FA. DUIM BURGER
Het mysterie 4 6
Garage Molenaar
DE EEMLANDED
avondjaponnen DAMES MODEZAAK
Zaterdag 27 October 1928
27e Jaargang No. 101
MENSCH EN FAMILIE
Het zijn geen geruchten meer
Maar thans is het waarheid
De nieuwe Citroen-modellen zijn
nu geëxposeerd in onze showroom.
Zij, die de gelukkige bezitter willen
worden van de nieuwe Citroën
en deze tijdig geleverd wenschen te
hebben, zullen zich nu reeds in
volgorde moeten opgeven, om
niet teleurgesteld te worden.
Prijs 4 cyl. ruime 4-5 pers. ff 2650.-
Prijs 6 cyl. ruime 4 5 pers. f 3600.-
Telefoon nos. 1230 -1211 - 3212
A. H. VAN NIEUWKERK
Complete Woning nrichtin 9
Speciale aanbieding CLUCFA'JTEUILS
BINNENLAND
LUXE AUTO VERHUUR
STOOMWASSCHERiJ
[BEL)
OPI
1AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P" maande» voor Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75, per
wetjl (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.17*/»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DIDECTEUR -UITGEVEQ: J.VALKHCf F
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regel f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer.
1 elke regel meer f 0.25. Llefdadlghelda-advertentlto voor d«
helft tmn den prijs. Kleine Advert er tl tn JCEJTJES" by vooruitbetaling 5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 4.Bewijsnummer extra 0 05
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2*
HEDEN GEËTALEERD: ARNHEMSCHEWEG 26
door
H. G. CANNEGIETER
Men klaagt, dat de familieband niet meer
zoo hecht is als vroeger. Zeldzamer worden
allengs de gelegenheden, waarbij broeders
en zusters, maar ook verdere verwanten
elkander ontmoeten. De gehechtheid aan
de familie is een van die verschijnselen,
welke aan een bepaald tijdperk in de be
schavingsgeschiedenis verbonden rijn en
met dat tijdperk eenmaal verdwijnen. Bijna
zou men zeggen, dat de moderne mensoh
geen familie meer heeft.
Zoo 'heeft alles zijn tijd en bij den over
gang, dien wij beleven, hebben de ouderen
onder ons nog juist voldoende herinnering
aan het verleden, om het verlies van de
bekoring, welke de oude familie-tTaditie
bezat, te betreuren, terwijl de jongeren zich
verheugen in de verademing, welke het
slaken van vaak drukkende banden veroor
zaakt.
Er lag inderdaad in die oude familie-
trouw iets aantrekkelijks. Het aantrekkelijke,
dat elke saamhoorigheid heeft, of het een
vaderland, een schoolgemeenschap, een
ideëele beweging of een kring van verwan
ten betreft. Het voor elkaar in de bres
springen, het wederzijds oh dienstbetoon, de
onderlinge oplettendheden en vooral de
gemeenschappelijke belangstelling in ge
schiedenis en afkomst vormen een geens
zins d'enkbeeldigien band.
Familie is geen onwezenlijk begrip.
Reeds de lichamelijke erfelijkheid doet
samenhang ontstaan, ook ten opzichte van
de geestelijke geaardheid. Hierbij voegt
zich de samenhang tusschen belangen en
levensgewoonten, welke ook de bewoners
van hetzelfde land en van dezelfde woon
plaats tot een innige betrekking verbinden
kan.
De moderne samenleving heeft ook land
en gewestgenooten hun gemeenschappelijk
stempel ontroofd. Zelfs dorpsgenooten han
gen niet meer zoo nauw aan elkander als
vroeger. Het veelzijdiger en sneller ver
keer met de overige wereld, de uitbreiding
van het veld van belangstelling naar alle
richting, de vlottere verplaatsing ook ten
opziohte van het geestelijk leven hebben
do voormalige afzondering opgeheven.
Doch bovendien doet zich een andere
factor gelden, welks invloed ingrijpender is
dan al het andere. De moderne tijd heeft
den mensch in de menigte ontdekt en de in-
dividueele persoonlijkheid in haar soeve
reine rechten erkend.
Oudtijds is de mensoh onderdeel ven een
kudde geweest; het leven der primitieven
werd bepaald door de horde, waarin men
meeliep, meewerkte, meevocht en mee-
minde- De enkeling ging volslagen op in de
gemeenschap; hij voelde, dacht en han
delde als gemeensohapsmensoh. De horde
verschafte hem zijn karakter, zijn belangen,
zijn doel.
De oerdeugd van den mensch is geweest
trouw aan de horde; zijn oerzonde verzet
tegen de levensbelangen en levensgewoon
ten der kudde, waartoe hij behoorde.
De horde, de kudde leeft voort in het
vaderland, de woonplaats en de familie.
