F\ DUIM BURGER
DE EEMLANDED
REUZE KOOPJES DAMES MODEZAAK
GARAGE MOLENAAR
Telefoon nos. 1210 - S21I -1212
FIAT
CITRÜëN
BUICK
LA SALLE EN
CADILLAC.
F* LAAwHATIERSVELQ
iWV w%
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.10 per maand 1 0.75. per
week (met gtatl» verzekering tegen ongelukken» f 0.17'/*
Zaterdag 19 Januari 1929
27e Jaargang No. 170
Onze groote Balansopruiming ARNHEMSCHEWËG 26
DE CONSEQUENTIE'S
STATIONSPLEIN
WIJ VERTEGENWOORDIGEN DE
SUITENLANDSCH OVERZICHT
DE ONDERGANG VAN
DE HSUINWAH
DALENDE GEBOORTE-
CIJFERS
Steun aan kinderrijke
gezinnen
Aardbevings-ellende in
Sjansi
AMICIJ IA
LUXE AUTO VERHUUR
opt
Binnenland franco per post per 3 maanden f3. Afzondeilijke nummers I 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INIERC 515
DIRECTEUR UITG EVER; J.VALKHOFf
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTEHTIEN vaD ,~*^rca<ls uier inbegrip vod een bewijsnummer.
elke regel meer f0 25 Liefdadtghclds-. dvertentlëo voor de
helft van den prijs. Kleine AdvertentiCn ..KE1TIES' bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra *005
door
H. G. CANNEGIETER.
„De rnenschen hebben een hekel aan mij,
maar ik maak het er ook naar", moet Tijl
Uilenspiegel hebben gezegd.
Hiermee toonde hij zich een verstandig
rnan.
Misschien zou het verstandiger van hem
zijn geweest, zoo hij zijn guitenstreken had
nagelaten. Maar hij was nu eenmaal een
guit en hij kon zijn natuur niet verlooche
nen. Had hij zich ingetogen gedragen, dan
zouden wij een populaire figuur uit de
volksverbeelding hebben gemist. En guiten
streken zijn in het groote verband der din
gen allicht even noodzakelijk als de deug-
zame daden van den braven Hendrik.
Wij nemen Tijl Uilenspiegel zijn streken
niet kwalijk. Wat we hem kwalijk kunnen
nemen, was, dat hij voor zijn guitenstreken
de dankbaarheid van zijn slachtoffers had
geëischt. Want met dit te doen had hij zich
als een onmaatschappelijk en onmensch-
kundig man aan de kaak gesteld.
Tijl Uilenspiegel bezat den moed en den
waarheidszin om de consequenties van zijn
gedrag op zich te nemen. Hij vergde niet
van de rnenschen, die hij in 't ootje geno
men had, dat ze hem hiervoor genegenheid
zouden toedragen. Hij beschouwde het als
een vanzelfsprekendheid, dat ze een hekel
aan hem hadden en legde zich daar rustig
bij neer. Geen licht of het werpt schaduw af,
en wie de lichtzijde aanvaardt, moet de
schaduwzij rneo op den koop toenemen. Men
krijgt in de wereld immers niets zonder er
voor te betalen.
De vreugde, welke zijn guitenstreken hem
verschaften, was het loon voor Tijl Uilen
spiegels slagvaardigheid. Maar tegenover
dit loon stond noodwendigerwijs ook het of
fer. De onwelgezindheid van zijn omgeving
was de prijs, waarmee hij het gelag van zijn
leedvermaak betaalde.
Er zijn weinig rnenschen, die dezen Tijl
Uilenspiegel in verstandigheid evenaren. De
meestcn 'onzer geven toe aan hun neigingen
en nemen het hun omstanders kwalijk, zoo
deze daar niet met instemming op reagee-
ron.
O zeker, deze neigingen zijn niet alle van
zoo ondeugenden aard als die van Tijl
Uilenspiegel. Ze zijn bijna zonder uitzonde
ring eerbiedwaardig. Wij handelen uit naas
tenliefde, uit trouw aan onze innerlijke
overtuiging, uit idealisme. En wij staan ver
baasd, dat onze heele omgeving ons niet om
onze edele opwellingen omhelst. Wij nemen
het haar kwalijk, wij haten haar om haar
onontvankelijkheid, wij minachten haar om
haar lauwheid. En wij voelen ons door haar
miskend.
