FEDUIM BURGER
DE EEMI ANDÈQ
REUZE KOOPJES DAMES MODEZAAK
GARAGE MOLENAAR
Telefoon nos. 1210 -1211 -1212
FIAT
CBTRÜëN
BUICK
LA SALLE EN
CADILLAC.
LUXE AUTO VERHUUR
^n£'<uds>*rmftl
yz&ï kaïm
zaterdag 29 December 1928
27e Jaargang No. 153
Onze groote Balansopruiming ARNHEMSCHEWEG 26
begint Woensdag, 2 Januari niR«rc. .,Anr, kl/
DE WEG TERUG.
STATIONSPLEIN
WIJ VERTEGENWOORDIGEN DE
A. H. VAN NIEUWKERK
Complete Woninginrichting
Speciale aanbieding CLUBFAUTEUILS
6UITENLANDSCH OVERZICHT
iliilliililllllllllillll
'S KONINGS ZIEKTE
Meer reden voor bezorgheid
STOOMWASSCHERIJ
KINDEREN
OMGEKOMEN
OKTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden vopr Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.l7J/j.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke oommers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DIDuC.TE.UR - UITG EVED. J.VALKhOFT
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van eeo bewijsnummer.
elke regel meer f0 25 Llcfdadighcids-advertcntlëD voor de
helft van den prijs. Kleine Advertenticn ..KEIT1ES' bij vooruitbetaling 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra 005
Oudcjaorsovondmijmering,
door
H. G. CANNEGIETER.
„O, wist ik toch den weg terug, den lieven
weg naar 't kinderland!", aldus vangt eer
Duitsch lied aan, dat door den componist
Brahms op muziek is gezet en meermalen ook
ten onzent op concerten wordt gezongen. In
dit vers heelt de dichter Klaus Groth het heim
wee naar het verleden vertolkt, dat den mensch
op sommige oogcnblikken kan overvallen.
De dichter verzucht in dit lied, dat hij er
naar haakt uit te rusten, door gecnerlei streven
opgewekt en zonder ergens naar te vorschen of
te spieden; zijn moede oogen toe tc doen en
droomend over de zoete jeugd, waarin de liefde
hem zacht toedekte, de verandering der tijden
te vergeten. Zoo zou hij ten tweeden male
een kind willen wordenl
In een ander gedicht herinnert de dichter
zich, hoe hij als kleine jongen met zijn broertje
zat op den rand vun buurman's put. De jongens
keken het luchtruim in, waar de maan langs
den hemel zeilde en tuurden in het* diepe water,
waarin haar glans zich weerspiegelde. Hoe
anders was toen de wereld! Zoo is het nu niet
meer; alleen nog maar in den droom. En als de
eenzame man in den stillen schemeravond
meent een bekende voetstop naast zich te hoo-
ren en hij wendt zich verheugd om, dan is er
niets dan hij, die te schreien staat.
Hoe algemeen is dit heimwee, al wordt het
niet altijd in den sentimentcelcn vorm uitge
drukt, waarin de Duitsche volksdichter zich uit!
Nog onlangs slaakte een onzer jongere Ncder-
landsche dichters dezelfde klacht, verzuch
tende:
„Wat is er van mijn dagen mij gebleven.
En van hun gloed en 't rusteloos gedruisch
Der wereld van mijn nuttelooze streven?
Alleen één zekerheid: het ouderhuis."
„O wist ik toch den weg terug!" Is het niet,
of de klokken dit galmen op dezen loatsten,
stillen dag van het jaar? Fluistert deze ver
zuchting niét met den wind door de kale tak
ken der boomen, wanneer wij ons langs den
eenzamen landweg begeven naar de Oudejaars-
avondkerk of naar het huis, waar wij in ver-
trouwelijken kring het jaar zullen uitzitten?
Het is of we deze klacht hooren in dc
schrille kreet, waarmee straks de fabrieks-
schoorsteenen, locomotieven en stoombooten
het oude jaar afscheid toeroepen. Het snerpt als
een schreeuw uit een wanhopig hort: „O wist
ik den weg terug!"
