DE ËEMLANDEU SroSStlYlfcTiTSPRIJS pc» I aaaadeo vo©7 Amersfoort f 2.10 per maand 0.75. pe? week (met giatta verzekerlag ceget» ongelukken» f 0.171/* DiOECTEUR- UITGEVER: J.VALHJlOFf Dinsdag 26 Februari 1929 27e Jaargang No. 202 HET GEHEIM MILITAIR VERDRAG TUSSCHEN FRANKRIJK EN BELGIE EEN DEMENTI VAN BRUSSEL Herhaaldelijk uitleg verstrekt? EEN STAP VAN ONZE REGEERING Opdracht aan gezanten VRAGEN AAN DE REGEERING De interpretatie van artikel 2 DE REGEER 1NGS- VER KLARINGEN DE KONINGIN CONFEREERT WAT DE EUROPEESCHE PERS ZEGT INTERNATIONALE GEVOLGEN? Van Cauweïaert wil interpelleeren FOORTSCH DAGBLAD Binnen land iranco per post per 3 maaodes t Afzondcilijke nummers v 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515 PRUS OER ADVERTENTIEN vao I—4 regel» t I 05 are» in beg tip v«o een Oewijanumroef. elke regel meer 10 25 Ltefdadigheids-advertentlëo woo» de helft van den prijs. Kleine Advertentlto „KEITJES bi; </oorui(beta!ing —5 regels 50 cent elke regel mee? 10 cent. driemaal plaatseD I.— Bewtjsnumme» extra 005 De gepubliceerde documenten zouden een grove vervalsching" zijn Brussel, 2 5 Febr. Door het departe ment van buitenlandsche zaken alhier is hedenmiddag het volgende communiqué verstrekt: Een Nederlandsche courant publiceert onder een sensationeelen titel een tekst, welke zij beweert te zijn die van het Fransch-Belgische militaire accoord cn van de interpretatieve bepalingen welke zouden getroffen zijn tusschen de beide generale staven. Ken vluchtige lezing van dezen tekst volstaat reeds om aan te toonen. dat men hier te doen heeft met een grove ver valsching. De Belgische regeering heeft herhaaldelijk op duidelijke en volledige wijze uitleg verstrekt inzake het Fransch- Belgische militair accoord. Het is voldoendo hierbij te herinneren aan de verklaringen afgelegd in de Kamer door den heer Vandervelde, toenmaals mi nister van Buitenlandsche Zaken, den Tien November 1927, alsmede aan den brief van minister president Jaspar, 26 Januari ge richt tot den president der gemengde mili taire commissie. Het Fransch Belgischc- militaire accoord voorziet uitsluitend het geval van een niet uitgelokten aanval van Duitschland. De tekst werd in 1920 aan het parlement meegedeeld. Alleen de uitvoe ringsbepalingen er van,, zooals deze wer den overeengekomen door de twe* generale staven, zijn uiteraard geheim gebleven. Het Nederlandsche blad, dat het valsche document publiceert, neemt de voorzorg voor te behouden alle waarde te ontzeggen aan het dementi, dat er tegenover zal wor den gesteld en door dit bléd trouwens werd verwacht, liet is gewensclu de aandacht te vestigen op eon dergelijke handelwijze, waarvan het onbetwistbare doel is de be trekkingen tusschen Nederland en België Sn gevaar te brengen. Informaties of onze publicaties authentiek zijn Aan Hr. Ms. Gezanten te Brosse! en te Parijs Is opgedragen aan de regeeringan aldaar te vragen, of de In het Ulrechtsch Dagblad gepubliceerde tekst van een Bel gisch-Fransche militaire conventie authen tiek is en of de In dat blad weergegeven uittreksels uit de interpretatie der artike- Sin van de conventie fuist zijn. De heer Heemskerk over onze publicatie De heer Heemskerk heeft de volgende vra gen gesteld aan den minister van Buiten landsche Zaken: Heeft de Begeering kennis geno men van de publicatie in het Utrechtsch Dagblad (Avondblad van Zaterdag 23 Februari 1929) van den tekst van het geheim Fransch-Belgisch militair vor- Axeg van 1920, cn uittreksel uit de in terpretatie van 1927, uie volgens dat blad is opgemaakt door de Fransche en Belgische geperale staven? 