F\DUIM BURGER
FIRTSao
tjCod
DE EEMLANDED
ARNHEMSCHEWEG 26
DAMES MODEZAAK
F* L. A-A.VA» 11 AflERSVELQ
LUXE AUTOVERHUUR
Zaterdag 9 Maart 1929
27e Jaargang Ko. 212
BUiTLNLANDSCH OVERZICHT
GARAGE MOLENAAR
HET VRAAGSTUK VAN'
DE MINDERHEDEN
GEHEIM VERDRAG
Tegen Rusland en
Litauen
AM1C1J IA
AMEKSFOOmSGH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 rnaaadeD voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75. per
Weck (met prat!» verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»
Btnneniaad franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke oummers i 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
DIRECT EUR UITG EVER. J.VALKIiCfF
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel mee» f0 25 Liefdadigheids advertentiëo voo» de
helft van den prijs. Kleine Advertentiëo ..KEITIES" bi) vooruitbetaling 1—3 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent. driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra 0 05
Groote collecties 1e klasse modellen in
HOEDEIM en jeugdige PALETOTS
ontvangen
Hel vraagstuk tier minderheden
te Geneve afgeliande?J In
stelling eener commissie.
In den Volkenbondsraad is de Canadees
Dandurand met belangrijke voorstellen,
waarvan de strekking wis ir.eer aandacht
te besteden aon de positie der minderheden,
voor den dag gekomen. 'Jok Duiischland,
welks minister van buitenlandsche zaken.
Stresemann, een warm pleidooi voor af
doende bescherming der minderheden hield,
diende desbetreffende voorsteller In Ver
scheidene staten, die bevolkingen herbergen
van andere nationaliteit dan de overpr-v-te
meerderheid der bewoners, juichten Je Lont
sche en Canadeesche voorstellen echter iet
toe; integendeel, hun vertegenwoordigers
kozen minder welwillend positie. liet scheen,
dat Frankrijk en Engeland in het gevlei
wilden komen bij hun protégés l'oleti,
Zuid-Slavlë, Roemenie en Tsjecho-SIowakye.
Toch heeft men gisteren te Genève ene
ning gehouden met de Duilsche en Canadee
sche verlangens, hetgeen lot uiting kwam in
de aanneming eener reso.utie. Hierin worde
den Japanschèn rapporteur van het pro
bleem der minderheden. Ada's;1, g vraagd
verslag uit te brengen over 'ïeigccu C<?nada
en Duiischland aan de han 1 hebben gedaan
alsmede over de besprekingen, no. dienaan
gaande op de zittingen van den Volken
bondsraad hebben plaats gehad. liet verslag
moet klaar zijn voor de bijeenkomst van den
Raad ln Juni.
Drie leden van den Raad zullen zich ver
eenigen tot fen commissie, wier taak het is
het vraagstuk der minderheden nader te be-
sludeeren. Deel daarvan maken uit, behalve
Adatsji, Chamberlain (Engeland) en Quino-
nes de Leon, die den Japanschèn rapporteur
in zijn werk zullen bijstaan.
Voor de minderheden bestaat ondertus
sehen niet al te zeer aanleiding om zich
over de samenstelling der commissie te ver
heugen, daar Chamberlain, wat de positie
der minderheden betreft, feitelijk voorstan
der is van „alles maar Mauw-blauw laten",
terwijl Spanje vermoedelijk den tot dusver
bestaanden toestand ook maar het liefst wil
bpstendigen. Tc Madrid heeft nien steeds
weinig hart voor de mioderheden gehad, ge
lijk blijkt uit het bot afwijzen van de aspi
raties, die de bewoners van Catatonia koes
teren.
Ondertussehen raag men er reeds blij mee
zijn. dat bet vraagstuk der minderheden
niet geheel in den doofpot wordt gestopt
Het blijft ondertussehen zeer de vraag, of
de commissie vruchtdragenden arbeid zal
kunnen verrichten, daar verschillende sta
ten, met Polen -aan het hoofd, reeds bij
voorbaat hebben aangekondigd, dat zij er
niet voor te vinden zouden zijn verplichtin
gen op zich te nemen ton aanzien van de
bescherming der minderheden, die van wij
den strekking zijn dan de tot nog toe be
staande.