Maar meédoogcnloos als de sneeuw, welke
onze voetstappen heeft uitgcwischt, de voet
stappen waarmee wij ter Oudcjaorsavondvie-
ring zijn opgegaan, overdekt de tijd eiken in
druk, elke prent, die ons bestaan in het ver
leden gedrukt heeft. Zacht en onmerkbaar
dwarrelt vergetelheid neer over ons levenspad
en al dieper raakt hetgeen kortgeleden onder
onzen driftigen trtd zijn spoor in de wereld
achteiliet, bedolven onder haar stille, donzige
wade.
Een vrouw zat bij 't haardvuur in Oudejaors-
ovondgedachtcn verzonken. Zij woonde in een
oud huis, dot van geslacht op geslacht aan
haar familie had toebehoord. Nu zat zij alleen
in de groote holle kamer, waar ze eens met
haar ouders in een talrijk gezin had geleefd.
De kring was uiteengespat naar alle dcelen der
aarde.
En, terwijl zij mijmerend haar verkleumde
handen uitstrekte naar het vuur, bedacht zij
opeens, hoe ook hoor vader vroeger zoo placht
te zitten, starend in de vlammen. Het was haar,
of ze plotseling al de honden zag, die in den
loop der eeuwen zich hier op dezelfde plek
in dit oude huis naar den haard hadden uit
gestrekt. Geslacht op geslacht van handen:
oude, verweerde handen, jonge blanke han
den En eensklaps zag ze haar eigen han
den als in een verdwijnenden spiegel zich op
lossen met al die andere handen uit het ver
leden.
Geslacht op geslacht heeft op dezen loatsten
avond van het jaar de handen gevouwen onder
het peinzende hoofd gelegd; aan geslacht op
geslacht is in allerlei toonaarden op dezen
avond de verzuchting, de smartkreet ontvloden:
„O wist ik toch den weg terugl"
En niemand heeft hem geweten; niemand
is het gelukt, voor de tweede maal kind te
worden, blind voor de verandering der tijden.
Ook ons zal dit niet gelukken.
Er zijn dingen, waarbij wij ons moeten neer
leggen. Wanneer eenmaal het kuiken uit het
ei is gekropen, is het onmogelijk, dat het
wederom ei wordt. Wanneer eenmaal het zaad
in dc aarde is gevallen en het ontkiemt, zal
nietv ter wereld bij machte zijn, om het jonge
plantje in zijn ouden vorm te herstellen en er
nogmaals een zaadkorreltje van te maken.
Het rijsje, dat wij geplant hebben, breidt zich
noodwendigerwijs uit tot een boom, in welks
forschcn stam en welig loover wij het oorsprom
kelijk twijgje niet meer herkennen. Van een
volwassene weer een kind tc maken, is even
onmogelijk als den weg terug te vinden van
den ouden eik naar het rijsje, van de plant tot
den zaadkorrel, van het kuiken naar het ei.
Dc weg terug bestaat niet. Op geen enkel
gebied. Slechts in de verbeelding, slechts in
den droom is het verleden te repvoduceeren.
Maar als het herstel van het oude werkelijk
heid werd, zou het verleden zijn eerwaardig
karakter verliezen en kortweg belachelijk wor
den.
Wij kunnen dit gemakkelijk ervaren, wan
neer wij een muziekrol of een film in plaats
van van voren naar achteren, van achteren
naar voren afdraaien. Het is een komisch ef
fect van dc goedkoopste soort.
Beseffen wij eigenlijk wel, dat wij met onze
Oudcjanrsovondverzuchting het dierbaar ver
leden oon een dergelijk komisch effect bloot
stellen? Dat onze wensch, om den weg terug
te loopen, ten slotte niets anders betcekent
dan dat wij ons ten koste van het verleden zou
den willen ''ermaken? Er is niets bespottelijkers
dan een achteruitloopend mensch.
Daarom is het goed er den nadruk op te
vestigen, dat Oudejaar een afscheidsfeest is.