Nog steeds geldt het als deugd, te voelen,
te doen en te denken, zooals de conventie,
de adat voorschrijft Daden, gedachten, ge
voelens die indruischen tegen de zeden en
gebruiken van het land, het dorp, het
corps of den stand worden als onzedelijk
veroordeeld. Wie tegen den zin der familie
handelt, raakt in verdenking, slecht ol
lichtzinnig te zijn.
De familie heeft eeuwenlang den enke
ling in zijn zwakke> besluiteJooze oogen blik
ken tegen misstappen beschermd. Zij heeft
menig opstandige getemd en menige heete
drift doen bedaren- Zij is het veilige hulsel
geweest voor brooze gestellen, de haven
des behouds voor zwervérs en schipbreuke
lingen. Aan haar danken wij de wijding
van banale dingen als geboorte, huwelijk
en dood. Zij leverde het symbool voor de
universeel e levensgemeenschap, welke in
het oneindig heelal haar belichaming vindt-
Haar wijze beraadslagingen, haar feesten
en rouwplechtigheden verleenden het be
staan van den enkeling een kader, d'at hem
voor de ontzetting d;er eenzaamheid be
hoedde en hem de innigheid en de vreugde
van samenhang d'eed beleven. In de familie
leerde hij kennen de groote schatten van
belengelooze toewijding, gehechtheid en
trouw. In de familie vond hij de groote
deugden van plicht en wederzijdsche ver
antwoordelijkheid.
Met erkenning van al deze voordeelen
heeft de moderne mensch ook het nadeel
van de familie ontdekt en deze ontdekking
heeft heim den ouden, taaien band in menig
gevail doen verbreken.
Vroeger was men zoon van zijn vader,
dochter der moeder; men handelde als echt-
ALDEGONDESTRAAT 103-103-107
TEL 543
GROOTE SORTEERING
'CLUBFAUTEUILS en
THEEiVIEUBELEN
genoot, gaf het voorbeeld a-Is ouder; trad
op als oom of neef; had plichten als tante
ol schoonmoeder en blonk uit Ln de kunst,
grootvader te zijn. „Mijn jongen doet zoo
iets niet," „Maar kind, je bent tooh mijn
dochter", „Mijn man vindt„Mijn
vrouw zal nooitwaren, en zijn 'n me
nig milieu nog de uitdrukkingen, welke het
familieleven typeeren.
Nog zijn er velen, die d'it „mijn" als een
bezittelijk voornaamwoord opvatten. Te
goeder trouw meenen zij, rechten te mogen
doen gelden, een voorbeeld te mogen stel
len, den zin en den gang te mogen bepalen
ten opzichte van een mensdhenleven, dat
zijn onverbiddelijken weg heeft te gaan van
geboorte naar dood. Wie houdt den nood-
wendigen groei van een schepsel tegen, dat
na de moederschoot te hebben verlaten, als
een zelfstandig wezen zijn plaats is komen
innemen in het groote rijk der natuur! Wie
kan dit uit banden des bloeds verloste
wezen in vollen ernst als bezit beschouwen!
Noemde het voorgeslacht met eerbied het
woord: familie, het nageslacht spreekt met
eerbied uit het woord: mensoh. Niet do fa
milie heeft eerste rechten, maar de mensch
in de familie. Den mensoh in de familie
tot volle ontplooiing van zijn persoonlijk
heid te brengen, is hoofdgebod van de
moderne zedelijkheidswet. Eischt de levens-
tragiek ook in dit veiiband, dat het één ten
koste gaat van het ander, dan zal het hier
zijn ten koste van de familie, maar nimmei
ten koste van den mensoh.
Ten onrechte beweert men, dat de mo
derne mensch de eenzaamheid boven het
gemeenzame kiest. Persoonlijkheid hoeft
niet te isoleeren. De beschavingsgeschie
denis heeft geen sterker gemeenschaps
wezen geleverd dan juist de moderne
mensoh.
Sterker is de band, welke dezen aan zijn
genooten heoht, omdat hij niet langer van
uiteriijken, doch van innerlijken aard is.
Geestverwantschap en zielsverwantschap
hebben bloedverwantschap vervangen. En
wanneer heden ten dage iemand innig met
een familielid omgaat, gesohiedt dit uitslui
tend, omdat toevallig de band des bloeds
met den band des harten dooreen is ge
strengeld^
(Nadruk verboden).
Tweede Kamer
Door den heer Drop zijn, naar wij reeds
meldden, in de verga-lering van Donderdag een
reeks vragen gericht nan den minister van
waterstaat in verband met de toestanden ia
het mijnbedrijf, het m den laatsten tijd stij
gend aantal ongevallen met doodelij! en afloop
en het ongeluk in de mijn Hendrik, op 13
Juli j.l.
