DE EEMLANDEG
.uu jm dURGER mantels enhoeden dames modezaak
F*L.AAv„HAriERSVELD
luxe: auto verhuur
Fa ni mm pl idrr» gr°9ie prijsverlaging arnhemscheweg 26
GARAGE MOLENAAR
Telefoon nos. 1210 - I2BS - 1212
De nieuwe BUICK 1929
De nieuwe Citroën c4en c6
De nieuwe FIAT 6 Cylinder
De nieuwe La SALLE
Valda Pastilles
Emser Pastilles
Wybert Pastilles
Zaterdag 8 December 1828
27e Jaargang wo. 137
De
Rechtstoestandwet en
de Militairen?
STATIONSPLEIN
WIJ EXPOSEEREN THANS IN ONZE
SHOWROOM:
A. v. d. WEG. =i LANGESTRAAT 23
8UITENLANDSCH OVERZICHT
SPOORWEG-ONGELUK
VEROORDEELD
WEGENS CHANTAGE
KELLOGG EN DE
KRUISERS
.-.^iTtedï kalme
'~eu>'t5
Kr wrU?&*^
AMICIT1A
RAMP IN PERU
Tientallen dooden
DE RAMP DER VESTRIS
Gabrek aan organisatie
GIFGASSENOORLOG
Engeland aarzelt
NOODLOTTIGE
AANVARING
Zeventien dooden
ABONNEMENTSPRIJS ®aan(k* voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75, per
week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3*-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 5»
DIRECTEUR - UITG EVER.' J.VALKhOff
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN u>t*grtp «o bcMiuomHt,
elke regel mee» f0.25 Ltefdadlgheids-advenentito voor da
helft *ao den prijs. Kleine Advertertlëo „KEITIES" by vooruitbetaling 9 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, drieaaal plaatsen Beo-llsnummei extr» 005
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2»
Nu het ontwerp-rechtstoestandwet burger
ambtenaren bij de Tweede Kamer is ingediend,
(Zitting 19271928, 392 No. 2), moge een na
dere beschouwing worden gegeven over het
belang, dat het onderofficierskorps er niet- en
wel bij heeft.
Artikel 2 van het ontwerp luidt:
Voor de toepassing van Titel II worden niet
als ambtenaren beschouwd:
a. Ministers;
b. leden van den Raad van State;
c. krachtens grondwet of wet voor hun le
ven aangestelde ambtenaren;
d. militairen als zoodanig.
Zeker een behoorlijk gezelschap, waarbij men
de ambtenoren, en dus ook de onderofficieren,
in dit wetsontwerp heeft ondergebracht.
Ja, het zou zelfs als een onderscheiding kun
nen worden aangemerkt, ware het niet, dat men
de onder a., b. en c. genoemde hceren van Ti
tel II, om precies geheel andere reden heeft uit
gesloten dan de militairen.
De onder a., b. en c. uitgeslotcnen hebben hun
uitsluiting te danken aan reeds bestaande, zoo
veel betere rechtszekerheid, de onder d. uitge
slotcnen hebben hun uitsluiting te danken aan
de omstandigheid, nu ja,dat zij militair
zijn.
De toelichting zegt ervan:
Dat op de militairen de bepajingen omtrent
de ambtenaren-rechtspraak niet toepasselijk
kunnen zijn, ligt in de rede. De uitoefening van
het militair gezag kon bezwaarlijk geplaatst
worden onder controle van den ambtenaren
rechter. De vraag zou echter kunnen rijzen, of
militairen niet in zooverre aan de nieuw in te
voeren rechtspraak kunnen worden onderworpen,
als zij niet onder militair gezag staan. Ook
deze beperkte toepasselijkheid van Titel II
moest werden verworpen, omdat zij tot allerlei
verwikkelingen zcu hebben gevoerd.
Met dit kleine stukje uit overigens de zoo uit
voerige toelichting op het wetsontwerp is heel
het vraagstuk, in hoeverre militairen -ondet. dp
toepassing-var. Titel II zouden kunnen \'ailen,
als verder van geen belang, van de tafel ge
veegd.
Met die toelichting moeten de Kamerleden
maar genoegen nemen.
Titel II omvat in het ontwerp al hetgeen om
trent de rechtsmacht, de Oiganisatie der gerech
ten en wijze van proccdcercn in ambtcnaarsza-
ken, als formeel recht wordt voorgesteld door
de Regeering.
Door uitsluiting van de militairen van de toe
passing van Titel II, zal aan de millitéircn ont
houden worden het inderdaad alleszins begec-
renswaardig formccle recht, dat wil dus
zeggen, de rechtszekerheid, zooals de ambte
naren deze door het ontwerp zullen deelachtig
worden.