De landen nu, die verdragen zijn aange
gaan welke de bescherming der minderhe
den betreffen kunnen, wanneer zij dit ver
langen. aan de commissie van drie opmer
kingen. wenken, enz. doen toekomen en
hetzelfde recht bezit eveneens elk ander lid
van den Volkenbond. Deze opmerkingen
moeten voor medio April in bet bezit der
commissie zijn. Teneinde haar taak op een
behoorlijke wijze te kunnen verrichten, is
zij gerechtigd alle inlichtingen in te win
nen, die zij nuttig oordeelt en alle beraad
slagingen te houden, die haar wcnschelijk
voorkomen.
Voordat de Volkenbondsraad weer bijeen
komt. zal het commissie-verslag worden na
gegaan door een commissie van veertien,
waarin alle leden van den Raad Duitsch-
land waarschijnlijk door Stresemann zijn
vertegenwoot digd. Deze omstandigheid ga
randeert althans eenigszins. dat het ver
slag. hetwelk aan den Volkenbondsraad
tenslotte zal worden voorgelegd, niet al te
onbeduidend zal zijn.
Bovendien mag men aannemen, dat de
minderheden althans in dier voege tevre
den zullen worden gesteld, dat zij niet lan
ger. zo» als tot dusver meestal, in het on
zekere zullen behoeven te verkcercn. wat
•r met de ingediende verzoekschriften ge
beurt
Fiat type 520 „is" een wonder-„zes
Dc volkomen geruischlooshcid vül motor, gang-
wissel en .achtcrbrug; dc vingcrlichtc druk
waarmede men alle bcdienings-organcn doet tune»
tionneeren; het bliksemsnelle optrekken, het zon-,
der overschakelen kunnen rijden zoowel met top
snelheid als met den langzamen gang van den wan-
delaar ziedaar ccnige kenmerken van dit type»
Ze zijn een gevolg van dc absolute technisch*
perfectie van dczeD „zes" van dc 7 X gelager
de krukas, welke zwaar en onwrikbaar, volkomen
uitgebalanceerd is van den trillingdcmpcr
van de speciale constructie van zuigers, cylindcrliop
en klcppcnmcchanisme van de vóórvcrwarmmg
der inlaatgasscn van de soepele koppeling» j
En dan dr smaakvolle, duurzame koetswerken
Vraag heden nog onze brochures of een proefrit aan|
het verplicht U tot niets.
f 3450.—
3850.—
3850.-
4050.-
TOKI'EDO
COUPÉ SPIDER
COND. ÏNT., laken bekleed
C0^JD. INT., leder bekleed
Uitgerust met 1 rcscrvc-wic! met band,
4 schokbrckcrs, elcctrischc richtingaan
wijzers, automatische ruitcnwisscber.enz.
Imp.: J. LEONARD LANG - AMSTERDAM*
*"*dkoudcrskade 114 Telefoon ijizo*
Alleen vertegenwoordiger voor
Amersfoort en omstreken
TEL. 1210, 1211, 1212.
Het voorstel van Adatsji
aangenomen
Tusschen Polen en Roe=
menië gesloten
Berlijn, 7 Maart, (H. N.) Naar het Ber
liner Tageblatt uit Kof no verneemt, deelt
het officieuse blad LietuVos Aidis mede, dat
op 1 October 1928 een geheim pact tusschen
Polen en Roemenie is gesloten ter aanvul
ling van het in 1926 gestolen verdrag.
