ONZE PREMIEPLAAT 1928
HAVIK TE AMERSFOORT
OOST-INDIE
BINNENLAND,
UIT DE STAATSCOURANT
HAAGSCHE RAAD
Rumoerig debat
KELLOGG-VERDRAG
Wetsontwerp ingediend
EDZARD KONING
f3.75 per stuk.
BON
Lithografie Edzard Koning
HAVIK TE AMERSFOORT
KEELZIEKTEN CP MAILSCHEPEN.
Ze komen ook bij biritcnland-
schc maatschappijen voor.
Het „Bataviaasch Nieuwsblad" schrijft, dat
de havenarts van Tandjong Priok op 12 Ooto-
ber j.lv na aankomst van de „Chrisiaan Hiry-
gcns" een onderzoek heeft ingesteld naar de
gevallen van keelziekte, die zich tijdens dc uit
reis hebben voorgedaan. Dr. Brouwer werd
daarin bijgestaan door dr. Van Hasselt, spe
cialist in keelziekten.
Een nauwkeurig onderzoek wees uit, dat'zich
geen enkel ernstig geval heeft voorgedaan. Do
patiënten zijn, op één kindje na, allen reeds
hersteld en hebben hun bestemming in Indië
ongehinderd kunnen volgen. De toestand van
het kindje is niet ongunstig.
Er is geen aanleiding om lot algeheelc ont
smetting van het schip over tc gaan.
•Bij aankomst van de „Tjerimai" is melding
gemaakt van eenige ziektegevallen aan boord t
van dat schip. Een der bladen knoopte daar
aan beschouwingen vast over ziektegevallen
oan boord van andere schepen, speciaal de
^Hooft".
Dit seinde Ancta naar Holland en de Mij.
„Nederland" deelde op haar beurt mee, dat
zich aan boord van de „Hooft" op geen en
kele reis een „meer dan normaal aantal angi-
nagevallen" en dat nog wel „zonder
exantheem" heeft voorgedaan.
Deze tegenspraak zegt niet veel, oordeelt het
blad, en wat zij zegt kun zij, voor zoover het
blad kan oordeelcn, niet verantwoorden.
De ervaring van de Indische medici is, naar
het blad von dr. Van Lonkhuyzen vernam, rr»
ieder geval in overeenstemming met hetgeen
de „Javabode" meldde op dit punt, om het
even nu of het ar.gina-gevallcn of andere ziek
tegevallen betreft.
Trouwens nu reeds anderhalf jaar lang ko
men keelontstekingen tijdens bootreizen opge
daan, in grootere mate voor dan normaal mag
heeten.
■Aanvankelijk dacht men, dat het alleen de
schepen deT beide Ncderlandsche maatschap
pijen waren, die met dit euvel te kampen had
den, doch uit de langzamerhand verzamelde
gegevens blijkt, dat ook op de buitenlandsch©
schepen meer angina voorkomt dan normaal is
Gelukkig hebben totdusver alleen verschil
lende gevallen op de „Insulinde" een doode-
lijken afloop cehad, maar dat neemt niet weg
dat hier te Weltevreden, verscheidene passa
giers van de „P. C. Hooft", die veertien da
gen vóór de „Insulinde" binnenkwam, in ern
stige mate angina gehad hebben, zij het dan
ook zonder exantheem.
Gegronde reden om van bootreizen af te
zien in verband met dit alles bestaat niette
genstaande nietinderdaad hebben, zoover de
geschiedenis teruggaat, bootreizen zich
alt ij d door patiënten met keelziek
te gekenmerkt.
Zooals men zelf uit het bovenstaande reeds
heeft kunnen afleiden, verloopen de gevallen
bijna altijd zeer gunstig.
Naar aanleiding van de berichten over sterf
gevallen aan boord van de „Huygens" op de
laatste thuisreis deelt de Maatschappij „Ne
derland" mede, dat deze sterfgevallen niets te
maken hadden met cenige ziekte van besmet-
telijken aard De sterfgevallen betroffen een
dame op leeftijd, hartverlamming; een heer,
hersensziekteeen heer, achtergebleven we
gens lichaamszwakte van een eerder schip.
Werd reeds zeer ernstig ziek te Sabang aan
boord gebracht. Hoewel het toen reeds twij
felachtig was of deze passagier Holland zou
bereiken, meende de scheepsarts uit humani-
teitsoverwegmgen hem alsnog een kans te
moeten geven. Eenige dagen vóór aankomst te
Amsterdam overleed hij helaas. Voorts stierf
een baby een uur r.a de geboorte.