Geheel anders staat het er voor met de hier
voor en in artikel 2 ender a., b. en c. genoemde
functionnarissen. Hun positie toch wordt door
geheel andere voorschriften beheerscht en is
van dien aard, dat nadere regeling van hun
rechtspositie, van hun rechtszekerheid óf over
bodig óf verslechtering zou beteekenen.
Men stelt onwillekeurig de vraag, hoe het
mcgelijk is, dat een regeering, die eenerzijds
blijk geeft de behoefte der ambtenoren aan
rechtszekerheid in zoo gulle mate tegemoet te
willen treden, anderzijds zonder veel omslag,
met enkele volzinnen, zoo'n groot deel der
ambtenaren uitsluit op gronden hiervoor geci
teerd.
Indien dit standpunt der Rcgecring Wet
mocht worden, zal het Wetsontwerp voor de
Militairen zoo goed als wuardcloos zijn. Om
dat immers aan die Militairen de kern der
rechtspositie, de rechtszekerheid, is onthou
den.
Indien de Militairen voor de toepassing van
Titel II blijven buitengesloten, verandert er in
den toestand, waarin hun beroep geregeld
is, absoluut niets. Dc ambtenaren zullen verkrij
gen beroeps-installaties, die hen waarborgen,
dat hun vol recht zal worden toebedeeld.
Dc Militairen evenwel zullen geheel versto
ken blijven van beroep. Zeker hebben zij bij
Ken. Bcsl. van 30 Aug. 1926 No. 58 een Com
missie van Beroep toebedeeld gekregen.
Met beroep heeft die naam niets ge
meen. De Commissie dient den Minister van
advies. Het advies der Commissie is niet
bindend. De Commissie oordeelt alleen over
haar door den Minister voorgelegde bezwaar
schriften. Bezwaarschriften die de Minister der
halve niet wenscht door tc zenden, krijgt de
Commissie niet te zien.
De Minister beslist tenslotte over olie be
zwaarschriften.
Ziedaar hc( Beroep van den Onderoffi-
cier. r
Blijkens de toelichting- verdraagt dc uitoefe
ning van het militair gezog zich niet tnet be
roep, als voor den ambtenaar voorgesteld.
Een nadere toelichting ontbreekt. Die toe
lichting zal noodwendig gegeven moeten wor
den, wil men niet, dat de militairen den indruk
zullen krijgen, dat hun het recht onthouden
wordt op niet nader aan te duiden gronden.
De vraag mag worden gesteld, wat het mili
tair gezag met dit wetsontwerp te maken heeft.
O zeker, in Titel II komt o.m. voor een hoofd
stuk over de straffen. Met een beroep op de
Wet op de Krijgstucht enz. enz. zal men aan
voeren, dot het belang van de Krijgstucht
eischt, dat de straffen, steunende op die Wet,
bezwaarlijk kunnen worden beoordeeld door
rechters, staande buiten het militair verbond en
leven.
Welnu.voor een oogenblik grif toege
vend, dat de Krijgstucht vereischt, dat de straf-
bevoegdheid blijft bij de tegenwoordige strafop-
leggers, en dot de uitoefening van het militair
gezag in dezen zin bezwaarlijk geplaatst kan
worden onder de controle van een ambtena
renrechter, wat is er dan tegen, of kon er
dan tegen zijn, alleen het hoofdstuk betreffen
de de straffen niet van toepassing te verkla
ren op de Militairen?
Het is altijd een bedenkelijk ding, wanneer
men zich aan controle tracht te onttrekken. Hoe
goed bedoeld dan ook, wekt zulk een ont
trekking onwillekeurig dtn indruk alsof contro
le wordt gevreesd.
Hier was, bij de indiening van dit wetsont
werp, een prachtige gelegenheid geweest voor
de Regecring, om de burgeropvatting, als zou
het leger een bron van willekeur en mochtsmis-
bruk zijn (de opvatting van hen, die alles aan
grijpen om het leger te bestrijden), voor goed
naar het land derwaanvoorstellingen te ver
wijzen.
Voor de burgerambtenaren zijn wij verheugd,
dat het toekennen van rechtszekerheid voor hen
te gebeuren staat. Het is hun van harte gegund.
Het militair personeel evenwel zal zich op
nieuw geplaatst zien'in een uitzonderingsposi
tie en daardoor gedwongen worden, tot her
nieuwde actie voor verkrijging van rechtszeker
heid.
Intusschen, het ontwerp i s nog geen wet.
Het woord is straks aan de volksvertegen
woordiging. In die volksvertegenwoordiging zijn
zoo dikwijls en zoo dringend stemmen opge
gaan voor de rechtspositie van het militair per
soneel, dat het ondenkbaar is, dat thans, bij
de behandeling van dit wetsontwerp, niet ge
poogd zei worden, het militair personeel alsnog
desnoods met restricties ten aanzien van dis
ciplinaire straffen opgenomen te krijgen in
Titel II van de wet.
