HULP GEBODEN BIJ
EEN ONTVLUCHTING
De ontsnapping te
vereeisiging voor
paedagügiik
Rede van Mr. LIMBURG
Een gevangenbewaarder voor
de rechtbank.
Sc .eveningen
Onder zeer groote belangstelling heeft dt
Hasgsche Rechtbank de zaak behandeld tegen
den 39-jarigen, thans gedetineerden gevangen
bewaarder li. A. K„ die er var. verdacht wórdt,
dat hij te s-üravonhage in het tijdsverloop nis-
schen 1 Januari 1928 en 20 September I92S op
verschillende tijdstippen, terwijl hij was amhte
naar in dienst van den Staat der Nederlanden
en als zoodanig belast zijnde met de bewak.ng
van gevangenen, die in de bijzondere stralge
vangenis te Scheveningen krachtens rechterlijke
uitspraak of beschikking van de vrijheid be
roofd waren:
A. van R. AL en E. M., althans van één hun
ner, twee schilderijtjes als gift heeft aangeno
men. wetende, dat deze hem werd gedaan, ten
gevolge of naar aanleiding van hetgeen doot
hem verdachte, in strijd met zijn plicht, in zijn
voornoemde bediening was gedaan en hierin be
staande, dat hij op verschillende tijdstippen ir
gemeld tijdsverloop aan gemelden R. M„ tijden
deze in voornoem'de bijzondere strafgevangenis
krachtens rechterlijke uitspraak van de vrijheid
beroofd was en met wiens bewaking hij, ver
dachte. als gevangenbewaarder in gemelde ge
vangenis belast was, telkens een hoeveelheid
tabak heeft verstrekt;
B. toen Johannes G., Johannes »K, Fred-ril
Ferdinand van der M. en Michael van den B
die krachtens rechterlijke uitspraak van de vrij
heid waren beroofd in de bijzondere strafgevnn
eenis te Scheveningen en met wier bcwakint?
hij, verdachte, in zijn voornoemde hoedanigheid
belast was. in den nacht van 21 op 22 Augustus-
j/928 uit die gevangenis waren ontvlucht, n.i.lai
zii of één hunner door middel van een zaagi
spijlen, welke zich vóór een raam bevond.*n
hadden doorgezaagd, opzeïteliik gemelde rre
vangenen of één hunner bij hunne bevrijding ol
zelfhevrijding is behulpzaam geweest door tei
beschikking van gemelden van der M. daaito-
twee zaagjes te stellen.
De Rechtbank bestond uit mr. Bijnen, presi
dent. mrs. de Kuyper en |hr. Feith rechters; he'
O. M. werd waargenomen door mr. Euger.
Vanwege het openbaar Ministerie waren »n
deze zaak 14 getuigen gedagvaard. Daarnaast
had de raadsman van den verdachte., mr. T|
Mobach. nog 13 getuigen a décharge opgeroe
pen. Onder deze getuigen waren tal van gede
tineerden.
Met het oog op de behandeling van deze zaak
was zoowel in de zaal zelve als od de pubFeke
tribune een bijzondere politiemacht aanwezig.
liet getuigenverhoor.
Als eerste getuige werd gehoord de inspec
teur van politie. de heer van den Heuvel, die ir-
zake de ontvluchting der gevangenen een ait
gebreid onderzoek heeft ingesteld. Getuige heeft
geconstateerd, dat od zaal één der gevangenis
een spijl doorgezaagd was od verschillende
punten. Voorts heeft getuige nagegaan, dat d«
gevangenen eerst over een dak moeten ziin ge-
loope.ni daarna over een muur geklommen eu
ten slotte zoodoende hun vrijheid hebben ver
kregen.
Dc rechercheur van der Ploeg heeft ten huize
twee schilderijen thans ter rechtzitting
aanwezig in beslag genomen.
De directeur der bijzondere gevangenis te
Scheveningen, de heer Gijzen Weenlnk, verklaar
de, dat de in de dagvaarding onder B genoem
de mannen in de gevangenis gedetineerd waren
en deelde mede, welke straffen zij moesten on
dergaan en volgens welke vonnissen. Alle V'e'
waren tot gevangenisstraf van eenige iarëri
veroordeeld. In den nacht der ontvluchting slie
pen zij op de ziekenzaal. Ook getuige heeft ge
zien, dat er drie spijlen voor een der ramen wa
ren doorgezaagd. Wanneer men op de centrale
verwarming gaat staan, kan men bij het raam
Aan getuige is een stukje van een zang tei
hand gesteld, dat door een rechercheur in hei
raamkozijn is gevonden. Dit stukje zang was
eveneens ter zitting als stuk van overtuig.ng
aanwezig.