Andere sterfgevallen kwamen niet voor.
Aneta meldt uit SoerabajaNadat op TI
October de geheele bemanning van dc „Tje-
rimai", tweehonderd man groot, door den ge
zondheidsdienst onderzocht was en geen be
smettelijke ziektegevallen aangetroffen waren,
is op 12 October de „Tjerimai" door den plaat
selijken gezondheidsdienst, wat betreft dc vier
hutten, waarin zieke passagiers gehuisvest zijn
geweest, ontsmet.
DE MOORD OP DEN WEDANA
VAN MENOS.
De moordenaar ter dood ver
oordeeld.
Pandeglang, TO Nov. (Ancta). De Land
raad alhier veroordeelde den Hadji Doelhadi,
die in den nacht van 12 op 13 November 1926
den wedana van Menes heeft vermoord, tot de
doodstraf.
VERZETSLEIDER IN EEN HINDERLAAG.
Aan verwondingen overleden.
Koeta Radja, 10 Nov. (Aneta). Nadat
de tv^ee oudste zoons van Teungkoeamin
den sedert 1908 gezochten geestelijken ver
zetsleider uit het Tapotoeansche zich in j
Augustus hebben uungcmeld met inlevering
van hun blanke wapens, en in October zijn
schoonzoon door den zelfbestuurder van Ihopa-
woh-zuid werd gearresteerd, liep Teungkoeamin
op 7 November j.l. in een door luitenant Polak
uitgezetten hinderlaag. Hij wist echter hoewel
zwaar gewond te ontkomen. Den volgenden dag
meldde zijn vrouw zich met zijn gezin bij den
controleur van Tapatoean en deelde mede, dat
Teungkoeamin aan zijne wonden was over
leden. Het lijk werd gevonden en herkend. Dc
buit bestaat uit blanke wapens. Onzerzijds wer
den geen verliezen geleden.
DE POSTVLUCHTEN NAAR INDIË.
Het vijfde vliegtuig te Bender-
Abkas aangekomen.
Bij de K. L. M. is von dc H—N.A.E.N. een
telegram ontvangen, meldende dat het toestel
te 3.45 (pl. tijd) van Karachi is vertrokken en
te 13.20 te Bender-Abbas is aangekomen.
Alles is in orde,
Op verzoek eervol ontslagen als lid van het
algemeen colege van advies voor dc lichame
lijke opvoeding, mr. A. I. M. J. Baron van
Wijnbergen en benoemd als zoodanig J. G.
Suring, lid er Tweede Kamer.
Benoemd tot agent bij de Rijksverzekerings
bank, J. A. Kramer, inspecteur le klasse bij
den Raad van Arbeid te Assen.
Toegekend de bronzen eere-medaile der
Oranje Nassau Orde, S van Otichem. tobaks-
kerver bij de Naam Venn. Tabaksfabriek De
Oldehoven voorheen H. Taconis Simonzoon te
Leeuwarden, en uoin K. Ringma, arbeider in
dienst der N. V. Thelenga's Drukkerij te Fra-
nekoren en aan Mejuffr. M. I. H. Luijking,
dienstbode bij de familie Senden te Voeren-
daal.
Benoemd tot ridder der Oranje-Nassau-orde
M F. J. Corten, voorzitter van de Gemeente-
Spaarbank te Maastricht.
Toegekend de bronzen ecremedaille der
Oranje-Nassau-orde aan C. Leycndekkers,
landbouw- en tuinknecht in dienst van J. 'A. B.
baron van Roosteren te Roosteren.
De heer de Visser interpelleert over
de arrestaties tan anti-militairistcn
en communisten
Door toetreding tal Nederland mede-
toerken het universecle karakter
van het Pact lot uiting
te brengen
Thans is ingediend een wetsontwerp tot
goedkeuring van het voorbehoud lot toetre
ding tot het verdrag van Parijs van 27 Augus
tus 1928 tot uitbanning van den oorlog.
Nadat in de Memorie van Toelichting de ge
schiedenis van de tot-stand-koming van het
verdrag is gememoreerd, merkt de minister
op, dat het verdrag, dat, zooals de heer Briand
het uitdrukte, gewijd is aan de instelling zelve
van den vrede, tc beschouwen is als een ele
ment van beteekenis ter verzekering daarvan.
