DË ËËMI.ANDER
EEN ..KEITJES-HISTORIE
VAN PIÊTER VICTORIE
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER
ABONNEMENTSPRIJS Kaanden voor Amersfoort f2.10. per maead f 0.75. per
DIDÈCJEUR - UITO EVEQ: J.VALKHOff
PRIJS DER ADVEftTENTIEH van 1—4 tegel» f 105 met inbegrip van een bewijsnummer.
Woensdag 20 Maart 1929
27e Jaargang No. 221
BUiTENLANDSOH OVERZICHT
BUITENLAND
SYRIË IN OPSTAND
Aleppo door de rebellen
bezet?
DE STEREGEVALLEN
IN HET RIJN LEGER
De schuldigen bij
Painlevé
ONRUST TE HANKAU
Tokio zendt een kruiser
Tel. 852 Gevestigd 1885
Vertrouwenshuis.
DE SPIONNAGEDIENST IN BELGIE
INTERPELLATIE VAN
MATHIEU
Frank moet gestraft
worden!
DE CONGREGATIES ito
FRANKRIJK
Debat in de Kamer
HOOG WATER VAN
DEN DONAU
1 week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.J71/».-
£S I'd ceo laod franco per post per 3 maanden If 3*-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
cjke regel meer f 0.25 Liefdadtghcida-adverxentJëxi «por de
helft van den prijs. Kleine Advertenttën „KEITIES" bij vooruitbetaling 5 regels
50 cent elke regel mee? 10 cent, driemaal plaatsen I.— Bewijsnummer catr» 005.
De dictatuur vac Primo de
Rivera. Agitatie van de
[i zijde der intollcctueeiu^
Er rijzen voor Primo de Rivera, Spanje's
dictator, telkens opnieuw moeilijkheden
Nauwelijks enkele weken geleden heeft hij
- het met de febelsche artillerie-officieren, die
oen opstand tegen het huidige bewind
trachtten te ontketenen, weten klaar te
spelen, of een nieuwe agitatie maakt zich
overal in Spanje bemerkbaar.
Het" zijn thans niet de militairen, die Pri
mo de Rivera last bezorgen, maai- de intel-
lectueëlen. Wij hebben al verschillende be
richten gebracht, behelzend^, dat aan vele
Spaansche hoogescholen een staking is uit
gebroken onder de studenten. Allerlei relle
tjes," waarbij het nog al warm toeging, zijD
uit deze staking voortgevloeid.
Ofschoon wij er niet nauwkeurig over
worden ingelicht, wat nu eigenlijk de bezwa
ren der studenten gelden, niettemin krijgt
men den indruk, dat de houding der stu
denten een uitvloeisel is van de vrijheids
beperking, die d'e intellectóeelen zich niet
langer wenschen te laten welgevallen. Merk
waardig toch is hot/dat volgens sommige
.berichten ook hoogleeraren in verband met
de gebeurtenissen der laatste dagen zijn ge
straft, waaruit valt af te leiden, dat de be
weging niet alleen van de studenten, maar
ook van de professoren uitgaat
De beteekenis der beweging mag niet ge
heel worden onderschat en men doet goed
de mededeelingen van de Spaansche lega
ties in het buitenland, die het voorstellen,
alsof er ?n Spanje niets gebeurt, dat de re
geering kan verontrusten, onder voorbehoud
te aanvaarden. Als de toestand werkelijk zoo
vreedzaam is. dan is het toch waarlijk niet
noodig, -dat de leden van de Spaansche re
geering apart bijeen komen om de middelen
te beramen, die het geschiktst zijn om de
orde in Spanje te herstellen en te handha
ven. Bovendien worden de agitators be
schuldigd van een propaganda, die zich te
gen het vaderland richt. Men ziet dus, dat
er een vreemde tegenspraak bestaat tus-
schen de orinoozelc legatiecommuniqués en
de aankondigingen- den regeering, dat tegen
de onruststokers zal worden opgetreden
Men kenschetst den toestand vermoede-
tijk het best, wanneer men opmerkt, dat er
in .Spanje een groote ontevredenheid be
staat over het voortbestaan der dictatuur,
die niet alleen door bepaalde militaire groe
pen, welke ?ich beleedigd en achteruitgèsteld
oeten. wordt aangewakkerd, maar zich ook
heeft meester gemaakt van de intellectuee
ls en de arbeiders. Vameen machtige volks
beweging- is misschien nog geen sprake,
maar (aanleidingen voor onrust zijn er in
overvloed, liet schijnt, dat de .vele, malcon
tenten» die allen om verschillende redenen
'^ich tegen Primo.de Rivera kanten, elkaar
nog niet hebben' gevonden. Dit verklaart,
dat de dictator de rebellies van uiteenlQo-
penden aard steeds nog den kop heeft we
ten in' te drukken, maar er kan op een goe
den, maar voor Primo de Rivera kwaden.
