Gewone- en Luxe Wekkers.
Concert
3. NIEWEG
DÉ EEMLANDEK
Theetuin Amersfoortsche Berg,
Lampekappen
't Keitje" werkt
Onbeperkt.
BUITENLAND.
DICECTEUR - UITG EVER.' J.VALKHOFT
Donderdag 30 Augustus 1928
Nabetrachting over den
Gemeenteraad
BUITENLANDSCH OVERZICHT
27e Jaargang No. 52
WILLEM GROENHUIZEN
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons
Handelscredieten
Incasseeringen
Spaar-deposito's rente 4%
en attracties.
A. H. VAN NIEUWKERK
Ccmplete Woninginrichting
REUSACHTIGE BRAND
Met opzet aangestoken?
■llllllll
DE VERMISSING VAN
CRAMER EN HASSELL
Nog niets gevonden
Salon- en Schemerlampen
HET VERMISTE
VLIEGTUIG
Ook een Britsch
politicus slachtoffer
ABONNEMENTSPRIJS F" 3 maanden voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75, per
week (me« gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17l/r
Binnenland franco per post per 3 maanden 3.-. Afionderll|ke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC JIJ
RTSCH DAGBLAD
PRIJS DER AOVERTENTIEN vaD 'egel* l.05 met inbegrip van een bewijsnuma«»i
elite regel meer f0.25. Llefdadlgbelda-adtrnrtentlèo voor da
helft ven den prl)a Kleine Advertentlên .KEITJES" bg vooruitbetaling 1—5 tegeli
50 cent. elke regel meer 10 cent, drtemanl plaatsen I 6ewl)snnmmei eitra I OM
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2»
Min of meer een vaca-ntiezitting. Een
kalme rustige stemming en vroeg naar huis.
Toch bevatte de agenda niet alleen punten,
die zonder meer onder den hamer door kun
nen gaan; één, dat over het badhuis, werd
zelfs teruggezonden naar B. en W., daar
de meerderheid van dien Raad wel graag
eerst wat uitvoeriger inlichtingen wenschte.
En bij de ingekomen stukken was een be
sluit van Ged. Staten, dat zelfs haast de
vreedzame stemming had verstoord. Bii de
behandeling van de gemeentebegrooting
dienst 1928 heeft de Raad ml. besloten het
presentiegeld voor de leden van den Raad
te brengen van 3 op 5. Ged. Staten
voelen blijkbaar, dat 3 te weinig is en
hebben nti het presentiegeld bepaald op 4.
Terecht wees de Raad dat af. Hadden Ged.
Staten het besluit in zijn geheel niet goed
gekeurd, dan hadden we (lat kunnen be
grijpen. Maar om nu te gaan onderhande
len en te zeggen: laten we het verschil
deelen, dat achten w.e toch geen standpunt
voor Gedeputeerden.
Onder de ingekomen stukken was ook
nog een missive van Ged. Staten, waarbij
bericht wordt, dat de verordening van 22
Mei 1928 tot regeling van de verstrekking
van voorschot op de vergoeding ingevolge
art. 100 der Lager Onderwijswet 1920 aan
de Kroon ter vernietiging, wegens strijd
met de wet, is voorgedragen. Het geldt hiei
de vergoeding voor boventallige leerkrach
ten, wier salarissen thans door de school
besturen moeten worden voorgeschoten en
die wegens genoemde verordening door de
gemeente zouden worden betaald, behou
dens de latere bij de wet geregelde defini
tieve verrekening. Deze tegemoetkoming
aan het bijzonder onderwijs achten Ged.
Staten in strijd met de wet en er zal wel
niemand zijn die de Utrechtsche Gedepu
teerden er van verdenkt hier de belangen
van het bijzonder onderwijs met opzet te
veronachtzamen.
Wat de agenda betreft, wijzen we er
eerst op, dat er weer voor ee"n 40.000
grond werd verkocht. Als we zoo eens na
gaan wat er het laatste jaar verkocht is, dan
ge'ooven wij te mogen zeggen, dat het met
ons grondbedrijf niet kwaad gaat. Al zal dit
bedrijf vooreerst nog wel de noodige om
zichtigheid vereischen, toch zal het perspec
tief wel gunstiger zijn geworden.
Het voorstel van B. en W. tot verkoop
van het terrein naast de Ambachtsschool
aan de Stichting het Badhuis bracht 'heel
wat discussie. De Raacl heeft indertijd
32.000 garantie verleend voor den bouw
van het badhuis aan de St. A niri dus straat.