Later is aan getuige nog een dergelijk stukje
zaag aangewezen door van den Brande. Dit
stukje was begraven in den tuin. Ook was er
een stuk verstopt op zaal 2.
Getuige deelde mede, dat dergelijke zagen
niet in de gevangenis aanwezig ziin. Zij moeten
er derhalve van buiten af ingebracht zijn.
Verdachte is 16 Dec. 1924 als gevangenbe
waarder aangesteld en toen beëedigd. Eveneens
is hij in kennis gesteld van de verschillende
reglementen.
De griffier deed voorlezing van art. 14 van
het huishoudelijk reglement, welk artikel het
aannemen van giften enz. verbiedt.
Getuige verklaarde nog, dat verdachte het
eerst de ontvluchting heeft ontdekt. Getuige
vond zijn houding toen eveneens vreemd. Trou
wens verdachte stond op zeer familiairen voet
met de gedetineerden.
Van der M. heeft naderhand aan getuige
medegedeeld, dat hij de zaag van verdachte
had gekregen. Hij heeft daarbij geheel uit zich
zelf den naam van verdachte genoemd.
De president: Verdachte doet het voorkomen,
dat er onder de gevangenen een zekere veete
tegen hem Instond, in verband met een rap
port, dat hij zou hebben uitgebracht naar aan
leiding van een beraamden aanslag op een
brandkast in de gevangenisstraf.
Getuige deelde mede. dat er inderdaad eens
een aanslag op de brandkast is beraamd: dit
was ongeveer een jaar tevoren. Verdachte heeft
bij het rapport maken hierover niet den ge-
bruikeüjken weg gevolgd. Hij wilde als rap-
por'-éur geheim .blijven tegenover de gedetineer
den. Verschillener gevangenen waren na dien
zeer gebelgd Lgenover den verdachte.
Mr. Erg^-r U hebt toch van verschillend'
gedetineerden gehooid, dar zij tabak van ver
dachte kregen
Getuige bevestigde dit.
Verdachte zcide, cat na het opmaken van
het rapport betreffende den aanslag op d'
brandkast een der gedetineerden aan den ad
junct-directeur verteld heeft, dat hij wel eens
tabak gekregen had.
Mr. Mobach Is niet een dezer dagen een
gevangenbewaarder eveneens maar luk-raak
van iets dergelijks beschuldigd, terwijl late
bleek, c!at de man op den bewusten dag geen
dierst had gehad?
Getuige wist daar niets van.
Mr. Mobach Dan zal ik het op andere wijze
moeten bewijzen
Getuige verklaarde nog, dat een der andere
bewaarders tegen hem gezegd heeft Ik doe
geen oog dicht nis ik des nachts met K. dienst
heb. Vun wie hij het gerucht gehoord heeft, dat
er een vijl binnengesmokkeld zou worden, wist
getuige zich niet te herinneren.
Vervolgens werd de gedetineerde F F. van
der Meer gehoord. H:j beklaagde zich er over.
dot hij als een hond is meegesleurd naar de
zaal.
De presidentMaar waarom begin je don
nok met te zeggen, dot je niet wilde verschij
nen,
Getuige Dat is een leugen. Maar ik wil ge
woon meoloopen.
Getuige deelde vervolgers een en onder me
de over de ontvluchting. Hij heeft zelf de zaag
jes verstrekt, waarmede de spijlen zijn door
gezaagd
De presidentHebt u die van K. gekregen?
GetuideNee.
Mr. Bijnen Hoe kwam u er dan aan?
Getuige Daar wensch ik mij niet over uit
te loten.
Mr Büren Maar u moet d? heele waarheid
zeggen Hebt u ze niet van een bewaarder ge
regen?
Getuige Nee. mijnheer.
Mr Bünen Waarom hebt u dat don vroe
ger verkloord?
Getuige De directeuT had mij beloo'd, da»
ik weer uit de cel mocht wonneer ik vertelde,
wie mij de zong gegeven had Toen ben ik ei
toe gekomen den naam van verdachte te noe
men.