'•Jag het oogenblik aanbreken, dat hij zicü
geplaatst ziet voor een krachtig georgani
seerd algemeen verzet. Zoo ver is het echter
voorloopig nog niet: het is nog niet een
felle tijger, die Primo de Rivera bespringt,
maar een lastige bijenzwerm, die zich op
zijn gezicht wil neerzetten. Tegen de prik
ken daarvan moet hij zich voortdurend ver
weren
Een antUFransche beweging
C o n s't a n t i n o p e19 Maart. (V. D.)
•Uit Angora wordt gemeld, dat het daar ver-
schijrtënde officieuze blad Millet een offi
cieel beriëht bevat, waarin wordt medege
deeld, dat in Syrië een groote opstand tegen
Frankrijk is uitgebroken. De Franscbe re
geering heeft onmiddellijk krachtige maat
regelen genomen om den opstand te onder
drukken én een di.visiekoloniale troepen
met ló.: t'apks en 6 vliegtuigen naar het 'op
standige gebied gedirigeerd. Volgens tot nog
toe niet bevestigde berichten zouden de op
standelingen Aleppo bezet hebben. Onder de
Syrische bevolking vindt de opstand veel
sympathie.
CONFLICTEN ÏN DE BELGISCHE GLAS
BLAZERIJEN.
Algemeens staking ingegaan.
De glasblazerijen in de Borinage en in de
provincie Luik hebben de beslissing van de
nationale gemengde commissie n i e t aan
vaard. Uit dezen hoofde zijn ,de arbeiders
van de glasblazerijen in het centrum op
hun besluit teruggekomen en teveps be
sloten met de anderen gemeene zaak te
maken. Zoodoende is gisteren de algemeens
staking in de glasblazerijen ingegaan. Bij
de staking zijn.29 fabrieken betrokken met
«tngeveer zes duizend stakers.
Drie generaals gestraft
De Matin meldt, dat de geperaals De
Partouneaux en Goubeau, alsmede kolonel
Marminia in verband met de epidemie bij
bet Rijnlandleger gestraft, zullen worden.
Generaal De Partouneaux is commandant
van Trier en bovendien commandant der
•ie cavaelrie-divisie. Hij was het, die de ver
ordeningen onderteokende, waarbij vergun
ning werd gegeven tot het doen plaatsvin
den van gemaskerde, bals, waarheen zich
ta! van officieren begaven, niettegenstaan
de het- feit, dat de epidemie onder de sol
daten steeds dreigender omvang aannam
Generaal Goubeau, commandant van bet
30e legercorps te Mainz, wordt beschuldigd
de troepen van het garnizoen enkele uren
lang tijdens een hevige koude bewegenloos
in de sneeuw te hebben laten staan voor
het brengen van enkele oerbewljzen.
Kolonel Marminia voert het bevel over
een brigade jagers te voet in Duren. Men
verwijt hem. dat hij zijn mannen bij 25 gra
den vorst een langen marsch heeft laten
maken.
Na afloop van den ministerraad ontving
Painlevé, de minister van oorlog, 'gisteren
de generaals Goubeau en Partouneaux en
kolonel Marminia, die hij speciaal had ont
boden om hun opheldering te vragen om
trent de feiten, die zich hadden voorgedaan
in de verschillcndo garnizoenen van het
Rijnleger. Na het onderhoud met deze of
ficieren werd aan de pers geen enkele mo-
dedeeling verstrekt. De straffen, die op de
ze officieren zullen worden toegepast, zul
len waarschijnlijk Pas heden worden be
kend gemaakt.
