Zilveren Bonbon- en Broodmanden.
B. NIEWEG
DE ÊEMLANDÊQ
DICECTEUR -UITGEVEQ: J.VALKHOff
DnoefdaB2'/SeBtEmherlS28
27e Jaargang No. 75
BUiTENLANDSCH OVERZICHT
MERKWAARDIG
CHANTAGEPROCES
BUITENLAND.
FRANSCH-BR1TSCH
VLOOTVERGEL1JK
Een afwijzend document
De bedrieger ontmaskerd
CONSERVATIEF
CONGRES
Beveiliging der nijverheid
MUNITIEDEPOT
ONTPLOFT
WILLEM GROENHUIZEN
Theemeubelen
in de nieuwste uitvoeringen.
A. H. VAN NIEUWKERK
Complete Woninginrichting
Voor Haarden
ANTI-VLA AMSCHE
ACTIE
Mag Borms volksver
tegenwoordiger worden?
MEXICO'S NIEUWE
PRESIDENT
Trouw aanhanger
van Calles
DE THEATERBRAND
TE MADRID
Een inzameling
P R f H
DE BRAND TE HANKAU
Een millioenenschade
ABONNEMENTSPRIJS pci 3 maande» voor Amersfoort f 2.10. per maand 0.75. per
1 week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/,,
Binnenland franco per post per 3 maandeD f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC- 515
ORTSCH
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 cie» inbegrip vaD eeo bewijsnummer,
1 1 elke regel meet f0.25. Llcfdad'gheids edvcrientieo voor de
helft van den prijs Kleine AdvertcrtiÖD „KEITJES" bti vooruitbetaling l5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra 0.05
BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL 2»
Met vraugsluk der Ontwapening- te
Geneve. Hongarije en Duitsch-
land kritiseeren het uitblijven van
vorderingen.
Verschillende berichten hebber, het al sinds
eenigen tijd duidelijk gemaakt, dat men mo
menteel te Genève een ontwapeningscrisis
meemaakt. In de zittingen der Assemble schiet
men niet opf doordat de opvattingen te zeer
uitecnloopen Het is te begrijpen, dot landen
als Duitschland en Hongarije, die krachtens
de vredesverdragen hun bewapening hebben
moeten inkrimpen tot een minimum, er nu
ook op staan, dat de andere landen, die groote
legers op dc been houden, het voorbeeld der
overwonn-nen volgen. Hoezeer de verschillen
de standpunten van elkaar afwijken, is ook
gisteren weer gebleken, toen zou worden ge
stemd over de resolutie, geredigeerd door de
derde commissie. In deze resolutie komt de
opvatting tot uiting-, dat pas sprake kan zijn
von een bijeenkomst der ontwapeningscom
missie, wanneer de maritieme mogendheden
het eens zijn geworden. Hiermee kon noch
Duitschland, noch Hongarije zich vereenigen.
Het standpunt van de gedelegeerden dezer
staten kwam hierop neer, dat zij verlangden,
dot een definitieve beslissing zou worden ge
nomen met betrekking tot het bijeenroepen
der eerste ontwapeningsconferentie. Zij uitten
don ook den wcnsch, dat deze het volgende
jaar zou worden gehouden en dot het aan jhr.
