DÉ EEMLANDEQ
Onze greote Bslansopruiming ARNHEMSCHEWEG 26
Electrische Gas- en
Petroleumkachels.
A. H. VAN NIEUWKEfiK
WÊËmBÊMÊÊÊÊmnÊmm
ABONNEMENTSPRIJS pe' maanden voor Amersfoort f 2.10 per maand 1 0.75. per
PRIJS DER ADVERTEHTIEN van 1—4 regels l 05 mer inbegrip van een bewijsnummer.
Maandag 7 Januari 1329
27e Jaargang Mo. 159
REUZE KOOPJES DAMES MODEZAAK
BUITENLAHDSCH OVERZICHT
TRAGISCH GEBEUREN
'S KONINGS TOESTAND
Een rustige dag
Grootvorst Nicolai
Nicolajewitsch j
Onder-koning van den
Kaukasus
Kaarden, Kachels en
Fornuizen.
Complete Woninginrichtinij
Speciale aanbieding CLUBFAUTEUILS
DREIGENDE
DIAMANTDELVERS
DE ONTPLOFFING IN
WEENEN
CHOLERA-EPIDEMIE
IN INDIE
VROUWENLIGA VOOR
VRIJHEID EN VREDE
1week (met gr at 19 verzekering tegen ongelukken» I 0.\71fi.
iiinnenland franco pzr post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers I 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON IN1F.RC 513
DICECTEUR-UITGEVEQ. J.VALKMOFf
DAGBLAD
e|jce regel meer 0 25 Licfdadlgheids-advertentitro voor de
helft van den prijs. - Kleine AdvertcntiCn ..KEIT1ES Hit vooruitbetaling «—5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent driemaal plaatsen I.— bewijsnummer extra 005
F\ DUIM BURGER
In Zuid-Slavie, het koninkrijk der Ser-
ven, Kroaten en Slovenen, gaan de zaken
ui sinds geruimen tijd niet naar vvensch.
Dat het land momenteel zich voor een
staatsci isis ziet geplaatst, is te wijten aan
het slnr centraliserend regiem der Serven,
die zich de meerderen achten van de ande
re bevolkingsgroepen en dezen verscheide
ne rechten onthouden De radicalen, die
op het oogenblik te Belgrado de lakens
uitdeelen. zijn er steeds op uit geweest den
Serven een bevoorrechte positie te bezor
gen en voor hen is Zuid-Slavie niels meer
dan een Groot-Servie. Al sinds geruimen
tijd is het duidelijk, dat vooral de Kroaten
niet langer gediend zijn van Servie s hege-
nomie-wellust en dat zij ook hun rol willen
spelen in het koninkrijk. De onverzettelij
ks Kroaten hebben steeds gepleit voor
autonomie en het aantal hunner aanhan
gers is den laatstcn tijd voortdurend toe
genomen. Hiertoe heeft niet weinig mee
gewerkt de dood van Paul en Stephan
Raditsj, die in de Skoepsjtinu door tegen
standers zijn vermoord. De oppositie in
Zuid-Slavie wil in het parlement zelfs niet
eens meer met de radicalen samenwerken
en is pas bereid deze houding te laten va
ren, wanneer Belgrado tegenover haar een
rnenschclijker houding aanneemt. Koning
Alexander slooft zich wel-is-waar uit de
tegenstellingen althans cenigszins op te
heffen, doch tot dusver hebben zijn pogin
gen nog geen bemoedigende uitkomsten
opgeleverd
Overigens vinden er den laatstcn tijd te
Belgrado belangwekkende besprekingen
plaats. Zooals men weet, heeft de koning
gisteren zoowel Matsjek, die Raditsj is op
gevolgd als hoofd der Kroatische boeren
partij els Davidowilsj en Pribitsjewitsj, de
mocratische voormannen, in gehoor ont
vangen. Deze oppositieleiders hebben den
vorst openhartig in den loop van t gesprek
te kennen gegeven, dat zij geen bezwaar
hebben tegen een verbonden-blijven der
verschillende landsdeelcn door middel van
een personeele unie. doch dat er overigens
