DE STAATS-
BEGROOTING
Beschouwingen
over het kabinet
HETS.S. „STATENDAM'
10 April de eerste reis
- 1
SANATORIUM DAVOS
Binnen korten tijd
98 schenkingen
Ilcl Vosrloopig Verslag
der afdeelingen
Verschenen is het Voorloopig Verslag over
het eerste Hoofdstuk der Staatsbcgrooting
1929.
Verscheidene leden waren met den tegen-
woordigen gang van zaken niet tevreden en
betreurden het, dat een parlementair kabinet
ontbreekt. Na de ervaring met het tegenwoor
dige intermezzokabinet opgedaan, is de wensch
tot terugkeer naar een parlementair kabinet
steeds levendiger geworden. De Staten-Gene-
roal, zoo werd betoogd, schijnen met veel meer
geworden dan een adviseerend College. Het
Parlement loopt gevaar de positie te verliezen,
die het in een representatieve volksregeering
behoort in te nemen.
Do grief van vele leden was, dat niet ge
streefd wordt naar herstej van hetgeen door
de bezuiniging was afgebroken. Er is stilstand
in de sociale en onderwijswetgeving. Dit ka
binet heeft zich, volgens hen, hoofdzakelijk
toegelegd op het bevorderen van groote ver
anderingen in de inkomstenverdeeling tusschen
de klassen der bevolking en die door zijn be-
lastingpolitiek streeft naar een verschuiving
van inkomen van arm naar rijk.
Sommige leden, die ook bezwaren hadden
tegen het huidige kabinet, betoogden, dat mi
nister De Geer niets gedaan heeft dan profi-
teeccn van de maatregelen van zijn voorgan
ger. Verscheidene andere leden waren ook van
oordeel, dat een parlementair kabinet boven
een extraparlementair de voorkeur verdient,
maar met het ongunstige oordeel over het
huidige kabinet konden zij niet instemmen. Zij
hadden waardeering voor den arbeid der re
geering.
Verscheidene leden wenschten bij de belas-
tingpolitiek meer aandacht te zien gewijd aan
de positie der groote gezinnen. Overigens kon
den verscheiden dezer leden zich niet vereeni
gen met de grieven, die worden gekoesterd te
gen den minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid.
Enkele leden verklaarden, tegen het beleid
van de regeering zeer ernstige bezwaren te
hebben. Het richtsnoer van het regeerings-
beleid moet niet zijn de wil van het volk, maar
de eisch, dien God in zijn wet gesteld heeft.
Over het beleid inzake leger en vloot waren
deze leden bezorgdde cegeering moet te
dien aanzien niet verder op den weg van be
zuiniging gaan. Deze leden wenschten een Pro-
testantsch-Christelijke partij, gegrond op de
beginselen door onze vaderen, gehuldigd en
handhaving van God's wet door de regecring.
Van andere zijde werd echter gevraagd, hoe
deze leden hun wenschen zouden willen zien
verwezenlijkt zonder coalitie.
Waren de meeste leden dus voorstanders
van het wederoptreden van een parlementair
kabinet na de verkiezingen, over de wijze
waarop dit zou kunnen worden bereikt liepen
de meeningen uiteen. Volgens verscheiden le
den zou een nieuw parlementair kabinet moe
ten berusten op een gezonden grondslag, maar
voorshands zal de vorming daarvan zonder een
of andere coalitie niet mogelijk zijn. Volgens
deze leden is voor de vorming van een de
mocratische meerderheid de medewerking van
de katholieke staatspartij of van een belang
rijk gedeelte daarvan nog onontbeerlijk. Dc
practijk in andere landen heeft volgens hen ge
leerd, dat tijdelijke samenwerking tusschen
Katholieken en sociaaldemocraten zeer wel mo-
gelijk is.
Van sociaaldemocratische zijde zou men be
reid zijn op bepaalde voorwaarden een parle
mentair-democratisch kabinet te helpen vor
men.
Andere leden merkten op, dat de combinatie
van de zoogenaamde democratische elementen
niet zoo eenvoudig* is als hierboven wordt
voorgesteld.