Getuige erkende, dat hij terzake van een in
braak veroordeeld is.
Mr. Bijnen Van het gestolen geld is norit
iets terecht gekomen en u had waarschijnlijk
dp beschikking erover Had u niet met ver
dachte. die u wel eens tabak gaf. afgesproken,
dat u het later wel financieel met. hem zou re-
ge'en.
Getuige ontkende dit. Hij heeft trouwens
nooit tabak van verdachte ontvangen.
Getuige wersch'e zich er niet over uit te
laten of er brieven op onregelmaige wijze de
gevangenis hebben verlaten
Mr Biinen U is verdicht te antwoorden,
anders kunnen wij u in gijzeling zetten.
Mr. Enger hio'd getuige voor. dat bij dooi
riet te antwoorden strafbaar is Ot> deze ma
nier kan zijn straftijd verlengd worden.
Mr Enger wenschte antwoord op de vraag,
hoe de brieven, waar'n om kleuren gevraagd
is, de gevangenis hebben verlaten.
Getu'ge: Dat zeg ik niet.
Mr. Feith: Ik zou nu maar geen lef hebben.
Het valt heusoh riet mee a's d? vijf jaren om
zijn, dat er dan nog wat bij komt
Een incident.
Mr. Mobach: Ik vind dezen dwang niet te
pas komen. Getu'ge zegt, dat deze verdachte
onschuldig is en daar gaut het toch om. Wie
de brieven dan wel bezorgd heeft, heeft met
de zaak van dezen verdachte toch niets te
maken. Ik moet proteslceren legen deze wijze
van doen. Trouwens ik zal nog mee* te zeg
gen krijgen in deze zaak. Het is een schandaal
wat hier gebeurd is.
De presidenl: U zult u een beetje moeten in-
b nden, anders kan ik de verdediging niet lan
ger toelaten.
Mr Mobach: Deze kwalificatie sloeg niet op
hetgeen hier ter zitting gebeurd is. Ik neem
echter dit wcord terug.
Getuige Geudem, eveneens gedetineerd, be
vestigde, dat van d«r Meer de zaag verstrekt
heeft. Van v/'en hij die gekregen had, wist ge
tuige niet. Van der Meer zou zich daarover
nooit hebben uitgelaten. Evenmin wist getuige,
hoe de brieven de gevangenis verlaten hebben.
Van der M. liet getuige overal buiten; hij ver
trouwde hem niet.
Mr. Enger: U hebt vroeger toch oog wat an-
d. rs verklaard.
Getuige: Ik moest toch iets verklaren. De
directeur liet me niet met rust. Hij zeide ook:
zeg maar dut K. het gedaan heeft.
Getuige Kraayenhof, gedetineerd, deelde
mede, dat er twee zaagjes in de gevangen's
zijn gekomen met een tijdsverloop van 14
dagen. Verdachte heeft ze niei verstrekt. Van
der Meer heeft tegen getuige wel eens een
naam genoemd van een hulpbewaarder.
Mr. Eijn.en: Welke hulpbzwaarder:
Getuige: Dot wensch ik n'ei te zeggen.
Mr. Bijnen: U is verplicht te antwoorden.
Getuige: Misschien wil van der Meer het
wel zeggen. Ik doe het niet.
Mr. Bijnen: Weet u, dat u nu strafbaar is?
Getuige: Dot weet ik niet. Maar ze kunnen
mc toch niet dwingen om voor veiradcr to
spelen
Mr. Bijnen: Hebt u wel eens tabak van den
verdachte gekregen
Getuige: Nooit I
De volgende getuige, de gedetineerde van
den Brande, verklaarde eveneens, dat van der
Meer hem wel eens een naam genoemd heeft.
Dat was echter niet de naam van verdaohte.
Mr. Bijnen: Van w'ën dan?
Ook deze getu'ge wenschte dat niet te zeg
gen, ook niet nadat hem er eveneens op ge
wezen was, dat hij tot antwoorden verplicht
was en zich anders aan een strafbaar feit
schuldig maakte.
Hoe van der Meer er toe gekomen is den
noam van verdachte te noemen, was getuige
riet bekend. Tegenover hem heeft v. d. M.
die nooit genoemd.