Laten wij ons troosten: het is 's werelds
wet. Een van de verhevenste boeken der
monscheid begint met de mededeeling: Het
licht scheen in de duisternis en de duister
nis nam het niet in zich op.
Mogen wij dit der duisternis euvel dui
den? Evenmin als wij het licht mogen euvel
duiden, dat dit den rug toekeert aan da
duisternis. Het zijn dingen, die niet bij el
kaar passen, die eikaars tegengestelde zijn.
Maai' ze kunen niet buiten elkander en wan
neer één van beiden ontbrak, zou het heelal
onvolledig wezen. Juist in hun onderlinge
tegenstelling en wederzijdsche bestrijding
openbaren ze ieder hun noodzakelijke func
tie.
Wie zal uitmaken, in hoever wij duister
nis zijn en in hoeverre licht? Wie matigt
zich een oordeel aan omtrent het gehalte
zijner omgeving? Maar wij weten, dat als
wij bepaalde dingen zeggen of doen naar
onzen innigsten aard en onze oprechte over
tuiging, de consequentie niet steeds de lof
en de welgezindheid der omstanders zal zijn.
Wie afkeuring of tegenwerking niet kan
verdragen, onthoude zich van elke persoon
lijke levensuiting.
Een strijder voor eigen meening worde
niet boos, zoo de maatschappij hem het
martelaarschap oplegt. Het is in de taak,
welke hij zich uit vrije verkiezing heeft ge
steld, inbegrepen. Het verwijt, dat hij tegen
de maatschappij richt, treft hemzelf, omdat
hij de consequentie niet aandurft.
Er leven vooral in onzen praatzieken tijd
velen, die met bravour in het water sprin
gen, maar dan ontstemd zijn, omdat ze nat
worden. Er spelen velen met vuur, en ze
voelen zich gekrenkt als het brandt.
Wie kent ze niet, de op kunst of idealisme
verliefden, die een loopbaan in het gareel
Ier banale wereld prijs geven, omdat hun
nmaatschappelijke neiging hen lokt naar
het avontuur. Maar zij missen den helden
moed' der ontzegging en der volharding en
morren in gemelijk zelfbeklag tegen het lot,
dat hen niet onmiddellijk op hun wenken tot
roem en welslagen brengt.
De kunstenaar, die in armoede sterft; de
martelaar aan het kruis; het miskende ge
nie: maar ook de gestrafte wetsovertreder;
de spotter, die spottersloon krijgt; de ver
overaar die valt door de hand van een
sluipmoordenaar; de krekel die honger lijdt
als de mier zijn wintervoorraad verteert,
zij leveren liet voorbeeld voor allen, die wel
de voordellen maar niet de nadeelen van
hun neigingen willen aanvaarden.
Men leve gelijk men wil, maar \oele zich
niet gegriefd door de onvermijdelijke con
sequenties van zijne leefwijze.
l (Nadruk verboden).
Bewogen dagen in Afghanistan.
Ook Inayat Oellah reeds ten
val gebracht Belangrijke
successen der opstandelingen.
De ecne verrassing in Afghanistan volgt
op de andere nauwelijks drie dagen had
Inayat Oellah, nadat deze zijn broeder
Aman Oellah verving, de luister van 't
koningschap omgeven, of ook hij moest
het veld weer ruimen. De persoonswisse
ling in Afghanistan weerhield de opstan
delingen er niet van den strijd met alle
felheid voort te zetten en zoo talrijk cn in
krijgskundig opzicht zoo kranig waren de
rebpllen, dat zij onder leiding van den
waterdragerszoon Bats ja Saquao zelfs tot
de hoofdstad van Afghanistan, Kaboel
doordrongen on zich volkomen meester
maakten van do stad, waartoe overigens
niet weinig bijdroeg de omstandigheid, dat
de koninklijke troepen voor het meeren-
deel overliepen naar de opstandelingen
De omsingeling van 't vorstelijk paleis
noopte Inayat Oellah ertoe afstand te doen
van den troon, woaj'bij hij overigens de
voorwaarde stelde, dat hem en zijn hof
houding geen haar zou worden gekrenkt
Vermoedelijk zal rekening gehouden wor
den met dit verlangen van gewicht is in
elk geval, dat Batsja Saquao de tucht
onder zijn mannen op strenge wijze hand
haaft, elke plundering verbiedt en ook
overigens alles doet om te voorkomen, dal
zijn soldaten zich vergrijpen aan lijf en
goed der vreemdelingen.
