DE EEMLANDEQ
It Slavin van Bagdad
JjiLLEsVI GROENHUIZEN
Eleclrische Gas- en
Petroleumkachels.
EE3H23Z2
ONHERROEPELIJK
suH
Maandag 13 Februari 1929
EUiTENLANDSCH OVERZICHT
27e Jaargang Ho. 195
GARAGE MOLENAAR
JUWELIER.
Haarden, Kachels en
Fornuizen.
DE REGELING VAN DE
RÜMEINSCHE KWESTIE
Het grondgebied der
Vaticaansche stad
VLOOTONTWAPENING
Officieel Engelsch
Communiqué
HE
BIOSCOOP „AMICITIA"
HONGARIJE IN BERLIJN POPULAIR
TE LONDEN DOOIT
HET
1.40 M. vorst in den grond
f5,
üMlUEMENTSPBIJS per 3 raaandeo voor Amersfoort f 2.10 per maand f 0.75. per
week (met gratis verzekering fcgeo ongelukken) I 0. 17'/j.
Binnenland rranco per post per 3 maanden t 3.-. Afzonde.Iljke oummers t 0.05.
POSTREKKNING 47910 TELEFOON INI PRC 515
DIQECTEUQ UITG E.VEB. J.VALKhOFF
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regets I 05 met inbegrip va» een &ewi|3nummer,
- elke regel meet f0 25 Ltcfdad!gheids-advertentt£s voor de
helft van den prijs. Kleine AdvertentliJo wKEITIES' bf) vooruitbetaling 5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Hewiisnummer extr» 005
De vrijheid der zeean. Enge-
lands compromis-voorstel aan
Amerika,
In do discussies, welke in de Engelsche
on Arnerikaansche kranten worden gevoerd
over het vraagstuk der vloot, speelt de co
dificatie van het zeerecht een beslissende
rol. Meer dan één deskundig E"gelsch en
Amerikaansch schrijver heeft de laatste
weken vastgesteld, dat, wanneer de opvat
tingen der beide Staten met betrekking tot
het zeerecht nader tot elkaar werden ge
bracht, de laatste denkbare aanleiding \oor
een oorlog uit den weg zou zijn geruimd.
De Londensche correspondent van de Voss.
Ztg., die zich met de zaak bezig houdt, laat
het daar, of deze formuleering niet wat
eenzijdig is, maar in elk geval is zij een
partieele waarheid, die bij" de beoordeeling
der Engelsch-Amerikaansche betrekkingen
stellig verbazend veel gewicht in de schaal
legt.
De blokkade, die Engeland in den we
reldoorlog tegen Duitschland afkondigde,
heeft tot talrijke geschillen met Amerika
geleid, omdat Engeland, naar nog onlangs
is verkondigd door één zijner prominentste
kenners van 't volkenrecht, een onbeperkte
blokkade tegen ieder, die mei Engelands
vijanden handel wenschte te drijven, als
het ..humaanste wapen in den oorlog ter
zee" beschouwde. De Vereenigde Staten
hebben tegenover dat Engelsche standpunt
bijna een eeuw lang het beginsel van de
vrijheid der zeecn verkondigd en de blok
kade slechts voor zeer beperkte gebieden
en bepaalde havens „effectieve blokkade"
en slechts als middel ter afsnijding van
den aanvoer van oorlogsbehoeften erkend.
De Engelsche kenners van 't volkenrecht
en de meest vooruitstrevende marine-offi
cieren verklaren thans, dat de ontwikke
ling van 't luchtwapen en van de duikboot
het prijsgeven van de Engelsche aanspraak
op de blokkade gewenscht maakt van
Britsch standpunt uit. Engeland, dat slechts
voorraden voor zeven weken kan opslaan,
is bijna ten onder gegaan door den Duit-
schen duikbootoorlog. De groote onder
zeeërs en het luchtwapen zouden een te
genstander van Engeland in staat stellen
het eiland door herhaalde en hardnekkige
aanvallen op de toevoerwegen veel effec
tiever te belegeren dan Engeland bij mach
te zou zijn het eene of andere F.uropeesche
land bij voortduring te blokkeeren.
Van Engelsche zijde doet men daarom,
ter behandeling op een conferentie over het
zeerecht, het volgende vergelijk aan de
hand Engeland doet afstand van zijn on
beperkt blokkaderecht en aanvaardt, met
betrekking tot oorlogen ter zee, de Arneri
kaansche opvatting inzake beperkte blok
kade. Wanneer Engeland echter in een
oorlog, waarbij het niet aanvaller is, in op
dracht, van den Volkcnbondsraad tegen een
land marine-technische strafmaatregelen
zou moeten nemen, dan zouden de Ver
eenigde Staten er accoord mee moeten
gaan, dat in een dergelijk geval het oude
begrip inzake een uitgebreider blokkade
weer van kracht wordt.