Anti: Japansche betoogingen
Tókio, 19 Maart. D.) Te Hailkau
zijn niéuwe tegen Japan gerichte onlusten
uitgebroken, waarbij twee Japansche politie
beambten met messen werden gestoken.
Chineezen hebben getracht de Japansche
concessie te bestormen. Door den Japan-
schen consul-generaal is een verbod uitge
vaardigd voor Chineezen om de concessie
te betreden. De Japansche regeering heelt
besloten ter bescherming van de Japansche
onderdanen een kruiser naar Hankau te
zenden.
DE TOESTAND VAN FOCH.
Parijs, 19 Maart (V.D.j De toestand van
Foch blijft statiónnair. doch geeft nog steeds
reden tot ongerustheid. De doktoren, die den
maarschalk gisteravond bezochten, consta
teerden een temperatuur van- o7.7, terwijl
de pols onregelmatig was met 9S kloppingen
ner minuut.
VERSJES VAN G. GROEGOE
PLAATJES VAN JAN LUTZ
De bruiloft werd weldra gevierd. En Piet koos Amersfoort
Als woonplaats, want hij vond het hier een heerlijk,
rustig oord!
'n Geschikte woning was er niet. Te zoeken had geen zin.
Hij trouwde dus, zoo 't meer gebeurt, fnaar bij z'n
schoonma in.
Doch spoedig bleek, dat het niet ging. Hij kreeg genoeg er van,
.Vis hospita was schoonma puik, als schoonma een tiran.
Een „Keltje" bracht hier uitkomst wodr; het was hem
schatten waard,
I Bezorgde Pieter en z'n ga een' heerl'ken eigen haard.
EEN TIJDJE
EEN „KEITJE"
ZAL ALLEN
BEVALLEN
DRIEMAAL PLAATSEN VOOR ÉÉN GULDEN
A.s. Woensdag voortzetting
EEN XEBME VERDUISTERING.
Te Zurich is de chef-de-bureau van de
F.i^lgenössiache !Bank aan den haal gegaan,
ha 162.000 francs ie hebben verduisterd.
HET HOOGE WATER IN AMERIKA.
Ruim honderd dooden in
Alabama.
Londen. 19 Maart (V.6.) Uit het Amo-
rikaansche overstroomde gebied wordt ge
meld. dat gouverneur Grave van den staat
Alabama gisteren te Montgomery heeft la
ten aankondigen, dat het aantal dooden in
deze staat meer dan 100 bedroeg Bij het
reddingswerk zijn tot nogtoe 17 lijken ge
vonden.
Heeft de veiligheidsdienst van-
de vervalsching der docu
menten gevreten
Brussel, 19 Maart (H. N.) De Belgi
sche Kamer heeft vanmiddag de interpella
tie betreffende de organisatie van den 'Bel
gischen tegenspionnagedienst behandeld. t)e
■socialistische afgevaardigde Mathieu stolde
in verband met de zaak der Utreclitsche do
cumenten de regeering verschillende vra
gen. Hij wees er op, dat het duidelijk is, dat
de veiligheidsdienst afgeweten heeft van dé
vervalsching der te Utrecht gepubliceerde
documenten door Frank Heine en vroeg,
waarom de militaire veiligheidsdienst in dit
geval de regeering en den generalen staf
niet heeft gewaarschuwd. Waarom heeft de
militaire veiligheidsdienst ook na de gevan
genneming van Frank Heine gezwegen? De
vraag van Mathieu of de regeering iets
heeft geweten van 't bestaan van de spion-
nagecentrale van Mühlheim beantwoordde
Hijrqans ontkennend. Mathieu richtte 'zich
daarop tot den minister van de verdediging
de Broqueville met de delfde vraag en vroeg
verder,,of de beruchte geheime documenten
over de rijksweer. waarvan de minist^** tij
dens het debat over de' militaire wettèn ge
bruik heeft gemaakt en waarin van
Duit;schland verondersteld wordt, dat het
den oorlog voorbereidt, ook niet van Frank
Heine stammeiL.De Broqueville antwoordde
daarop, dat hij niet heeft geweten van het
bestaan -van een spionnagecentrum te Mühl
heim. Mathieu maakte daaruit de gevolg-
trekkingr dat de Belgische regeering voor
de vrijlating van Frank Heine den militai
ren veiligheidsdienst heeft, willen dekken.