2. Meent de Regeering te moeten aan nemen, dat die publicatie, ook wat den tekst aangaat, juist is. ook wat betreft het in de interpretatie van art 5 ver melde omtrent een Belgisch Engelsche overeenkomst om in zeker geval troe pen te zenden door Nederlandsch-Lim- bure? 3. Moet, onverminderd den erosi. van den verderen inhoud deze stukken, met name aangenomen worden, dat inder daad in de interpretatie op art 2 voor komt: „D'autre part, les négociations hol lando-belges poursuivies depuis huit «cs (1927) ont provoqué et provoqueront encore, de la part de la Hollande, telles mesures de police fluviule pou- vant ètre considérées, eventuellement comme de nature nettemont inamicale et méme egressive"? 4. Kan de Regeering mededeelen, of zij zich daardoor tot stappen genoopt ziet bij de Regeering. die het aangaat, eventueel bij den Volkenbond, cn zoo ja, welke? Havas noemt de documenten apocrief. Parijs, 2 5 Febr. (H. N.) Volgens een Hava8-bericht zijn de documenten in de Hollandsche pers over de geheime Fransch- Belgische overeenkomst gepubliceerd apo crief. Verklaard wordt, dat slechts de over eenkomst van September 1920 voor het ge val een geprovoceerde oorlog ia geslo ten en sedert geen geheime overeenkom sten tusschen Frankrijk en België zijn ge sloten. De indruk in Amerika. New York, 2 5 Febr. (H.N.) Naar uit Washington wordt gemeld, heeft de publi catie van de Fransch-Belgische geheime overeenkomst in toonaangevende officieele kringen te Washington zeer groote verras sing gewekt. De regeering heeft nog geen verklaring afgegeven, hoe zij over deze aangelegenheid denkt. In kringen, die in relatie tot het departement van buiten landsche zaken staan, verklaart men dat men hoopt, dat de desbetreffende berich ten onjuist zullen blijken. Te Washington interesseert men zich niet zoozeer over de uitwerking van een dergelijke overeen komst op de verdragen van Locarno, doch veel meer voor de uitwerking daarvan op hel Kellogg pact. De New Yorksche bladen publiceeren gedeeltelijk de berichten over deze aangelegenheid op een in het oog 'oo pende wijze, doch onthouden er zich nog van. in hoofdartikelen een oordeel daar over uit te spreken. Het Utrechtsch Dagblad schrijft naar aanleiding van het bovenstaande Naar aanleiding van onze publicatie van het geheime Fransch Belgische verdrag met de interpretatie van 1927 heeft inze Regeering aan de Nederlandsche gezanten te Brussel en Parijs opgedragen, aan de Re geeringen aldaar te vragen, of de in het Utrechtsch Dagblad gepubliceerde tekst van een Belgisch-Fransche militaire con ventie authentiek is en of de in dat blad weergegeven uittreksels uit de interpreta tie der artikelen van de conventie juist zijn. Deze stap is correct, en niemand had iets anders van onze Regeering verwacht. Intusschcn behoeft de Regeering zich niet te veel Illusies te maken omtrent de ant woorden. Hetgeen met zekerheid vooraf kon worden vastgesteld is geschied: De Belgische, Fransche en Britsche Regeerm gen hebben een démenti gegeven, démenti dat intusschen niet alleen door ons, rnaar waaraan door een groot aantal binnen-en buitenlandsche pers-organen van beteeke- nis bij voorbaat bewijskracht is ontzegd. Kn zeer terecht dringt de pers er allerwe gen op aan, dat men. Indien er krit'rek is op de juistheid van onze publicaties, thans gehouden is. om den sluier der geheimzin nigheid over deze zaak op te lichten, en dan te zeggen wat wèl juist is Afgezon derd nog. van den inhoud der publicatie is de'verontwaardiging groot over de wijze waarop, in strijd met den geest van don Volkenbond, dergelijke geheime onderhan delingen plaats hebben. Wie als wij, het authentieke stuk met eigen oogen gezien heeft, haalt de schou ders op over elke mogelijke ontkenning. Aangezien echter, te verwachten valt, dat onze Regeering zal worden ingelicht in den