Van Engelsche zijde wordt op den voor
grond gesteld, dat de Amerikanen tegen dit
uitzonderingsgeval voor de toepassing van
't Engelsche blokkadebeginsel geen moreele
bezwaren kunnen inbrengen, omdat Enge
land, wanneer het dergelijke sancties ten
uitvoer zou moeten leggen, in werkelijk
heid niet slechts orgaan is van den Vol
kenbond, maar tevens het pact van Kellogg
uitvoert. De Volkenbond zal nauwelijks een
land tot aanvaller stempelen en tot voor
werp van sancties maken, wanneer het ook
niet tevens het pact van Kellogg heeft ge
schonden. De schender van Kellogg's pact
stelt zich echter, naar Arnerikaansche op
vatting, vrijwillig buiten de bescherming
door werk volkenrecht ook en is een „mis
dadiger onder de Staten", tegen wien men
elk strijdmiddel mag toepassen.
Het door Engeland voorgestelde compro
mis komt dus hierop neervrijheid der
zeeën (dus de Arnerikaansche lezing) als
normale toestand en het Engelsche blok
kadebegrip als onverbiddelijke politie-mant-
fegël tegen overtreders van 't Volkenbonds
statuut of het Kellogg-pact.
FRANKRIJK'S KERKELIJKE POLITIEK
Het weder toelaten der congre
gaties.
Het Fransche kabinet zal ten aanzien van
het weder-toelaten der geestelijke orden in
Frankrijk de kwestie van vertrouwen stel
len. De regeering had, gelijk men weet, in de
suppletoire begrooting voor December 1928
bepalingen over het weder toelaten der gees
telijke orden opgenomen. De financieele
Kamercommissie schrapte deze bepalingen.
De regeering is echter vóór wedertoelating.
AARDSCHOKKEN EN WOLKBREUKEN IN
PERU.
Eon groot meer ontstaan.
Lontien, 17 Febr. (V. D.) Volgens berich
ten uit Lima, de hoofdstad van Peru, heb
hen heftige aardschokken, gevolgd door
ware wolkbreuken oen gebied van G5 mijl
in een groot meer veranderd. Men vreest,
dat in de omgeving van Uchibambia 50 men-
schen verdronken zijn. Verscheidene boerde
rijen zijn diep onder den grond bedolven
Met kracht wordt het reddingswerk onder
leiding van den plaatsvervangendcn prefect
van de provincie Juaja ter hand genomen.
tiFiai is een naam met
Internationale reputatie"
Snelheid en souplesse gepaard aan een solidi
teit en afwerking, waarmede Fiat haar
wereldreputatie verworven heeft.
Bezichtig eens op Uw gemak dezen „zes"; welk
een charme in lijn en kleuren, hoe behaaglijk
en intiem is het interieur. Eén lichte druk op den
starter cn de motor loopt, zacht en gcruischloos,
nauwelijks hoorbaar die geweldige krachtbron daar
voor U. De kracht van Uw pink is voldoende om
in tc schakelen en suizend schiet ge weg; bliksemsnel
trekt hij op, 60-70-90 K.M. een openbaring!
Hoe vast en rustig ligt de wagen op den weg,
hoe zeker snelt ge door dc bochten. Hoe gemak
kelijk beweegt ge U in het drukke verkeer, zonder
overschakelen rijdt gc zoowel 5 als over de 90 K.M.
Dit is werkelijk autorijdenondervind het zelve
door een proefrit aan tc vragen.
Gaarne zenden we U ook onze brochures geheel
vrijblijvend toe, vraag ze heden nog aan.
6 Cylinders. 2HiL. inhoud.
Speciale cylindcrkop met
hoog nuttig effect. Krukas
7 maal gelagerd. Trilling
demper. Vóórverwarmiig
inlaatgauco. Binncnwerk-
acbelwielrctnmcn.Ducoiak
TORPEDOI 3450.—
COUPÉ SPIDER Ü50.—
COND. INTn laken behl. 3350.—
CpND. INT.. leder bekl. 4050.-
Uitgcrun met 1 res. wiel m. band,
4 schokbrekers.electr. richtingaan
wijzers, autom.rui ten wijsche r, enz.
Imp.: J. LEONARD LANG - AMSTERDAM.
Stadhouderskade 114 Telefoon S/ioo.