Loudon, den voorzitter der voorbereidende
ontwapeningscommissie, zou worden overgela
ten deze commissie bijeen te roeper, op het
tijdstip, dot den president het geschikst voor
kwam, teneinde het conferentie-programma op
te stellen. Bernstorff heeft in een rede nog be
toogd, dat Duitschland sinds geruimen tijd
rp correcte wijze de hond heeft gehouden aan
zijn ontwapeningsverplichtingen. Bovendien
was de politieke toestand ter wereld op het
oogenb'ik z.i. evenmin van dien aard, dat op
grond daarvan uitstel der ontwapening gemo-
tivcerd was Juist ter wille von de veiligheid
der wereld achtte hij het een noodzaak, dat
er een begin met de algemccne ontwapening
werd gemaakt. Daarom had in de resolutie,
naar Bernstorff's meening, de positieve wil,
om het ontwapeningsvroagstuk ferm aan te
pakken, moeten worden belichaamd. Thans
zouden de volkeren den indruk kunnen krij
gen, dat de Volkenbond ervoor terug deinst
om op een flinke wijze de eerste stappen te
zetten op den weg der ontwapening
De beschouwingen van Hongaarschc zijde
ademden volkomen denzclfden geest ook
daarin kwam het leedwezen over het langzame
tempo der werkzaamheden tot voorbereiding
der ontwapening lot uitdrukking, terwijl te
vens er over werd geklaagd, dat de Volken
bond aan den eenen kant uit landen bestaat,
wien ontwapening is opgedrongen, anderzijds
uit staten, die tot de tanden toe zijn toe
gerust het onrechtvaardige en voor Honga
rije vernederende van dezen toestand werd
streng gegispt.
Dat de Engelsche gedelegeerde uit een heel
ander vaatje tapte en in den geest der voor
gestelde resolutie uiteenzette, dat het vast-
s'.rllen van een datum der ontwapeningscon
ferentie niet het geschikste middel was om,
na het voorloopig mislukken der besprekingen,
tot het gewenschte doel te komen, behoeft
geen beloog.
Het uitvoerigst en 'nadrukkclijkste werd
echter van Fransche zijde ingegaon op de
door Hongarije cn Duitschland geoefende kri
tiek. Uit Paul Boncour's rede memorecrcn wij
zijn advies de internationale ontwapenings
conferentie niet bijeen te roepen, voordat om
vangrijke voorbereidende maatregelen zijn ge
troffen, waarvan het doel is een accoord te
bewerkstelligen op militair cn maritiem ge
bied tusschen de stoten, die thans nog door
mecningsverschillen te dezer zake worden ge
scheiden.
Het resultaat der gisteren gehouden bespre
kingen, die het einde der Genecfsche ontwa
peningsdiscussies voor dit jaar bcteekenen, is
de aanneming der bewuste resolutie geweest,
die Hongarije en Duitschland niet kon bevre
digen Deze landen stemden echter niet tegen,
maar bepaalden er zich toe zich te onthou
den. Voorwaar de rcsültaten zijn ditmaal wel
zeer mager geweest. Ongetwijfeld zal het alom
tor wereld een onaongenomen indruk maken,
dat de ontwapening opnieuw op de llange
baan is geschoven.
Dc nota van Amerika
verzonden
Londen, '26 Sept. (V. D.) Dc Ameri-
kaansche nota van antwoord aan de rcgecrin-
gen van Frankrijk en Engeland inzake de
vlootontv.apening is volgens een telegram uit
Washington Woensdag verzenden naar Parijs
en Londen. De essenlieele inhoud van de Deidc
nota's is, naar verluidt, over het geheel gelijk,
hoewel de stukken in do détails zekere ofwij-
kingen hebben. Beide nota's wijzen het En-
gelsch-Fransch vlootcompromis als basis voor
hernieuwde besprekingen over de a.gemtene
vlootontwapening af en verklaren gedetoiiieerd
het standpunt van Amerika in de kwestie dei
kruisers en onderzeeërs. Beide nota s zullen
door de resp. gezanten onmiddellijk na aan
komst worden overhandigd.
