FGORTSGH DAGBLAD
FA DUIM BURGER 1e klas confectie arnhemscheweg 26
r uuiivi dunvablaruwe keuzedames modezaak
r
CEMENT.
dé eemlandeü
GARAGE MOLENAAR
Tefef. nos. 1210-1211-1212
FIAT
CSTROëN
BUICK
LA SALLE EN
CADILLAC.
Zaterdag 30 Maart 1929
27e Jaargang Mo. 229
PASCHEN
STATIONSPLEIN
WIJ VERTEGENWOORDIGEN DE
8UiT£NLANDSCH OVERZICHT
FORD MOTOR CY,
ZWEEDSCHE RIJKSDAG
De toestand der koopvaar
dijvloot onbevredigend
DE TROEBELEN IN
AFGHANISTAN
Aman Oellah trekt tegen
Kaboel op
A. N. HINDRIKS
Kandel in Bouwmaterialen
ABONNEMENTSPrtIJS 3 »"Q<l0» voor A«^°ort fllO. per m«sad f 0.75. pet
week (met gratie verzekering tegea ongelukken) f O.W/p
Btfloealaso franco per post per 5 maanden f 3*-. Afzonderlijke nummer» i 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DIRECTEUR-UITGEVER: J.VALKHOfT
PRIJS DER ADVERTENTIEN 1—4 regel* f I -03 «er inbegrip van een bewijsnummer.
regel meer f 0.25 Lltfdadigheids-cdvertcntii!® voor de
helft van den prf)a. Kleine Adverttntito „KEIT1ES" b(| vooroitbeteltne 5 regel»
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatst» P I.— Bewijsnummer extr® 1 0.05
door
H. G. CANKEGIETER
Onlangs sprak ik een man, dio een zeer
droevig verlies bad geleden. „Waartegen
ik nu 't meest opzie, is Paschen", zei hij.
„Daar ligt zoo iets wreeds in deze herle
ving van de natuur en in de opstandings
gedachte, welke de godsdienst daarmee in
verband heeft gebracht Er zijn menschen,
die niet meer kunnen opstaan".
Inderdaad, Paschen is wreed tegenover
de menschen, die niet meer opstaan kun
nen. Maar nog wreeder tegenover hen. die
Diet meer opstaan willen. En vaak is de
onmacht tenslotte hier onwil.
In het aangrijpend tooneelstuk: Het graf
van den onbekenden soldaat bezweert de
naar het front vertrekkende bruigom zijn
bruid, dat ze, zoo hij sneuvelt, niet levens
lang om hem mag blijven treuren. Zij is
een vrouw, zoo prachtig van lichaam en
geest, dat zij haar taak, om een man ge
lukkig te maken en moeder van kinderen
te zijn, niet onvervuld mag laten. Zij zou
zichzelf en de gemeenschap te kort doen,
zoo zij in vruchteloos treuren haar verdere
dagen sleet.
De bruid vindt deze aanmaning afschu
welijk. Zij zal nooit een ander kunnen toe-
behooren dan hem, wiens herinnering zij
eeuwig trouw blijven zal.
Als deze bruigom is de lente, waarvan
Paschen het vergeestelijk zinnebeeld is.
Paschen bestrijdt den dood cn wijst op den
harden plicht om te leven.
Leven een harde plicht? Dit is geen
woord voor de jeugd, die nog ongerept
staat in den eersten bloei harer illusies.
Voor haar is het leven een voorrecht. Een
aanmaning tot leven dunkt haar een tegen
strijdigheid, welke zij niet begrijpt; een
overbodigheid, die zij niet aanvaardt.
Eerst moet de strijd zijn gekomen met
zijn onbarmhartige onaandoenlijkheid je
gens de behoeften en de rechten van 't hart.
Plundering, roof, verscheuring, besmetting
en velerlei bloedende, pijnlijke wonden.
Eerst moet het verlies zijn brandmerk in
de ziel hebben gezengd, het onherstelbare
verlies,- het onuitwischbare brandmerk.
Dan verder te leven Zeker, men kan
verder lever, maar cu is het leven lijde
lijk geworden; een week zich vermeien in
berinnering van 't dierbare verleden; een
gelaten ondergaan van het onverschillige
heden; een mokkend zich teweerstellen te
gen onvermijdelijke toekomst.
Maar is deze lijdelijkheid leven te noe
men? Zeker, ook de herfst leeft in zijn
mistige mijmering over vallende blaren, in
zijn triest voóruitloopen op winlorsche
naaktheid. Doch dit. is niet het leven der
lente, waarop Paschen aanspraak wil ma
ken.
Paschen is de uitvaart uit het rijk van
den dood; de opstijging uit hetgeen geval
len en gebroken in de aarde is gezonken.