geest der reeds gepubliceerde officieele verklaringen, is het de moeite waard die verklaringen eens even onder de loupe te nemen. Kerst dan de Belgische, Er worden me- dedoelingen in gedaan, die ieder wist Her inneringen aan verklaringen, die Belgi sche ministers hebben gegeven. Omtrent de interpretaties, waar de eigenlijke bedrei gingen in voorkomen, wordt alleen ge zegd, nat ze „uiteraard geheim zijn". Ja, maar nu zijn ze niet meer geheim, geluk kig voor Nederland Een formeel démenti, dat uiteraard in omstandigheden als deze reeds wantrouwen wekt, kon niet wanke le»* zijn geredigeerd dan hetgeen ons van officieele Belgische zijde bereikt. Tn de Fransche verklaring wordt uiet van „valsche documenten" gesproken, maar al leen van documenten die.„apocrief" zouden zijn, hetgeen de mogelijkheid van echtheid insluit. Het Fransche démenti is niet eens kategorisch. laat mogelijkheden open. Ver der wordt er in gezegd, dat het geheim mi lit-air verdrag slechts voor het geval van een geprovoceerden oorlog Is gesloten, het geen natuurlijk niets zegt. want iedere oor log kan als geprovoceerd worden be schouwd. Terwijl, ten slotte, verklaard wordt dat sedert 1920 geen andere geheime overeenkomst tusschen Frankiijk en Bel gië is gesloten. Wij zouden haast zeggen dat moest er nog bij komen. Maar wij heb ben alleen van de overeenkomst van *20 gesproken. De Fransche Regeering zegt hetzelfde als wij. Maar de Fransche regee ring zwijgt over... de zaak waar het op aankomt, de interpretaties. Ten slotte: de Britsche regeering Zij laat officieel verklaren, dat in het Ministerie niet» bekend is van de aan Engeland In de Nederlandsche publicaties toegedichte overeenkomsten. Zooals uit onze publicatie blijkt is er geen sprake van 'overeenkom sten van Engeland, maar van eene over eenkomst vérmeid in art I en ari. V van de interpretatie, die van 7 Juli 1927, die, naar wij weten, nog niet door Engeland is geratificeerd. Klopt dus de Britsche ver klaring eenerzijds niet met onze publicatie, anderzijds is het slechts zijdelings betrok ken zijn van Engeland in de quaestie aan ons bekend. Wij komen hier nader op te rug. De bovenstaande analyse is, gegeven de stellige waarborgen die wij bezitten om trent de echtheid van het gepubliceerde do cument, eigenlijk overbodig. Maar het is wel merkwaardig, dat de reeds door hun aard te wantrouwen démenti's zoo uiterst zwak, en doorzichtig zijn. Een gezagheb bende Mogendheid als de Vereenigde Staten van Amerika verklaart dat zij hoopt, dat de publicatie onjuist is. Helaas 1 die hoop bestaat niet, en kan ook niet gewekt wor den door het antwoord der betrokken mo gendheden dat te verwachten Is. Geen of ficieel démenti kan deze publicatie ver lammen. Het blad „De Nieuwsbron" meldt: Vanochtend heeft H. M. de Koningin den chef van den genei'alen staf, generaal- majoor P. J. H. v, d. Palm, ten paleize ont boden. In een hofauto werd de generaal van zijn woning gehaald. Het laat geen twijfel, dat deze conferentie tot doel had de opzienbarende publicatie van het geheime Fransch-Belgisch militair verdrag te bespreken. Bespiegelingen over de echtheid onzer publicaties Men seint ons uit Brussel: In Brussel heeft het publiceeren van het militaire verdrag tusschen Frankrijk en. België tegen Duitschland, Holland en Italië groofe opzien gebaard. De Belgisch regee ring heeft tot dusver^ nog geen démenti gegeven. In zekere ofiicieele kringen ver luidt, dat wanneer het verdrag werkelijk zou bestaan, alleen de koning den irthoud daarvan kan kennen. De kwestie zal zeker in het parlement besproken worden, naar verder verluidt, want do burgemeester van Antwerpen zal Woensdag een interpellatie indienen. De „Standaard" schrijft, dat hel