een bestuurlijke scheiding dient plaats te
vinden en wel in dier voege, dar Servië cn
Kroatië elk een eigen regeering en een
eigen parlement verkrijgen. Deze eischen
Werden gebaseerd op de cultureele en ge
schiedkundige ontwikkeling der verschil
lende landen. Dit standpunt werd nadruk
kelijk voorgestaan door Matsjek, doch ook
Pribitsjewitsj heeft onomwonden verklaard
dat alleen een verandering der constitutie
-- en wel voor 1 Augustus aan de te
genwoordige crisis een einde zou kunnen
maken. Hij betoonde zich een geestdriftig
voorstander van de inwilliging der Kroa
tisrhe wenschen. M.a.w.: de oppositie ver
langt, dat het tegenwoordige bewind vol
slagen zal worden gewijzigd. De koning
heeft uit den aard der zaak er zich toe be
paald kennis te nemen van de klachten
der oppositie en nog geenerlei toezeggin
gen gedaan, maar het zal den vorst in
middels duidelijk zijn geworden, dat thans
geen tamme concessies en halve maatre
gelen de crisis kunnen bezweren. Ook
willen de oppositieleiders niet langer er
genoegen mee nemen, dat de samenstelling
eener regcering opnieuw wordt opgedragen
aan kabinetsformators, zooals Woekitsje-
witsj cn Korosetsj, die zij als oncrewenschle
persoonlijkheden beschouwen. Wanneer dit
geschiedt, aldus moet Pribitsjewitsj heb
ban gedreigd, zullen de Kroaten niet lan-
gv«" spreken: zij zullen alsdan h a n d e-
1 e n.
Vrijspraak eener moordenares
I-Iet Assisenhof der Seine sprak een
vrouw, die den man, met wien zij leefde,
met een revolver doodgeschoten had, vrij.
De man, een dronkaard, die haar mishan
delde, had haar een jaar geleden de* deur
willen uitjagen met haar zes kinderen, wier
vader hij was. Hij was op dat oogenblik
dronken en sloeg alles kort en klein. Uit
beduchtheid, dat hij de kinderen zou om
brengen, had zij, zoo verklaarde zij, hem
tijdens zijn slaap doodgeschoten.
Het proces werd bijgewoond door de
Minde vrouw van het slachtoffer, die twin
tig jaar geleden door haar man in een ge
sticht was geplaatst. Het was deze onge
lukkige vrouw, die zich civiele partij ge
steld had.
Na een uur beraadslaagd te hebben, sprak
de jury haar vrij. Een collecte, op voorstel
van haar verdediger onden de juryleden ge
houden, bracht 285 francs op. De civiele
partij kreeg een l'ranc schadeloosstelling.
MIJNWERKERS KOOPEN MIJNEN.
De Engelsche bladen, aldus het Hbld., ver
tellen, dat eenige ervaren mijnwerkers uit
Yorkshire hun spaarduitjes bijeengelegd
hebben cn twee mijnen hebben ge
kocht bij Uiversedge, die in het bezit waren
eener mijnonderneming te Sheffield. De
beide mijnen, die in November 1.1. werden
gesloten, zijn reeds heropend en er werken
op het oogenblik tachtig man in. Werken ze
op volle kracht, dan kunnen er 1100 man
ai-beid in vinden en kunnen ze 340 ton ko
len per dag produceeren. De plaatselijke
industrieën hebben toegezegd de rnijncn te
steunen door kolen te koopen.
BROODGEBREK IN MOSKOU EN
LENINGRAD.
B e r 1 ij n, 6 Jan. (II. N.) Volgens een be
richt uit Moskou doet het gebrek aan brood
zich daar steeds scherper gevoelen. Er is
sprake van, dat begin Februari broodkaar
ten zullen worden uitgegeven. Ook te Le
ningrad werd het broodgebrek merkbani
Met bakken met gebak met wilmeel is reeds
verboden.