Verscheiden leden gaven de voorkeur aan de
rechts parlementair kabinet. Dc laatste drie
jaar zijn leerzaam geweestzij toonen aan,
hoe het gaat wanneer de coalitie er niet is.
Sommige leden meenden, dat men eerlijk
heidshalve verplicht is voor dc verkiezingen
mede te deelen, welke de coalitie-plannen zijn
en liefst een gezamenlijk program zou moeten
publiceeren.
Sommige leden waren van mcening, dat de
rechtsche coalitie, indien zij voor de verkie
zingen hersteld wordt, door de kiezers ver
moedelijk niet in de meerderheid zal worden
gebracht.
Wat de Troonrede betreft, meenden som-
mige leden, dot het danrin ontvouwde werV-
progrom niet sober ban worden genoemd.
Sommige leden hadden cr eenige mededeehng
gemist over eventueele pionnen betreffende
het aanvullend onderwijs van de rijpere jeugd.
Enkele leden waarschuwden tegen de aange
kondigde bemoeiing van de overheid met de
loonen in de huisindustrie, welke bemoeiing
aan de vakvereenigingen h. i. moet worden
overgelaten.
GEMEENTEZIEKENHUIZEN AMSTERDAM.
Voordracht hoofdadministrateur.
Voorgedragen wordt ter benoeming van een
hoofdadministrateur der gemeenteziekenhuizen
te Amsterdam dc heer G. H. Sanders, hoofd
administrateur der gemeenteziekenhuizen tc
Rotterdam.
barones van harinxma thoe
slooten. f
Op Harinxmastate te Beetsterzwaag is, naar
het Hbld. meldt, 89 jaar oud, overleden
vrouwe douairière baronesse Anna van Ha-
rinzma thoc Slootcn, geboren jonkvrouwe van
Beymo, ec'ntgenootc van wijlen mr. B. Bh. ba
ron van Harinxma thoe Slooten, den oud-
Commissaris der Koningin in Friesland. De
overledene is voogdes geweest van het Ulfl
Burger Weeshuis to Leeuwarden, presidcntc-
van Moederlijke Weldadigheid en eere-presi-
dente van tal van comité's.
Dc teraardebestelling geschiedt Donderdag
te Bectsterzwaog. Vertrek van het sterfhuis M
uur.
Friesche vrouwen houden van goede degelijke kleeding en var»'
goede degelijke zeep. Oeen wonder dat dan ook elke Friesche huisvrouw!
Sunlight Zeep gebruikt! Goed waschgoed verdient het beste waschmlddeL
/N.
De aanbouw vordert goed
Omti'cnt de vorderingen der werkzaamheden
op het in aanbouw zijnde stoomschip „Staten*
dam" deelt de directie van dc Holland-Ameri-
ka Lijn mede, dat de eerste der beide hoofcj-
machines na met succes te hebben proefge
draaid, op 18 dezer van Belfast naar Schiedam
werd verscheept, waar alles in gereedheid ia
gebracht om onmiddellijk tot inbouw in het
schip over te gaan. De tweede machine zal
binnen enkele weken volgen. De geheele rnlt-
chine-inrichting van het schip is hoogst mo-
dern, speciaal geconsrueerd, niet alleen om
alle trillingen in het schip bij volle vaart te
voorkomen, zulks ten behoeve van het com*
fort der passagiers, doch daarnaast om do
hoogst mogelijke brandstofeconomie te ver*
krijgen.
Op het schip zelve zijn gedurende de ge
passeerde maanden groote vorderingen ge
maakt. In het inwendige komen d© gemaakte
vorderingen nog meer tot uiting. De aanbren
ging van betimmeringen en decoraties der ge
zelschapszalen is in vollen gang, de vloerbe
dekkingen worden gelegd en de inrichting der
hutten nadert haar voltooiing. Nog slechts
weinige maanden en de „Statendam" zal aan
do vloot van de Holland-Amerika Lijn worden
toegevoegd om op 10 April de eerste reis van
Rotterdam naar New York te aanvaarden.
252^1S4IV40
HET RECHT OP DE MIJNEN.
Bezwaar tegen de motie-
Hermans.