Jaspar beantwoordt de interpel
laties.
Bij de beantwoording van de interpella
ties over de vrijlating van Frank Ileine
wees minister-president Jaspar er op, dat
in België de traditie bestaat dat bij- be
paalde aangelegenheden .de procureur-gene
raal met de regeering overleg pleegt, doch
dat in laatste instantie de procureur-gene
raal naar eigen goeddunken bapdelt. Be
halve de verklaring van. de regeering en
vaii den chef van den generalen staf heeft
men hier ook met een rechterlijke beslissing
te maken, n.l. met de beschikking van den
procureur-géneraal. Aangezien de beslis
sing, welke met redenen omkleed is, zegt,
dat geen bewijzen voor een misdryf of mis
daad voorbanden zijn, is Frank weder in
vrijheid gesteld," omdat dit moest geschie
den. Niets zou meer onwaar zijn dan te be
weren, dat Frank van een geheime protectie
heeft genoten. Vervolgens besprak Jaspar
nog de kwestie der reorganisatie van den
véüigheidsdienst.
Van dér Velde ga? nog eens een over
zicht van het gebeurde en verklaarde over
tuigd te zijn, dat de regeering geheel tei
goeder trouw Is geweest Intusschen gaf hij
uiting aan de verwondering, wélke het be
richt der '-vrijlating van Frank overal' heeft
gèWekt 'want er is (lier een misdrijf ge
pleegd en voo» dit ipisdrljf^moetrook een
straf bestaan. De regeering 'heeft toege
zegd de aaügélegentaeld geheel te zullen x>p*-
helderen, zoodat Vandèrvelde er mee vol
stond om van de verklaring der Regeering
kennis te nemen.
Vandervelde stelde
nog de vraag of
Frank Heine frs. 800
per maand van den
Belgischen Veilig- j
heidsdienst heeft !'-
ontvangen. Jaspar en
minister de Broque
ville antwoordden
hierop ontkennend.
De Vlaamsche afge
vaardigde Vos las
een uitvoerige ver
klaring van Ward
Hermans voor,
waarin deze mee- VANDERVELDE
deelt, dat Heine hem een brief heeft ge
toond, geschreven door de weduwe van ge
neraal Mahieu, waarin Heine uitgenoodigd
wordt om inzage te nemen van militaire
documenten uit de nalatenschap van don
generaal. Uit deze documenten is het te
Utrecht gepubliceerde afkomstig. Hermans
had dientengevolge aanleiding om aan de
echtheid van de documenten te gelooven
Heine heeft de rol van agent provocateur
gespeeld, om aan de nationale Vlaamsche
beweging afbreuk te doen. De ^cramunist
Jacqmotte beweerde, dat Heine op bevel van
den leider van den militairen veiligheids
dienst heeft gehandeld. Ook de minister der
nationale verdediging Is volgens hem op de
hoogte geweest.'De socialistische afgevaar
digde Huijsmans verklaarde nogmaals dat
naar zijn meening de regeèrlng geheel ter
goeder trouw heeft gehandeld.
De stemming over de ingediende motie
werd tot de volgende zitting verdaagd. Ge
stemd zal worden over een socialistische
motie, waarin voorgesteld wordt kennis te
Demen van de verklaring der regeering en
ln de veronderstelling dat de noodlge straf
maatregelen zullen worden genomen over ta
gaan tot de orde van den dag.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 772.4 té
Danzig.
Laagste 'barometerstand 74-1.2 -té
Vdrdö.
Verwachting tot den avond van
21 Maart:
Aanvankelijk nog zwakke veran
derlijke, later Z.O. tot Z..-wind, .ne
velig tot licht bewolkt, droog weer,
waarschijnlijk nachtvorst, iets
zachter overdag.
