„KEITJES
KEITJE
GRATIS
DE EEMLANDEö
1927 NOVEMBER 1928
B. NIEWËG
BUITENLAND.
BIOSCOOP AMICITIA
Voor Haarden
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels i 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer.
fVlaantiag 22 Cctober 1928
BUITENLANDSCH OVERZICHT
27e Jaargang No. 96
RELLETJES IN
BOEDAPEST
De numerus clausus
ff
DUS VANAF HEDEN BIJ PLAATSING VAN EEN
Vertegenwoordiger van de
Deutsche Aardewerkfabriek
„De PorceSeyng Fles".
A. H. VAN NIEUWKERK
Complete Woninginrichting
Speciale aanbieding CLUBFAUTEUILS
RECHERCHEUR DOOD
GESCHOTEN
DORP AFGEBRAND
DE BEGRAFENIS DER
SLACHTOFFERS
Nieuwe wetsbepalingen
MARX TREEDT ALS
CËNTRUMLEIDER AF
Geen politieke motieven
AMER
A8ÖNHEMENTSPRMS 151:1 tnaandea voor Amersfoort f2.10. per maand 1 0.75. per
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/».
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 515
DIDECTEUR - UITG EVER! J.VALKIiOFF
DAGBLAD
elke regel meer f0.25. Llefdadlghclds-advertcntlën voor di
helft van den prijs. Kleine Advertertiün „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 «egels
ZO cent, elke regel meer 10 cent» driemaal plaatsen I 1.Bewijsnummer extra I 0.05
Het vraagstuk der Duitsche
hcrstelschuld. Een plotse
linge bespreking der kwestie
te Parijs tusschcn Churchill,
Parker Gilbert en Poincarc.
De paar laatste dagen hebben wij enkeic bc-
lcngrijke berichten in onze krant opgenomen,
die zich bezig hielden met het vraagstuk der
Duitsche schadevergoeding, zulks in vei bond
met het feit, dot Parker Gilbert, de agent-
generaal voor dc Duitsche herstelbetalingen,
zoowel in dc Engclsche als Franschc hoofdstad
besprekingen heeft gevoerd met icgecrings-
ledcji Een telegram van'nog meer betcckenis
behelst thans, dat dc Engclsche minister van
financiën, Churchill, gisteren te Parijs dezelfde
aangelegenheid heeft besproken met Poincarc,
<Iic niet alleen premier is, maar tevens Fransch
minister van financiën. Aan deze onderhande
lingen nam eveneens voornoemde agenl-gcnc-
rual deel, De discussies betroffen inzonderheid
de maatregelen, welke genomen moeten wor
den om het vraagstuk der Duitsche schade
loosstelling thans geheel en voorgoed tc rege
len Zooals men zich herinnert, >s op 1G Sept.
te Genèvc door de daar samengekomen staats
lieden der betrokken landen overeengekomen,
dat te dien einde een commissie van deskun
digen zou worden ingesteld.
Het resultaat der inleidende besprekingen
wordt zeer gunstig genoemd en men mag aan
nemen, dat binnen afzienbaren tijd, gelijk in de
telegrammen wordt opgemerkt, „de onderhan
delingen inzake de liquidatie der oorlcgs-
schulden in een actief stadium zullen komen".
Hel wachten is nu blijkbaar op een Durtschen
step en zoodra Ber'ijn het desbetreffend initia
tief heeft genomen, 2ü! vermoedelijk niets meer
in den weg staan aan een betrekkelijk spoedige
bijeenkomst der deskundigen in de Duitsche
hoofdstad of waar ook in Europa, Wanneer de
besprekingen der experts zullen vcrloopen in
den door Duitschlond gewensctiten gccsl, $al er
een einde komen aan de beperking van Duitsch-
lands soevereiniteit Immers: getracht zal wor
den een weg te vinden, waardoor het aan
Duitschland mogelijk wordt gemaakt, zonderdot
de belangen zijner crediteuren daardoor wor
den geschaad, zijn financicclc taak tegenover
dc geallieerden uit tc voeren op <"en wijze, die
voor Duitschland minder vernederend is. Het
ligt toch in de bedoeling het buitcnlandschc
financicclc toezicht op te heffen en eveneens
dc transfer-clausule te doen verdwijnen Hel
tegenwoordige systeem van talrijke annuïteiten
schijnt men te willen vervangen door een rege
ling, waarbij de bedragen, die Duitschland als
schadevergoeding is verschuldigd aan de ge
allieerden, definitief worden gecommerciali
seerd. De onderhandelingen dienaangaande
zullen echter onvermijdelijk een moeizaam
karakter dragen, daar o.a. van Engclsche zijde
meermalen is opgemerkt, dat de Engclsche be
lastingbetaler niet het slachtoffer mag- worden
van financicclc schikkingen, die et'oe strekken
een definitief accoord inzake het herstelvrang-
stuk tc bespoedigen.