De minister verklaarde dat het van zelf
spreekt dat een onderzoek werd ingesteld in
verband met het ongeluk in de mijn Hend ik,
het mijnreglement schrijft dat voor.
Men moet voorzichtig zijn met den indruk
te vestigen alsof wij wat de ongevallen van
ernstigen aard betreft, hier te lande in zulk een
treurigen toestand verkeeren. De ernstige on
gevallen zijn inderdaad niet zoo talrijk dat de
statistiek over 1928 als ongunstig zou zijn te
beschouwen.
Een volledig onderzoek naar de toestanden
in het mijnbedrijf door een onpartijdig samen
gestelde comm'ssic, zooals de heer Drop vroeg,
achtte de minister niet noodig.
De heer Drop diende daarop een motie in,
waarin de Kamer als haar oordeel uitspreekt
dat een onderzoek naar de arbeidstoestanden
in het mijnbedrijf gewenscht is en waarin zij
de regcering uitnoodigt een commissie voor
een zoodanig onderzoek in te stellen.
D<"ze motie zou gister in stemnvng komen.
Voorts is nog een begin gemankt met het
debat over de motie-Vliegen betreffende de
regeling van de woninghuren der z.g. woning
bouwverenigingen.
De heer Vliegen acht het van groote betee-
kenis, dat de woningbouwvereenigingen in dc
positie, waarin zij begonnen te komen in het
begin van den oorlog, worden hersteld cn in
die positie worden gehandhaafd. Op het ge
bied der woningvoorziening moeten weer nor-
ma'e toestanden komen, en waar men staat
voor het feit, dat de in de afgeloopen tijden
uitgegeven kapitalen bij lange na niet door do
opbrengst der huren kunnen worden gedekt,
staat men volgens spr. voor de noodzakelijk
heid om te gaan normoliseeren.
Wel worden de tekorten van de woning
bouwvereenigingen betaald door het rijk en dc
•remeente, maar voor spr. is het van belang,
dat de woningbouwvereenigingen weder worden
gebracht in de belangrijke positie, welke haar
bij de wet is toegekend. De bouwvereenigin-
gen moeten weer op eigen becnen worden ge
steld^ met ei-ren verantwoordelijkheid tegen
over de schuldeischers en met volle medezeg
genschap in eigen kring.
De Voorzitter deelde in de zitting van Vrij
dag mede, dat 6 Nov. een aantal ontwerpen in
de afdeeüngen moet worden onderzocht, o.a.
het ontwerp winkelsluiting en dat op 7 Nov.
ren aanvang zal worden gemaaVt met de be
handeling van de staatsbegrooting
Het wetsontwerp inzake de heffing van mijn
recht, dat deze week behandeld werd. is z.h.s.
aangenomen, evenals het Dinsdag behandelde
ontwerp betreffende de Raden van Beroep in
zake belastingen.
De motie-Drop voor instelling van een com
missie van onderzoek naar do toestanden in
do mijnen, werd verworpen met 57 tegen 21
stemmen.
Na annncnvng van een aantal kleine ont
werpen is aan de orde bet ontwerp betreffende
de toclnting van hen, die een einddinloma he
etten der literair-rconomische nfdecling der
H. B. S. tot urvversitcits-cxarrens (Indologische
studie). Het amcndcment-Moller tot beperking
der strekking en tijdsduur van het ontwerp
Het ontwerp wordt aangenomen zonder hoof
delijke stemming.
Voortgezet wordt de behandeling van dc
motie-Vliegen betreffende het huren van wo
ningwetwoningen.
De heerr Van G ij n zal het antwoord der
regeering afwac' ton alvorens zijn stem te be
palen. Hij fftcent dnt de woningbouwvereeni-
g'ngcn slechts con aanvullende taak hebbpnen
dut touVren in hoofdzaak aan particulieren
moet worden overgelaten Hij wenscht. dat al
leen voor do sociaal achterlijken gebouwd
wordt met rijkssteun.
Mej. K a t z vraagt een commissie in te stel
len om de kwestie der woningwet te onderzoe
ken.
De heer Veraart bespreekt do nuttige so
ciale taak der woningbouwvereenigingen en
voelt veel voor de motie-Vliegen.
De heer Oud heeft geen behoefte aan een
commissie en vreest daarvan uitstel der zaak.
Mirmter Dc Geer zegt dat het oogenblib
nog niet is aangebroken voor converteerng
van 5 pet. Wningen. De kwestie is verre van
eenvoudig. Daarom is spr.'s voornemens een
commissie in te stellen welke met volledig*
voorstallen zal hrbben te komen.
De heer Vliegen neemt genoegen met de
toezegging en trekt de motie in.
De vergadering wordt verdaagd, tot 7 No
vember.
ALG NED. ZENDINGSCONFERENTIE.
Prof. Kohnstamm over On
derwijs en Zending.