Eenige verbetering
liet Zaterdag gepubliceerde bulletin van
8 uur 30 luidt: Ondanks een onrustigen dag
is de toestand van den woning onveran
derd. Er zal geen bulletin vóór morgen
avond worden uitgegeven.
Londen, 6 Jan. (V.D.) liet hedenavond
te kwart over acht uitgegeven bulletin
meldtDe koning had een rusligen dag cn
er is eenige verbetering in den toestand
van Zijne Majesteit.
De koning is Zaterdag overgebracht van
zijn slaapkamer, waar hij tot nu toe ver
pleegd werd, naar een der ontvangkamers,
welke blijkbaar beter geschikt is en tijdelijk
als ziekenkamer zal worden gebruikt. Men
acht het een bevredigend teeken, dat de
behandelende geneesheeren den toestand
van den koning zoodanig vondon, dat zil
het vervo^-- naar een andere kamer moge
lijk achtten.
De vorst naar de Riviera?
Parijs, 5 Tan. H.N.). Naar de correspon
dent van de Chicago Tribune te Nice mei it,
vertoeft de Engelsche minister van binncn-
landsche zaken aldaar. Dit wordt in ver
band gebracht met de voorbereiding van het
overbrengen van den koning van Engeland
naar de Riviera. De geneesheeren verwach
ten, dat, zoodra de koning vervoerd kan
worden, een verblijf aan de Riviera het nl-
geheele herstel van de gezondheid zal be
werken.
De oom van Czaar Nicolaas II
P a r ij s, 6 Jan. (V D.) Volgens een tele
crarn uit Nice is Grootvorst Nicolai Nicola
jewitsch van Rusland in zijn villa te An
tibes overleden
Nicolai Nicolajewitsch was de ooin van
Czaar Nicolaas II Hij werd in 1856 te Pe
tersburg geboren en huwde met Prinses
Anasta.sia van Montenegro. In den Ilus-
sisch-Turkschen oorlog van 1S77'78 was
hij officier bij de Generale Staf, in 1895
werd hij inspecteur-generaal der cavallerie
cn bij de mobilisatie in 1914 opperbevel
hebber van het Russische leger. Ti Id ens
den wereldoorlog was hij een der voor
naamste militaire persoonlijkheden van
Rusland. In plaats van de door den chef
van de Generale Staf verordende afwach
tende houding nam hij het initiatief tot het
Augustus offensief tegen Oost-Pruissen. Ten
slotte gelukte het hem toch niet, de over
winning te behalen cn hij was ook mede
verantwoordelijk voor de Russische neder
laag van Tannenberg. In 1915 werd hij van
zijn post ontheven cn benoemd tot onder
koning van den Kaukasus en opperbevel-
hebber van het Kaukasus-leger. Na de Rus
sische revolutie vertrok hij naar Frankrijk,
waar hij sedert bleef wonen
ALDEGONDESTRAAT 103-105-107
TEL 543.
GROOTE SORTEERING
OLUBFAUTÏUILS en
THEE.TIEUBELEN
Spanning in Namaqualand
Uit Kaapstad wordt d.d. 4 Jan. bericht:
De atmosfeer is ongetwijfeld met electrici-
teit geladen ten aanzien van Namaqualand
cn de diamantvelden van den staat, ondanks
de officieele verzekering, dat alles rustig
is. De spanning vermeerdert naarmate de
dag van Maandag nadert, waarop de del
vers verklaard hadden, dat zij ccn vergade
ring zouden beleggen, om het antwoord der
regeering in ontvangst te nemen en, indien
dit ongunstig uitviel, de velden zouden be
zetten. Vandaag werd sensatie verwekt door
de arrestatie te Port Nolloth in Namaqua
land van dr. Steenkamp, den districtsarts,
onder de beschuldiging van het onwettig be
zit van een diamant van 50 karaat. Hij werd
tegen borgstelling weer op i-ije voeten ge
laten.
BOLIVIA EN PARAGUAY.