niet te gelooven is, dat de gepubliceerde in houd van het verdrag echt is. Het blad voegt er bij, dat de Belgische regeering steedt het bestaan van een Fransch-Bel gisch geheim militaire overeenkomst ge loochend heeft. Uit Berlijn wordt d.d. 25 Febr. aan de "Ct. geseind De onthulling van het geheime militaire verdrag tusschen Frankrijk en België door het „Utrechtsch Dagblad" werd hier eerst in den loop van heden bekend. Dientenge volge is men voorloopig aangewezen op het commentaar der weinige bladen, die hier Maandagochtend ve»*schijnen. Terwijl de links-radicale „Montagmor- gen" het bericht zonder commentaar weer geeft, schrijft het Maandagochtend blad van de Duitsch-nationale „Lokal-Anzeiger", de „Montag" „Het officieele démenti van de Fransche cn Belgische regeeringen zal op de onthul ling van het Nederlandsche blad met zekerheid volgen, waarbij het geheel onver schillig is, of :men te Parijs en te Brussel een deel toegeeft, dan wel of het bestaan van het verdrag absoluut wordt ontkend De feiten spreken voor zulk een verdrag. Dat geldt niet alleen voor den aanleg van spoorwegen in België, die geheel aangepast worden aan het systeem van den Franschen vestinggordel tegen Duitschland. Ook de be raadslagingen der militaire commissies van de Fra.nsche en Belgische Kamers hebben reeds vaak de verdenking doen opkomen, dat de generale staven der beide landen ten nauwste samenwerken en dat daarbij poli tieke factoren den doorslag geven. De be vestiging van het bestaan van de Belgisch- Fransche militaire overeenkomst is vooi Duitschland zeer ernstig, maar ligt gehee» binnen het kader der feiten, di,e reeds lang bekend zijn over het werkelijk karakter van Fransche buitenlandsche politiek. Nog ernstiger is de Fransch-Belgische ea- menwei'king in geval van een oorlog voo» Engeland, en wel omdat Engeland in de \erdragen van Locarno de garantie voor di* Fransche enBelgische grenzen op zich heeft genomen. Frankrijk en België kunnen than» met verdeelde rollen conflicten aan de Westelijke grens van Duitschland uitlok ken en het bijleggen van dergelijke conflic ten is voor Engeland, wanneer het gaat «m twee bondgenooton, bijna onmogelijk Voor Nederland beteekent de Fransch Belgische overeenkomst eer» bedreiging de» neutraliteit, waarmede alle in aanmerking komende instanties zich zullen Lebben be zie te honden. De Italiaansche regeering zal over d*» overeenkomst niet verbaasd zijn. Zij moet reeds sedert Jaren ermede gerekend heb hen. dat zij. wanneer het ernst wordt, ook Relcrie tegenover zich zal vinden." De democratische „Montagspost" schrijft HET WEER VAN MORGEN. Hoogste barometerstand: 771.0 te Sarna. Laagste barometerstand: 752.1 te VaJcntia. Verwachting tot den avond van 27 Februari:: Matige tot zwakke wind uit O. richtingen, gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen neerslag, afnemende vorst in het N., in het Z. om het vriespunt. „Het Belgisch-Fransche verdrag moet in de geheele wereld de grootste verwondering wekken, want beide contractanten. Frank rijk zoowel als België, zijn mede-oprichters van den Volkenbond. Beide contractanten weten, dat de Volkenbond alleen slechts die verdragen geldig verklaart, die bij hem ge registreerd zijn. En toch sluiten zij nauwe- lljk een jaar na de oprichting van den Vol kenbond voor 25 jaar een verdrag, waarin uitdrukkelijk bepaald fs. dat het geheim moet blijven. Ook Frankrijk en Engeland hadden vorig jaar een geheime overeen komst gesloten, welke zeer bedenkelijk was. maar deze werd dan ook Ingevolge een pro test van de openbare meening aanmerkelijk verzacht gepubliceerd en geregistreerd. Het thans aan het dagljcht gekomen ver drag betreft echter een volkomen novum Het henerkt zich