De moreelc beteekenis van deze collectieve
daad van verwerping van den oorlog als poli
tiek middel moet niet worden onderschat. De
oorlog, anders dan als verdediging tegen een
aanval, wordt bij dit verdrag veroordeeld; het
begrip geoorloofde oorlog, dat, onder het licht
van het Volkenbondverdrag alleen, werd be
schouwd als een erkend instituut wordt in het
verdrag van Parijs niet meer als zoodanig ge- 1
handhaofd; door den oorlog van zijn legitimi- j
teit te ontdoen is ook een stap vooruit gezet i
op hc-t gebied der veiligheid. Het verdrag ont- j
leent voorts nog bijzondere beteekenis aan het
feit, dat de Vereenigdc Staten van Amerika,
niet lid van den Volkenbond, van het nieuwe
verdrag partij zijn en met hun autoriteit in j
deze nieuwe gemeenschap zijn getreden.
De mogendheden, die origineele ondertec- j
leenaars zijn van het verdrag, hebben begre
pen, dat de groote politieke en moreele betee
kenis van het verdrag niet moest worden be
dolven onder juridische analyses.
Verder wordt opgemerkt, dat volgens art. 3
van het verdrag der mogendheden, die niet
oorspronkelijk onderteekenaars waren, tot het
verdrag zullen kunnen toetreden, nadat dit in
werking is getreden, hetgeen het geval zal zijn
zoodra deze oorspronkelijke onderteekenaars
hun ratificaties te Washington hebben neerge
legd. Vermits het inderdaad bij een verdrag
van groote moreele beteekenis als het onder
havige van belang is te achten, dat zoo spoe
dig mogelijk alle mogendheden zich bij het
verdrag aansluiten, zoodat dit wordt een ge
zamenlijke uiting van de grootst mogelijke sto-
ten-gcmeenschap, heeft de regcering gemeend
met de indiening van het onderhavige goed-
keuringsontwerp niet te moeten wachten tot na
de inwerkingtreding van het verdrag tusschcn
de oorspronkelijke ondertcckenaars, maar aan
stonds tot indiening van het wetsontwerp te
moeten overgaan. Daar toetreding eerst plaats
kan hebben, indien en nadat het verdrag door
de oorspronkelijke onderteekenaars is geratifi
ceerd, is in art. 1 van het ontwerp de vorm
gekozen van het voorbehoud der toetreding.
Indien de Staten-Generoal door goedkeuring
van het wetsontwerp met de toetreding in
stemmen, zal Nederland gereed kunnen zijn
om zoo spoedig mogelijk, na de inwerkingtre
ding van het verdrag ingevolge het eerste lid
van art. 3 partij te worden van het verdrag.
Het zal er daardoor toe medewerken, het uni-
verscele karakter van het Kellogg-pact tot
uiting tc brengen.
In de gisteren gehouden raadsvergadering
interpelleerde de heer L. de Visser (comm.)
over do arrestaties van anti-militairisten en
communisten op den Landstormdag, toen zij
bezig waren met dc verspreiding van strooi
biljetten van anti-militairistische strekking,
welke arrestaties in strijd waren met art. 7 van
de Grondwet inzake dc vrijheid van drukpers
Van eenige vervolging is don ook niets ge
komen. Het feit der arrestaties achtte hij ech
ter op zichzelf ernstig en dit tc meer, omdat
anderen, die het biljet van het fascistisch
blaadje „De Bezem" verspreidden, niet in at»
rest gesteld werden en ongehinderd konden
blijven colporteeren. Daarmee toonde de poli
tie haar klassckarakter, zeide spreker, die ten
slotte maatregelen tegen herhaling vroeg, als
mede excuses en schadevergoeding aan de be
trokkenen.
De Voorzitter arftwoordde, dat de poli
tie het recht heeft personen, die zij van eenig
strafbaar feit verdenkt, 6 uur vast te houden;
de op bedoelden dag gearresteerden werden
echter geen van allen langer don 2J.4 uur vast
gehouden. Hoewel het feit van het verspreiden
met geen enkele bepaling in strijd is, kan mei.
zich indenken, dat de agenten die verspreiding
als opruiing hebben beschouwd. Bovendien
waren biljetjes aangeplakt met een oproep,
z.g. namens B. en W., waarin tot demonstratie
tegen den Londstormdag werd opgeroepen.
Dat was wèl strafbaar. De politie heeft volgen»
spreker naar beste weten gehandeld.
In zijn repliek zeide de heer De Visset
dat hij het beter zou hebben gevonden, indien
dc burgemeester erkend had, dat de politie
onjuist is opgetreden en de heer D u ij s (S. D.)
sloot zich daarbij aan.