Staatssecretaris Kellogg heeft verklaard,
dat generaal Frank McCoy is benoemd tot
Arnerikaansch lid in de bijzondere commis
sie tot bijlegging van het geschil tusschen
Paraguay en Bolivia. McCov heeft onlangs
het toezicht gehouden op cle verkiezingen
in Nicaragua.
SLACHTOFFERS VAN DEN WINTER.
Parijs, 5 Jan. (II.N.). Te Parijs cn in de
provincie zijn nog vijf personen om het le
ven gekomen, doordien zij doodgevroren zijn
of door de gladheid, een gevolg van den
vorst, kwamen te vallen. Uit verschillende
deelcn van Frankrijk wordt voorts lievige
sneeuwval gemeld.
BRAND TE PIRAEUS.
Een vluchtelingenkamp afgebrand,
Tc Piraeus is brand uitgebroken in 250
bouten huizen, waarin vluchtelingen uit
Klein-Azië woonden.
De schade bedraagt ongeveer DA milliocn
gulden.
EET WEER IN ZWITSERLAND.
Uit Bern worclt d.d. 5 Jan. 9 uur v.m. ge
seind. De temp. in gr. Cels., weersgesteld
heid en hoogte der sneeuw in c.M. waren
in de navolgende plaatsen resp.
Adelboden 15, zeer mooi, 5075. Andcr-
matt 18, zeer mooi, m. d. 1 M. Arosa 6,
bewolkt, m. d. 1 M. Les Avants —10, be
trokken, 20—30. Caub ob Montreux —9, he
wolkt, 5075. Chiteau-d'Oe-. 14, zeer mooi,
4050. Davos 14, bewolkt, 50—75. Engel
berg 12, zeer mooi 50—75. Flims-Wald
hans 12, mooi, m. d. 1 M. Grindchvald
15, zeer mooi, 50—75. Gstaad 13, zeer
mooi, 40—50. Gurnigel —11, betrokken, 40-
50.. ICandcrsteg 15, zeer mooi, 50—75. Klei
ne Scheidegg 10, zeer rnooi, m. d. 1 M.
Klosters 15, mooi. 75—100. Lenzerheide-
Parpan 17, bewolkt, 75100. Montana-
Vermala 8, zeer mooi. 50—75. Mürren —10,
zeer mooi, 75100. Pontresina —14. mooi,
5075. Rigi-Knltbad 12, mooi, 75100.
Ste-Croix Les Rasses 10, rnooi, 5075. St.
Moritz —14, mooi. 50—75. Villars-Chesières
10, zeer mooi. 5075. Wengcn 11, zeer
mooi, 75100. Zermatt —14, zeer mooi, 50
—75. Zweisimmcn —11, bewolkt, 50—75.
W e e n e n, 5 Jan. (V D.) Bij de ontplof
fing, die Vrijdag in de Warchalovski fa
brieken heeft plaats gehad, werden twee
personen ernstig en twintig personen licht
gewond. Dc ontploffing had plaats in de
emailleer werkplaats. Ken met gas gevuld
stalen reservoir van een manshoogte vloog
in de lucht De uitwerking was verschrik
kelijk. Door den luchtdruk en de naar alle
kanten wegvliegende stukken staal werden
de groote venstors uit de muren gedrukt,
het glazen dak werd verwoest cn de mu
ren werden ernstig beschadigd. De werk
plaats lijkt een ruïne. Ook in dc. huizen
in de aangrenzende straten werden de
vensterruiten vernield. Verscheidene per
sonen werden door glassplinters gewond.
De oorzaak van de ontploffing is nog niet
vastgesteld De schade wordt op vijftig dui
zend shilling geraamd en wordt door ver-
rrnot cpheele bedrijf is
voorloopig stopgezet.
OVERVALLEN IN MAROKKO.
Twee doorten.
Parijs. Januari (V.D.) In Marokko is
eenige ongerustheid ontstaan tengevolge
van het feit, dat in korten tijd opstande
lingen twee maal een overval hebben on
dernomen. Vrijdagavond werd een convooi
van Fransche vrachtauto's overvallen.
Twee personen werden gedood.