Een en ander komt dus neer op een herzie
ning van het thans van kracht zijnde plan-
Dawes in dezen zin, dat een bepaald bedrag
zal worden vastgesteld, hetwelk Duitschland
aan zijn schuldeischers meet bctal-n. Dc groot
te dezer definitieve som kan nu nog niet wor
den aangegeven en ook kan thans nog be
zwaarlijk de juistheid worden nagegaan der be
richten, die het voorstellen, olsot van Duitsch
land niet het uiterste zal worden gevraagd
doch op redelijke wijze rekening zul worden ge
houden met Duitschlands prestatievermogen
Van belang is inmiddels de houding van Ame
rika, dat stellig bij dc besprekingen zal worden
betrokken, omdat er herhaaldelijk in verband
met overwogen regelingen verband wordt ge
legd tusschcn dc schulden der geallieerden aan
Amerika en die van Duitschland aan zijn Euro-
pceschc crediteuren. Dc tegenwoordige Amc-
rikaonsche regccring zal echter wel geen be
slissingen meer treffen; aangezien de Verecnig-
de Staten vlak voor de verkiezingen staan on
dus afgewacht moet worden, welke politieke
wind et, na den stembusstrijd, aan cte overzijde
van den Atlantischen Oceaan waait Zooveel
is ondcrtusschen zeker, dat, mocht Amerika
tegenover zijn Europecsche schuldenaren wel
willend zijn, de geallieerden ook tegenovet
Duitschland makkelijker toegeeflijkheid kun
nen betrachten. Het Franschc standpunt schijnt
te zijn en het Engelsche beantwoordt blijk
baar hieiaan dat Jan Duitschland niet meer
gecischt zal worden dan dc bedragen, welke
nooaig zijn om Frankrïjks eigen oorlogsschul
den te voldoen cn de bedragen te compcn-
seeren, besteed aan den wederopbouw van het
verwoeste gebied. Dat de Amerikaarsche ban
kiers een groote rol zullen spelen bij de defini
tieve regeling der ingewikkelde schulden
kwestie, zou afgeleid kunnen worden uit het
fc-it, dat ook Morgan, de bekende Amerikaan-
sche bankier, die thans tc Parijs vertoeft, blijk
baar niet onkundig werd gehouden van hetgeen
de staatslieden gisteren in dc Franschc hoofd
stad bespraken.
Zooals men weet, is ook Duitschland reeds
ingelicht over dc gisteren gevoerde onderhan
delingen, hetgeen de betccker.is van dc Po-
rijschc samenkomst slechts accentueert On-
vcrm<?,ld mag in dit verband ook niet blijven,
dat de nieuwe Dawes-commissic, waaraan men
het aanzijn wil geven, van geheel onderen nnrd
is, daar zij, in tegenstelling met de reeds be
staande, eveneens Duitsche vertegenwoordi
gers zal tellen. Ook dit kan worden uitgelegd
nis een vooruitgang 'Natuurlijk is er nog geen
aanleiding om luid en voorbatig te juichen
maar men lcriigt niettemin den indruk, dat er
eenige vorderingen ziin g. mankt op den weg,
die leidt r.oar de geleidelijke liquidatie van het
herstelvraagstuk.
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2*
Joodschc studenten uit dc
collegezalen ^geranseld
Naar uit Boedapest wordt gemeld, heerscht
daar ter stede al ccn dag of wat opwinding
onder dc studenten, welke opwinding tot zeer
bctrcurensv. .-.aidige excessen heeft gevoerd
Niet alleen zijn verscheiden Joodschc studen
ten uit de collegezalen geranseld, maar ook
op straat deinsde de klaarblijkelijk door dc
rcchtsradicr.len opgezweepte menigte niet te
rug voor gewelddadigheden. In het universi
teitsgebouw had de rector een r. k. geeste
lijke een Joodsch student in bescherming
genomen. Des middags hielden de z.g. „ka
meraadschappelijke" studentenverenigingen
en optocht in dc voornaamste straten van dc
stad, waarbij hoezee werd geroepen voor den
numerus clausus» (dc regeling waarbij hot aan
tal Joodschc studenten is beperkt). Dc winkel
ruiten bij het liberale blad Az Est worden in
gegooid ten. ijl bij den boekhandel van het so
ciaal-democratische bind „De Volkstem' even
eens de ruiten werden ingeslagen.