Dat was de aangewezen plek, hoewel ook
toen veel moeite werd gedaan door de
roede fractie om het badhuis in een der
arbeiderswijken te krijgen- Met den heer
Pezie zijn de noodige onderhandelingen ge
voerd; volgens d'en heer Rekké droegen
deze een voorloopig 'karakter, volgens den
heer Boas is 'het voorloopig' koopcontract
ïeeo's geteekend en zou het definitieve con
tract reeds geteekend zijn, had niet een
telefoontje van het stadhuis het veranderd
inzicht van B. en W. omtrent de plaats doen
kennen. Zonder zich nu verder iets van den
heer Pezie aan te trekken, willen B. en W
-en het Stichting-bestuur het badhuis aan
den Leusderweg bouwen, terwijl het ga
rantiebedrag verhoogd moet worden tot
38.000. Ja, wethouder Ruitenberg zei
wel, dat met den heer Pezie tot overeen
stemming moet worden gekomen, maar dat
moet dan toch zeker eerst gebeuren, vóór
men aan iets nieuws begint. Geheel deze
geschiedenis is we-er echt iets voor Amers
foort en wij zijn het met den heer Verhey
eens, dat het niet aangaat nu maar weer de
garntie te verhoogen. Er is J 32000 be
schikbaar gesteld, na behoorlijke berekenin
gen natuurlijk, en nu moet de Stichting het
dam mee doen. Het „aanvullend1 krediet" is
in Amersfoort niet alleen een kwaal, maar
ook een kwaad, dat heusch wel eens bestre
den mag worden en het komt niet alleen bij
het slachthuis voor. De meerderheid van
den Raad vond het wel gewenscht eerst
eens wat nader op de hoogte te komen van
de onderhandelingen met den heer Pesie
en daarom werd het voorstel aangehouden.
Misschien hooren we dan ook eens, waarom
B. en W. nu overstag zijn gegaan en de
voorkeur geven aan het terrein dat eerst
met beslistheid werd afgewezen- Dat de ver
vuiling van de beek daarmee iets uitstaande
heeft,°is te naief om te gelooven.
De rondvraag bracht nog enkele belang-
lijke vragen, die een oplossing vragen an
ders vallen er dooden, zegt de heer Hehen-
knmp. Het verkeersvraagstuk op de Lange-
straat is met die uitdrukking werkelijk ge-
tvpeerd, want meermalen is hat daar ver
schrikkelijk. En in de Utrechtsche straat
niet minder I
Kellogg's vredespact. Briand's
toespraak. Een beschouwing
van Duitsehc zijde.
Eergisteravond hebben wij reeds onze per
soonlijke opvatting over het pact tot buiten-
de-wetstelling van den oorlog, hetwelk op 27
Aug. is geteekend, te kennen gegeven. Be
langwekkend is het ondertusschcn kennis te
maker, met de inzichten, die tot uiting komen
in een leidend blad als de Frankfurter Zeitung,
die opmerkt, dat Briond het verdrag „het pact
van Parijs" heeft genoemd. Daar kon het blad
geen bfezwaar tegen hebben; integendeel: deze
benaming kan een diepen zin hebben. Een
andere verdragsarbeid is met den naam der
Fransche hoofdstad verbonden: de vredesver
dragen, die don overwonnen landen na deri
oorlog door de zegevierende mogendheden
opgedrongen werden, de vredesverdragen, die
het aanzijn gaven aan een ongelukkig Europa.
Duurom moge de benaming „pact van Parijs"
beteekenen, dat van nu af aan een nieuw tijd-
pcik intreedt, dat de oude instrumenten van
den haat in elk geval in geestelijk opzicht wor-
den vervangen door een regime van/;endracht.
Briand heeft in de toespraak, die hij hield
als voorzitter der vergadering van ondcrtecke-
nende staten, ook woorden van welwillendheid
gewijd aan den Duitschen minister van buiten
landsche zaken. Hij heeft van Strcscmann's
uitnemenden geest en moed gesproken en de
Vet diensten van den Duitschen staatsman met
betrekking tot den vrede erkend. De Duitsche
openbare meening, aldus de Fr. Ztg, aanvaardt
deze complimenten met dank: zij zijn verdiend
en zijn tegelijk ook een compliment voor het
Duitsche volk, dat achter de vredespolitiek van
zijn minister van buitenlandsche zaken staat.
