongen man gevonden, dat
uitstekend geconserveerd was. Het lichaam
weid naar boven gebracht cn toen door dc-
oudc verloofde van Matts herkend, die hoar
geliefde 50 jaren lang betreurd had. Het
lichaam is jarenlang te Falun bewaard en gold
als oen bezienswaardigheid van de streek.
Eeist enkele jaren geleden is cr van kerkelijke
zijde op aangedrongen, dat het lijk aan den
schoot der aarde zou worden toevertrouwd, wat
djm ook is geschied.
HET WEER VAN MORGEN
Hoogste Barometerstand: 767.6
Co iti na.
Laagste Barometerstand: 751.8
Lcrrwick en Stettin.
Verwachting tot den avond van
17 Augustus.
Zwakke tot matige Noord-Wes
telijke tot Westelijke wind. meest
half bewolkt, weinig of geen regen,
iets warmer overdag.
Ilüll
Krommestr. 4-6-8 Langestr. 52
TEL. 341
TEL:
529
Dc Japansch-Cliinccschc
moeilijkheden
Paniek onder 't publick
Praag, 15 Aug. (H N.) Gisteravond is er
brand uitgebroken in dc opslagplaatsen van
petroleum der firma Straschnitzer, die bij het
station te Praag zijn gelegen. De brand breide-
de zich buitengewoon snel uit en heeft een
schade vun milÜoenen kronen veroorzaakt. Ook
de opslagplaatsen van de Dombrowa maat
schappij, van de Vacuum Oil Cy. en de Tra
ding Oil Cy. geraakten in brand. Een groote
menigte was op dc been, om den brand gade
te slaan. Bij het ontploffen van een tank ont
stond onder het publiek een paniek. Verschei
dene soldaten en brandweerlieden liepen bij
het blussdhingswerk brandwonden op
INTERNATIONAAL HISTORISCH
CONGRES TE OSLO.
Talrijke deelnemers.
Hk zesde internationaal historisch congres is
gistermorgen, in tegenwoordigheid van den
loning en van het diplomatieke corps, in de
aula van de universiteit te Oslo geopend. Dit
congres wordt als de grootste vergadering
"an historici beschouwd, die ooit is gehouden
Hut aantal deelnemers (er zijn 40 landen ver
tegenwoordigd) bedraagt TOOO. Er zijn 16 voor
zitters cn twee secretarissen-generaal gekozen.
Het congres is in 15 ofdeelingcn onderver
deeld. Er zullen circa 400 voordrachten wor
den gehouden.
Een ernstige omvang
De Britsche marine-autoriteiten bevestigen
het bericht, volgens hetweik het Chineesche
stoomschip Hsin Hsoe Toeng in dc gevaarlijke
stroomversnellingen van den Boven-Jangtse
sxhipbreuk heeft geleden. Het schip is volko
men vernield. Vijfhonderd passogiers zijn om
het leven gekomen.
Peking, 15 Aug. (V. D.) Volgens be
richten uit Moekden is de behandeling van her
Jopansch-Mandsjoerijsch conflict verdaagd.
Aan Jnpanschc zijde helt men over naar de
idee de stemming van de oVcrigc mogend
heden te polsen. De Chineezcn zouden ge
neigd zijn de houding van Japa^ ten deze nis
een capitulatie te beschouwen. Dc algemccne
toestand kan niettemin als gespannen be
schouwd worden.
L o n d e n, I 5 A u g. (V D.) Naar uii Tokio
gemeld wordt, heeft de parlementaire onder
secretaris in het Japansche ministerie vun bui-
tenlondsche zaken gisteren aan dc pers mede
gedeeld, dot de laatste berichten uit Moekden
elkaar tegenspreken, doch dat do algcmcenc
stemming tegen een overeenkomst tusschen
Moekden en Japan zijn. Hij verklaarde, dal do
Japansche regeering geen diplomatieke stap
pen ondernomen heeft om een verbintenis tus
schen Moekden en Nanking te verhinderen. Zij
wenscht echter haar rechten te hondhoven,-
zonder dot dit uitgelegd moet worden als een
inmenging in de binnenlandschc aangelegen
heden van China. Dc houd«n<r n China is in
de pers scherp gecritiscerd, terwijl het Ja
pansche optreden ten aunzien van Moekden
als onnoodig cn nadeolig werd voorgesteld.
Terwijl de mecningen inzake de noodzakelijk
heid van handhaving der Japansche belangen
overeenkomen, is men in Moekden van oor
deel, dat de politiek onder baron Tonako's be
wind veelal te positief is Men stelt zeer vaak
do eischen van Japan tegenover dc soepele
politiek der Engclsche regcering. De Japan
sche consul-generaal te Sjanghai, die zich
thans op de terugreis bevindt naar Tokio, heeft
belangrijke besprekingen gevoerd met den na-
tionalistischtfn minister van buitenlandsche
zaken Wang.
De nationalistische vlag in Mand
sjoerije.
Londen, 15 Aug. (V. D.) Naar een Chi-
nccsch nieuwsagentschap meldt, heeft maar
schalk Tsjang-Hsoe-Liang, dun Japanschcn on
derhandelaar baron Hayosji medegedeeld, dat
in overeenstemming met dc beslissingen van
de Mandsjoerijsche autoriteiten de- nationalis
tische vlag na verloop van drie maanden ge-
heschcri dient1 te worden. In dien tusschen!ijd
zal de Japansche regeering. naar men hoopt,
wel met de regeering van Nanking tot ver-
eenstemming zijn gekomen ten aanzien van
Mandsjoerije.
Dc Chineesche herstel-leening.
Londen, 15 Aug. (V. D.) Bij een onder
houd tusschen staatssecretaris Kellogg cn den
thans te Washington vertoevenden minister
van herstel der regcering von Nanking Soen-
Foc heeft Kellogg gewezen op de vriendschap
pelijke betrekkingen tusschen de Vercenigdc
Staten en Nanking. Later hadden de heeren
een bespreking met andere persoonlijkheden
op het stnatsdepartement, waarbij dc vooi-
genomen Amerikaansche herstelleening voor
China behandeld werd.
Te Londen woiden deze leeningsbesprckin-
gc-n met de groote aandacht gevolgd. In En-
gelsche financiecle kringen is men van mee
ning, dat de politieke ontwikkeling in China
nog niet ver genoeg gevorderd is om reeds
thans maatregelen te nemen voor nieuwe fun-
dcering der Chineesche buitenlandschc lee
ningen.
DE PROEVEN MET ZWEEFVLIEGTUIGEN.
Oen nieuw record.
B e r 1 ij n, 15 Aug. (H. N.) Tijdens de glij-
vliegdemonstraties in de Rnonvlakte heeft de
vlieger Neuring een hoogte van 610 Meter
bereikt. De vlieger Kronfeld bleef bijna 8 uur
in de lucht en heeft daarmede een nieuw re
cord behaald.
