Frangaise
Krachtig en Onvermoeid
J.W.M.SLUITER
A. J. FORTGENS.
FRED DONDERS onder de Arabieren
Liefdadigheidsvoorsièliiig
Z. B. B. H. H.
AMERSFOORTSCH
DAGBLAD
Mej. H. C. C. DE JAGER
GRAFWERK
V;
Pietei Bothlaan 16
J, Ui. TOMMEL - Schimmelp.straat 12
Ir. KALFF OVER DE SPOORWEGEN
EEN REDE IN DE
INDUSTRILELECLUB
Tegenover Moltmaker
een „Voltmaker"
Advertentiën
Firma J. W. WENIZEL
LANGESTRAAl lOBa TEL 104
Opname zoowel bij
dag- als avondlicht.
Cours de Francais
aux grandes
personnes et aux
enfants par
Diplomée M.0.
HET geschenk voor de jongensl
G. F. VAN DAM
Uitgave VALKHOFF Co. te Amersfoort
Amersfoortsche Vereeniging
t/b. c'er Tuberculose.
IRMA R. VAN D IJK
Wij staan U gaarne ten dienste
met het re /en van advies voor het
plaatsen van Uw Advertenties in
alle b'aden, zonder prijsverhooging
Onderwijs in alle vakken
Pr. Julianalaan 13, bij de Utr. Weg
Zeer goede 2e hands Schrijfmachine
egen uiterst billif^te prijzen.
iederen dag weer
Tuinarchitect
AMERSFOORT
Timmerman - Aannemer
Een solied adres voor Uw
Timmer- en Metselwerken
IVat de ondernemer uit eigen
be 'egmg doet is meer
Hniard dan ucltelijke
maatregelen
Men meldt ons uit Amsterdam:
Eenmaal per jaar pleegd de Industrieele
Club haren leden een geestelijk regaal te
bieden, waarvoor zij dan meer ontvanke
lijk worden gemaakt door een feestelijkcn
ïnaa.Hlid
Dit maaltijd was Vrijdag aangericht ter
eere vu.. J. A. Kalff, den leider onzer
■»oo-»rwegen, die zijn functie over enkele
maanden zal neerleggen
In antwoord op de waardeerende woor
den van den voorzitter, zeide de heer Kalff
dat het hpm een genoegen was om in don
kring van znkenmenschen te snrpken over
een bedrijf, dat 35 jaar aan zijn leven in
houd had gegeven.
Het oogenblik is
van dien aard, dat
men misschien lie
ver zou zien. dat hij
over de spoorwegen
maar zweeg Maar
als in heel Europa
het spoorwegver
ker door den win
ter is gedesorgani
seerd dan behoeft
het niemand te ver
bazen, nis wij hier
in moeilijkheden
zijn, immers in den
regel vervoeren de
sporen slechts 20
van het totale vrachtvervoer. Daarop be
hoort dus hun wagenpark te zijn berekend
en nu moet plotseling 80% van dit ver
keer worden overgenomen. Het mar
klaagt nu natuurlijk de man. die andi.s
alles naar het water brengt. Maar er zijn
ook anderen, die Jeremiaden laten hooren
Natuurlijk is de spoorweg te duur en ver-
voert zij de menschen niet snel genoeg naar
hun station, waarbil dan andere wel mo
gen worden voorbijgereden.
A. KALFF.
Natuurlijk vindt hel publiek d t de 5%
dividend, die aan aandeelhouders is ge
waarborgd. te vee! en even natuurlijk
schrikt da belastingbetaler terug voor d«
mogelijkiieid. dat uit de schatkist zal moe
ten worden bijgepast om deze waarborg na
te kompn.
Looncn van het personeel zijn te laag.
de werktijden te lang.
Dat zijn zoo enkele van de bezwaren, die
de leiding van een spoorwegbedrijf te hoo
ren krijgt en hij roag tevreden zijn. als er
iusschen deze velerlei en tegengestelde be
zwaren een zeker evenwicht Is.
Dat is er Het heeft na de fusie van de
beide groote spoorwegmaatschappijen eeni
gen tijd geduurd voordal het er was. Die
fusie was een zeer gecompliceerd en veel
omvattend werk en de personeelorganisa
tie was wellicht de moeilijkste van allen
Dok omdat daarbij niet de medewerking
werd ondervonden waarop men meende te
mogen rekenen Maar inmiddels is dan
loch voor publiek en personeel de toestand
verbeterd door de fusie.