Ook werden voorbijgangers met ccn Joodsch
uiterlijk mishandeld.
In verband met de godsdienstoefening op
Vrijdagavond werd dc groote synagoge door
geheime .politie en bereden agenten bewaakt
Deze nieuwe studentenrelletjes zijn er aai»
toe te schrijven, dat de minister van eeredienst
cn onderwijs onlangs nan dc faculteiten een
aanschrijving had gericht, om te voldoen aan
de verzoeken vnn verscheiden Joodschc jon
gelieden, die hun eindexamen met uitstekend
gev olg hadden gedaan, om nis student te wor
den ingoschr< ven. Deze nenschrijying was af-
gekomen toen het door den numerus clauses
bepaalde aantal reeds vol was
Een onder bericht over deze anti-JóóÖsche
studontehrclletjes spreekt van drie schoten, die
zouden zijn gelost, en van acht arrestaties.
De. politie hóeft de betoomtn uiteengejaagd.
Boedapest, 20 Oct. In êrband met dc
demonstraties tegen de Joodschc bevolking
hóóft do mmistcr van onderwijs, graaf Klebes-
berg, des avonds oin 71 uur de rectoren r*.
dekens ven alle hoogescholen en faculteiten
bij zich entboden. Hij gaf hun opdracht oni
direct alle colleges te sluiten, indien morgen
of later weder de orde wordt verstoord. De
minister sprak de hoop uit, dot verdere stren
gere maatregelen onnoodig zullen zijn cn de
orde bewaard blijft.
Boedapest, 2 0 Oct. (V. D.) Ook hcdcr.
hebben te Boedapest anti-semietisehc relletjes
plaals gehad. Op den Museums-Ring richtten
studenten een brandstapel op, waarop alle
liberale bladen die over dc plaats gehad heb
bende excessen berichten hadden gepubliceerd,
verbrand werdc-n. Het Universiteitsgebouw
wordt door de politic bewaakt. Op de Ho
geschool zijn heden geen Joodschc studenten
verschenen. In de veterinaire hoogeschooi
werden twee Jocdsche studenten gemo
lesteerd.
De arbeiders roeren zich tegen
de woelige studenten.
Boedapest, 22 Oct. (V. D.) De studen
ten-demonstraties der laatste dagen hebben
Zaterdagavond geleid tot tegendemons tralies
van de arbeiders. Het socialistisch orgaan
„Ne 'pszava" heeft tot dc ouders der studen
ten een waarschuwing gericht, dat zij hun
zonen moeten afhouden van verdere uitdagin
gen, daar anders dc arbeidersvcrccniging de
radicaalste middelen tot zelfverdediging zal
moeten gebruiken. Overal waar zich Zaterdag
de studenten met~~~'hun mutsen vertoonden,
werden zij door jeugdige arbeiders aangegre
pen en herhaalde malen ook afgeranseld. In
de nabijheid van den bockhandel van het so
cialistisch blad de „Ne 'pszava kwam het tot
een ernstige botsing tusschcn arbeiders en
studenten. Politie moesr ingrijpen, waarbij 5
personen gewond werden.
IViet 1 November a.s. vieren wij het
ÉÉNJARIG BESTAAN van onze popu
laire rubriek KLEINE ADVERTENTIEN
Wij wenschen dit feit te herdenken door
een speciale reclame, wij geven nml. aan
ieder, die ons van heden af tot nader
aan te kondigen sluitingstermijn een
„KEITJE" opgeeft voor DRIE MAAL
PLAATSEN (dus voor EEN GULDEN)
gratio een toegangskaart voor de Bios
coopvoorstellingen in,,Amicitia"op Zater
dag 10. Maandag 12 of Dinsdag 13 Nov.
(DR IEMAAL VOOR ÉÉN GULDEN)
NAAR
HERDENKING VAN DE SOCIALISTENWET.
De samenkomst in Berlijn.
B e r l ij n, 2 1 Oct. (V. D.) De sociaal-de
mocratische partij hield Zondag in den Lust-
garten ter herdenking van het feit, dat vijftig
jaar geleden de socialistenwet werd afgekon
digd, ccn vergadering, waaraanbehalve ver
scheidene socialistische vereenigingen ook de
Reichsbanncr deeinam. Een historische optocht
leidde de herdenking in De Rijksdagafgevaar
digde Künstlcr begroette de aanwezigen, waar
na de v roegere president van den Rijksdag
Bosk-Gotha een rede hield.
GRENSOVERV ALLEN.
130 reizigers geplunderd.