Alleenvertegenwoordiger voor
Amersfoort en Omstreken:
TEL, 1210, 1211, 1212.
LAXGESTsTAAT 43.
Tel. 852. Gevesticd 1S£5.
AARDBEVING IN SIBERIË.
B e r l ij n, 17 Febr. (H. N.) Volgens eei.
bericht uit Moskou is door een aardbeving
in het Amoer-gebied in Siberië \eel schade
aangericht. In een stad aan de Amoer zijn
zeven huizen ingestort en een aantal per
sonen gewond.
Zavcjmo». 90.7bL.2ee
Het gebed voor den
koning
De Italiaansche pers publiceert den tekst
van het gebed voor den koning, dat over
eenkomstig de bepalingen van het concor
daat in het vervolg in alle kerken te Rome
tijdens de Hoogmis zal worden gelezen. Het
gebed roept van God alle noodige genade in
voor den souverein voor het vervullen van
zijn missie van hoofd van den staat,
waar deze nog niet bestaat. Enkele percee-
len, die uitzicht hebben op de tuinen van
het Vatikaan. zullen worden afgebroken.
Het schijnt, dat de Vatikaansche staat
eigen postzegels cn geld zal krijgen.
Een speciaal in de Mis van Goeden Vrij
dag ingelascht gebed zegt: „Laat ons bidden
\oor onzen zeer geloovigen koning, opdat
God, onze Heer, voor onzen bestendigen vre
de alle barbaarsche naties aan Iiem zal on
denverpen".
De Messagero meent te weten, dat het
nieuwe verdrag den bouw verbiedt van
eenig perceel in de onmiddellijke nabijheid
van de Vatikaansche Stad. teneinde den
Heiligen Stoel algeheele vrijheid te verze
keren.
De Heilige Stoel zal een ringmuur laten
bouwen langs de grenzen van het gebied,
De meeningsverschilten tusschen
Amerika en Groot
Britannië
!n verband met de uit Washington af
komstige berichten aangaande Groot-Bn-
tannië en de maritieme ontwapening publi
ceert het Foreign Office de volgende offi-
cieele verklaring
Sedert Chamberlains mededecling in het
Lagerhuis op 6 Februari j.l. is er geen ver
andering in den toestand gekomen. De re
geering onderzoekt nauwkeurig alle aange
legenheden. die de betrekkingen met de
Ver. Staten en den maritiemen toestand dei
beide landen raken. Dit onderzoek wordt
ijverig voortgezet: zoodra het zal zijn ge
ëindigd. zal de eerste stap zijn de resulta
ten ter kennis van de regeeringen der domi
nions te brengen. welker standpunt nadei
zal worden overwogen. Het is dus waar
HET WEER VAN MORGEN.
Hoogste barometerttand: 783.2 tc
Stockholm.
Laagste barometerstand: 755.5 te
Valentia.
Verwachting tot den avond van
19 Februari:
Zwakke tot matige O. wind, meest
betrokken, veinig sneeuw, matige,
in het O. wellicht strenge vorst.
Dinsdagavond 8 uur
laatste voorstelling van de
BUITENGEWOON OOSTER-
SCHE FILM
Verzuimt niet deze 6chittorende
rolprent te komen zien.
schijnlijk, dat pas na zekeren tijd een nieu
we mededeeling kan worden gedaan.
Japan wonscht con vlool-
conferentie vóór 1931.
Een 'hooggeplaatst ambtenaar van het Ja-
pansche ministerie van marine verklaarde
tegenover journalisten, dat het wenschelijk
zou zijn de eerstvolgende conferentie tot be
perking vrn de bewapening ter zee reeds
vóór 1931 hijeen te roepen. Hij wees er op,
dat Japan bereid is een nieuwe verminde-
ving van de tonnage en de bewapening te
aanvaarden, wanneer de desbetreffende
overeenkomst berust op het beginsel der
wederkeerigheid.
KONING S ZIEKTE.
Een draadloos bericht uit Londen van Za-
i terdag behelst, dat de koning Vrijdag in
staat was enkele stappen te loopen naar do
weegschaal, waarop hij gewogen werd. Hij
i is echter nog erg zwak en er wordt op ge-
wezen, dat de toestand van herstel nog al-
j tijd niet is bereikt.
DE KATHOLIEKEN EN ROTARY.
Uit Rome wordt aan de „Msb." gemeld.
In antwoord op de vraag van een aantal
bisschoppen, of zij al dan niet aan hun
geestelijkheid verlof mogen geven het lid
maatschap te aanvaarden van Rotary-clubs,
heeft de congregatie van het consistorie
verklaard, dat. dit verboden is.