Toen kwam 1918 met zijn bevlieging van
schijnhumanisme en het bedrijf dreigde
daarvan dupe te worden. De rpgeering
drong tot maatregelen, die voor een ver
antwoordelijke bedrijfsleiding zeer moeilijk
te aanvaarden waren en tot haar ging die
dus met de vraag; naast ons of maak ons
het leven mogelijk'
Aan 50 000 nieuwe staatsambtenaren had
de regeering blijkbaar niet veel lust en
dus werd de overeenkomst aangegaan, die
aan aandeelhouders een matig dividend
waarborgt. Maar daardoor werd de spoor
wegdirectie tevens beheerder van rijks
geld. Zij moest zorgen voor een sluitende
rekening en dat moge verklaren, waarom
zii zich nu en dan wel verzetten moest, te
gen plannen, die aan de sporen een deel
van haar verkeer zouden ontnemen, waar
om zij zich niet liet verleiden tot opdrij
ving der arbeidsvoorwaarden boven de
grens van het toelaatbare.
De ervaring heeft de regeering en de ar
beiders toegankelijk gemaakt voor de over
wegingen, waarmee de spoorwegleiding
aanvankelijk beide ontstemde De exploita
tiekosten werden door rigoureuse bezuini
gingen met 38 verminderd en sedert 1924
zijn er geen tekorten meer en verdienen de
spoorwegen hun dividend cn behoorlijke
afschrijvingen, ierwijl de tarieven lager
zijn dan elders in F.uropa. behalve in
Frankrijk en Belgiö, waar de waardever
mindering van het ruilmiddel nog na
werkt. De belastingbetaler behoeft voor
een spoorwegtekort niet te vreezen.
De tariefsverlaging van 192G kwam tegc
lijk met de clectrificatio die een succes
werd en toen aan het einde van 192(> het
water tijdelijk dichtviel, was het gevaar
van deze tariefsverlaging voor het bud0e
tair .evenwicht daardoor bezworen.
Zoodra het mogelijk is krijgt gij weer een
verlaging, beloofde ir. Kalff
Nog zijn 39.000 man in dienst bij de spo
ren cn hun belooning (91 millioen) vraagt
77 van alle exploitatiekosten Dat perso
neel heeft zeer bijzondere aandacht ge
vraagd van de leiding. Men fusioneerde te
vens groote personeelen, waarin het klein
ste gewend was aan tucht, het grootste in
veel mindere mate. Dat leidde tot strijd
door de infectie van 1918 verhevigd.
Het einde van dien strijd is een verhou
ding waarin regelmatig een door de direc
tie geleid overleg wordt gepleegd ten bate
van bedrijf en personeel. Dat laatste heeft
t zich toeopgewerkt met de resultaten van
het bedrijf rekening te houden
Tot dat overleg moet de werkgever in
staat en bovenal geneigd zijn Hij moet be
grip hebben voor eigen voorrechten cn de
zonloosheid van veler bestaan waarin de
drang naar nieuwe levensvoorwaarden en
een helderder horizon alleen maar ver
klaarbaar is.
Heeft de ondernemer dat besef, cn be
grijpt hij de onderlinge waarde der dingen,
dan weet hij dat hij uit zich zelf iets
moet doen voor zijn medewerkers. Dat is
het eenige middel om vertrouwen te wek
ken. Niet wat men gedwongen door strijd
of door een wet, ontworpen door menschen
buiten het bedrijfsleven staande, geeft, maar
wat men van harte en spontaan doet wekt
begrip voor dc bedoelingen van den onder
nemer.
Het is bovendien practisch. Een alom
vrijwillig toegestane 9-uren dag had ons
den wettelijken 8-urendag in kwaden tijd
bespaard. Maar er zijn helaas te veel werk
gevers, die niet vragen: „hoeveel zou ik
kunnen geven", maar „met hoeveel zou ik
kunnen volstaan".
Men heeft betoogd, dat wij met wettelijke
sociale maatreeelen aan de spits der be
schaving moeten gaan
Niet langs dien weg dienen wij ons volk
het best en den industrieelen vrede. Daar
over beslist de vraag, of hetgeen wij voor
onze werkers veroveren op het bedrijf, komt
uit het hart.
Er waren daverende bewijzen van in
stemming en bewondering voor deze rede
cn ir. A. Heldring, die uit naam der
leden ook dat wordt een traditie den
spreker dankte, kon van te voren overtuigd
zijn, dat hij meer bijval zou vinden, naar
mate hij van meer waardeering deed blij
ken.
Een aardige vergelijking vona ir. H.
Voor het Centraalstation: rechts een
klok, die van minuut tot minuut meegaat
met haar tijd.
Links een richtingwijzer, dio weigert met
de winden te gaan, maar zelf, constant in
bepaalde richting wijst
Tegenover „Moltmaker" stond een ..Volt
maker' die spanning in het bedriif weet
te brengen cn energie.