Getuige ontkende, dat hij wel eens tabak
cf zro van ve-dichie beeft gekregen.
Getuige R. Maas uit Rotterdam is eveneens
gcd'lineerd geweest ir» dc bijzondere strafge
vangenis te Schcven'ngen.
Mi. Bijnen: Hebt u toen niet meermalen
tabak van verdachte gekregen.
Ge'i'ige ontber.de dit.
Mr. Bijnen Liet hij dan soms niet een stuk
je tabak op den grond vallen.
Getuige Cck dot n et.
Mr. BijnenVooi den rechter-commissaris
hebt u d l troh verklaard
GetuigeIk was toen niet goed >"n orde.
Mr Bijnen Dat heeft er toch ricts mee te
maken, of u moei verklaren ik heb we.l of ik
heb geen tabak gekregen.
Nadat dc president getu'ge op het gevaai
van meineed heeft gewezen, gaf getuige toe,
dot hij wel eens tabak gevonden heeft in den
gong of op de zaal
Mr. Bijnen Hoe kwam dat daar.
Getu'ge Dat weet ik niet.
Mr. BijnenNu staat u weer te draoicn.
Vooi den rechtcr-commissoris wist u het wel.
Getu'ge Ik heb toen maar ja gezegd.
Mr. Bijnen U had net zoo goed nee kunnen
zeggen, dat is voor den rechter-commissaris
hetzelfde U hebi in volle vrijheid uw verkla-
1 -Tg afgelegd.
Getu ge gaf toe, dat hij bij een bezoek van
zijn broer aan dezen heeft gezegd, dat ver
dachte een paar schilderijen bij hem mocht
uitzoeken.
Mr Bijnen Waarom deed u dot
GetuigeBij wijze van vriendschap. Ver
dachte g'ng a's mensch met mij om.
Getuige hield vol, dut hij nooit gezien heeft,
hoe de tabak cp den grond kwam. Dit was
n et a'tijd ols verdachte dienst had.
Getuige gaf toe, dot hij van d-'zen bewaar
der wel eens had hooren vertellen, dat hij
„plat" was.
Mr Bijnen En wat beteekende dot
Getuige Ik hch dat altijd opgevat in dien
zin, dat hij mpnschelijk met je omging.
Mr Enger Wat dacht u nu, waar de tabak
van d/an kwam. welke u vond.
GeJu-ge: Van een bewaarder
Mi Frtgcr Van welken bewaarder?
Getuige Dat weet ik niet pree es.
Getu'ge Mntis, een broer van den vorigen
getuige, verklaaide, dat zijn broer er zich wel
eens 'egenover hem uitgelaten, dat hij, wun-
neer er eens iemand bij hem kwam. dezen wel
iels mocht geven Getuige beg-eep, dot het
hier om lemend ging, die werkzaam was bij
de gevangenis
Getuige De Roos, gedetineerd, wist niets me
de tc deelen omtrent de herkomst der zaagjes.
Van het kregen van tabak dcor R. Maas heeft
getuige n«oit iets gezien. Zelf heeft hij ook nim
mer iets gekregen. Getuige vraagt verlof een
stuk te megen voorlezen om een objectieven
kijk op de zaak te geven. Men heeft verdachte
cp allerlei manieren slachtoffer willen maken.
Mr. Mobach Is u wel eens geld Ier hand
gesteld om te trachten bewaarders om te koo-
pen?
De pi esidentDie vraag acht ik niet toe-
lanlbaar.
Getrige: Maar ik wil er wel op antwoorden
De directie zelf heeft mij daartoe geld aange
boden Men zou mij ook een aangeteekend stuk
van f 500 sturen om te trachten daarmede
verdachte „plat" te maken.
Getuige de Roller, thans gedetineerd te
Utrecht, hoeft van R. Mans wel eens gehoord,
dat deze soms tabak van den verdachte kreeg.
Getuige heeft zelf zoo nu en dan ook wel eens
een stukje gekregen. Verdachte stond daarvoor
bekend.
Getuige Maas ontker.de, dat hij zich in dien
zin tegenover de Roller zou hebben uitgelo'en.
Mr. de Kuyper Dat weet u nu zoo precies
Andere dingen weet u echter niet meer. Dat is
ol heel vreemd.