Zou er heusch kentering
komen
Een Londensch bericht van 16 Febr.
houdt in
Melding wordt gemaakt van een kleine
verzachting \an de temperatuur .ij den af-
geloopcn nacht in het gebied van Londen.
Te Londen is dc dooi zelfs ingetreden.
Uit Berlijn wordt d.d. 16 rebr. aan de
Tel. geseind
Geheel Berlijn spreekt vandaag over de
Hongaarsche depressie, waarvan wij hot te
danken hebben, dat de temperatuur nog
slechts zes graden onder het nulpunt be
draagt, Nooit was Hongarije te Berlijn zoo
populair als vandaag en een zending van
den hesten Tokayer zou niet met meer
vreugde begroet zijn dan dit warrntebren-
gende Hongaarsche laagdrukgebied. Een
stemmig was men het er over eens, dat
een koude van zes graden eigenlijk geen
koude is en met verwondering vraeg men
zich af waarom men zich in vroegere jaror.
bij zes graden vorst inpakte, alsof het er
dertig geweest waren.
Wel was het geluk niet volmaakt; de
Hongaarsche depressie zorgde ervoor, dal
den geheelen dag de hemel dicht bewolkt
was en natuurlijk sneeuwde het. Hoewel
de stad 10.000 man aan het werk gezet had
om den strijd tegen de sneeuw aan te bin
den, bleef het verkeer moeilijk Daaren
boven is het op straat gevaarlijk glad ge
worden, waartegen hel verplichte zand-
strooien nauwelijks helpt.
Een voordeel van de overvloedige sneeuw
bestaat daarin, dat in de omgeving van
Berlijn prachtig gelegenheid bestaat voor
het beoefenen van de wintersport. Wanneer
de temperatuur blijft zooals thans, hetgeen
waarschijnlijk is, verwacht men voor mor
gen een massa-uittocht der Berlijners naar
het Grünewald en do Milggelbergen om
zich aan alle vormen van wintersport te
wijden.
Wij hebben het „warme" weer slechts te
danken aan de bewolkten hemel. Want ter
wijl het ook te Keulen bij licht bewolkten
hemel hedenmiddag om drie uur zelfs drie
graden dooide, was het overal in Duitsch
land, waar de hemel helder was, nog vin
nig koudt. Zoowel te Frankfort als te Mün-
chen kleumt men nog altijd bij 18 graden
orst. De Weser is thans over haar geheele
lengte van Bremen tot Hannover dichtge
vroren, hetgeen sinds 1893 niet meer het
geval is geweest.
Wat Berlijn zelf betreft, werd het hoog
tijd, dat er in het weer een ommekeer
kwam. De vorst was tot 1 M. 40 in den
grond doorgedrongen en bedreigde alle wa
terleidingen.
Ook de kolennood begon bevaarliike af
metingen aan te nemen Gezicr» het feit,
dat op de Berlijnsche goederenstations van
daag honderden wagons met kolen, cokes
en briketten waren aangekomen, die niet
meer gelost konden worden, heeft de poli
tie bepaald, dat morgen den geheelen dag
op de stations zal worden gewerkt. Het los
sen der wagons ondervindt door den
sneeuwval veel vertraging. Voorts heeft de
Pruisische minister van handel den mijn
werkers in het Roergebied verzocht ook op
Zondag te werken en in het bijzonder voort
te gaan met het Iaden van kolentreincn.
Ook in het Midden-Duitsche bruinkoolge-
bied zal morgen gewerkt worden.
Bijzonder zwaar hebben café's, restau
rants, theaters, bioscopen en cabarets onder
de langdurige koude geleden. Ongelukkiger
wijze viel de felle vorstperiode juist in den
carnavalstijd, die hun andere jaren de beste
inkomsten brengt. Niet alleen kwamen er
geen vreemdelingen naar Berlijn, doch ook
het Berlijnsche publiek was met geen moge
lijkheid 's avonds op straat te krijgen Het
eerste slachtoffer van dezen toestand Is de
directeur van het Theater am Nollendorf-
platz, dr. Briick, die wegens financieele
moeilijkheden zijn ontslag heeft moeten ne
men. Voorloopig speelt het ensemble voor
eigen rekening voort.
Slachtoffers van de vorst.
Twee jonge meisjes uit Damerow in
Mecklenburg waren van een danspartij met
geheel bevroren voeten thuis gekomen. Toen
een harer probeerde haar voeten met warm
water te doen ontdooien, barstten haar kui
ten open en het meisje overleed aan de ge
volgen van haar onbezonnen daad. Van het
andere meisje moesten in het ziekenhuis
beide beencn worden afgezet.