Biir.nd's rede trok echter ook in ander op
zicht de aandacht. Zij werd niet voor den vuist
weg uitgesproken, maar lag in den vorm van
een manuscript voor hem. Het was dus een
document, dat zorgvuldig werd voorbereid en
in elk opzicht de verantwoordelijke opvattin
gen van de Quai d'Orsay weergeeft. Van bi-
zender belang is het, dat de rede onvoorwaar
delijk de denkbeelden, vervat in het anti
ooi logspact, aanprees en dat in de toespraak
hcelfmaal geen sprake was van de reserves,
waarmee de Europcesche diplomatie in de voor
afgaande notawisseling getracht heeft het ver-
ai ag te „perforeeren".
Briand verklaarde o.a.: „Voor den eersten
keer is in een plechtige acte, waarbij de eer
der groote mogendheden betrokken is, die alle
een moeilijk verleden achter den rug hebben,
de oorlog als instrument der nationale politiek
veroordeeld, d. w. z. in een meer specifiekeri
en geduchtcn vorm: de egoïstische, de gewilde
ocrlog. Een dergelijke oorlog, die vroeger als
een uitvloeisel van 't goddelijk recht gold en
dc internationale ethiek als een voorrecht
der soevereiniteit voortleefde, wordt eindelijk
van rechtswege beroofd van wat zijn grootste
gevaar vormde: zijn legitimiteit". Dit aldus
teckc-nt de Fr. Ztg. aan is inderdaad een
vooi treffelijke onderstreeping der idee, strek
kende tot buitcn-de-w et-stelling van den oor
log En de Fransche minister schroomde ook
niet de logische gevolgtrekking te maken, dat
voortaan elke overtreder van de in het pact
vervatte bepalingen zich bloot stelt aan de
zekere verloochening en de waarschijnlijke
vijundschap van zijn medecontractontcn. Het
instituut van den oorlog wordt zoodoende di
rect bij den wortel aangevat, zoodat er niet
langer slechts sprake is van een defensieve
organisatie tegen den geesel van den oorlog
Ondertusschen vraagt de Fr. Ztg. zich af,
waarom de politiek van bondgenootschappen
moet worden voortgezet en uitgebreid en waar
om de maximale bewapeningen moeten worden
gehandhaafd? In het verloop zijner rede ver-
klaaide Briand verder, dat de volkeren zich pas
geleidelijk zullen wennen aan den nieuwen
geest. Dit is ongetwijfeld juist, maar er moet
toch een begin worden gemaakt en de Fran
sche politiek moest volgens het blad toonen,
dat zij vastbesloten is de verklaringen, afge
legd naar aanleiding van de tcekening van t
pact, ook door daden te laten volgen. an nu
af moet zij er mee uitscheiden in den Volken
bond bij de behandeling der veiligheidskwestie
het vraagstuk van de beperking der be
wapening leidster te zijn van al die invloeden,
welke clkcn vooruitgang tegenhouden, daar
g steeds met de „latente bedreiging" van den
oorlog rekening moet worden gehouden. Zij
bercernt zich op het initiatief,^Jat zij genomen
heeft op het stuk der verwerping v.nn den oor
log. De vrees van Frankrijk en zijn bondgenoo-
ten voor den oorlog heeft tot dusver een ernstig-
remmenden invloed geoefend op hot werk van
den Volkenbond en zoodoende den Volken
bondsgeest in opspraak gebracht. Mag, na de
veikloringen van Briand, d. i. van de Quai
d'Orsay, gehoopt worden, dot nu alles anders
zal worden?
„In de plaats van de orde door geweld moet
dc rechtsorde komen; dat is de taak der toe
komst". Deze zin aan het slot van Briand s
betoog kenmerkt het werkprogram, waaraan de
volkeren zich van nu af aan moeten wijden
Dus niet weer bondgenootschappen, die op ge
weld steunen, die den oorlog met oorlog be
strijden, maar een stevig georganiseerd recht
ter verhindering van den oorlog. In deze rich
ting, zoo eindigt de Fr. Ztg., heeft Duitschlond
gc-stieefd, sinds het tot den Volkenbond toe
trad, in deze richting kon de Gcneefsche bond
met medewerking van Frankrijk of, wanneer
de Franschcn dit willen, op initiatief van Fiank-
rijk den vruchtbaarsten arbeid verrichten tot
welzijn der menschhcid.
1T
LANGESTRAAT 43 TELEFOON 852
JUWELIER GEDIPL. HORLOGEMAKER
GEVESTIGD 1885
vor Amersfoort en Omstreken
Langegrasht No. 4 - Telefoon 304
AMERSFOORT
Iedere middag en avond
ALDEGONDESTRAAT 103-105-107.
TEL. 543.