DE STAKING DER FRANSCHE
MIJNWERKERS.
Saint Etienne 5 Jan. (V.D.) De sta
king der mijnwerkers neernt langzamer
hand af. De officieele cijfers van heden
avond melden 11304 stakers op 22784 werk
lieden, waaruit blijkt, dat vandaag 709 ar
beiders het werk weer opgenomen hebben.
De orde wordt gehandhaafd.
BIOSCOOP INGESTORT.
Vier zwaar gewonden.
Milaan 5 Jan. (V.D.) De bioscoop Real
te Bologna is tijdens het stucadoorswerk in
gestort. In totaal werden vier arbeiders be
dolven, die zwaargewond onder de puinho
pen vandaan gehaald werden. Er is onmid
dellijk een streng onderzoek ingesteld. De
architect is gevlucht.
Zesduizend dooden
Bombay, 5 aïn. (V.D.) De cholera-epi
denne in Zuid-Indië eischte sinds Septem
ber zesduizend dooden.
BERUCHT IN- EN UITBREKER
GEARRESTEERD.
Dortmund, 5 Jan (V.D) Vrijdagavond
gelukte het de politie den gedurende lan
gen tijd vergeefs gezoehtcn in- en uitbre
ker Max Jager, alias Sakreczwenski, op
straat te arresteeren. Jager, die reeds eeni
ge malen uit de gevangenis wist uit. te bre
ken, heeft nog 7Vi jaar tuchthuisstraf te
goed.
In zijn gezelschap bevond zich een zeke
re Wilhelm Trippe, die eveneens wegens
diefstal gezocht werd. Ook dezo is aange
houden.
GFOOTE BRAND TE CHEMNITZ.
Chemnitz, 5 Januari. (V.D.). Zaterdag
morgen heeft een groote brand gewoed in
eon opslagplaats van hout. De geheele op
slagplaats brandde af. Behalve de voorraad
hout gingen acht auto's in de vlammen ver
loren. De brand is vermoedelijk ontstaan
tengevolge van onvoorzichtigheid bij het
rooken. De schade is belangrijk.
VELE VISSCHERS DOODGEVROREN.
Verbinding tusschen Kamsjatka
en Japan verbroken.
Tokio, 5 Januari. (V.D.). De verbinding
tusschen Kamsjatka en Japan is tengevolge
van den hevigen storm verbroken. Alle
draadlooze stations ontvangen S.O.S.-roe-
pen. Nabij Alexandro zouden 42 visschcrs
doodgevroren zijn. De Russische en Japan-
sche autoriteiten hebben hulpmaatregelen
voor de scheepvaart getroffen.
HANDEL IN BLANKE SLAVINNEN?
Warschau, 5 Jan. fV.p.) De Express
Poranny meldt, dat te Warschau geduren
de de laatste tien dagen vijftien jonge meis
jes tusschen 13 en 16 jaar spoorloos zijn
verdwenen. De veronderstelling wordt ge
uit, dat handelaars in blaiiKe slavinnen
de hand in het spel hebben.
ZALESKI BESTOLEN.
Op de reis van Praag naar
Pilsen.
Praag, 5 Jan. (V.D.) Naar eerst thans
bekend wordt, werd op Nieuwjaarsdag de
Poolsche minister van buitenlandsche za
ken Zaleski gedurende de reis van Praag
naar Pilsen bestolen. In den trein is een
gedeelte van zijn bagage verdwenen. Gis
teren werd in verband hiermede te Pres
burg een persoon aangehouden, bij wien
verscheidene diplomatieke stukken on an
dere bescheiden, die den Poolschen minis
ter van buitenlandsche zaken waren ont
stol en, werden gevonden
De man had ook een inbraak bij een
goudsmid op zijn geweten, welke hij ge
durende de Kerstdagen had gepleegd.
SCHEEPSRAMP.
Zeven en twintig dooden.
Parijs. 5 Jan. (N.H.l Het Franscho
stoomschip Malakoff, dat bij de Balearon is
gestrand, is thans gezonken. Van de opva
renden zijn er 27 verdronken. Slechts zes
konden er worden gered.
m HET WEER VAN MORGEN.