Door den gemeenteraad van Maastricht is
naar aanleiding van het amendement van het
Tweede Kamerlid Hermans een telegram aan
den voorzitter der Tweede Kamer gezonden,
waarin ernstig bezwaar wordt gemaakt tegen
dit amendement, beoogendc schrapping van
art. 10 lid 8 van het wetsontwerp Mijnrecht.
Wordt dit amendement aangenomen, dan zul
len feitelijk gemeenten zonder mijnzetel de za
kelijke bedrijfsbelastingen betalen, door ge
meenten met mijnzetels geheven van mijnont-
ginningen. De gemeenteraad protesteert tegen
dit onrecht in het amendement-Hermans en
verzoekt beleefd, de Kamer voor de stemming
daarvan in kennis te stellen, en dringt aan op
aanneming van het wetsontwerp in dit opzicht
volgens voorstel van den minister.
SIR HENRY DETERDING'S GESCHENK.
GisteTcn in het Mauritshuis ge
plaatst.
Het geschenk van Sir Henry Deterding aan
het Mauritshuis te den Haag, Gerard Ier
Borchs „Briefschrijfster" heeft daar gistermor»
gen zijn voorloopige plaats verkregen bij het
midienream van dc groote benedenzaal. Do
belichting van het kostbare schilderij, dat op
een standaard is opgesteld, is zóó gekozen,
dat de warme kleuren en de details van Hier
werk uitmuntend uitkomen, zoodat voor den
aandachtig en beschouwer daarvan niets ver
loren behoeft te gaan.
Was in den voormiddag de belangstelling
nog beperkt, in den loop van den dag kwamen
reeds velen het fraaie paneel dat 51 c.M
breed on 38 c.M. hoog is bewonderen. Op
een kaartje daaronder leest men„G. ter
Boich 1617—1081. Geschenk van Sir Henry
Deterding",
Verschillende bezoekers maakten van de ge
legenheid gebruik om het schilderij te vei ge
lijken met öndere werken van ter Boich, in
het Mauritshuis aonwezig, t.w. „De onwelkome
tijding" (waarop o.a. een vrouwenfiguur wel
ker gelaat opvallende gelijkenis vertoont met
de „Briefschrijfster"), „Moederlijke zorgen" en
„Portret ven den Schilder".
Over eenigen tijd verkrijgt het schilderij een
pleats aan een der wanden en dan zai het
vermoedelijk tevens van een andere lijst wor
den voorzien.
DE CO-OPERA-TIE.
Koninklijke subsidie.
H. M. de Koningin heeft wederom de co-
Opera-tie een belangrijke subsidie verleend
voor het seizoen 1928/1929.
In de besluurs- en ledenvergadering
Dr. Plantensa herdacht
Zaterdagmiddag werd ten huize van den
voorzitter, den heer O. Meuten, de bestuurs-
en ledenvergadering gehouden van de Vereeni-
ging tot behartiging van de belangen van Ne-
derlandsohe Longlijders (Nederlandsch Sanato
rium tc Davos).
Het was de eerste ledenvergadering sinds
het 3I-jarig bestaan van het Sanatorium, waar
in de bekende figuur van wijlen den heer P.
Plentenga ontbrak.
Op deze vergadering werd medegedeeld, dat
sinds de verzending van het boekje over bef
leven van P. Plantenga, waarover drie weken
geleden in de couranten geschreven werd, thans
reeds 93 schenkingen voor dit fonds binnen
gekomen zijn met een totaal bedrag van ruim
ƒ31,000, waaronder een belangrijke gift is
van 15000.
Behalve deze giften gaven ruim 90 personen
zich op als lid der vereeniging.
De periodiek aftredende leden van het hoofd
bestuur werden allen herkozen, waaronder de
lste secretaris-penningmeester, mr. j. Planten
ga, alhier.
DR. F. E. POSTHUMA.
Een onjuist bericht in de Te
legraaf.
Naar aanleiding van een bericht in .,Dc
Telegraaf", als zou dr. F. E, Porthuma ern»
stig in, aanmerking komen voor het ambt van
burgemeester van Borculo, als opvolger van
jhr. ir. De Muralt, kunnen wij uit goede bron
mededeelen, dat dit bericht volkomen uit de
lucht is gegrepen.