Getuige De Roller was er van overtuigd,
dat de tabak aan verdaohte betaald is. Dan
naam van dengenc, die betaald heeft, wilde ge
tuide niet noemen.
Mr Mobach Hebt u te-ren Sparrenbero- ge
zegd Wat kan mij die bewaarder verd.
ols ik maar een maandje gratie krijg.
Getuide ontkende dit.
Mr Mobach Er komen straks drie getui
gen. die her gehoord hebben.
Getuige Och. er gann in de bizondere ge
vangenis zooveel praatjes.
Getuige Klopper, gedetineerd, verklaarde, dnr
^et rapport van verdachte omtrent een beraam
den nanslog op de brandkast in d^> direrteurs-
'•amer gefingeerd zou ziin geweest. Wèl is er
door gedetineerden onderling over een vroe
ger geplccden aanslag op een andere brand
kast gesproken.
Ook aan dezen getuige v.-as het bekend, dat
verdachte wel eens tabak aan gevangenen ver
strekte.
Te kwart na twee ls de zitting geschorst tot
kwart na drie.
De getuigen ii décharge.
Tegen holf vier werd de zitting hervat. Thans
werden de getuigen décharge gehoord.
Getuige Eleyenherg, uit Rctte'dam, die ook
gedetineerd is geweest in de bizonderr straf
gevangenis te Scheveningen, verklaarde, dat
hij getracht hed een en nndc-r van den verdach
te gedaan te krijgen. Dit is hem echter niet
gelukt.
Voorts deelde getuige mede, dat cr bij be
zoeken en op andere wijze veel contrubnnde in
de gevangenis werd binnengesmikkeld. Dat ging
soms bij groote hoeveelheden tegelijk.
Verdachte heeft tegen getuige, bij een zijner
pogingen om iets van hem gedaan te krijgen,
geze~d, dat, wonneer hij nog weer zoo iets
probeerde, hij verdachte er melding van
zou maken.
Getuige juffrouw Woltering, uit Rotterdam,
wier zoon gedc'ineerd is geweest te S'hevenin-
gen, dec'de mede, bezoek gehad te hebben van
drie rechercheurs, die haar een foto van ver
dachte toonden en haar vroegen of zij dien per
soon niet kende
Getuige antwoordde ontkennend. D? recher
cheurs zeiden daarop Maar u hebt hem toch
wel eens tabak gegeven bij een bezoek aan uw
zoon. Ook spraken zij neg von het geven van
hom en worst. Haar zoon zou dot zelf erkend
hebben. Getuige ontkende het echter ten stel-
'isrste, omdat er nooit zoo iels had plaas ge
had.
Mr. Feith Dus zij wilden u cr jn loten vlie-
gen.
Een dochter van de vorige getuige verklaar
de. dut rij op gelijke wijze is ondervraagd.
De rechercheur van der Ploeg ontkende, dot
ei rp de'e wijze verhoord zou zijn.
Mr. Mobach En teen ik u vanmorgen vroeg
of die mensehen verhoord had, antwoordde u
ontkennend.
Getuige van der Ploeg: Het was ook geen
verhoor. Wij hebben alleen met do mensohen
gesproken.
Mr. Mcbnch OI
Getuige May, eveneens gedetineerd geweest
te Scheveringen, deelde meJc, dat er bij een
schoonmaak in de gevangenis zaagjes, a]s tc«
terechtzitting aanwezig, gevonden zijn. Onder
de gevangenen zijn meerdere dergelijke zaagjes
in omloop geweest.
Getuige beschouwde den des morgens ge
golden getuide De Roller als zeer onbetrouw
baar. Voorts deelde getuige mode, dat er dik
wijls veel goederen in dc gevangenis konden
worden binnengesmokkeld. Hij vertelde een
staaltje van het binnensmokkelen van een groo
te hoeveelheid tabak, sigaren en van alles en
neg wat tusschen een paar teekenborden.
Getuige heeft van verdachte nooit tabak ol
iets dergelijks gekregen.
Ook nog eenige andere getuigen schetsten
De Roller als zeer onbetrouwbaar.
Getuige von Afcshoven deelde mede. dot De
Roos hem eens een bankbiljet van f 10 had
loten zien, dat hij van den directeur gekregen
zou hebben om te trachten verdachte „plat"
te maken.