Hoogste barometerstand 783.1 te
Memel.
Laagste barometerstand: 701.3 tc §l§
Rochcfort.
Verwachting tot den avond van S
Januari: Zwakke tot matige O-
wind, nevelig tot half'bewolkt, wei
nig of geen sneeuw, matige tot lich-
te vorst.
1
VERKEERSGEBOD.
Spring nooit op een tram, die
rijdt nog,
Daarvan kregen velen spijt.
Als ge door Uw haast soms
mis spring',
Komt ge zeker over tijd.
GROEGROE.
IN DEN TREIN BESTOLEN.
Kostbare juweelen buit ge
maakt.
Ken dame uit Schacrbcok bemerkte, toen
zij aan het Zuiderstation tc Brussel uit den
Parijsclicn trein stapte, dat een gauwdief
haar een portefeuille had ontstolen, die ju
weelen ter waarde van ruim 235.000 franc
benevens eenig Fransch geld bevatte. Zij
had vermoeden op een reiziger, die haar
op zij had gedrongen, toen zij uit den trein
stapte.
Indrukwekkende lezing over
gifgassen
Het congres van de internationale vrou-
wenliga voor vrijheid en vrede is gister
ochtend te Frankfort geopend door me
vrouw dr. Sahlbom uit Stockholm. Bur
gemeester Graf begroette het congres uit
naam van het gemeentebestuur. Als eer
ste spreker trad prof. dr. Lewin op, die
het woord voerde over de gevaren van het
gebiuik van giftige gassen in den onrlog.
De wetenschap, zeide hij volgens het Vad.,
kent reeds 25 verschillende gifgassen en
het zal niet lang duren \oor dit aantal tot
honderd zal zijn gestegen. Bij den eersten
aanval met gifgassen, die in den wereld
oorlog aan het Belgische front plants vond,
zijn zesduizend doonen gevallen. Men ziet
welke vooruitzichten zich voor een toe-
komsligen oorlog openen. De Romeinen
veroordeelden reeds het gebruik van ver
gift: thans worden niet langer vergiftigde
oijlcn afgeschoten op den enkelinor. maar
wel wolken vaji vergiftige gassen uitge
spoten, waaraan men niet kan ontkomen
cn waartegen men zich niet kan bescher
men. Ze vernietigen de ademhalingsorga
nen, zoodat de slachtoffers zestig maal in
het uur doodsangs m uitslaat; rochelen
en snakken naar lucht, die niet »;jeer in d6
longen kan binnendringen. Deze -djze van
strijden moet worde*- beschouwt als een
misdaad tegenover m gansche uensch-
heid. De indruk van de rede van j of. Le
win was zoo sterk, dat talrijke aai. vezige
vrouwen in tranen uitbarstten en o- zaal
verlieten.
ZORGZAME POST.
Een Parijsch blad vertelt het volgende
staaltje van de waakzaamheid van dc Pa-
rijsche posterijen, waarover, naar het op
merkt, toch ook wel eens, en niet malsch,
wordt geklaagd. Een Ncderlandsch toerist
te Parijs had op de foirc aux croutcs van
Montmartre een schilderij gezien, dat hem
beviel. Ilij kon 't echter met den schilder
niet over den prijs eens worden cn keerde
zonder koopen naar zijn vaderland terug.
Thuis gekomen had hij spijt over zijn zui
nigheid, maar hoe den schilder terug te
vinden, wiens naam hij zelfs r.iri kende''
Hij schreef hem een brief, te eken de. vervol
gens, zoo goed en kwaad als hij kon, do
voorstelling van het schilderij op de enve
lop na eri adresseerde deze „aan den maker"
van het aldus weergegeven doek. De brie
venbesteller op Montmartre is er waarlijk
in geslaagd den brief aan het bedoelde
adres te bezorgen.
Heel Europa, zegt het blad, waaraan dit
geval is ontleend, zal ons nog onze posterij
en gaan benijden!