Duidelijk is het ondertusschcn nog niet,
of de leider der opstandelingen voorne
mens is zich tot koning te laten uitroepen
dan wel genoegen neemt, mei een positie,
zooals Moestafa Kemal Pasja in Turkije
bezit Maar hij moge vorst worden dan
wel president cener republiek, een feit is
echter, dat hij voor zich de opperste macht
in Afghanistan opeischt.
Een vraag, die onmiddellijk rijst, is
wat zal, nu de omstandigheden zoo radi-
eo.il gewijzigd zijn. Aman Oellah doen
Er hebben al geruchten de ronde gedaan,
dat deze om hals was gebracht, maar na
dere telegrammen lichten er ons over in,
dat hij, waarschijnlijk per auto, er in wist
te slagen te ontsnappen uit de Afghaan
sthe hoofdstad en zich driehonderd mijl
Zuidelijker, in Kandahar, heeft gevestigd,
alwaar hij den koninklijken standaard
moet hebben geheschen. I)it gebaar schijnt
er op te wijzen, dat, Aman Oellah van zins
is nog een kansje te wagen, teneinde de
te loor gegane macht terug te winnen.
Volgens sommige berichten doet hij een
beroep op de stammen, welke op zijn hand
zijn. om, zoodra de weersgesteldheid zulks
toelaat momenteel wintert het har in
Afghanistan door nieuwe krijgsverrich
tingen af te rekenen met Batsja Saquao
Maar dit kan pas in de lente met succes
gesclv'eden en het is de vraag, of in dien
tusschenlijd do rebellen hun macht niet
volkomen weten te bevestigen.
Fr schijnen bovendien inderdaad stam
men te bestaan, die de voorkeur geven
aan een terugkeer van Aman Oellah. doch
het is nog niet zeker of op zijn beurt
Inayat Oellah zijn broeder do macht, niet
zal betwisten. Onder dezq verwarrende
omstandigheden kan Afghanistan zeer wel
een periode tegemoet gaan van bloedige
burgeroorlogen. Bovendien is er nog een
andere mogelijkheid de beide broeders
ook Inayat Oellah moet volgens sommige
berichten naar het niet ver van de Britsch-
Indische grens gelegen Kandahar zijn ge
vlucht vereenigen zich wellicht en ruk
ken. wanneer zij over een voldoende macht
beschikken, gezamenlijk op tegen den nieu
wen leider, dien de volksgunst on de troon
heeft genlaatst Doch dit zijn alle slecht»
combinaties, die door de nuchtere feiten
wel spoedig zullen worden bevestigd dan
wel ondersteboven gegooid.
403 slachtoffers
Londen, 18 Jan. (V.D.). Volgens de
laatste berichten bedraagt het aantal
slachtoffers van de ramp van de „Hsin-
wai het stoomschip, dat nabij de haven
van Hongkong is vergaan, 103. waaronder
30 vrouwen en een aantal kinderen.
SPOORWEGONGELUK.
Vier dooden.
N e w Y o r k, 18 Ja n.'I. N.) j?!j Short
Lane in den staat Maryland zijn gister
avond tengevolge van den dikken mist
twee naar het noorden gaande goederen
treinen op elkaar geloopen Vervolgens had
nog een botsing plaats, daar een voor bet
zuiden bestemde trein op.de wrakstukken
van de beide treinen inreed. Van bet spooi
vvègpel'sonecl zijn vier man gedood.
MOTORBOOT GEZONKEN.
Vijf dooden.
Kopenhagen. 17 Jan. V. D. Uit
Hangö in Finland wordt gemeld, dat een
motorboot, die in den sneeuwstorm was
geraakt, gezonken is alle 5 opvarenden,
waaronder 13 verloofde paren, zouden ver
dronken zijn
FOCHS TOESTAND.
Een lichte verbetering.