Briand betoogt dat slechts tuee
van de négen congregaties
wettelijk aanspraak
hebben
Parijs, 9 Maart (H.N.) De Franscfie
Kamer heeft vanmiddag bet debat over d*
toelating van 9 congregraties in Frankrijk
voortgezet, nadat de sociaal-democratische
afgevaardigde Frot zijn motie tot verda
ging der beraadslagingen tot na de behan
deling van de regeeringsverklaring uit ie
stellen, ingetrokken had. Paul Boncour, de
voorzitter van de commissie voorbulten-
landsche zaken, zetto uiteen, waarin de
commissie voor buitenlandsche zaken zich
met deze zaak heeft bezig gehouden. HU
wees op bet kalm verloop der beraadsla
gingen ln de commissie, verklaarde echter
niet zoo naïef te zijn om te gelooven, dat
dezelfde kalme atmospheer ook bU de be
raadslagingen in de Kamer zal bestaan.'w*4
hij als goede Franschmaü echter zou be
treuren. Aangezien de financieels comitate-
sie van de Kamer geweigerd heeft de twee
artikelen in de aanvullènde begrootihg. die
op deze aangelégenheid betrekking hebben,
te behatWJeléri, heeft dè èdmttateejé van' bui
tenlandsche zaken 2ich verplicht geafht
zich met de aangelegenheid bezig te hou
den. De mede-rapporteur, de afgevaardigde
Heraut), wees vooral op de diensten,' welke
de missiecongregratles in het verleden aan
Frankrijk hebben bewezen. De rptesiècon-
gregaties zijn ook thans nog bestemd om
de belangen van Frankrijk te' dienen. Ove
rigens-zijn het congregraties, die 1 gèheel
beantwoorden aan de voorwaarden, welke
ln do z.g. leekenwetgeving zijn gesteld en
ook Combes zelf, de vader van de leeken-
wetgeving, heeft indertijd toegezegd, dat hij
de toelating van enkele congregaties zou
veroorloven, welke belofte echter niet ge
houden is. Hier Interrumpeerde Harriot.'dto
o.a. verklaarde dat, zoo Combes zijn belofte
niet heeft kunnen houden, dit daaraan te
wijten is, dat de betrokken congregaties
onder den druk van de boven hem gestel
de geestelijke overheid nagelaten hebben, de
voor de toelating noodige verzoeken in te
dienen. Briand wees er echter op, dat twee
van de negen in het wetsontwerp genoem
de congregraties aanspraken hebben, die
wettelijk gerechtvaardigd zijn.
Ontruiming van
woningen
Presburg, 18 Maart (V.D.) De:ijsschot-
sen en ijseilanden, die Zaterdag op den
Donau losgeraakt waren, stuwen zich tót
een steeds gevaarlijker ijsdam op, waardoor
het water stijgt. Nog in den nacht werd met
j behulp van. militairen en politie begonnen
met de ontruiming van het bedreigde ge
bied. Schijnwerpers verlichten den geheeien
nacht de ijsmassa's. Zondag is de evacuee-
ring voortgezet, waarbij dramatische fcoo-
neelen zich afspeelden. Ongeveer 2600 per
sonen moesten hun woningen verlaten. Zijn
hoogsten stand bereikte de Donau Maandag
om 9 uur 's morgens, toen het water, 5,85'M.
boven den normalen stand gestegen was
Vliegtuigen doen verkenningsvluchten 'bo
ven het overstroomde gebied. Met Hongarije
is een overeenkomst gemaakt,, waarbij be:
paald is, dat de vliegtuigen 5 K.M. landin
waarts mogen vliegen, om ook daar hulp
te kunnen bieden.
AARDSCHUIVING OP HELGOLAND,
Aan den oostkant van Helgoland zijn ten
gevolge van den dooi de laatste dagen op
nieuw steenmassa's losgeraakt en in zee
gestort, in totaal ongeveer 2400 kubieke M
Het bestaan van het eiland loopt geep ge
vaar, maar wel is opnieuw de noodzake
lijkheid gebleken van het bouwen van een
muur, die de steenmassa's kan tegenhou
den
-DE ZWERVER TROTZKI.
Brussel, 18 M a a r t (V. D.) De-Belgi
sche ministerraad heeft zich ln zijn zitting
van heden uitgesproken 'tegen een verblijf
van Trotzki in België.