Een pseudo-advocaat
verdediger
W e e n e n 2 6 Sept. (H.N.) Naar het
Neues Wiener Journal meldt, kon een chon-
'togeproccs, dat dezer dagen voor de rechtbank
zouw orden gevoerd, geen voortgang hebben,
omdat, naar dc rechter mededeelde, de advo
caat, dien de twee beschuldigden gesteld had
den, een zich noemende dr. Joseph Loewen-
stcin, dezer dagen als bedrieger ontmaskerd en
gearresteerd was. Bizonder pikant is, dat legen
den persoon van Loewcnstcin door dczcifdo
rechtbank, waar hij zou optreden, een bevel
tot aanhouding uitgevaardigd is. Dc bedrieger,
die in het gc-heel niet bevoegd was om als
advocaat op te treden, werd door een gerechts
dienaar ontmaskerd, die tegen den pseudo-
advocaat verdenking koesterde en hem vroeg
zich te legilimeeren. De zich noemende Loe
wcnstcin was daardoor zoo overrompeld, dot hij
inlichtingen omtrent zijn ware persoonlijkheid
gaf. Loe'wenstein is niet alleen in dit proces,
doch ook in tal van andere processed ook in
opzienbarende, o.a. in verband met de Juli-
onlustcn, als verdediger opgetreden zonder
daartoe de bevoegdheid te bezitten. Dc gevol
gen van zijn optreden zijn nog niet te overzien,
door eventueel verschillende vonnissen hier
door ongeldig zouden zijn.
Een bijeenkomst te Yarmouth
Londen, 26 Sept. (H. N. Draadloos). Ie
/armouth zijn 2600 gedelegeerden voor dc
conferentie der conservatieven aangekomen.
Aan dc zittingen, die morgen beginnen, zullen
verscheidene voorname leden van het" kabinet,
80 conservatieve parlementsleden en 50 con
servatieve candidaten deelnemen. Eén der be
langrijkste onderwerpen^ dat behandeld zal
worden, is het voorstel tot uitbreiding van de
beveiliging der industrie door het heffen van
bizondere invoerrechten. Op de agenda komen
13 moties over dit onderwerp voor, doch het
debat zal waarschijnlijk beperkt blijven tot
de motie van sir Henry Page Croft, waarin om
zoo ver mogelijk gaande uitbreiding van de
beveiliging der industrie wordt gevraagd, voor
zoover vereenigbaar met dc belofte, door den
eersten minister bij de verkiezingen gegeven.
Men verwacht, dat Baldwin in de redevoering,
die hij Donderdagavond te Yarmouth zal hou
den, het vraagstuk tamelijk uitvoerig zai be
handelen, evenals het vraagstuk der landver
huizing binnen het rijk als een hulpmiddel om
het vraagstuk der werkloosheid op te lossen.
Tientallen dooden en gewonden
Gemeld wordt uit Melilla, dat daar een mu
nitiedepot in de lucht is gevlogen. Er zouden
40 dooden en 200 gewonden zijn.
Nader wordt bericht, dat het fort, hetwelk
Woensdagochtend om kwart vcor écn in dc
lucht vloog, bij de vroegere grens van het
gebied van Melilla log. Er stonden een groot
aantal kleine huizen omheen. In het fert wa
ren 20 000 K.G. buskruit opgeslagen. Do nieu
we wijk van Melilla werd vrijwel geheel ver
woest
Men vermoedt, dat onder de puinhoopen
nog meer s'nchtoffcis liggen. Onder de ver
misten bevinden zich twee artilleristen van de
wacht van het fort. De Spoansche hcoge-com-
missdris vcor Marokko, San Jirrjo, heeft zich
naor Melilla begeven.
GROOTE BRAND.
Warschau, 26 Sept. (V.D.) In de
voorstad Praga is in den. afgeloopen nacht een
groote fabriek afgebrand. Vijftien wagons meel
werden een prooi der vlammen.
DE WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND.
Berlijn, 2 6 Sept. (V. D.) Het aantal
steuntrekkende werkloozen is in dc eerste twee
weken van September gestegen van ruim
574.500 tot 576.500.
DE STAKING IN DE FRANSCHE TEXTIEL
NIJVERHEID.
P a r ij s, 26 S e p t (H. N De stoking der
textielarbeiders heeft zich gisteren te Armen-
tières nog uitgebreid Te Rijssel kwam het m
een vergadering der textielarbeiders door het
optreden der communisten tot een vechtpartij,
waarbij een arbeider door een communist met
een dolksteek ernstig gewond werd. De dader
is in hechtenis genomen.