Paschen lijkt ontrouw, lijkt vlucht zonder
afscheid. Want het wassende lootje ont
sluipt het bed, waarin het verteerde ge
bladerte het des winters gekoesterd heeft;
het ontsluipt zijn weldoener, den zwarten
grond, waarin de dood het met afval om
sponnen heeft. Het wendt zich af kiest na
drukkelijk den omgekeerden weg naar het
luchtruim daarboven, naar het ijle, het niet
Wat heeft het, klaagt humus, daarbo
ven te wachten, in die leegte zonder his
torie en zonder traditie
Een nieuwe aantrekkingskracht roept
bet zaad wakker, dwingt de kiem op te
gaan om het oude ontrouw te worden; het
is de zon; 't is het licht, 't is het Levon
Het is de natuur, die in haar onbarmhar
tige wijsheid dwingt tot den harden plicht,
op te staan om den dood te verlaten en
in herrijzenis het leven te hervinden.
De bruid van den gesneuvelden soldaat
zal de vrouw van een ander worden. De
liefde, voor den doode bestemd, herschept
zich tot liefde voor levenden. De bruigom
helderziend in het uur van den dood,
beeft het zoo gewild. Het is geen ontrouw
aan hem; het zou ontrouw aan 't leven
zijn, zich aan het gestorvene te binden
Neen, niet lot ontrouw maant Paschen!
Het is geen ontrouw, wanneer de plant
het rijk van de doode bladeren verlaat om
zich te verheffen naar 't licht. Want naar
dat licht neemt zij 't beste mee van het
geen de doodo bladeren haar hebben ver
schaft In baar wordt de levenskracht van
het gestorvene tot nieuwen luister om
hoog gestuwd. Bleef 't plantje beneden, het
eind van de schepping zou zijn bereikt!
4et is geen ontrouw, wanneer wij op
Paschen den harden plicht om te leven te
genover onze dooden vervullen. Want in
onze hervonden vreugde verheugen zij zich
mee; aan onzen hervatten arbeid nemen
zij deel; in onzen triomf triomfeeren zij; in
onze glorie glorieeren zij.
Paschen: overwinning van 't leven op den
dood, is ook in dit opzicht een overwin
ning, dat zij ons moeite kost. Ware 't
leven louter een voorrecht, wij zouden van
overwinning niet spreken. Slechts plicht,
harde plicht vaak verlost ons van de klui
sters, waarmee moedeloosheid en droefe
nis ons aan onze bestemming onttrekken-
(Nadruk verboden).
De burgeroorlog weer in
China ontbrand. Natio
nalistische nederlagen.
Het was haast te mooi om waar te zijn-
toen in het laatst van bet verstreken jaar.
na een periode van ineer dan anderhalf
decennium, gedurende welke de verschil
lende partijen in het Chineesche millioenen-
rijk voortdurend met elkaar overhoop lagen,
aan eon centrale Chineesche regeering te
Nanking het aanzijn werd gegeven, leek het,
of China eindelijk, eindelijk zijn evenwicht
had hervonden. Ook de groote mogendheden
dachten er zoo over en achtereenvolgens
sloten Amerika vooraan de staten ver
dragen met China, dat tenslotte weer op
voet van gelijkheid met andere naties werd
behandeld.
Op het oogenblik is do vrede echter weer
wreed verstoord en er breken voor den dic
tator te Nanking. Tsjang Kal Tsjek, die te
vens aan het hoofd staat van de nationa
listische legors, weer moeilijke tijden, aan
De eensgezindheid-in China was het laat
ste half jaar slechts schijn en de verdeeld
heid treedt nu weer in allerlei vormen aan
den dag. De troepen zijn weer in actie en
er wordt weer frisch en vroolijk gestreden.
De afloop van den nieuwen burgeroorlog is
moeilijk te voorspellen, daar er allerlei on
berekenbare factoren zijn.
Zoo is het nog 6teeds niet zeker, of de
z.c. Christen-generaal Feng Yoe Hsiang, die
zeer onchristelijk kan intrigueeren, zal blij
ven samenwerken met Tsang Kai Tsjek dan
wel zich in nieuwe krijgsavonturen zal be
geven. De generaal is een persoonlijkheid,
waarop moeilijk staat valt to maken en tot
dusver heeft hij zich steeds aangesloten bij
de machtsgroep, die de beste kansen had.
Zooveel is echter wel zeker, dat. wendt Feng
Yoo Hsiang zich of van Tsjang Kai Tsjek. de
stabiliteit der nationalistische regeering, die
zich in October 192S constitueerde, zeer twij
felachtig wordt.
In sommige berichten laat men reeds uit
komen, dat Feng Yoe Hsiang de regeering
van Nanking den rug heeft toegekeerd en
zich aangesloten bij de meest radicale ele
menten onder de Chineesche nationalisten.
Bedenkelijk voor de regeering te Nanking
is met name, dat de Woehansche groep
(Woehan wordt gevormd door de griéte
steden Hankau, Woetsjang en Hanyang)
niet langer louter heimelijk, maar zelfs
reeds openlijk rebelleert tegen de centrale
regeering.
Hankau heeft er steeds blijk van gegeven
zich niet te willen schikken naar de orden*
van Nanking en heeft voor zich feitelijk
voortdurend een groote mate van onafhan
kelijkheid opgeëischt. Hierdoor ontstmi 1 een
twist om hef, gezag, die vooral werd aan
gewakkerd, toen de centrale regeering er
bezwaar tegen maakte, dat de raad van
Woehan op eigen houtje den gouv^mur
van Hoepeh, die zijn benoeming aan Tsjang
Kai Tsjek had te danken, aan den dijk
zette.