niet tot het geval vnn een verdedigingsoorlog, maar het zal zelfs gel den, wanneer éen van belde stélen met Duitschland of met een door Duitschland géèteunde mogendheid tn een oorlog ver wikkeld wordt En België, dat in 1914 tegm de schending van zijn neutraliteit de we reld te hulp riep. dat met de bondgenoo- ten voor de rechten der kleine staten ge vochten heeft, schuwt niet. zich te verplich ten. de rechten van zijn nabuur, Neder land, dat zelf in den wereldoorlog neu traal is gebleven, te schenden 1 Waar blijven de plechtige verplichtingen van het Volkenbondsstatuut, waar blijven da Locarno-verplichtingen? Waar blijft Kngelands garantie voor de onschendbaar- beid. niet alleen der Belgische en Fransche. maar ook der Duitsche grenzen? Een nog zoo formeel démenti kan hier niets uitwer ken. Voor de echtheid van hét verdrag spre ken al te duidelijk de geregelde bijeenkom sten der Belgische en Fransche generale staven; daarvoor spreekt ook de aanleg der tracés der spoorwegen in België en Frank rijk. In Maart komt te Genève de Volkenbonds raad bijeen. Daar zal het verdrag een on derwerp van zeer ernstige besprekingon moeten uitmaken tusschen Stresemann en Briand. Schoone woorden en verzekeringen van volkomen loyaliteit kunnen hier niet meer helpen. Staat Frankrijk op de heilig heid en onschendbaarheid der verdragen tot de laatste letter toe, dan moet ook Duitschland erop staan, dat de verdragon, die het openlijk voor de geheele wereld sluif en die zijn vredelievendheid zoo dui delijk bewijzen als maar mogelijk is. niet tot een farce gemaakt worden door over eenkomsten als het geheime Belgisch-Fran sche verdrag." De Kölnische Zeitung van hedenochtend drukt in extenso den tekst van het door het LUrechtsch Dagblad gepubliceerde Fransch-Belgische geheime verdrag van 1920, benevens dien der interpretatie-over eenkomst van 1927, af en stelt vast, dat de openbaarmaking in Den Haag het grootste opzien heeft gewekt en geschikt is de ern stigste internationale gevolgen tot nasieen ie hebben. Het Duitsche blad acht de interpretatie- overeenkomst het belangrijkste der beide documenten, daar hierin het bestaan van een verdrag tot hulpverleening in den oor log tusschen Engeland en België onthulo wordt. WTat de echtheid der stukken betreft, al dus de Köln. Ztg., omtrent dit punt kunnen pas de eerstvolgende dagen werkelijk licht verspreiden. Pas dan zal er aanleiding zijn nader op den inhoud in te gaan. „Hier is men geneigd", aldus het bericht uit Den Haag. „aan te nemen, dat minstenr» de tekst van 't verdrag van 1920 als authen tiek moet worden beschouwd; over de in terpretatie-overeenkomst van 1927 loopen de meeningen uiteen. Van sommige zijden wordt het iets opvallends geacht, dat Ne derlandsche maatregelen met betrekkin^ tot de waterwegen ook door Frankrijk al* casus belli worden beschouwd. Als mo gelijk wordt aangenomen, dat dit *e zijner tijd in de overeenkomst „bineininterpre- tiert" werd, waarbij toch nog 9teeds de mo gelijkheid van de echtheid der andere dea len wordt erkend," Momenteel moet worden afgewacht, al dus het Keulsche bind, welke houding Brus sel, Parijs en niet in de laatste plaats Lon den zullen aannemen tegenover deze ont hullingen. die, mochten zij worden bewaar heid, een schril licht werpen op de militaire onderstroomingen in het Internationale ver keer en die geschfkt zijn op het meest on- gewenschte oogenblik verwikkelingen in bet leven te roepen van gevaarlijken aard. Het standpunt der Duitsche rijksregeering. Men seint ons uit Berlijn'; Het publicee ren van den tekst der geheime Fransch-Bel gische militaire overeenkomst heeft in po litieke kringen te Berlijn groot opzien ge baard. Van officieele zijde wordt medege