VENIZELOS TE PARIJS.
Uit Parijs wordt gemeld, dat Venizelos gis
teren om 14.50 uur te Parijs is aangekomen.
LANGESTRAAT 43 TELEFOON 852
JUWELIER GEDIPL. HORLOGEMAKER
GEVESTIGD 1835
voorheen Langestraat.
L. BERGSTRAAT 13. TEL. 462.
ALDEGONDESTRAAT 103-105-107.
TEL. 543.
GROOTE SORTEERING
CLUBFAUTEUILS en
THEEIWEUBELEN
BECHT DYSERINCK
FRISIA
E. M. JAARSMA
JAN JAARSMA
BECKERS
Ir/iuojesTa. OOJkiJiea
PLAATSENINRUILEN,
Publicaties uit het archief van
den Raad van Vlaanderen
Een Brusse'sch correspondent meldt aan
het Vad.:
Nu hot oogenblik schijnt te naderen, dat dr,
August Borms, dc bekende Vluamsche acti
vist, in vrijheid zal worden gesteld, maken
verschillende Frnnsch-Belg-ischc bladen zich
bezorgd over het feit, dat Borms slechts voor
tien jaar von zijn burgerrechten werd beroofd
en dus birinpn niet al to langen tijd wel eens
door de Vlnomsch-nationale kiezers in de Ka
mer of den Senaat zoude kunnen worden ge
bracht.
De Métropolc, uit Antwerpen, verwacht dat
ook, dat de rcgccring eventueel onn dr. Borms
de voorwaarde zal stellen nimmer een parle
mentair mandaat te aanvaarden, welke voor
waarde de Brusselscho Libre Belgique zelfs
wil uitgebreid zien tot ieder electicf mandaat
zonder onderscheid. JBorms (schrijft het ka
tholiek-conservatieve blad), is even onwaar
dig gemeenteraadslid als Kamerlid te worden
Het is echter te verwachten, dat Borms, die
reeds vroeger iedere voorwaardelijke invrij
heidstelling afwees, ook deze conditie niet zou
anavaarden.
Wordt Borms in vrijheid gsteld, dan rijst
dus de vraag op, wanneer hij verkiesbaar zal
zijn. Volgens het departement van justitie kon
zulks eerst gi beuren tien jaar, nadat hem am
nestie of gratie is verleend, dus, i.i het voor-
deeligste geval, niet vóór 1958. Z n kiesrecht
is hij echter, ingevolge art. 51 von het wet
boek von strafrecht, voor altijd- kwijt, daar hij
in 1919 ter dood werd veroordeeld, welke
straf later, zonder dut zulks door Borms of
door zijn verdediger was oangevraogd, in le
venslang werd omgezet.
Intusschcn leidt de verdaging dor bespreking
cn der stemming over de amnestie tot een
nieuwe agitatie.
Zoo is heden. Woensdag, doc-r Le Soir, La
Nation Beige en eenige andere Vlaamsch-
vijandige kranten, een begin gemaakt met de
publicatie van een deel van het archief van
den Raad van Vlaanderen. Deze publicatie
gebeurt op initiatief van de Ligue Nationale
pour l'Unité beige, dc verceniging, welke
zich tegen alle Vlaamsche rechtsherstel ver
zet en van geen gelijkheid von Fxansch- en
Nederlandschsprckcnden in België wil weten.
In het comité, dat de documenten uitkoos en
classeerde van een integrale openbaarma
king van het archief is geen sprake had
den zitting: prof. Terlindcn, van de Lcuven-
sche Universiteit, Charles dc Jongh, gewezer
stadhouder der Brusselsche balie, generaal
Moglinsc, gewezen chef van den Belgischen
generalen staf, notaris Ouverlaux, prof. Henri
Piienne, Herbert Spcyer, hoogleeroor te Brus
sel, Steyaert, gewezen voorzitter der re'cht-
bank van eersten aanleg, te Gent, en Hubert
van Houtte, professor aan de Universiteit te j
Gent
Portes Gil tot voorloopig
staatshoofd gekozen
Een United-ï'ress-tclegrom uit Mexico d.d.