Dat het hoofdbestuur \an den Vrijheidsbond
er ernstige bezwaren tegen zou hebben, dot dr.
Posthuma na zijn verkiezing tot Kamerlid zijn
huidige functie van directeur der Centr. Werk
gevers Risico-Bank blijft waarnemen, is in
zooverre onjuist, dat het hoofdbestuur van den
Vrijheidsbond in dezen dr. Posthuma geheel
vrij le«at te beslissen en dat dr. Posthuma zelf
van oordeel is, dat bij een eventueele verkie
zing het Kamerlidmaatschap hem niet vol
doende tijd zal laten voor het waarnemen van
twee belangrijke functies in het maatschappe
lijk leven.
S. M. HUGO VAN GIJN.
Dordrecht begiftigt hem met de
v t gouden eeremedeille der ge
meente.
Het bestuur van de gemeente Dordrecht
heeft gemeend den heer S. M. Hugo van Gijn
ter gelegenheid van zijn 80en verjaardag te
moeten doen blijken van de waardeering, welke
het heeft voor het werk, dat de heer Van Gijn
in het belang der gemeente heeft gedaan, zoo
wel als raadsb'd ols in zijn hoedanigheid van
Tweede-Kamerlid.
Aan hem toch is het te danken geweest, dat
de Tweede Kamer zich in T901 bij motie uit
sprak voor verbetering van den waterweg van
Dordrecht naar zee en ook daarna heeft de
heer Van Gijn steeds voor de belangen der
gemeente als zeehavenplaats op de bres ge
staan.
Het gemeentebestuur was van oordeel de
verdiensten van dezen voortreffelijken burger
niet beter te kunnen erkennen dan door hem
te begiftigen met dc gouden eeremcdaille dei
gemeente. Deze medaille draagt aan de eene
zijde het gemeentewapen en aan de andere
zijn deze inscriptie„Aangeboden door het
gemeentebestuur van Dordrecht aan den heei
S. M. Hugo van Gijn, den onvermoeidon strij
der voor Dordrecht's zeehaven, op zijn 80en
verjaardag, 8 October 1928."
De burgemeester heeft in aanwezigheid van
dc wethouders en den gemeentesecretaris ten
huize van den heer Van Gijn aan deze de
medaille uitgereikt en daarbij het verdaenste-
lijko werk, dat de jubilaris, alsook zijn over
leden echtgenoote, op maatschappelijk gebied
hebben verricht, in heTinnemig gebracht.
De 80-jarige toonde zich zeer erkentelijk
voor de hem gebracht hulde.
ONGEWENSCHTE RECLAME.
Ontstemming bij de Italiaansche
legatie.
Sinds enkele weken is er van het veelbespro
ken Italiaansche werk van Sarfatti „Bcnito
Mussolini" een Hollandsche uitgave versche
nen. In alle steden nu prijkt in verband hier
mede bij den boekhandel een kleurige affiche,
waarin bedoeld werk op suggestieve wijze
wordt aangekondigd. Zoo staat er o. a. op:
„Is Mussoïini een moderne Don Quichotte"
Deze zinsnede nu, blijkt bij de Italiaansche
legatie misnoegen gewekt te hebben. Zij heeft
zich, naar de Msb. verneemt, naar aanleiding
van dit feit met de uitgevers in verbinding ge
steld, om te trachten dit, volgens haar gevoe
len, aanstoot gevende biljet door een ander te
doen vervangen. Of deze pogingen geslaagd
zijn, bleek bij de afzending van dit bericht
nog niet nader bekend.
EERVOL ONTSLAG GENEESHEER-, H
DIRECTEUR.
Door B. en W. van Amsterdam wordt voor
gesteld om aan dr. J. Kuiper met ingang van
een nader te bepalen datum, op zijn verzoek
eervol ontslag te vcrleenen als geneesheer-
directeur van het Wilhelminagasthuis.
DE TORPEDOBOOTJAGERS.
Hr. Ms. torpedobootjagers „De Ruyter" en'
„Evertsen" zijn gisteren van Port Said ver
trokken met bestemming naar Djeddah.
HET DOK VOOR SINGAPORE.