deeld, dat sedert 1920 reeds bekend was, dat e? een Fransch-Belgische militaire over eenkomst bestond, afgesloten in verband met het Fransch-Belgische vriendschaps verdrag. Het is echter bijna ongelooflijk, dat na het tot stand komen van hef pact van Locarno aan het bestaande geheime verdrag nog een militaire overeenkomst is toegevoegd. Volgens officieele mededeelin gen zal de Rljksregeerlng de grootste aan dacht aan de/o zaak wijden. ïnderdaid zou, wanneer na het tot stand komen van het verdrag van Locarno het geheime militaire verdrag zou zijn gesloten, dit een nietig verklaring van Locarno door Frankrijk en België heteekenen. Men neemt aan, dat de Rljksregeering hieromtrent opheldering zal verlangen Londen, 24 Febr. (H. N.) Het door bet Utrechtsch Dagblad gepubliceerde docu ment over een geheim verdrag tusschen Frankrijk en België wordt in de Engelsche pers uitvoerig besproken. De Daily Tele* graph wijst er op. dat in 1920 het tusscheo Frankrijk en België gesloten militaire bond genootschap geheel openlijk is gesloten ea bij den Volkenbond is geregistreerd. Dan is destijds toegegeven dat tegelijk met het bondgenootschap .geheime afspraken tus schen belde landen in den vorm van een wisseling van nota's tusschen belde landen zijn gemaakt. Om begrijpelijke redenen zijn deze gewisselde nota's niet bil den Volken bond geregistreerd. Of de publicatie van bet Utrechtsch Dagblad met deze nota's over eenstemt Is voorloopig onbekend. In ieder geval wordt het denkbeeld geheel afgewe zen dat Engeland ooit dergelijke verplich tingen op zich zou hebben genomen, aan gezien deze verplichtingen met den geest der verdragen van Locarno niet te vereent- ger» zouden zijn. De Morning Post beweert, dat de geheim» militaire overeenkomst tusschen Frankrijk en België uitsluitend verdedipingsdoelein* den beoogt De bewering dat ook tusschen Engeland en België een militaire overeen- komst zou zijn gesloten noemt het blad fan tastisch Wel wordt de mogelijkheid toege geven dat de Engelsche en Belgische des kundigen een memorandum in den vorm van een ontwerp-overeenkomst hebben uit gewerkt. wat echter nog niet beteekent dat een dergelijk memorandum door de betrok ken regeeringen is goedgekeurd. Uit Brussel wordt nog aan de Tel. ge seind Er.kele Vlaamsche kranten geven heden morgen den tekst weer van het door het Utrechtsch Dagblad gepubliceerde Fransch Belgische militaire verdrag. Het. katholieke „Algemeens Handelsblad" van Antwerpen teekent hierbij „Wij meenen het overbodig hierbij-te voe gen, dat wij deze teksten van het Utrechtsch Dagblad slechts met het grootste voorbe houd mededeelen cn voor de authenticiteit daarvan niet de minste verantwoording ne men. Wij hei halen, dat bron ons verj dacht voorkomt en dat wij geen onvoor waardelijk vertrouwen hebben in de ont hulling van een stuk, waarover onze Ka mers steeds rnet gesloten deuren hebben beraadslaagd.' Ook de katholieke „Standaard" toont zich Rereserveerd. „Wij geven het stuk ter do cumentatie". aldus het blad. „daar wij én uit hoofde van de bron èn uit hoofde van den inhoud niet kunnen aannemen, dat zoo'iets tusschen de betrokken landen tot stand is gekomen. „Een zeer toevallige om standigheid bracht", zoo schrift het „Utr. Dagblad", „deze geheime stukken in onze handen. Wij hebben met de publicatie ge wacht, tot wij voldoende waarborgen bad der» om aan hun authenticiteit te geloo ven". Nu ligt het voor de hand", zoo ver volgt de ..Standaard', „dat wie met der gelijke stukken voor den dag komt, voor de echtheid moet kunnen instaan en niet op een démenti'moet zitten wachten. De i kwestie is-echter-van te gewichtigen aard^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1929 | | pagina 1