Wij spreken van Nicuwjaarswenschen, maar
van een Oudejaarswcnsch heeft niemand ge
hoord.
„O wist ik toch den weg terugl", is een
wensch. Een Oudejaarswcnsch. Een bede om
achteruitgang. Wij wcnschen elkander Nieuw
jaar. De Nieuwjaarswensch is een bede om
vooruitgang. Dat het geluk onzen vooruitgang
begeleide. Achteruitgang kan door het gelul;
nimmer worden begeleid.
Dwaas is het verlangen naar herstel van het
oude. Het oude keert niet terug. Dc eenmaal
afgezworen staatsvorm heeft afgedaan. De
mootschappij is niet in zijn eenmaal verloo
chenden toestand terug te brengen. Onze vroe
gere overtuigingen, liefdes en liefhebberijen
kunnen wij geen nieuw leven inblazen. Gedane
zaken nemen geen keer.
Wie zich hecht aan hetgeen door het leven
achterhaald is, heeft bij voorbaat verloren spel.
Dat is de tragiek van den reactionair. Elke da;
breekt den brug achter gisteren af. Elke da;
bouwt een brug voor morgen. Zoo wil het de
grondwet van 't leven, waartegen verzet nutte
loos is.
Zoo moge dc jaarwisseling ons niet met een
jammerklacht vinden, doch met een welkomst
groet aan de toekomst, den wegvooruit!
(Nadruk verboden).
ALDEGONDESTRAAT 103-105-107
TEL. 543.
GROOTE SORTEERING
CLUBFAUTEUILS en
THEEMEU3ELEN
Het Fronsche vlootprogrom.
Wnt Frankrijk voor zijn ver
dediging noodig acht.
Het is niet cn-actuecl zoo tegen Kerstmis,
wonneer het vredesfeest wordt gevierd, vloct-
aangelegenheden tc bespreken.
Onder de talrijke ontwerpen, die de Fronsche
Komer nog voor het einde van 't jaar af wil
doen, bevindt er zich ook één, waarin het
bouwprogramma det Franschc vloot voor de
eerstvolgende vijftien jaren v/ordt vastgesteld.
Het ontwerp, dat reeds in de vorige wetgevende
periode is ingediend, maar toen niet meer
afgedaan kon worden, bepaalt de sterkte der
Fransche vloot als volgt: 175000 ton groote
gevechtsschepen (linieschepen en slagschepen),
54COOO ton lichte gevechtseenheden (kleine
kruisers tot 1C000 ton, torpedobooten en tor
pedojagers), 96000 ton duikbooten, 60000 ton
moederschepen voor vliegtuigen. In deze ton
nage zijn de Kanaalschepen, de mijnenleggers,
schoolschepen, kanonneerbooten en ondere
kustvaartuigen niet begrepen. Deze cijfers
die als een minimum-bouwprogram dienen te
worden beschouwd moeten op het laatst in
"943 zijn bereikt.
Het aantal der op stapel staande nieuwe en
reserveschepen zal elk joar in de financiecle
wet aangegeven worden. De levensduur der af
zonderlijke scheepscategorieën wordt in de wet
als volgt bepaald: de groote gcvechtsschcpen
zullen na 20, ljchte kruisers na 17, torpedo
booten en torpedojagers na 15 en duikbooten
no 12 dienstjaren door nieuwe worden ver
vangen. De helft van alle vaartuigen zal vol
ledig bemand zijn en gereed voor 't gevecht;
de andere helft zal moeten volstaan met een
gereduceerde bemanning.
In het repport, dat de moiinccommissie heeft
uitgebracht, wordt uiteengezet dat de Washing-
tonsohc overeenkomst van 1922, die dc ton
nage der grootje Fransche pcvechtsschepen
teruggebracht heeft tot 1750C0 ton, het
I Frankrijk onmogelijk maakt in den vervolge
F* LAAVAKHATIERSVELD
te rivoliseeten met de leidende zeemogend
heden: Engclend, Amerika en Japan.