Getuige Sparrenburg, (gedetineerd), die bij
zijn binnenkomst in de zaal zijn kornuiten be
groette met een dag beste jongens, verklaar
de, dot De Roller zich tegenover hem wel eens
in dien zin had uitgelaten, dat het hem niet
koh schelen, wat hij verklaarde, wanneer hij
maar gratie kreeg Getuige heeft ook wel eens
cognac in de gevangeris gezien; dit was echter
niet afkomstig van verdachte, maar van zeke
ren gedetineerds Bleyenberg. En hier heb ik
het fleschje neg, voegde getuige er aan toe,
terwijl hii triomphantelijk een flescbje uit zijn
gcvangenisklcercn te voorschijn haalde.
Verhoor van den verdachte.
Hierna werd de verdachte gehoord. Hij er
kende ziin beëediging ols gevongenbewaurdei
en zijn bekend-zijn met de reglementen. Hij
ontkende evenwel ten stelligste, dot hij zich
aan de tenlostegelegde feit°n zou hebben schul
dig gemaakt. Het gaat hier a'leen om pen
wraakneming. Er moest een slachtoffer vallen
in de birondere gevangenis. Waarom nien hem
er eigenlijk voor uitgezocht heeft, wist ver
dachte feitelijk niet. Vermoedelijk echter, om
dat hij nog al eens rapport over het een en
ander opmaakte. Dat moot men in de gevange
nis niet doen.
Het requisitoir.
Mr. Enger, vervolgens requisitoir nemende,
betoogde, dat het een zaak van buitengewone
crnsi is, welke aan het oordeel der rechtbank
is onderworpen. Alles is gedaan in het voor
onderzoek om de waarheid aan het licht te
i brengen. Spreker weet, dot men in een zaak
I a's deze zeer voorzichtig moet zijn met de
getuigenverklaringen en met het oog daorep
zeide spr zeer kort te kunnen ziin. Nuar spre
kers meening is het overtuigend bewijs voor
het tenlostegelegde niet geleverd en zal der
halve daarvoor reeds geen veroordeeling kun-
I non volgen.
I Spr. eindigde met vrijspraak van dn v^r-
dncMc te vragen met last tot zijn invrijheid
stelling.
Het pleidooi.
Mr. Mobach, verdochte's verdediging voe
rende, bracht het O. M. dank voor zijn requi
sitoir. In verbapd hiermede bepaalde pl. 2ich
tot een korte bespreking van de verschillende
i getuigenverklaringen. Pl. meende, dit de po
litie zich blind gestaard heeft in één richting,
getuige o.o. de wijze, waarop de he'de vrou
welijke getuigen uit Rotterdam zijn onder
vraagd. Ook de directeur is in deze veel te
hard van stapel gelocpen.
Pl. eindigde met eveneens tot vrijspraak te
concludeeren, terwijl hij ten sterkste aondro-g
cp onmiddellijke invrijheidstelling van den ver
dachte.
De rechtbank begaf zich hierop in raadka
mer. De president deelde vervolgens mede. dat
dc rechtbank verdachte's invrijheidstelling ge
lastte.
I De uitspraak werd bepaald op heden ovei
14 dogen.
HR. MS. „JAVA".
Tc Sjanghai aangekomen.
Hr. Ms. „Java" is, blijkens bij het Departe
ment van Defensie ingekomen bericht, op
thuisreis van Japan naar Nederl.-Indië 24 de
zer te Shanghai is aangekomen.
MR. J. E. W. DliyS.
Afgezien van ccn reis naar Oost-
Indië.
De heer Duys, lid der Tweede Kamer, die
aanvankelijk voornemens was in dc komende
Januarimaand naar Indië te vertrekken voor
een verblijf van zes maanden, in verband met
juridische aangelegenheden, heeft dit voorne
men gewijzigd. De actie voor de komende ver
kiezingen en de rechtspraktijk van den heer
Duys laten een zoo langdurige afwezigheid in
de eerste helft van 1929 niet toe waarom hij
zijn vertrek heeft uitgesteld tot na Juli.
Wel zal hij in het begin van Jonuori voor
korten tijd naar het zuiden van Frankrijk ver
trekken in verband met zaken, zijn rechts
praktijk rokende
BOND VAN V0LKSTU1NDERS.
Een bijeenkomst te Amsterdam.