Dit geheele pact is tegen Rusland en Li
tauen gericht. Bij eventueel oorlogsgevaar
zullen de verecnigde Poolsch-Roemeensche
legers terstond op een breed front een snel
offensief tegen Rusland beginnen Verdpr
werd verondersteld, dat in een oorlog
tusschen Polen en Rusland Litauen niet
neutraal zal blijven. Indien Litauen den
strijd begint, heeft Polen toestemming van
Roemenie Litauen geheel of gedeeltelijk te
bezetten. Verder bevat het verdrag nog ver
schillende technische en strategische bijzon
derheden. Het pact moet onderteekend zijn,
toen Pilsoedski in Roemenië vertoefde.
DE MISDADIGHEID TE NEW-YORK.
In het afgeloopen jaar is het aantal moor
den in de stad New-York, in vergelijking
met 1927, met 27 toegenomen. In 1927 wer
den 372 personen vermoord, in 1928 399.
È.BEL3
OP-]
,0P:
1WzZat, v**™
ENGELANDS LUCHTMACHT.
Tol inkrimping bereid, mils
de anderen....
Bij hel indienen van de begrooting voor
de luchtvaart in bet Lagerhuis heeft Sir
Samuel IInare, de minister van luchtvaart,
verklaard, dat de uitgaven voor de lucht
macht in de overige deelcn der wereld
snel zijn gestegen, maar dat de Britsche
netto-uitgaven voor het vierde opeenvol
gende jaar een werkelijke vermindering
aantooncn.
De vier belangrijkste factoren in de ont
wikkeling der luchtvaart zijn: lo. Aan het
einde van het fiscale jaar zal de lucht
macht van 75 op 82 eskaders worden ge
bracht. Nochtans zullen de Britsche lucht
strijdkrachten aanzienlijk minder in aan
tal zijn dan die der andere mogendheden;
2o. De geregelde luchtdienst met Indië zal
binnen enkele weken beginnen; 3o. Groote
vorderingen op technisch en wetenschap
pelijk gebied zijn tot stond gebracht; to
Het bevorderen van de africhting van
jonge mannen en vrouwen tot vliegers.
Hoare voegde hieraan toe:
Groot-Britanië zal met genoegen elke
vermindering der luclilstrijdmacht aan
vaarden, mits zij algemeen is en het
Britsche rijk niet in een kwetsbare posi
tie doet verkeeren.
EEN POOLSCH GEHEIM POLITIEK
STUK.
Een serie vragen.
D a n t z i g, 7 Maai t. (V D.). Het onlangs
gepubliceerde Poolsche geheim memoran
dum in zake de politiek van Polen tegen
over Dantzig zal binnenkort in den Dant-
ziger Volksdag ter sprake komen. In ver
band hiermede heeft de Duitsch-nationale
Volkspartij aan den Senaat van Dantzig
een serie vragen gericht, waarin o.m.
staat:
1. Wat heeft de regeering tegen de in
het memorandum ontworpen plannen van
Polen ondernomen?
2. Heeft de regeering over dit stuk op
heldering gevraagd aan de Poolsche regee
ring?
3. Is het de regeering duidelijk, dat de
Poolsche regeering in haar politiek tegen
over Dantzig werkelijk handelt naar de
in het memorandum aangegeven richt
snoeren?
DE RAMP OP MADEIRA.
Enorme schade.
Madeira, 7 Maart. (V. DJ. Nader
wordt gemeld, dat bij de groote aardstor
ting op Madeira reeds meer dan honderd
personen om het leven zijn gekomen, ter
wijl er ontelbare gewonden zijn. De rivie
ren zijn buiten hun oevers getreden en ook
door de overstroomingen van de zeezijde
wordt enorme schade aangericht
Rome, 7 Maart. (V. D.) De rede van
Stresemann heeft in Italic gemengde ge
voelens wakker geroepen, doch in elk ge
val neemt de pers een zekere gereserveerd
heid in acht. De Tribuna schrijft o.a.:
De rede van den Duitschen minister van
buitenlandsche zaken is niet zoozeer een
verdediging van de minderheden als een
aanval op de meerderheden, daar hij zich
voor alles richt tegen het verdrag van Ver
sailles. Het ontruimingsvraagstuk blijft on
danks Locarno, Thoiry cn Kellogg-pnct
steeds hetzelfde. liet Giornale d Italia
schrijf! de zitting van den Rand is een be
grafenis eerste klasse geweest van de rede
van Stresemann. Al zal men Duitsehlnnd
weliswaar een weinig tegemoet komen, ten
einde de binnenlandsche positie van Strese
mann niet geheel te ondermijnen, toch is de
Duitsche stelling van de baan.