24 Sept. aan de Tel. be helst
Emilio Portes Gil, de gouverneur* van den
staat Tamaulipas, is in de gemeenschappelijke
zitting van Kamer cn Senaat tot voorloopig
staatspresident van Mexico gekozen. Zijn man
daat duurt tot 5 Februari 1930.
Gil wordt beschouwd als een trouw aan
hanger von de politiek van Calies, die trou
wens sedert een tiental dagen had doen weten
dat Gil zijn persoonlijke voorkeur had.
Portes Gil heeft dc godsdienstige wetten in
Mexico strikt doorgevoerd cn cr bestaot, naor
verluidt, tusschen hem cn Cnlles nog altijd
overeenstemming ten aanzien dezer politiek-
In verbond hiermede koesteren de katholieken
slechts weinig hoop, dat een regeling van het
gods^icnstconfiict tijdens Gil's voorloop:g pre
sidentschap tot stand zal komen
In koever Calles op het bewind van Portes
Gil een ovcrhecrschenden invloed zal uitoefe
nen, is niet bekend, hoewel door velen wordt
verwacht, det hij de leiding in handen zal
houden
Onder de aanhangers van den vermoorden
Obicgon moet ccnige ontevredenheid bestaan
over de verkiezing van Portes Gil. zoodat Cal
les wellicht gedwongen zal zijn als bemidde
laar tusschen de eikoor bestrijdende groepen
te blijven optreden
Wat dc buitenlandsche politiek von Mexico
eangoat, verwacht men. dat Gil dezelfde ge
dragslijn als Calles zal volgen, ook wat betreft
dc politiek in de petroleumkwcstie, die door
alle partijen als op de best mogelijke wijze
geregeld wordt beschouwd.
De Mexicnnnsche Kamer van Afgevaardig
den heeft voorts met algemeene stemmen be
sloten, de bij de grondwet voorgeschreven de
finitieve presidentsverkiezing op den derden
Zondag in November 1929 te doen plants vin
den.
120 lijken geborgen
Parijs, 26 S p t. (V. D.) Noor uit Madrid
gemeld wordt, werden gisteren de brandweer
lieden, die sinds Zondagovond onafgebroken
met het blusschings- en opruimingswerk bij 't
Tcotre Novedodes bezig waren, ofgelost. Tot
nu toe zijn 120 lijken geboigen, terwijl het
aantal gewonden definitief cp ongeveer vier
honderd is vastgesteld
Op de bovenrangen van het theater moeten
onder de puinhoopen nog vele dooden liggen
Parijs, 26 Sept. (H. N.) De Spnanrchc
ministerraad heeft een bedrag van 100.000
peseta's beschikbaar gesteld voor dc inzame
ling, die volgens beslui; van den gemeenterood
van Madrid ten behoeve van de nagelaten be
trekkingen der slachtoffers, die bi; den brand
in den schouwburg om het leven zijn gekomen
is geopend.
BRITSCHE ONDERSCHEIDINGEN.
Londen, 26 S c p t. (H. N .Draadloos) De
koning heeft dc benoeming tot baronet van
sir Charles Batho bij gelegenheid van zijn
aftreden als lord mayor van Londen goedge
keurd .Henri Davenport cn Frederick Green
worden bij hun aftrc-den als sheriff \an de
city van Londen tot ridder verheven
STORM EN OVERSTROOMINGEN
IN MEXICO.
Noodlottige gevolgen.
Ernstige overstroomingen en een hevige
storm hebben groote schade aangericht op de
Westkust van Mexico. De staten Jalisco en
Sinoloa en de strafkolonie op de Maria-eilan-
den hebben het meest geleden; 19 mijnwerkers
werden in de Eltajo-mijn door het wntir ver
rast cn konden slechts op het nippertje gered
worden. In den staat Jalisco zijn minstens 15
menschen gedood door het instorten van hui
zen. De troepen helpen bij de reddingswerk
zaamheden.