In antwoord op ter zake gestelde vragen,ver
klaarde de tegenwoordige Minister van Defen
sie destijds aan het kamerlid Deckers, dat de
rechtspositie van het militair personeel gei e-
geld zou worden mèt dat van de burgerambte
naren.
Wij willen cr op wijzen, dot hiervan in dit
wetsontwerp géén sproke is.
VANER.
Kritieke toestand in Zuid-Slavic
De Kroaten roeren zich.
Gelijk men zich herinnert, werd in Zuid-
Slavië (den staat der Serven, Kroaten en Slo-
venen) op 1 December dc tiende jaardag der
zelfstandigheid gevierd.
In Agram, het bolwerk der Kroaten, die zich
in den staat als de verongelijkte en achteruit
gezette partij beschouwen, had men in geest
driftig feestvieren weinig lust.
In plaats daarvan hield men bctoogingen,
waaraan vooral de studeerende jeugd deelnam
cn waarvan dc strekking was nog eens uitdruk
kelijk te kennen te geven, dat de Kroaten met
een samengaan met de Serven, die in de Zuid-
Slavische hoofdstad Belgrado de lakens uit-
deelcn, niets willen weten. De stad Agram was
dan ook niet blij gepavoiseerd, doch hing vol
rouwvlaggen. De felle, tegen regeering en
staatsbestel gerichte, demonstraties leidden
zelfs tot talrijke relletjes, waarbij bloed vloeide.
In den loop dezer weck is de toestand er
geenszins op verbeterd. Verschillende buiten-
landsche bladen, o.a. de Kölnische Zeitung,
lichten erover in, dat men de situatie in po
litieke kringen te Belgrado zeer donker inziet.
Terwijl men Woensdag nog dacht, dat het toe
passen van maatregelen van geweld tegen de
Kroaten den toestand zou kunnen ophelderen,
zien thans nagenoeg alle Serven in, dat de zaak
er zeer ernstig uitziet en dat 't noodig is de ge-
heele kwestie ter dege te onderzoeken en aan
de wenschen der Kroaten tegemoet te komen.
De openbare meening is vooral verstoord door
de houding van Korosctsj, den Zuid-Slovischen
premier, wien men voor de voeten werpt, dat
hij door zijn besluiteloosheid den toestand ver
ergerd heeft. Een blad als de Politika raadt
hem zelfs aan zich nu maar in een klooster
terug te trekken.
De eerste maatregel, dien Belgrado thans ge
troffen heeft, teneinde verder bloed vergieten
in Agram te voorkomen, is, dot het dreigt met
de toepassing van de wet ter bescherming
van den staat, indien tegen dezen staat verdei
mocht worden geageerd. Om aan dit dreige
ment nog meer klem bij te zetten, heeft men
een militaire persoonlijkheid, de kolonel der
artillerie Maximowitsj, professor aan de mili
taire academie te Belgrado, naar Agram ge
stuurd om een oogje in 't zeil te houden en,
zoo noodig, in te grijpen. Reeds vroeger heeft
men, de grondwet miskennend, naar andere
steden eveneens militaire autoriteiten ter ver
vanging van de burgerlijke gedirigeerd met
groote mochtsbcvoegdhcdcn. Een cn ander
wordt door sommigen beschouwd als het voor
spel eener generoalsregccring of zelfs eener
dictatuur. Daar echter deze zaak niet alleen
een binnenlapdsch-staotkunrigcn kant heeft,
maar evenzeer een buiienlandsch-politicke
zijde, wordt aangenomen, dat de verantwoor
delijke kringen te Belgrado zich neg wel eens
zullen bedenken, voordat zij overgaan tot defi
nitieve stappen.
De pers te Belgrado spreekt ondertusschen
reeds van rcvolutionnaire tendenzen: Kroatië
staat als één men achter zijn leiders, die ver
klaard hebben de verantwoordelijkheid op zich
te nemen voor dc bloedige gebeurtenissen,
die Zaterdag plaats vonden. Sinds Dinsdag
staken ook al de studenten der Agramsche
hoogescholen; zij willen daarmee de vrijlating
afdwingen van hun studiegenooten, die wegens
deelneming aan de jongste bloedige voorvallen
aangehouden zijn. De studenten waren het met
de politieke leiders eens, dat de fees'dag van
den staat in verbond met het tienjarig bestaan
van 't koninkrijk niet moest worden gevierd.
Stellig hangt het grootendeels van Be'gro-
do's politiek begrip of, welken loop de zaken
verder zullen nemen. Zonder een belangrijke
tegemoetkoming aan de wenschen der Kroaten,
die op autonomie aandringen, schijnt de crisis
in Zuid-Slavië niet te kunnen worden opgelost.