Op Woensdag 26 December had te Am
sterdam een bespreking p'aats van afgevaar
digden van de verschillende Volkstuinverecni..
girger »n Ncdi rland, waar de mogelijkheid en
de wenschelijkht ld van opricht ng van een
Lande ijken Bond van Volkstuinders be-proken
werd. Daartoe weid door den heer J. Vroegcp,
voorzitter van den Bond van Volkstuinders te
Amsterdam een referaat gehouden over ,.De
wenschelijkheid tot mcerderp samenwerking
tusschen Volkstuir.de1 s in Nederland",
j De heer Th G. Uilham, tweede voorzitter
von den bond van Voikrtu nders te Amstei-
dom, leidde het \olgende onderwerp in,
„Welke organisatievorm is ols band voor dc
VolVstuinders in ons land de best geëigende?"
Door tol van afgevaardigden werd aan de
bespreking deelgenomen en de wensch uitge
sproken, dot er een landelijke bond komen
moet, daarbij wijzende op het buitenland, waar
dit reeds lc»~g bertoot
j Na zeer u.'loer'ge besprekingen werd een
commissie bencerrd, bcs'eondc uit d* navol
gende herren J. Vroegop en G. J Gerritsen
von den Bond van Vol'-stuinders te Amster
dam F Bcyne van de Tuinicrsvereen g'ng
„Hofwijck" te Amsterdam G. P J Bes, „Nut
en Genoegen" te den Haag N. A. Dijk,
„Volkstuinen Zaardam" te ZaandamH P.
v d. K^gol „Amateur Tu'rdrrs" te Amster
dam W Spoor „Levenslust", Delft
Deze commissie heeft tot taak s'atuten en
reglementen te ontwerpen, waarna op een op
den 2en Pinksterdag te houden bijeenkomst
tot definitieve opricht ng van een handel ijken
Bord van Volkstuindcrs kon worden overge
gaan.
Het lidmaatschap van een Vel'
kenbond werkt preventief
Men meldt ons uit Den Haag:
Aan den vooravond van de 71ste olgemecne
vergadering van de Vereeriging voor Paedo-
gogiek in Nederland, heden, Vrijdag, alhier te
houden, gaf de afd. Den Haag gist lovend in
de aula van het Ned. Lyceum aan de Willem
straat den leden en genood'gden een gezellige
bijeenkomst, tijdens welke stootsraod mr. J.
Limburg, vertegenwoordiger van Nederland bij
den Volkenbond, een voordracht hield over
„Volkenbond en Opvoedirg"
Mr. Limburg, na een kort inleidend
woord van prof. R. Casimir zijn voordracht
aanvangend, beantwoordde de vraag of de
Volkenbord waard is, in verband te worden
gebracht mei de opvoering, met een volmon
dig ja. De Volkenbond is noch een gril. noch
een instelling van voorbijguan.den aaid. Het is
de greote verdienste van wijlen Wilson, den
president der Vereenigde Stalen geweest, dat
hij den Volkenbond heeft doorgedreven; gelijk
het diens fout was, dat hij er te veel over heeft
geschoolmeesterd en aan welke fout het wel
licht mede te wijten is, dat Ameriko nog niet
tot den Volkenbond is toegetreden
De Volkenbond is door de aanwezigheid van
persoonlijkheden van allerlei takken van we
tenschap en politiek uil alle landen ter wereld,
van journalisten en schrijvers van internatio
nale vermaardheid enz, ols het ware een beurs
voor de gehecle wereld geworden.
Dank zij het optreden van den Volkenbond
kon bijv. Griekenland het Brtsche rijk dag
vaarden voor het Permanente Hof van Inter
nationale Justitie en voldeed dat g'roote Brit-
sche rijk aan het vonnis, hem door het Hof
opgelegd.
Mede is het aan den Volkenbond te dan
ken, dat het conflict tusschen Paraguay en
Bolivia niet tot een werkclijken oorlog heeft
geleid; het is bij de eerste schermutselingen
gebleven.
Zoo zouden er tal vun voorbeelden zijn te
noemen, die het vertrouwen in den Volken
bond wettigen.
Reeds het lidmaatschap van den Volkenbond
werkt preventief voor hen, die anders booze
plannen zouden koesteren; het is also! men lid
van een „nette club" is. Er is een Volken-
bordsmentnlite't; men zoekt naar een duur-
zamen vrede en als het Kellogg-'rakiaat door
alle staten zal zijn aangenorru n.'dar» is ei fei
telijk geen enkele oorlog meer mogelijk.