Parijs, IS Jan. (ILN.) Volgens het bul
letin van gisteren omtrent den toestand
van maarschalk Focli is een lichte verbe
tering in dc werking van het hort en de
nieren te constateeren.
DE MOORD TE KREFELD.
De typiste door haar 19-ia-
rige nicht vermoord.
K r e f c 1 d, 13 Ja n. (H.N.) De Zondag
gepleegde moord op de typiste Wilhelmina'
Leppers is thans opgehelderd. Ilaar negen
tienjarige nicht Else Leppers, die ondi
verdenking van een moord in hechtenis
was genomen, heeft bij een tweede bezoek
van den katholieken geestelijke van de ge
vangenis bekend, dat zij baar tante lïeeft
vermoord.
Maatregelen ter bestrijding
in Pruisen.
B e r 1 ij n, 17 Jan. (II.N.) De Pruisische
minister van volkswelvaart heeft vandaag
bij de beraadslaging over zijn begrooting ln
de hoofdcommissie van den rijksdag gespro
ken over de maatregelen tot bestrijding der
daling van het geboortecijfer in Pruisen.
Het doel van alle maatregelen moet zijn.
dat aan kinderrijke huisgezinnen het groot
brengen van de nakomenschap door het
verleenen van economischcn steun gemak
kelijker wordt gemaakt, wat door gunstige
belastingbepalingen en andere maatregelen
kan geschieden. In verband hiermede bc
sprak de minister ook het denkbeeld van
een ouderdómsverzekering, welke verzeke
ring zich bij het stelsel der sociale verze
keringen zou kunnen aansluiten. Verder is
het noodig, dat de wonings- en vestigings
politiek krachtig wordt bevorderd. Het
stichten van arbeiderskolonies aan den
rand van de steden is reeds een werkzaam
middel tot bestrijding van het euvel geble
ken. Voorts is ook ontwikkeling noodig van
de zorg voor zuigelingen, moeders cn aan
staande moeders. Belangrijk in dit opzicht
is ook de medewerking van de kerken, om
het gezinsleven tot hoogere ontwikkeling
te brengen.
Hongersnood uitgebroken.
De Tel. bevat hot volgende United Press-
tejogram:
Amerikaansche missionarissen, di«* in liet
Noordwestelijk deel der Chineesche. pro
vincie Sjanci gevestigd zijn, b.eyostigen, dat
in het op 13 dezer door een hevigo aard
beving getroffen district Soeijoenn groote
verwoestingen zijn aangericht, terwijl hon
gersnood is uitgebroken, als gevolg waar
van talrijke personen bezweken zijn. Er
werd slechts één schok gevoeld, doch deze
bezat zulk een geweldige kracht, dat in ver
scheidene steden huizen instorten en in
brand logen, waarbij de ongelukkige bewo
ners in de vlammen omkwamen. Een groot
deel der bevolking heeft hot geteisterde ge
bied inmiddels verlaten.
Groote schade in hot gebied
van Cumala.
Voigen» dc laatste berichten uit Caracas
zijn ij ij de aardbeving in het gebied van
Cumala reeds 200 lijken onder de puinhoo-
pen vandaan gehaald. Het aantal gewon
den moot reeds tot over de 1000 zijn geste
gen. De schade wordt op S 10 millioen ge
raamd. Genei aal Jose Garbi bevestigt dat
het aantal dooden en gewonden in bet ge
bied van Cumala zeer hoog is Gomez, de
president van Vennzuela. beeft gelast dat
schepen- met doctoren en levens- en genees
middelen naar het geteisterde gebied ge
zonden zullen worden.
ZILVERVOSSEN GESTOLEN.
Berlijn, 18 Jan. H. X. Uit Goldberg
in Mecklenburg wordt gemeld, dat ingebro
ken is op de zilvervosfavm Dinnicr, waar
zilvervossen tei waarde van 7000 Mk. zijn
gestolen. Van de inbrekers heeft men nog
geen spoor kunnen ontdekken
j§ RET WEER VAN MORGEN.
15 Hoogste barometerstand: 775.5 te
Dy on.
Ill Laagste barometerstand: 750.1
1§e te Memel.
|i Verwachting tot den avond van
20 Januari.
III Matige tot zwakke Z. W. tot N. W.
sgjj wind, nevelig of lialf tot zwaar be-
H! wol kt, weinig of geen neerslag,
HH lichte tot matige dooi.