Hulp voor ingevroren schepen.
B e r 1 ij n 17 Febr. (II. N.) De sovjet-
regeering heeft, volgens een bericht uit Mos
kou, aan de Russische vloot te Kroonstad
opdracht gegeven terstond uit te varen, om
deel te nemen aan het reddingswerk van de
ingevroren schepen in de Finsche Golf. De
Marat, die 24000 ton groot is, heeft Kroon
stad reeds verlaten. De sovjet-regeering
heeft zich ook bereid verklaard indien de
koude aanhoudt ijsbrekers te zenden, om
de Duitsche schepen, die in de Oostzee inge
vroren zijn, te bevrijden.
Catastrophale verkeersstoringen.
Warschau, 17 Febr. (V.D.) Het geheele
Poolsche verkeer bevindt zich in een ver
twijfelden toestand. Geheel Podolie is se
dert een week van de wereld afgesneden.
Oost-Galicië kan slechts radio-telegrafisch
bereikt worden Door de spoorwegdirectie te
Lemberg wordt medegedeeld, dat het trein
verkeer Zaterdag volkomen stil gelegd
moest worden. De sneeuwval is ook heden
bij een feilen Oostenwind groot. Op de lijn
Przemysl-Rzeszow zijn 20 kolentreinen blij
ven steken, terwijl cp den lijn Lemberg-
Przemysl een door de spoorwegdirectie uit
geruste hulptrein rnet 2 groote stoom-
sneeuwploegen is blijven steken. Ook de
stad Stanislawow is van de buitenwereld
afgesneden. De Lemberger verkeersautori-
teilen hebben vliegtuigen doen opstijgen om
op deze wijze de belangrijkste dienst-post
zaken naar Oost-Galicië te zenden. Het
Poolsch meteorologisch instituut deelt me
de, dat de sneeuwstormen vermoedelijk nog
eenige dagen zullen aanhouden.
De temperatuur stijgt langzaam.
W e e n e n. 17 Febr. (V.D.) De kolenvobr-
ziening van Weenen is door toevoer uit
Tsjecho-Slowakije en het Ruhrgebied ver
beterd. Toch moet men nog zuinig met den
brandstof omgaan. De stedelijke electrici-
teitswerken zullen de stroomlevering voor
fabrieken moeten reguleeren De Weensche
fabrieken zullen met het oog hierop vanaf
Dinsdagavond nog slechts van 7.30 tot 15
uur kunnen werken. Uitgezonderd worden
fabrieken van levensbelang. Ook het post
bedrijf moet inkrimpen. Zoo wordt de mid
dagbestelling gestaakt. De temperatuur
stijgt langzaam. Zondagavond vroor het nog
slechts 4 graden.
De temperatuur in Duitsch
land. Ingesneeuwde Irei-
non. Dorpen geïsoleerd.
Berlijn, 17 Febr. (H.N.) De koude is in
verschillende deelen van Duitschland iets
verminderd, doch tegen den a-vond weer ge
stegen. Te Dresden en omgeving vroor het
vanmorgen 7 tot 8 graden, tegen den mid
dag was de temperatuur tot twee a drie
graden boven het nulpunt gestegen. Van
avond om 8 uur vroor het echter weer 8
graden. In de overige deelen van het rijk,
was de temperatuur Zondag ongeveer weer
gelijk aan die van Zaterdag.
In Oost-Pruisen duurde de hevige
sneeuwval voort, zoodat de vertraging in
het treinverkeer nog grooter omvang heeft
aangenomen. Rij Koningsbergen moest een
trein door de brandweer en pioniers uit de
sneeuw worden gegraven. Verschillende
kleine plaatsen zijn bijna geheel van al het
verkeer afgesneden. De D-treinen van Ko
ningsbergen naar Berlijn en omgekeerd
hebben ongeveer 4 uren vertra "ine. Uit
Warschau wordt gemeld, dat in Oost-Gali-
ciö het geheele spoorwegverkeer ontwricht
is geworden. Vele treinen zijn in de sneeuw
blijven steken. Barnonol de belangrijkste stad
in Z.O. Galicië heeft sedert een weck nog
slechts draadloos verbinding mot War
schau. t
Militaire vliegtuigen zullen trachter» een
noodverbinding tot stand te brengen. He
vige sneeuwstormen worden ook uit Zuid-
Zweden gemeld. Op sommige plaatsen zijn
sneeuwhoopen tot 4 en 5 meter hoopt». ue-
vormd De nachttreinen van en naar Stock
holm bleven in de sneeuw steken en kon
den eerst Zondagmiddag hun bestemming
bereiken.