Londen. 20 Oct. (V- D.) In het gebergte
op dc grens tusschcn Bulgarije en Zuid-Slavië
zijn, volgens berichten uit Sofiu, talrijke over
vallen gepleegd. Binnen vijf uur werden door
roovers in totaal 130 reizigers beroofd van hun
klcercn, g* ld en voorwerpen van waarde. Ook
auto's werden aangehouden en geplunderd. Zij
•verden onklaar gemaakt om te voorkomen, dat
de politie kon worden gewaarschuwd.
voorheen Lanqcstraat.
L. BERGSTRAAT 13. TEL. 462.
ALDEGONDE3TRAAT 103-105-107.
TEL. £43.
GROOTE SORTEERiWG
CLUBFAUTEUILS en
THELMEUBELEN
GcvaarljIce misdadigers
Keulen, 20 Oct. Hedenmorgen was het
de politic gelukt, de wegens roof, meermalen
gepleegd en het doodschieten van een politie
beambte door de recherche van Gladbeck en
Essc-n gezochte gebroeders Hermann en Hcin-
rich Heidger en Karl Lindemann op te sporen
en Lindemunn aan te houden, terwijl de ge
broeders Heidger ontkwamen. Bij de vervol
ging werden schoten gewisseld, waarbij con re
chercheur en een gendarme zwaargewond wer
den. Een der misdadigers moet eveneens ge
troffen zijn. De gewonde rechercheer is inmid
dels overleden. De gebroeders Heidger namen
de vlucht in onbekende richting met een kleine
auto, waarvan zij dó inzittenden onder bedrei
ging met een pistool dwongen uit te stappen.
BEC3T DYSERINCK
FRISIA
E M. JAARSMA
JAN JAARSMA
BECKERS
jU^NOBxrji. Q03fcL.28ö
PLAATSENINRUILEN
Een brandende Kaars
bij benzine!
Parijs, 21 Oct. (V. D) In St. Pierre de
Mesage bij Grenoble raakten door dc onvooi-
zichtigheidv van twee automobilisten 15 huizen
in brand De automobilisten hodden hun ben
zine aangevuld bij het licht van een brandende
kaars, waardooT een hefigc ontploffing ont*
stond .Van de beide brandende wagens sloe
gen dc vlammen over op een huis van waar
het vuur zich verbreidde over het geheele
complex. Door watergebrek moest men zich er
toe beperken de beide nog niet door het vuur
aangetaste huizen voor den ondergang te be-
VI0R PERSONEN VERONGELUKT.
Zwcedschc bark verongelukt.
Malmoe, 22 Oct. (V. D.) In de nabijheid
van Langskaer kantelde de Zweedsche bark
„Balder". Slechts een opvarende kon gered
worden. De kapitein en 3 overige leden var»
de bemanning verdronken.
POLITIEKE MOORDENAARSBENDE
UITGEROEID.
21 leden van de bende zullen
terecht slaan.
B e r 1 ij n 2 0 Oct. (H. N.) Uit Moskou
wordt gemeld, dat de Gepooe een groote poli
tieke moordenaarsbende in Turkestan heeft
uitgeroeid, die in den tijd van 5 jaar zich aan
niet minder dan 50 moorden en voorts aan een
overval op het filiaal van de staatsbank ®n op
de kas van spoorwegen heeft schuldig ge
maakt. De 21 nog in leven zijnde leden van
de bende zijn naar Moskou overgebracht en
zullen daar binnenkort terecht slaan. Voor
allen dreigt de doodstraf.
DE LEIDER VAN HET SOVJET-ORGAAN
IN FRANKRIJK GEARRESTEERD.
Militairen tot ongehoorzaamheid
aangezet.
Parijs, 2! Oct. (B. T. A.) Volgens de
Matin" is de leider van het officicele sovjet-
orgaan in Frankrijk, Henri Aristide Denys,
onder beschuldiging van militairen tot onge
hoorzaamheid te hebben aangezet, gearres
teerd.
Hij is ter beschikking van den rechter van
instructie gesteld.
COMMUNISTEN IN ITALIË.
Oud-Kamerlid veroordeeld.
Rome, 20 Oct. De bizor.dere rechtbank
voor de verdediging van den staat heeft het
oud-Kamerlid Isidoro Azario tot tien jaren ge
vangenisstraf veroordeeld (die hij wegens zijn
gezondheidstoestand in een ziekenhuis zal on
dergaan). Het oud-Kamerlid Fabrizio Maffi is
vrijgesproken.
Beiden waren beschuldigd te hebben samen
gezworen tegen den staat als leden der com
munistische partij.
m HET V/EER VAN BftCgSN. M
Hoogste Barometerstand: 761.1 te mg
Brcslau en Danzig.