De Berlijnscho pers over het
compromis.
Berlijn, 8 Maart. (V. D.) Het compro
mis, waartoe nopens de minderheden-
kwestie te Genève besloten is, wordt door
de Berlijnsche bladen over het algemeen
niet gunstig beoordeeld. De Börsenzeitung
schrijft, dat men niet kan beweren, dat de
samenstelling van het comité van drie de
hoop op werkelijke verbetering van den
toestand der nationale minderheden kan
geven. De Deutsche Tageszeitung spreekt
van een lui compromis, doch vindt het een
troost, dat het ditmaal toch niet gekomen is
tot een begraven van de Duitsche en Cana
deesche voorstellen. Het zal nu zaak zijn
voor de minderheden om den tijd tot 15
April te benutten. De Tag noemt het com
promis een overwinning van de vijanden
der minderheden. De Germania noemt het
resultaat een teleurstelling. De Vossische
Zeitung schrijft, dat het ook van het stand
punt van den V. B niet te begrijpen is,
dat alle leden van den Raad zich hebben
laten verleiden tot een zoo kortzichtigen en
onverstandiger! stap. De Vorwürts zegt, dat
de opvallend snelle afwerking van den
Duitsch-Canadeeschen aanval deed denken
aan een afweerpoging. Het zijn Briand en
Chamberlain geweest, die maar al te dui
delijk den tegenstand van Polen cn de
kleine Entente tegen een behoorlijke be
handeling van het minderhedenprobleem
gesteund hebben.
Het voorstel van Adasji aan
genomen.
Genève, 7 Maart (H.N.). De raad van
den Volkenbond heeft vanmiddag met al-
gemeene stemmen en zonder debat de door
Adatsji voorgestelde motie aangenomen,
waarbij aan Adatsji opdracht wordt gege
ven om voor de vergadering van Juni rap
port over de Canadeesche en Duitsche voor
stellen met betrekking tot het vraagstuk
der minderheden uit te brengen, in welk
rapport rekening zal worden gehouden met
de verschillende opmerkingen, door de af
zonderlijke raadsleden bij de beraadslagin
gen gemaakt. De vertegenwoordigers van
Engeland en Spanje zullen aan dit rapport
medewerken. Alle staten, die minderheids-
verplichtingen hebben, kunnen liun stand
punt aati deze commissie van drie bekend
maken Heizelfde kan ook geschieden van
de zijde van iederen anderen slaat, die lid
van den Volkenbond is. Alle verklaringen
moeten voor 5 April ingeleverd zijn. Het
op grond van het aldus verkregen mate
riaal samengestelde rapport zal cprst on
derzocht worden door den raad, die hier
voor als raadscomité voor de eerstvolgen
de vergadering van den raad zal bijeenko
men. De bijeenkomst zal in een Spaansche
stad plaats hebben.
Daarop ging de raad in geheime zitting
over. waarin verschillende aangelegenhe
den betreffende personeele zaken werden
behandeld De volgende zitting zal morgen
ochtend plaats hebben. Men verwacht, dat
Ouinones in de slotzitting van Zaterdag of
ficieel den raad zal uitnoodigon, de vol
gende zitting in Spanie te houden. Onder
de raadsleden is reeds overeenstemming
bereikt, om deze uitnoodiging met alge
meene stemmen aan te nemen. Tn politie
ke kringen te Genève- wordt er op gewezen,
dat de commissie, bestaande uit Adatsji,
Chamberlain en Quinones de Leon als een
arbeidscommissie moet worden beschouwd,
die aan de eigenlijke studiecommissie, wel
ke uit den raad van den Volkenbond be
staat. rapport heeft uit te brengen Tn dp
studiecommissie zal dus ook Duitschland
vertegenwoordigd zijn. De raad heeft hier
toe besloten, omdat h'j zich anders als raad
van den Volkenbond niet met deze alge-
meene vraagstukken kan bezig houden.