Het onderwerp Onderwijs en Zending is op
de te Amsterdam gehouden Alg. Ned. Zen
dingsconferentie ingeleid door prof dr. Ph
Kohnstamm. Spr. zeide, dat de lezing von de
praeodviczen en conclus:es der conferentie van
Jeruzalem den opvoedkundige een ge meng
den indruk geeft van hoop en teleurstelling
Hoop, omdat het proeadvies van Oldham be
wijst, dat in den International Council althans
aandacht begint gegeven te worden aan wat
hedendaogsche opvoedkunde de Zending zou
kunnen aanbieden; teleurstelling omdat II
der Messages en Recommendations toch wel
heel duidelijk aantoont, dat de voorwaarden
F* L.AAVA„HAMERSVELQ
HET WEER VAN MttQGEN
Hoogste barometerstand: 761i)
Janmayen.
Laagste barometerstand:: 735.3
Le Havre.
Verwachting tot den avond van
28 October.
Matige tot krachtige Oostelijke
tot Noord-Oostelijke wind, betrok
ken of zwaar bewolkt, regen
buien, iets kouder.
STOOMEN-VERVEN
'5 Maandags en 's Woensdags franco
halen en bezorgen te Amersfoort en
omstr. door eigen Aulobesteldiens.l
U* ^fyxe'ctutóïinet M
nog niet vervuld zijn om een discussie van
opvoedkundige problemen in zcndlingskringen
waarlijk vruchtbaar te maken.
Hoewel spr. het huidige gebrek aon con*
tact tusschen Zending en Paedogogick zter
begrijpelijk vindt, de Zending zou in hear
plicht ernstig te kort schieten zoo rij dien
toestand liet voortbestaan. De tijd is thans
aangebroken, dat de Zending in nouw contact
moet treden met dc wetenschap der opvoe
ding.
Dat contact zal moeten worden gezocht in
het voetspoor van wat de Preussische Lan-
dcskirche heefl gedaan, toen zij het Religiou%
padacrogischc Instituut te Berlijn in het leven
riep. Van de Nederlnndsche Kerken zal men,
helaas, in afzienbnren tijd zulk een stap niet
mogen verwachten. De Zending, minder vast
aan conventies, vrijer in haar organisatie, be-
wegolijker van gerst, zal wellicht het initiatief
in die richting kunnen nemen
NED. H'/POTHEEK- EN BELEGGINGS
CORPORATIE.
Oprichting met een kapitaal
van 5.025 000.
Bij acte van 3 April 1928, vei leden voor
notaris F H. von dm Helm te Amsterdem, op
welke acte dato 16 October 1928 de Kor», be
williging werd verleend, is opgericht de Nöam-
looze Vennootschap Nederlnndsche Hypo
theek- en Beleggings Corporatie (Dutch Mort
gage and Investment Corporation), welke ziek
ten doel stelt het verstrekken van gelden on
der hypothecair verband op onroerende goe*
deren en zaken in Nrdrrland. Centraal Euro
pa en de Vereenigde Staten van Noord-A me-
rika zoowel afzonderlijk als in somenwerking
met anderen
Het kapitaal bedraagt 5.025 000 aondee*
len, verdeeld in 6 serieën, te weten een serie
A, gToot 25 000. 5 seriën B tot en met F,
elk groot 1 000 000.
Bij de oprichting zijn al de aandeden serie
A en serie B geplaatst.
Oprichters zijn de heeren A. W. Cremer,
gen.-maj b. d., oud-administrateur van het
Departement van Koloniën, te Amsterdam
Joh J. F. de Freese. te Amsterdam; jhr. mr«
J F. Lewe van Nyestein, raadsheer in het Ge
rechtshof te Amsterdam; CRT baron Kray-
enhoff te Utrecht, en mr. dr J A. van Thiel,
subst. off van justitie te Amsterdam.
HET AUTO-VERKEER MET HET
BUITENLAND.
Definitieve afteekening van
grensdocumentcn.
Naar aanleiding van het feit. dat in don
laagten rijd dikwijls klachten inkomen, dat
de buitenlandsche zrotomobilisten moeite heb
ben om hun Nederlandsche triptiek voor uit
gang efgeteekend te krijgen, heeft het be
stuur van de Koninklijke Nederlandsche Auto
mobiel Club tot den minister van Financiën
het veTzoek gericht nog een circulaire aan
alle grenskantoren te doen zenden, waarin dc
grensambtenoren de instructie ontvangen niet
alleen nooit bezwaren te maken wanneer de
automobilisten hun verzoeken het Neder*
londsch tripliek voor uitgang te loten aftee*
kenen, doch zelfs deze afteekening te be
vorderen.
Daar de leden der Kon. Nederl. Automo*
bielclub ook h'erhaaldelijk klachten indienen
bij het secretariaat, over het feit, dat buiten
landsche douaneambtenaren bezwaren maken