Laagste Barometerstand: 730.3 te §p
Sov disfjord. f
Verwachting tot den avond van
23 October. m
Zwakke tot matige Zuidelijk tol
Zuid-Wcstclijkc wind zwaar be
wolkt met tijdelijke opklaring,
waarschijnlijk enkele regen of
hagclbuitjes, weinig verandering
in temperatuur.
i
Achttien lijken bij de bouwramp
tc Vincennes geborgen
Par ij s, 22 Oct. (V. D.) De opruimiogsv
werkzaamheden op dc plaats van het bouw m»
geluk te Vincennes gaan regelmatig voort. Zon
dagavond waren 18 doode arbeiders uit de pui-
non geborgen, van wie er een niet kon wor
den geïdentificeerd. De vader van den jeug
digen arbeider Nicelle, die 27 uur onder de
puincn gelegen heeft en in het ziekenhuis over
leed, heeft zich als privaat-aanklager aangeslo
ten bij het proces tegen den ondernemer. De
bijzetting der slachtoffers zal Donderdagmor
gen plaats vinden.
In den loop van Zondag vond een onderhoud
plaats tusschen den minister van binnenland-
sche zaken en den prefect van het Scinc-depar-
tement, waarop tot verschillende veranderingen
in de bepalingen betreffende de bouwvergun
ning besloten werd. De minister van binnen-
landsche zaken znl op verzoek van dc raadge
vende bestuurscommissie dienovereenkomstige
wetsvoorstellen con het parlement voorleggen.
EEN DEFICIT VAN 35 MILLIOEN
Dc Prcssa.
B e r 1 ij nr 20 Oct. Noor de Dvisseldorfci
Stndsonzcigcr volgens het Hbld. uit welinge
lichte kringen verneemt, heeft het deficit van
de Prcssa tc Keulen ongeveer 35 milliocn mark
bedragen.
EXPEDITIEJACHT IN TT IJSZEE VERGAAN.
Dc bemanning kon dc kust bereiken.
Moskou, 20 Oct, Hot expeditie jacht „Pro
fessor Sjitkof" heeft in dc Noordelijke IJszee-
bij het Dickson-eiland schipbreuk geleden. De
bemanning en de wetenschoppélijke medewer
kers, die zich nan boord bevinden, in totaal 28
personen, konden de kust bereiken. De schoe
ner zal in het ijs overwinteren.
Gezondheidsredenen
B c r 1 ij n, 19 Oct. Volgens een te M"ün-
chen-Gladbach door den katholieken Rijks
dagafgevaardigde Joos uitgegeven blad, zul op
de te Dusscldorp te houden vergadering de(
Centrum-partij een nieuwe \oorzitter gekozen
moeten worden. De oud-rijkskanselier Marx,
zal namelijk, naar verluidt, om gezondheids
redenen aftreden.
De „Voss Zeitung", die eveneens melding
mankt van het aanstaande aftreden van Marx,
merkt op, dat als reden voor het aftreden wel
de gezondheid wordt opgegeven, doch dat men
don indruk hoeft, dat Marx om politieke r#»
dencn tot zijn besluit is rrekomen om niet lan
ger de leiding van dc Centrumpartij op zich
te nemen. Het is namelijk bekend, dat Marx
met zijn standpunt, dat het Centrum tegen
over het kabinet Müller een terughoudende hou
ding moet aannemen en van een verder gaan
de verbinding moet afzien, wat dus practïscb
neerkomt op een verhindering van de groote
coalitie, geen steun heeft gekregen Als zijn
opvolger worden de voormalige rijksminister
van Arbeid, Brauns, die de condidnat vnn don
katholieken volksbond is. doch ook de afge
vaardigden Stegerwold, Esser en Joos ge
noemd.
Berlijn. 20 Oct. Dr. Marx heeft de „Gcr-
mania" uitdrukkelijk gemachtigd mede te doe
len, dat het bericht volgens hetwelk hij in
December a.s. het voorzitterschap van het
Centrum znl neerleggen, juist is.
Reeds voor de verkiezingen in Mei, zoo
voegt het blad hieraan toe, had dr Marx dit
voornemen geuit. In Februari Maart j.l. is
hij ernstig ziek geweest en van de gevolgen
van die ziekte is hij nog niet geheel hersteld.
Het is volkomen onjuist achter het aftreden
van d.T. Marx politieke motieven te zoeken.
Het blad wijst er dan op, dot het Centrum geen
reden heeft het initiatief te nemen in verband
met toekomstige regeeringswijzigingon Dat
moet de regeeringspartij, resp. do sterkste
partij in de regeering doen. i