Hij verwekt daardoor verontw:«jrdiginö
bij de autobushouders. Dat zijn wij eigen
lijk allen. Desalniettemin kunnen wij erken
nen, dat de leider der spoorwegen zijn be
drijf heeft geleid als een goede autobus
ondernemer
Ir. Heldring trof zijn gehoor in het hart
toen hij de hoop uitte, dat ir. Kalff straks,
als hij niet meer met de leidii g der spoor
wegen was belast, zijn land nog in velerlei
functie moge dienen. Clemenceau en Hin
denburg deden hun grootste werk na hun
GOo jaar. Dat geeft hoop ook voor ir. Kalff
Harteloos liberalisme 7
Onder dit opschrift teokent het Handels
blad bij deze rede des beuren Kalff aan
De fijne rede. die ir. J. A. Kalff voor
de leden der Industrieele Club beeft
gehouden en do indruk daardoor op
de hoorders gemaakt, is een sprekend
bewijs hoe zelfs dat deel van het pu
bliek, dat hoeft leeren onderscheiden,
schijn en wezen verwart.
Hier is de leider van een groote on
derneming, die. zich diep bewust van
do beteekenis, dio een welvarend
spoorwegbedrijf heeft voor de maat
schappij en voor het eigen personeel,
in forsch volgehouden dadon blijk
geeft zijn verantwoordelijkheid stprk
te gevoelen. Zijn plicht dwong hem
daartoe, toen allen in openlijke „Ar-
beiterfreundlichkeit'' wedijverden. Hel
resultaat was, dat hij een harden in
druk mankte. Hij had den moed neon
te zeggen, toen zijn inzicht In de eco
nomische mogelijkheden hem de over
tuiging schonk, daf meegaan met de
heerschende strooming zou neerko
men op schade voor het bedrijf en
dus van het zeer groote daaraan
verbonden personeel.
Daar hebt ge weer zoo'n harteloos
werkgever, smaaldon zijn economische
tegenstanders en do suggestie van
deze bewering werkte door. Ook in
dien kring, waar men niet a priori
overtuigd is, dat een vrijzinnig onder
nemer een abject individu is, hoog
stens ietwat beter dan zijn leer. En bij
de democraten van alle gading zucht
te men diep eer het liefdeloos cn
baatzuchtig liberalisme dat dergelijke
ondernemers op hun leidersp!aai9
bracht cn liet
Dc man. die, als beheerder van rijks
geld, op zijn stuk staan, is t'oor
de feiten ii het gelijk gesteld Zijn
bedrijf, dot naar liet permanente de
ficit >p koden der schatkist dreig.lo
to drijven cn zou zijn gedreven, nis
hij zijn wil niet had geplaatst tegen
over het economisch onverstand, dat
met den stroom der sentimenten zich
liet gaan, zijn bedrijf doorstond den
storm.
Feilen zijn gelukkig nog steeds wel
sprekender en meer overiuigend dan
de diepzinnigste theorieën et redenec-
ringen. En het spoorwegpersoneel, dot
zich langzamerhand rekenschap gaf
van het gevoel van veiligheid, «lat een
flink gezagvoerder op de brug aan de
bemanning geeft, het spoor\v«jt;perso
neel liet zich overtuigen, dal de over
wegingen die den leider inspireerden
zuiver waren. Het begreep, dat niet
een of andere vorm van machtswei
lust maar gefundeerd gebleken In
zicht in de economische mogelijkhe
den de houding der spoorvvecdirectie
bepaalde En nu blijkt, dat die harde
Hefdelooze werkgever de belangen van
zijn personeel en van ons volk vele
malen beter heeft gediend, dan mee-
ganndp zacht beid had kunnen d««en.
Zelfs bisschop Ac-ngcnent liep in zijn
eersten vastenhrief storm tegen dio
„hnrtelooze" economie op een wijze,
die zijn aanzien bij de tegenstanders
wel moei hebben geschaad. Die hnrte
looze economie bleek de zuiverste en
beste behartiging der belnnaen van
de gemeenschap en van de betrokken
arbeiders. Ze werd toegepast juist met
don wil de belangen dier arbeiders te
dienen Uit vrije stukken en ondanks
het feit. dal daaruit voor den bpdrtffs-
loider die vol hield geen andere bate
voortvloeide dan smaadredenen en
moeilijkheden met zijn medewerkers
in het bpdrijf
Voor de Npdcrlnndsche welvaart ook
on mede voor de Nederlandsche arbei
ders lijkt hel ons dan ook zeer te
hopen, dal er in de leiding der Ne
derlandsche bedrijven van de echt li
berale gezindheid, waarvan Ir Kalff
getuigde, veel cn vaak moge blijken
1878 15 Juli 1928
Hoffotograaf,
Opgericht 1S78
Beekensteinschelaan 24.