DE LAATSTE GEVECHTEN IN CHINA.
Acht duizend dooden.
Londen, 26 Sept. (V .D.) Naar uit Nan
king gemeld wordt, meldt dc bevelhebber van
de nationalistische troepen, dat dc verliezen
von hot Sjar.toengleger in de Hotste gevech
ten acht duizend dooden en vijf duizend ge-
vnngpnen bedragen. Tot het Rcode Kruis is
een dringend verzoek gericht de noodige me
dische hulpmiddelen te zenden
WEDEROM AARDSCHOKKEN IN
CORINTH E.
Londen, 26 Sept. (V. D.) Volgens be
richten uit Athene, zijn in de buurt von Co-
rinthe wederom heftige aardschokken gevoeld.
Talrijke gebouwde huizen vertoonen scheuren.
Vele tientallen slachoffers
Sjanghai, 2 6 Sept. (V. D.) Naar uit
Hankau gemeld wordt, is de brand in het Chi-
neesche kwartier overgeslagen op het politie
bureau, waar een groote voorraad munitie
ontplofte. Het gebouw werd door de expiosie
volslugen verwoest. Talrijke personen werden
gedood Tot nog toe zijn 70 tot 80 slachtof
fers van den brand geborgen. Meer don
11.000 personen zijn dakloos. De schade wordt
DE PEST IN MANDSJOERIJI.'
Vierhonderd slachtoffers.
Het agentschap Indo-Pacifique meldt uit
Chorbin, dat dc pest Toononfoe bereikt heeft.
In het geheel zijn er 400 personen aan be
zweken.
DE A.S. VERKIEZINGEN IN
ENGELAND.
De partijen ontplooien reeds acti
viteit.
Londen, 26 Sept. (V. D.) Alhoewel al
gemeen wordt aangenomen, dat dc a.s. alge
meene verkiezingen niet voor den volgenden
zomer zullen worden gehouden, zullen alle
drie groote partijen binnen dc eerstvolgende
14 dagen hun vcrkiczingspolitiek onder ocgen
zien. De conservatieven komen morgen te
Yarmouth met 2600 afgevaardigden bijeen om
ccn rede van den eersten minister aan te hoo-
ren. De daarop volgende besprekingen zullen
betrekking hebben op de indusiriecle politiek,
bevordering van den induslrieclcn vrede -n de
mogelijkheid van bezuiniging op dc nationale
uitgaven
Zondag komt het joarlijksch congns van de
Labour Party bijeen te Birmingham, alwaar dc
politieke verklaring besproken zal wórden.
STORM EN REGENVAL IN
PORTUGAL.
Lissabon onder water.
Londen, 26 Sept. (V. D.) Volgens be
richten uit Lissabon zijn door zware stormen
cn hevigen regenval overstroomingen ver ooi -
zaokt, waardoor de spoot weg- en telegraafver
bindingen verbroken zijn. Verscheidene buur
ten van Lissabon staan onder water. Op som
mige plekken reikt het water tot de eerste ver
dieping* der huizen, waaruit de menschen dooi
dc brandweer gered moesten worden; vijf-
houten huizen zijn ingestort, waarbij t*«ve
personen gedood werden. Ook op dc kust werd
aanzienlijke schade aangericht. In de nabij
heid van Caldas da Rainha werd een spoortrein
door een waterhoos gegrepen. De locomotief
en ccn wagon werden volkomen verwoest.
DUIZEND RENDIEREN VERDRONKEN.
Oslo, ,2 6 Sept. (V. D.) Zooals gewoon
lijk waren ook dit jaar ongeveci twee duizend
rendieren op het eiland Magero (waarop de
Nooidkaap ligt) in de zomervveide gebracht.
Dezer dagen zouden de dieren zwemmende
naar het vastelond worden gebracht Daarbij
werden ongeveer duizend rendieren door den
sterken stroom mcdegcslecpt. Zij zijn verdron
ken.