De heer S n o e c k H e n k e m a n s (c. h.)
betoogde nog, dat het biljet der communisten
wel degelijk opruiende woorden bevatte, waar
het voorgesteld werd alsof ons land door één
klasse wordt geregeerd. Verspreiding dier bil
jetten kon ordeverstoring op dien dag tenge
volge hebben.
De heer D c Visser; En de Bezem-biljet
ten dan
Dc heer Snoeck Henkemans: Daat
kan men over heen gezien hebben.
Dc heer Hartman (c. h.): Die zijn niet ln
zoo grootcn getale verspreid!
De heer De Visser: In duizenden, in hon
derdduizenden.
De heer Hartman: Ik heb cr niet één.
gezien; u liegt.
De heer De Visser: Dat laat ik me doen
jou niet zeggen, door den duivel nog niet. Je
liegt zelf.
De Voorzitter hamert en roept den heer
De Visser tot de orde.
Dc heer De Visser: Hij scheldt me uit
voor leugenaar en dat laat ik me ook door
jou niet zeggen.
De Voorzitter schorst de vergadering,
die niet heropend werd.
BRAND TE HELMOND.
Vermoedelijk
de oorzaak.
banclsttichting
DE RETOURCOMMISSIES IN HET
GASBEDRIJF
Dc Doctinchcmschc kwestie.
De heer R. Velsink, wethouder van bedrij
ven deT gemeente Doctinchem heeft heden van
den Officier van Justitie bericht ontvangen,
dat hij van rechtsvervolging is ontslagen.
Zoools bekend, had de raadscommissie in
zake corruptie bij de gemeentebedrijven een
aantal beschuldigingen tegen den wethouder
geuit, d'c aanleiding hebben gegeven tot een
uitgebreid justitieel onderzoek met boven
staand resultaat
PERMANENT HOF VAN
INTERNATIONALE JUSTITIE.
De eerste terechtzitting, die het Permanente
Hof van Internationale Justitie, tijdens de bui
tengewone zitting die tegen heden is bijeen
geroepen, zal houden, zal plaats hebben in.
de groote rechtzaal ven het Vredespaleis
Dinsdag 13 dezer om half elf 's ochtends.
Alsdan zal een aanvang worden gemaakt
met de pleidooien in de zaak tusschcn Frank
rijk er den Servisch-Kroatisch-Slovecnrchen
staat betreffende de betaling van cenige door
Servje in Frankrijk uitgegeven leeningen, wel
ke zaak aan 's Hofs oordeel is onderworpen,
krachtens een arbitrage-vergelijk, dat door bei
dé landen is geteekend.
Hedennacht om 2 uur is brand ontstaan in
de opslagplaatsen van den heer Swirvkels, aan
dé Zuid-Willemsvaart te Helmond. Het ge
bouw brandde totaal af terwijl ook enkele ker
miswagens, die daar stonden, een prooi der
vlammen werden. Hedenmorgen om 6 uur
woedde de band nog voort.
Omtrent den brand, wordt ons nader ge
seind:
De brand is ontstaan in de voormalige hout-
wolfabriek „Wilhclmina" nabij de spoorburg
te Helmond. Een groot houten magazijn, in
huur aan de firma Swinkels, weverijen te Hel
mond. dat er na-ast stond, gevuld met wol, ging
geheel in de vlammen op. Aan de achterzijde
van Ket magazijn stonden onder een afdok
verscheidene kermiswagens, waaronder vijf
van den heer Lutgens, in welke een draaimo
len en een luchtschommel waren opgeborgen.
Deze gingen alle in de vlammen op. Ook een
varchtauto en een pokwagen vin den heer J.
van de Vorst werden gedeeltelijk vernield.
Vermoedelijk is brandstichting de oorzaak. De
politie stel een onderzoek in. Dc schade is
groot. Bijna alles is verzekerd.
DE VERANTWOORDELIJKHEID
VAN DEN HOOFDREDACTEUR.
Een zaak voor den Hoogcit
Raad'.
De procureur-generaal bij den Hoogcn Ruad
heeft geconcludeerd tot verwerping van hét
cassatieberoep van L. J. J. M. S., hoofd: e-
dactcur van het R.K. Noor-'-hollandsch dag
blad „Ons Blad" te Alkmaar, die Ier zake van
beleedigïng van zekeren G. S. was veroor
deeld tot 50 boete.
Op IT April 1927, toen in Heilo dc verkie
zingen van den gemeenteraad in aantocht wa
ren, had de heer S onder het hoofdje Heiloo
onder dc rubriek „Gemcr.gd Nieuws een arti
kel doen opnemen, dat gericht was tegen G.