GROOTE SORTEERING
CLUBFAUTEUILS en
THEEMEUBELEN
Een Alpendorp een prooi
der vlammen
Twintig huizen en een en twintigboerderijen,
bijna het gehcele dorp St. Martin, de Belle
ville in de Fransche Alpen uitmakende, zijn
in den nacht op gisteren door brand verwoest.
Men gelooft, dat de brand door kwaadwillig
heid is ontstaan.
HET WEER VAN MORDEN
rtoogste barometerstand: 768.3
La Coruna.
Laagste barometerstand: 754.2
Röst.
Zwakke tot matige Weste
lijke tot Noord-Westelijke wind,
meest half bewolkt, weinig of geen
regen in 't Westen in liet Oosten
wellicht nog regenbuien, aanvanke
lijk koeler.
De opsporingsarbcid
voorheen Langestraat.
BERGSTRAAT 13.
TEL. 462.
Bijzondere sorteering
DE PANTSERKRUISER.
De communisten verlangen een
referendum.
Gistermiddag hebben dc communistische
rijksdagleden Pieck en Münzerbcrg bij het
Duitsche i ijksministcric van binnenlandsche
zaken een voorstel ingediend om een volks
referendum toe te staan over het volgende
wetsontwerp „Het bouwen van pantserkruisers
en oorlogsschepen is verboden."
MACDONALD TE OTTAWA.
Een verklaring ven den oud-
prcmicr.
Macdona'.d, die in zijn parlementaire vacan-
tie een bezoek brengt aan Canada, sprak in de
Canadeesche Club te Ottawa over de wensche-
lijkheid van drukker persoonlijke betrekkingen
tusschcn de vertegenwoordigers van de domi
nions en het moederland, ten einde de banden
tusschcn de verschillende deelen van het rijk
te versterken. Macdonaid voegde er bij, dat
de Canadeezen trotsch moeten zijn, dat de
naam van Canada staat onder het antioorlogs-
verdrag, dot een stap is in de richting van een
duurzamen wereldvrede.
DE RUSSISCHE SCHEPEN IN ROEMENIE.
Naar de Iswestio (Moskou) meldt, zou dc
Roemeensche minister van buitenïonisch'e za
ken Litwinof hebben meegedeeld, dat de Rus
sische schepen in Roemenie, tegen welker
verkoop Rusland bezwaar had gemaakt, in
hun tegenwoordigen staat gelaten zullen wor
den.
PROF. ALBERT SCHWEITZER.
De Goethc-prijs van Fronkfurt 1023.
Naar de „Vossiscbe Zeilui g" bericht, is to
Frankfurt a. M. in een plechtige zitting- van
het gemeentebestuur de „Gocthe-Preis" dczc-i
Str.d voor dit
jaar uitgereikt
aan prof. dr.
Albert Schweit
zer wegens zijn-
verdiensten voor
het Duitsche
cultuurleven.
Deze onder-
scheidling is
verleden jaar 1
voot het 'eerst
verleend', en
Prof. dr. Albert wel aan den
Schweitzer. bekenden dich-
Stefan George dit jaar is hij dus aan den be
roemden theoloog, medicus, zendeling en or
ganist ten deel gevallen. De Oberbürgemeis-
tcr dr. Landmann reikte den prijs, die 10.000
mark bedraagt, uit's avonds gaf professor
Schweitzer publieke uiting ean zijn erkente
lijkheid door in de St. Lukaslcerk ter plaatse,
voor een zeer groot gehoor, een orgelconncert
te geven.
WOLVEN IN HET WALENLAND
Evenals het vorige jaar doet in. het Walen
land weer het gerucht de ronde, dat wolven bij
nacht ronddolen en vee aanvallen.
Te Wasmuel blijken, naar de Peuple meldt,
23 schepen te zijn doodgebeten Men veron
derstelt echter, dat het zwervende wilde hon
den waren, die deze schapen aanvielen, daar
men er verscheidene in den omtrek heeft ge
zien.
HET TESTAMENT VAN LORD HILDANE.
Zijn legaat aan de universi
teit van Götlingen.
Londen, 29 Aug. (V. D.) Opmckeliik in
het testament van lord Haldane is ccn legaat
van 1000 aan de universiteit van Gö'tir.gtn.