Huldiging van den état-mojor
der sleepbooten,
Aneta seint uit Singapore, d.d. 20 Ootober:
De Hollandsche kolonie heeft aan den état-
mojor van de vier sleepbooten, welke het eer
ste deel van het dok voor Singapore aan
brachten, een diner aangeboden in het Sea-
view-hotel. Aan het diner zaten onder meer
aan de commandant van de e§rste doksectie,
de heer Lechner, de consul-generaal, de heer
Byvanck, do vice-consul, de heer Hesta, en
kopstukken van den Hollandschen handel, het
bankwezen en de scheepvaart. Het diner had
een zeer geanimeerd verloop. De heer Lechner
hield een redevoering, bracht een toast uit op
do Koningin en huldigde den étatmajor en do
bemanning van dc sleepbooten voor de schit
terende prestatie. Daarna las hij een telegrefi-
schen gelukwensch voor van den hoofdinspec
teur van de Scheepvaart in Den Haag.
Vervolgens spraken dc heer Hesta en an
deren.
Kapitein Verschoor verhaalde tenslotte eeni
ge voorvallen van de reis en zegde dank na
mens den étatmajor voor de hartelijke ont
vangst, waarbij hij speciaal dank bracht aan
den heer Hesta en den heer Bert. van de
Stoomvaart-Mij. Nederland, voorzitter en se
cretaris van de Hollandsche Club, die de re
geling van de feestelijkheden in handen had
den.
De bemanning van de sleepbooten maakte
een tocht onder leiding van enkele bestuursle
den van de club, waarna ververschingen wer
den aangeboden.
DS. M. C. VAN WIJHE.
TTiv 'f' Intrede te Nieuwveer.
Na des morgens door ds. C. de Jongh, van
Enkhuizen, tot zijn ambtswerk te zijn ingeleid,
deed ds. M C. van Wijhe .Zondagmiddag zijni
intreerede als predikant der Ned. Herv. Gem.
te Nieuwveen (Z. H.) Onder de vele aanwe
zigen waren o.a. de burgemeester van Nieuw
veen, de heer Geesink, de emeritus-predikant
ds. J A. Prins uit Leiden, die 50 jaar geleden
te Nieuwveen in het predikambt bevestigd
werd, dr. P. Glas uit Boskoop, de heer G. A.
de Ridder uit Amsterdam en de bekende schrijf
ster mevr. Anna van GoghKaulbach.
Ds. van Wijhe sprak naar aanleiding van
het woord uit Romeinen I 16 „Want ik
schaam mij het Evangelie van Christus niet?
want het is €en kracht Gods tot zaligheid een
iegelijk, die gelooft".
Na de predikatie sprak de voorzitter der
Ver. van Vrijz. Hervormden in Nederland, de
heer G. A. de Ridder, ds. van Wijhe toe, zijn;
blijdschap betuigend© over het feit. dat ds. v.
Wijhe, na zijn belangrijken arbeid eenige jaren
lang uitsluitend op het gebied van organisatie
en uitbreiding der Vrijz. Hervormde pers, titans
daarnevens ook weer het gemeentewerk ter
hand kan nemen. De consulent, ds. J. R Wol-
fensberger te Zevenhoven heette namens de
gemeente ds. v. Wijhe welkom en wensdhte
Nieuwveen geluk met zijn nieuwen predikant.
Bij alle principieel verschil, hetwelk tusschen
den consulent eenerzijds en den bevestigden
predikant en diens gemeente anderzijds be
staat, was hem de samenwerking tijdens de
vacature aangenaam geweest en ook heden
bleek hem, dat er bij alle klove toch eerj een
heid is in het Evangelie van Christus dat de
prediker in de Ned. Herv. Kerk heeft te bren
gen. Hij verzocht de gemeente, ds. van Wijha
en zijn echtgenoote (mevr. Alie Smeding) tOfl
te zingen de zegebede uit Gezang 96. i i J
DE HERTOG VAN YORK.
Over Vlissingen naar Enge-
'v, land teruggekeerd.
De Kertog van York is Zondag uit Kopen
hagen komende, met de mailboot Prinses Ju
liana uit Vlissingen naar Engeland terugge
keerd. i