Trouwens: de persoonlijke en materieele boycot
in Agram tegen allen, die het tegenwoordige
régime te Belgrado dienen, breidt zich hoe lan
ger hoe meer uit.
De electrische trein Bayonnc-Biarritz is bij
een wissel op een goederentrein gereden. Dc
twee eerste wagens van den electrischen trein
vielen om Vijftien personen zijn naar het zie
kenhuis te Bayonne vervoerd De oorzaak ia
waarschijnlijk verkeerde wisselstand.
Een kapelaan het
slachtoffer
Berlijn, 7 Dcc (H. N.) De rechtbank te
Breslau heeft den 40-jnrigen koopmun Josef
Platzek, die vroeger reeds veroordeeld is we
gens chantage tegenover een kupelaan, tot 6
maanden gevangenisstraf veroordeeld Plarzek
had den kapelaan gedreigd, dat een te Bres-öu
verschijnend weekblad binnenkort materiaal
zou publiceeren, dat hij in zijn bezit had. De
publicatie zou echter achterwege blijven, indien
de kapelaan Platzek een bedrag van 1000 Mk.
betaalde. De kapelaan, die zich van geen schu.d
bewust was, doch alle schandaal wilde vermij
den, betaalde aanvankelijk een bedrag van 5C0
Mk. en beloofde het overige per brief paste
restante aan het postkantoor te Breslau te zul
len sturen De rechtbank veroordeelde Platzek
tot de betrekkelijk geringe straf, overwegende
dot hij uit nood en vertwijfeling gehandeld had.
Geen conferentie voor 1931
N e w-Y o r k, 7 D e c. (H. N.) Staatssecretaris
Kellogg heeft het onwaarschijnlijk genoemd,
dat voor den herfst van 1951 een nieuwe vloot-
conferentie zal worden bijeengeroepen. In 1931
moeten de onderteekenaars van het verdrag
van Washington opnieuw beraadslagen, aange
zien het verdrag slechts voor 10 jaren ge^dt
Kellogg verklaarde, dot het volgens zijn mee
ning geen nut zal hebben om voor dien tijd
nog een conferentie voor het vraogsfuk van
den bouw van kruisers bijeen te roepen.
iiuiiiiNHiiiiiiiinir.il
§g HET WEER VAN MORGEN.
HH Hoogste barometerstand: 770.5 te
Valentia.
Laagste barometerstand: 7-15.3
li tc Sarna.
Hl Vcrvvachtting tot den avond van
9 December:
g Matige tot. zwakke Z.W. tot N.W.
i§ wind, gedeeltelijk bewolkt, aanvan-
kelijk nog kans op sneeuwbuitjes,
weinig verandering in temperatuur.
■'lllllOlllllill
Zalen voor vergaderingen,
concerten, tooneeU en feest
uitvoeringen enz.
Sterk verlaagde tarieven
Een mijn overstroomd
Uit Lima (Peru) wordt gemeld, dat men
vreest, dot tal van arbeiders zijn omgekomen in
een kopermijn bij Morococha, doordot het wa
ter van een naburig groot reservoir de mijn
binnen drong. Het ministerie van openbare wer
ken schat het aantal dooden op 27, maar vol
gens nict-officieele schatting bedraagt het 64.
De regeering heeft maatregelen genomen ter
voorkoming van dc uitbreiding der overstroo
ming.
Te late uit zending der
noodseinen
In htm verslag over de ramp van de Vestris
verklaren de Britsche en Amerikaonsche scheep
vaartdeskundigen, dat het S.O.S.-sein door de
Vestris had moeten uitgezonden worden om 4
uur 's ochtends op 12 Nov., dus 6 uur vroeger
don werkelijk gebeurd is. Zij critiseercn ook
het gebrek aan organisatie op het schip, waar
door de reddingsmiddelen in geen enkel op
zicht voldeden De deskundigen geven geen
moaning te kennen over dc oorzaak ven de
ramp.
Slechts zes ratificaties
van 't protocol
Londen, 6 Dec. (V.D.). Locker Lampson,
de onderminister van Buitenlandche zaken,
verklaarde heden in het Lagerhuis, dat het
protocol van Genève, waarbij het gebruik
van giftgassen in den oorlog wordt verboden,
docc slechts zes staten was geratificeerd. De
Britsoho regeering was niet bereid het proto
col te ratificceren, tenzij alle andere onder
teekenaars bereid waren dit ook te doen.
Scheepsramp aan de Chileem
sche kust
Uit Iquique wordt gemeld, dat er minstens ze
ventien menschen verdronken zijn door het
zinken van het Chileensche stoomschip Quin-
tero na een hevige aanvaring met het Chileen
sche stoomschip America ter hoogte van de
Chfleenschc kust. De kapitein van de Quintero
en een groot deel der bemanning zijn gered. J