De Fransche regeering streeft daarom, reke
ning houdende met de bizondere taok, die de
Fronsche marine heeft te vervullen, vooral naar
de constructie van lichte gevechtscenheden,
die overigens het meest geschikt zijn om dc
kusten te verd -'digen, dc verbindingen tusschcn
't Moederland en het Afrikaonsche koloniale
rijk te beveiligen en de groote zeewegen te
beschermen.
Op het oogenblik telt de Fransche vloot
negen groote gevechtssohepen met een yvatcr-
verplontsing vun in totaa' 197000 ton. Duar-
van komen echter reeds drie van het Danton-
type bincn één of twee jaren Ic vervallen; twee
andere, de in 1910 en 'II van stapel geloopen
Courbet en Jean Barth, zijn verouderd. Of
schoon de bouw van een linieschip tegenwoor
dig minstens drie- tot vierhonderd millioen
francs kost, kan Frankrijk van hun vervanging
niet afzien, daar het de te Washington vast
gestelde tonnage moet handhaven, zoolang de
andere Europeesche continentale mogendheden
niet eveneens den bouw van linieschepen
staken.
Slagschepen heeft de Fransche marine tot
dusver niet gebouwd. Wat moederschepen voor
vliegtuigen betreft, beschikt het tot dusver
slechts over één enkel met een waterverploo*-
sing vdn 22000 ton.
Wat de onderzecsohc vaartuigen oangoat,
bezit Frankrijk momenteel slechts twintig boo
ten, geschikt voor de open zee; tien daarvan
zijn in den Atlantischen Oceaan gestationeerd
en een gelijk aantal in de Middellondsche Zee.
Zoo spoedig mogelijk, zal hun aantal worden
verdubbeld.
De patient heeft terrein
verloren
Naar uit Londen wordt bericht, zal vandaag
weer zoools gewoonlijk, 's ochtends en 's avonds
bulletins worden uitgegeven No de publicatie
van het bulletin van gisteravond heerschic in
het paleis een stemming van minder groot ver
trouwen. Dit is werkelijk het eerste weinig be
vredigende verslag dat de dokters sedert eeni-
gen tijd gepubliceerd hebben Men kon het
vei klaren als de aanwijzing, dot er een duide
lijke stilstand gekomen is in de beterschap
van den koning Volgens Londensche berichten
was de verbetering de laatste dogen langzamer
geweest don men vei wachtte, woaischijnlijk als
uitvloeisel van de moeilijkheden, waarop de
dokters stuitten om den koning te bewegen
voedsel tot zich tc nemen Het voedingsregime
var den koning bestaat sinds eenigen tijd o.a.
uit rouwe eieren. De verklaring, dat de pols
slag regeimatig blijft, is niet geheel gerust
stellend; dit beteekent, dot, hoewel de geneès-
hoeren thans tevreden zijn, de verdere ont
wikkeling met zeer veel aandacht gevolgd moet
worden. Voor de eerste maal sedert Zondag
hebben dc dokters weer de radiotherapie toe
gepast.
Wel heerscht er te Londen op dit oogenblik
geen alarmeerend gevoel, maar de bezorgdheid
wegens den toestand van den koning duurt
voort. De toestand is van dien oord, dot de
veiligheidsmarge van den koning zeer nauw
is en in het gpval van een man in een dergc-
lijken toestand van zwakte moet elke inzinking
ernstig zijn Het gevolg der inzinking vun gis
teren is, dat de veiligheidsmarge kleiner ge
worden is.
Gisteren is de koning in den loop van den
middag nog aan een bacteriologisch onderzoek
onderworpen Naar verluidt zijn de dokters
van pion vandaag tot een verder algemeen on
derzoek over te gaan. De dokters van den ko
ning hopen, dat deze vandaag iets zal her
winnen van het terrein, dat hij gisteren ver
loren heeft. Zoolong de koning niet in een toe
stond verkeert, waar de kansen op behoud
ruimer zijn, zal dc bezorgdheid aanhouden.
Een gunstiger bulletin.