door
met teekeningen
door Is. van Mens
en
Eelco ten Harmsen
van Beek
f 2.-, geb. f 2 90
Een kostelijk tongensboek ligt voor
ons. dat wij mei eenige vreugde sig-
naleeren. omdat hel afwfjkt van het
gewone genre, zeer vlot geschreven is
met veel fantasie en omdat het zi.h
volkomen bij onzen tijd oanpast. Geen
moraal-bcschouwingen listig ver
dekt opgesteld geen doodgewone
avontuurtjes, neen. een fiksch verhaal
van een jongen, die als blim't passa
gier met een vliegmaclone van Am
sterdam naar Noord-Afrika trekt. Al
leen uit lust lot avontuur. De vlieg
tocht vraagt at direct belangstelling
en als Fred Dorpers zich hij de Atri-
kaansche kust door een spleet van het
canva: in de Middeltandsche Zee
heelt laten glijden, zijn we nieuwsgie
rig om te welen, hoe 't verder met hem
zal loopen. Hij komt tenslotte terecht
bij een Belgischen schilder, mei wieri-
zoon Pecrke hij tal van avonturen hc
leeft in de stad der Mnhammeds D
schrijver vertelt vele an'd'ge biizon
derheden over 't leven der Arabieren
en het grootste avontuur is wel: dc
redding van een Hollandsrhe dame Uü
de handen der wnestijnraovers.
Wij kunnen zonder aarzelen dil boek
van Frcd Donders aanbevelen. Hel
draagt een rachel, dat vele jongens
boeken missen, hel spreekt tol de ver
beelding. is levens ieerzram en hel is
vlot. maar niet opzettelijk kindertiik
geschrrv.a Wij zijn ervan overtuigd
dat tal van longens met leugd g V'itr
dit verhopt zulten verslinden Is va'>
kiens en Eelco ten Harmsen van Berk
teek'mlcn er platen hij Vooral die van
v. Mens zijn zeer goed geslcagd.
„Hoagsche Crt."
op DINSDAG 26 FEBRUARI 1929
des avonds 8 nur In AJHICITIA.
OPVOERING van
blijspel In 3 bedrijven van ARCHIBALD LAAFS
door de Jilettanten tooneelclub „DE KEITJES".
Toegangskaarten bij ITTMANN's boekhandel
(Utrechtscheslraat) en aan de zaal, tegen 1.— alles
inbegrepen.
Muziek van het Amersfoortsche Padvinders Orkest.
Plaatsbespreking k 0.10 op den dag der uitvoe
ring in Amic\ ia (geen loting).
RNHEMSCHEWEG 6-8 TEL. 465
- -• i
T -
AFDEEL IN 3 ADVERTENTIE-BUREAU
TEL. Nos. 513 en 66
Directeu' A. t C. M00V
Ei nddiplo.naConservaton u i
AMSTERDAM.
TE KOOP AANGEBODEN.
Copieër en typeinrichting „Spidb" HOF 10 Tel. 867
Wij leveren goed ferzorgd -
„Hij!!!!!!!"'""",
lllffkIs gij lijdt
aan
Zenuwachtigheid
Gebiek aan eetlust
Spoedige vermoeid
heid
Bloedarmoede
Algemeene Slopte
Slapeloosheid
dan
hchl gij
Sanatogen
00
'ol opgewektheid en energie,
iederen dag opnieuw.
Zoo zoudt ge wenschendathetwas
en zoo kan het ook zijn.
Want Uw vermoeidheid en loom
heid, dat gebrek aan h»— werk
of ontspanning isslech» ..gevolg
van het feit, dat er te veel van Uw
zenuwkracht is gevergd.
Nieuwe kracht moet
worden toegevoerd,
extra kracht is noodig
in lichaam en zenu
wen, om vermoeid
heid te overwinnen, om energiek
en krachtig te blijven.
Neem daarom eens enkele weken
Sanatogen. Daarmedr zult ge Uw
lichaam juist die stoffen phos
phorus en geconcentreerd melk-
eiwit toevoeren, die bloed, ze
nuwen en spieren noodig hebben
om nieuwe kracht uit op te bouwen.
„Ssnatogen is het beete verster
kingsmiddel. Het wekt den eetlust
op en doet zwakken en herstel
lenden in kracht toenemen,'
schreef Dr. J. C. van Es te Leiden,
Reeds na een kortstondig gebruik
van Sanatogen zult ge
bemerken dat ge U
krachtiger voelt, het
werk U minder in
spant en 't gevoel van
oververmoeidheid
*8 avonds U niet langer bekruipt.
SANATOGEN
Het Zenuwsterkend Voedsel
Bij alle Apothekers en Drogisten vanaf I,— per bus