VERKEERSGEBOD
Een beschaafd mensch kent de
regels van den weg en volgt
ze op!
Voetgangers!
Leest de regels van den weg on
der stadsnieuws in dit nummer.
Zalen voor vergaderingen
concerten, tooneeU en feest
uitvoeringen enz
Sterk verlaagde tarieven
[TEL
DE ITALIAANSCHE LEGER-UITGAVEN.
Borne, 18 Jan. (H. N.) De ItaJiaansphe
marine-begrooting sluit met een bedrag, dat
48J4 millioen lire hooger is dan verleden
jaar. De nieuwe luchtvaart-begrooting sluit
met een bedrag van 700 millioen lire.
NOODLOTTIGE WOORDENWISSELING.
Een opzionbarondo zelfmoord.
W a r s c h a u, 1,8 Ja (II N.) Woensdag
nacht lieeft voor het restaurant Iloyal een
opzienbarende zelfmoord plaats gehad. Een
majoor van een te Grauclenz liggend regi
ment, die in gezelschap van een kameraad
cn een dame dit restaurant was binnen gé
gaan. geraakte in een woordenwisseling
mét enkele hoeren aan een naburig tafellfe,
c«ic aangeschoten waren, daar één hunner,
een ambtenaar van het ministerie van oor
log. de dame in het gezelschap beloedigde
De ambtenaar werd eerst op zijn plaats
iczèt en verwijderde zich uit het lokaal,
doch keerde later met een 'ritmeester te
rug, .waarna een nieuwe woordenwisseling
ontstond, waarin zich ook de dame meng
de. De ritmeester verlangde, dat het ge
ilede gezelschap zich naar dn commanda-
luur zou begeven, om het voorval op te
helderen. Do majoor weigerde dit. waarop
de dame, die zeer opgewonden was, hem
twee klappen in het gezicht gaf. Deze liet.
dit zwijgend toe, doch ging naar buiten,
irpfc zijn revolver en joeg zich een kogel
door het hoofd.
GENERAAL BOOTH GAAT
PROCEDEEREN.
Londen. 18 Jan. (H.N.) Generaal
Booth heeft thans bij de Rechtbank een
eisch ingesteld tot nietig verklaring van de
beslissing van den Iioogen Raad van bet
Heilsleger, waarbij hij als leider is afgezet.
Hij beschouwt deze beslissing onvereenig-
baar me! Ie statuten van het Heilsleger.
De Hooge Raad zal Dinsdag den
nieuwen leider kiezen.
Londen, 1S Jan. (V.D.) De ontzetting
uit het leiderschap van generaal Bramvvoll
Booth, door den Hoogen Rand van het Leger
des Ileils, werd heden ton behoeve van den
généraal, behandeld voor de afdeeling voor
civiele zaken van het Hooggerechtshof. De
advocaat van den generaal verzocht een
uitdrukkelijk bevel uit te vaardigen aan den
Hoogen R \nd van het Leger des Heils, om
geen gevolg te geven aan ho besluit den
generaal af te zetten. Hij zeide. dat de
urgentie van oen dergelijk bevel zeer groot
was, aangezien de Hooge Raad in zitting bij
een was en tot afzetting zou overgaan, «en-
zij hij belet werd een opvolger te benoemen.
Vervolgens bestreed de verdediging de gel
digheid van' de afzetting. Rechter Eve stond
toe, dat er een interim bevel uitgevaardigd.
;ou w rden, «ten Hoogen Raad bevelende,
hét b vl iit, tijdens het week-end, niet uit
te voeren. U Hooge Rtiad, die reeds bij
een was om - n opvolger tc kiezen, ver
daagde de v -;.ii nng, toen hem dit be
sluit ter oore kwam.
Londen, 18 Jan. (H.N.) De Hooge
Raad van het Heilsleger heeft bekend ge
maakt. dat de verkiezing van een opvolger
van generaal Booth, welke gisteren zou
plaats hebben, tot Dinsdag a.s. is uitgesteld.
Kort voordat tot dit uitstel besloten werd.
is de vice-president van den Raad. Haynez
door een beroerte getroffen en kort daarop
overleden