S., die candidaat gesteld was voor de R K.
Volkspartij. In dat artikel werd deze candi
daat van allerlei beschuldigd, een vijand der
R. K. kerk genoemd en als onbetrouwbaar ge
kwalificeerd.
De uitspraak werd bepaald op 10 December.
HET KAMERLID SCHAPER.
Tijdelijk Kamerpresident.
In aansluiting van een bericht, dat in ver
band met de ongesteldheid van den voorzitter
dei Tweede Kemer, Jhr Ruys de Beerenbrouck
dr. J. Th. dc Visser öls president zal optreden,
wordt nader vernomen, dot echter tijdens den
verderen duur der algemeene beschouwingen
over de Rijkrbegrooting, aan welk algemeen
debot dr. de Visser heeft deelgenomen, de
heer Schaper het presidium zal waarnemen.
Het groote succes met onze premieplaat van het vorige
jaar, deed ons besluiten ook in 1928 onzen lezers een plaat aan
te bieden, die een van de mooie, oude punten van Amersfoort
moest voorstellen en die wij in beperkt aantal tegen lagen prijs
voor onze abonné's beschikbaar zouden kunnen stellen.
,Voor dit jaar vonden wij den bekenden kunstenaar:
bereid voor ons een lithografie te maken van het
waarvan wij een beperkt getal in den handel brengen voor dc
prijs van
op vertoon van onderstaanden bon. De prijs van een dergelijken,
door den kunstenaar op steen in kleuren geteekenden plaat is in
den handel van 15 tot 20 Gulden. Alle exemplaren zijn door den
teekenaar eigenhandig gesigneerd en genummerd.
Wij vonden Kunsthandel K. van der Vaart, Arnhemscheweg
32, weder bereid voor de plaat een eiken lijst te maken voor
den prijs van 2.25 per stuk. Vanaf heden is de plaat te bezich
tigen in de étalage van Kunsthandel van der Vaart en aan ons
Bureau.
Losse platen hale men aan ons bureau af, ingelijste exem
plaren zijn bij Kunsthandel van der Vaart verkrijgbaar of tegen
vooruitbetaling te bestellen.
Zooals gezegd is de oplage van de waardevolle premie
beperkt, wij vermoeden, dat evenals vorig jaar de vraag het
aanbod verre zal overtreffen, omdat de plaat bijzonder geëigend
is voor St. Nicolaas- of Kerstcadeau. Wij raden onze lezers dus
aan, reeds thans van onderstaanden bon gebruik te maken, om
teleurstelling te voorkomen. Iedere abonné heeft het recht ook
meerdere exemplaren te bestellen.
Ondergeteekende, abonné op het Amersfoortsch Dagblad,
wenscht te ontvangen
Exempl. Premieplaat 1928
a f 3.75 oningelijst.
Exempl. id. id.
Naam:
a 6.(compleet) ingelijst.
Straat en Huisnummer:
HET GOUDEN FEEST DER R. T. M.
De Rotterdümrchc Tramweg Maatschappij
heeft gisteren haar gouden feest gevierd met
de receptie in Tivoli. Op deze receplie hebben
velen van hun belangstelling doen blijken. De
Minister van Waterstaat is er geweest evenais
Ir. L. W H. van Dijk, odj. directeur van P W.
te Rotterdam, ir. J. G. J. C. Nieuwenhuis,
directeur von dc gemeentetram, de heer A. H.
Sirks, hoofdcommissaris van politie, de heer
C. C. A Last. hoofdinspecteur van den Arbeid
en vei der vertegenwoordigers der Ned Spoor
wegen, de Ned Ver. van Locaalsporen, de
Ned. Ver van Werkgevers op tromgébied, van
„Vreemdelingenverkeer", van de Indische
tramwegen en verschillende andere organisa
ties die zich op dit gebied bewegen. Na de
receptie hebben de gasten zich aan een lunch
verzameld'. -
HET SUIKERCONFLICT.
Het ultimatum acht dagen ver*»
schoven.
In de Zondag te Sas van Gent gehouden
vergaderingen der arbeidersorganisaties, werd
de volgende mededceüfig gedaan. Met den
Rijksbemiddcloar Prof. Aalberse en de ar
beidersleiders werd op voorstel van den Rijks-
bemiddelaar het ultimatum, hetwelk aan de
Directie van de Suikerfabriek verzon-en is,
acht dagen verschoven. Woensdag a.s. zal te
Vlissingen een bespreking gehouden worden
door den Rijksbemiddelaar met de directie der
betrokken fabriek en dc arbeiders-leiders.