Haldane studeerde philosophic aan de univer
siteit van Göttingen en later in Engc-iand Hal
dane heeft gesproken van geestelijken invloed
dien zekere* groote mannen aan die universi
teit op hem hadden gehad. Deze opmerking
schijnt verkeerd begrepen te zijn, daar net
gciuoht ging, dat Haldtene van Du'tschlano
had gesproken als van zijn geestc-ijk tehuis
Zooals bekend is, heeft hij onder groote im
populariteit te lijden gehad gedinende den
oorlog tengevolge van dit mis verstard. Hal
dane laat ook legaten na &an de universiteit
von Edinburgh, von Bristol en andere opvoed
kundige instellingen hier te lande
DE PARTICULIERE WAPENFABRICAGE.
De positie der Russische randstaten.
De commissie voor óc redactie van een ont-
werp-conventie nopens de particuliere fabrica
ge van wapens, munitie en oorlogsmateriaal is
Dinsdagavond bijeengekomen onder voorzitter
schap van graaf Bernstorff. De commissie nam
een Poolsch voorstel aan, dot door Finland en
Roemenië ondersteund werd en .volgens het
welk in derizelfden zin als de door de ontwa
peningscommissie aanvaarde bepaling inzake
de uitzonderingspositie der Russische randsta
ten deze conventie voor hen eerst in werking
treedt, nad8t zij door Rusland geratificeerd is.
De commissie zal vandaag het debat sluiten
over den tekst der ontwerp-conventie en de
vraag der bijeenroeping eencr internationale
conferentie tot goedkeuring ervan aan den Vol
kenbond overlaten.
DE KNOEIERIJEN MET DE OORLOGS-
LEENINGEN.
Dc huiszoeking bij Stinncs.
De in verband met de zaak der oorlogslce-
ningen te Berlijn gehouden huiszoeking be
perkte zich niet alleen tot de kantoren der
firma Stinnes. Ook de particuliere woning van.
Hugo Stinnes Jr. werd doorzocht. Er werd,
zoo verzekert men, geen bezwarend materiaal
gevonden.
Stinnes zelf zal morgen door den Berlijn-
schen rechter van instructie worden verhoord.
Hij is pas van een buitenlandsche reis terug
gekomen.
HASSELL.
De pogingen, om de vliegers Cramer en Has-
sell te vinden op Groenland, hebben tot dus
ver geen resultaat opgeleverd. Met motorboo
ten en kajaks wordt de kust afgezocht, terwijl
een hulpexpeditie het gebied tusschen Fisker-
naes en Mount Evans afzocht. Knud Rasmus
sen, die op Groenland vertoeft, neemt aan dc
hulpexpeditie deel. De landvoogd van Noord-
Groenland heeft medegedeeld, dat verleden
week Zondagochtend te Fiskernoes, dus 202
mijlen ten zuiden von Mount Evans, een vlieg
tuig is gezien en dat dit denzelfden dag tc
Kagsersvak, dat is vijftig mijlen ten noorden
\on Mount Evans, in de lucht zou zijn ge
hoord.
Naar de Deutsche Allgemeine Zeitung meldt,
heeft het Duitsche opmetingsschip Meteor, dat
zich in de IJslandsche wateren bevindt, óp-
dracht gekregen uit te kijken naar de vliegers,
die op Groenland vermist worden. t
CRAMER.
Negen lijken in de cabine
Londen, 2 9 Aug. (H. N. Draadloos). De
bekende Engelsche politicus Maccallum Scott
en zijn vrouw zijn om het leven gekomen, toen
zij als passagiers met het vliegtuig, dot Zater
dag van Victoria in Britsch Columbia naar
Seattle vertrok, de reis maakten. Hoewel de af
stand slechts 80 mijl bedraagt, heeft men geen
spoor van dit vliegtuig kunnen vinden. Van
daag werd uit Vancouver een telegram ont
vangen, meldend dat het vermiste vliegtuig tc
Puget Sound dertig voet onder water is gevon
den. De lijken van het echtpaar Scott en van
vijf andere personen waren in de cabine.
Scott bracht een bezoek aan Canada, gedeel
telijk om daar zijn vacantie door te brengen,
gedeeltelijk om materiaal voor zijn boek ovet
landverhuizing en boschwezen te verzamelen.
In 1910 werd hij als liberaal lid van het la
gerhuis voor het Glasgowsche district Bridge-
ton gekozen. In 1922 werd hij in dit district als
coalitie-liberaal door den socialist Maxton
verslagen. In 1924 sloot hij zich aan bij da
arbeiderspartij en werd toen candidaat vooi
Oost-Aberdeen.
ROME-MARSEILLE DOOR DE LUCHT.
P a r ij s, 2 9 Aug. (H.N.) Italië en Frankrijk
voeren onderhandelingen over de oprichting
van een luchtvcrbinding van Rome naar Mar
seille langs de kust van de Middellandsche zee.