Londen, 28 Dec. (V.D.) Hedenmorgen
werd het volgende ziektebulletin uitgegeven
De 'koning heeft een goeden nacht gehad
met rustigen slaap tegen den morgen. Er
doen zich minder moeilijkheden voor bij de
voeding van den patiënt. Dc olgemeene toe
stand is gedurende de laatste 12 uur vooruit
gegaan. De lijfarts van den koning was den
geheelen nacht in het paleis aanwezig geweest.
Hedenochtend waren ook de andere genees-
heeren in het paleis.
ROOFOVERVAL OP EEN STATION
Volgens medcdeeling van de spoorwegdirec
tie Erfurt is op 24 Dec. na halftwaalf op de
halte Schwallungen van de lijn Eisenach—Mei-
ningen een gemaskerde man het dienstlokaol
binnengegdrongen. Hij eischte van den eenigen
aanwezigen beambte, onder bedreiging met een
schietwapen, de stationskns. De beambte ver
dedigde zich met een bijl. De onbekende loste
twee schoten, die echter misten. In een daar
opvolgende handgemeen maakte de roover
zich van de bijl meester en bracht den beombtp
verscheidene slagen toe. Daama nam hij met
twee personen, die buiten op wacht gestaan
hadden, de vlucht
Jj HET WEER VAN MORGEN.
Hl Hoogste barometerstand 7G8.0 tc
La Coruna.
Laagste barometerstand 71G.1 te
Vestmahocr.
Verwachting tot den avond van
30 December.
Matige tot zwakke wind uit Zni-
delijke richtingen, meest zwaar be-
wolkt of betrokken, waarschijnlijk
eenige regen, aanvankelijk iets
zachter.
STOOMEN-VERVEN
's Maandags en '5 Woensdags franco
halen en bezorgen te Amersfoort en
omstr, door eigen Auiobesieldiens.t
I AMlCll IA
p Zalen voor vergaderingen,
q concerten, tooneelen feest
uitvoeringen enz.
I Sterk verlaagde tarieven
VERKEERSGEBOD
'n Moment van onbedachtzaamheid
Bedreigt altijd de veiligheid
en 't maakt dat men z'n leven lang
Daarom rouwt of schreit.
GROEGROE.
Vier slachtoffers
•A ken, 27 Dec. (V.D.). Bij een brand in de
nabijheid van Altdorf zijn twee kinderen van
den mijnwerker Jansen door verstikking om hei
leven gekomen.
Keulen, 27 Dec. (V.D.) In dc nabijheid van
Langerich zijn 3 kinderen door het ijs gezek'
Ondanks snelle hulp kon slechts één kir.d ge
red worden.
DE BRAND OP HET AMERIKAANSCHE
STOOMSCHIP.
Op één nu uilen gered.
In onze Donderdogochtendeditie maakten we
melding van een brand aan boord van een
Amerikaansch stoomschip in de buurt van Fin
land. Nader wordt gemeld
Met groote moeite gelukte het, een redding
boot uit te zetten, waarin twintig man het
schip konden verloten. De tweede reddingboot
kenterde bij het uitzetten. Verscheidene leden
van de bemonning sprongen van het branden
de schip om het leven te redden cn konden,
voor een deel in bewusteloozen toestand, ge
red worden. Tenslotte gelukte het aan de zich
nog aan boord bevindende mannen de derde
reddingboot uit te zetten en veilig aan land te
komen. Eén lid der bemanning kwam echter
FAMILIEDRAMA.
Twee dooden.
Dillenburg, 28 Dec. (H.N.). Te Roden-
bach heeft zich Donderdag een treurig fami
liedrama afgespeeld. De 38-jarige landbou
wer Wilhelm Paul heeft zijn vrouw, met wie
hij zes weken geleden was gehuwd, doodge
schoten en daarna zich zelf van het leven be
roofd Een ongelukkig huiselijk leven moet de
aanleiding tot de daad zijn geweest De vrouw
was te voren weduwe en had uir haar eerste
huwelijk een kind, dat gespaard is gebleven.