Wil de internationale ontwapening komen,
dan zal daaraan de moreelc ontwapening moe
ten voorafgaan De moreele ontwapeningsge
dachte, dat de oorlcg ic-ts onzinnigs is, iets,
dat verafschuwd moet worden, moet bij alle
volkeien volkomen ingang verkrijgen. Men zal,
teneinde dit te verzekeren, mo'-tei. bezinnen bij
de jeugd. De commissie voor inHlrcturele
samenwerking te Parijs, waarvan wijlen pi of,
Lcrentz voorzitter was en welke thons onder
pres'dium van Murray staat, heeft dc taak
van de internationale voorlichting der jeugd
ten opzichte van d?n Volkenbond rer hand
genomen Zij leert de jeugd dat internatio
nale geschillen, van welken aard ook, langs
vredelievenden weg moeten wo»d n opgelost
en dat de oot'ot uit den boce is.
Of de internationale ontwapening werke'ijk
zal worden bereikt, zal moeten werden afge
wacht. Het is moeilijk daarom!rent een posi
tieve voorepeliing te doen.
Toen spreker 24 jaar gel; den in de Kamei
zijn ir trede deed, was hij en hij is dat
uiteranid nog een voors'arder van vrou
wenkiesrecht, maar tcch was hij toen van nrme-
nirg dut hij de invoering ervan nooit zou be
leven, niet omdat hij vreesde geen lang leven
meer te zullen hebhen, mnar omdat hij meende
dat dc verwezenlijk'rg neg talloo'e jaren op
?ich zou laten wachlen. En reeds in 1918
werd hel onnfVnrkcijk van de Novembcr-actie
inde.daad in Nederland reeds ingevoerd.
Een ar.der voorbeeld Het duel wus dps-
tiids een bloeiende iestc Ilirg Wie er niet mn
had meegedaan, werd nauwe'iik :n tel geacht
Toen in sprekers studententijd eens twee stu
denten uit Lc den in een naburige gemeente
zouden gaan ducllceren, begaven zij zich met
vier getuigen en een medicus nnnr hef sta-icn.
Een van de vier gctu'ger» was de e«n:ge jnren
geleden onfs'apen Kappevn^ v d. Copppllo
Deze besteld" e»an het loket zes retours en één
enkele reis Hillegom Op de vrnnT. vvaorom er
don enkele re's in plcols van de 7e retour be
steld verd, ant\vrcrdJe Korpeyne één van do
twee duelleerenden zal niet terug koeren (Ge
lach). Ir.tusscher zagen beide d"o,-adrpvanten
toen van hun voornemen of. Thans behoort
hot duelleercn vriiwel overal lot de historie.
Met zijn eigenlijke onderwerp voortgaande,
zegt sprèker, dat een comm'ssie uit den Vol
kenbond bier te 'nnde een prijsvraag h«°ft
u'tgeschreven voer leer'ingen van m'ddet-
baor onderwijs cd vooi de beste opstellen
over d.nn Volkenbond Prijsw'nners waren twee
jonge dames uit Hoarlom cn een jongeling ui*
Meppel. De p ijs was een gratis-reis naar Go-
nève.
Tenslotte wijdde sor eenige woorden nan de
prcpoge-rd.i der vredr-sgednrbtc In bet btt'fen-
lond heeft men daartoe 11 November als Vol-
Imnbondsdng gekozen bier fe lande is het de
jÖp Mei die daarvoor is bestemd
Oo den T8ön Mei den datum, wamop
1899 in Den Hoog de eers'e vredesconferen
tie word gehouden tram onze gedach'en uit
naar Vo'kenberd en Vrede en dan is de ge|c-
genhe d er bij uitstek om de vredrs ye^n^hte
bij de ieugd i-gang te doen v:nd"n Doch ook
op ondere dj»g<>n. in doorlocp-'nd, mreten we»
waar de gelegenheid z'ch voordoet, de vredes-
id~e Mi de jeugd aanwakkeren.
Nn dp pauze, wan'in ven rr-rMngen werden
enrgeb'-d-n. z^og mevr. Ten Haeff—Modder
man eenige liederen.