GRANAAT ONTPLOFT.
Rome, 8 Maart. (H.N.) Bij Turyn heeft
tijdens een oefening der artillerie een onge
luk plaats gehad. Door het ontploffen van
een granaat zijn twee soldaten gedood, ter
wijl er verscheidene gewond werden.
HET WEER VAN MORGEN.
Hoogste barometerstand: 771.8 te
Zürich.
Laagste barometerstand: 756.3 te
Va rdö.
Verwachting tot den avond van 10
Maart:
Aanvankelijk zwakke verander
lijke wind, later uit Z. richtingen,
nevelig tot licht of half bewolkt,
droog weer, wellicht nog nacht
vorst, iets zachter overdag.
STOOMEN- VERVEN
s Maandags en 's Woensdags franco
halen en bezorgen te Amersfoort
omstr. door eigen Aulnbeueldiensi.
Zalen voor vergaderingen,
ju concertentoon eel' en feest j
fj uitvoeringen enz
Sterk verlaagde tarieven
STAKENDE STUDENTEN.
Een dreigement.
P a r ij s, 8 M aart. (H N.) Volgens een
bericht uit Madrid hebben de studenten van
de universiteit aldaar tegen vandaag een
staking afgekondigd. De aanleiding daar
toe moet te zoeken zijn in de ontevreden
heid der studenten in de rechtsweten
schappen over de nieuwe voorschriften voor
het afleggen van examens. De voorzitter
van den studentenbond moet tegenover den
rector der universiteit de bedreiging heb
ben geuit, dat de studenten het gebouw der
universiteit in brand zullen steken, indien
de regeering er toe mocht besluiten geweld
te gebruiken.
BLOEDIGE BOTSING.
Uitvloeisel van
hartstochten.
politieka
B e r 1 ij n, 8 Maart. (II.N.) Te Heiden in
Holstein is het gisteren tot een ernstige
botsing tusschen aanhangers der nalionaal-
socinlistische arbeiderspartij en communis
ten gekomen De nationaal-socialisten had
den een vergadering willen houden, die ech-
iler op het laatste oogenblik door de po
litie verboden werd. Klaarblijkelijk had
men reeds verwacht, dat de vergadering
niet geheel rustig zou verlooncn, want de
gymnastiekvereniging der nationaal socia
listen was ontboden, oni voor de bescher
ming van de vergadering te zorgen. Toen
de leden dezer vereeniging zouden vertreK-
ken, werden zij in een zijstraat door com
munisten aangevallen Twee- nationaal-so
cialisten zijn door dolksteken gedood, ter
wijl enkele andere ernstig en versch°ldene
licht gewond werden. Ook van de commu
nisten werden er enkele gewond.
GASEXPLOSIE BIJ KRUPP,
Een arbeider gedood.
Essen, 7 Maart. (V. D.). Hedenmorgen
te negen uur heeft in een smeltoven van
een der fabrieken een gasontploffing
plaats gehad. De gassen uit de smeltoven
waren in een ongeveer tien meter lang,
twee meter breed en drie meter diep kanaal
dat van de gastoevoerbuis naar den oven
voert, gedrongen. Dit was door de arbei
ders bemerkt, zoodat zij onmiddellijk
trachtten den gastoevoer af te snijden. Op
hetzelfde oogenblik volgde echter de ont
ploffing; terwijl twee arbeiders door den
luchtdruk weg werden geslingerd stortte
een arbeider in het drie meter diepe ka
naal. Ongelukkigerwijze kreeg de arbei
der een 200 K. G. zware stelen plaat op
de borst, zoodat hij onmiddellijk dood
was.