Het conflict moet volgens sommige be
richten reeds hebben geleid tot een oorlogs
verklaring van Nanking aan Hankau. Er
zijn dan ook al telegrammen, die reppen
van gevechten tusschen de nationalisten on
derling, waarvan het eene deel in politiek
opzicht voortvarender is dan het audere.
Tot overmaat van ramp zijn nu ook nog
de Noordelijken in actie gekomen, wier
militaire leider, Tsjang Tsjoeng Tsjang zich
tegen de nationalisten heeft gekeerd en
met succes. Zooals men weet, zijn de Noor
delijke troepon Tsjifoe reeds binnengerukt
Men kan er van op aan, dat Tsjang Tsjoeng
Tsjang er zich niet toe zal beperken deze
havenstad in te nemen, maar zal probeeren
overal in Sjantoeng vasten voet te krijgen.
De val van Tsjifoe, die aan verraad moet
worden geweten verraad is In China
steeds schering en inslag moet stellig
als een ernstig échec voor de gematigde
nationalisten worden beschouwd, die voor
al in een netelige positie kunnen geraken,
wannéér Fang Yoe Hsiang zijn soldaten te
gen ben in den strijd werpt Onmogelijk Is
het dan ook niet, dat China weer een tijd
van chaotische toestanden tegemoet gaat
Communisten en Hoovers krijgen weer, door
de algemeene verwarring, een prachtige
kans en reeds nu wordt bericht, dat Tsing-
tao in handen is gevallen van gespuls, dat
zich aan allerlei excessen heeft schuldig
gemaakt
Heelt Hcnry Fort 00 millioen
coor de Hrennabor- fa
brieken geboden
Concurrentie tegen de
General Motors
Brandenburg, 29 M r t. (V.'D). Er
gaan hardnekkige geruchten, dat de Bren-
uabor-fabrieken een belangengemeenschap
met Ford willen - aangaan, teneiDde een
goedkoope automobiel te vervaardigen als
tegenwicht tegen de steeds meer verameri-
kaanschte Opel-wagens en anderzijds tegen
de Genera] Motore. Deze geruchten zijn
reeds door de Gebr. Reichstein der Brenna-
bor-werke tegengesproken. Wel schijnt het
juist te zijn, dat Ford als voorwaarde voor
den aankoop der Bronnaborfabrieken ver
langd heeft dat een groot terrein opnieuw
wordt opgebouwd, hetgeen ruim een half
millioen Mark zal kosten. Voorts wordt
beweerd, dat Ford voor de geheele over
name een som van 90 millioen Mark ge
boden heeft
BRUTALE JUWEELENDIEFSTAL.
Voor 3 millioen francs gestolen.
Brussel, 29 Maart. (V. D.) Toen gis
teravond bedienden van een juwelierszaak
alhier gereed waren met het leegruimen
van de etalage en de juweelen in een klei
nen koffer op de schrijftafel van den eige
naar haddeD gezet ging plotseling het lec-
trisch licht uit en drong een onbekend indi
vidu door de nog niet gesloten winkeldeur
en maakte zich van den koffer meester,
waarna hij ongehinderd verdweeD De
waarde der ontstolen sieraden bedraagt
ongeveer 3 millioen frank. Vermoedelijk
heeft de dader zich reeds geruimen tijd te
voren in den kelder opgehouden.
ERNSTIGE VECHTPARTIJ IN BERLIJN.
Aanvaller van een agent
gedood.
B e r 1 ij li, 29 Maart. (H. N.) Gister
avond ontstond in het Noorden van Ber
lijn een ernstige vechtpartij, welke een
volksoploop veroorzaakte. Nadat het de
politie 2 maal was gelukt de vechtenden te
scheiden, hitsten een paar meisjes haar
begeleiders tegen de politie op, zoodat een
jongeman plotseling een agent greep en
hem mishandelde. De agent trok zijn revol
ver en loste een schot, waardoor zijn aan
valler, de 24-jarige Kurt Reh, ernstig in
de borst werd gewond, zoodat hij spoedig
na zijn overbrenging naar het ziekenhuis
overleed. Verschillende getuigen verkla
ren, dat de agent uit noodweer heeft
handeld.
Wetsontwerp voor een staatsscheeps-
hypotheekbank ingediend
Stockholm, 29 Maart, (H. N.) Bij
den Zweedschen rijksdag is thans het
wetsontwerp voor een staatsschcepshypo-
tbeekbank ingediend. De bank zal met een
kapitaal van 10.000.000 kronen, bestaande
uit 4J4 Zweedsche regeeringsobligaties,
werken en het recht verkrijgen zelf leenin
gen tot ten hoogste het 10-voudige van dit
bedrag uit te geven. Leeningen zullen ver
strekt worden tot een bedrag van teu
hoogste 50 der waarde van de schepen,
terwijl de aflossing uiterlijk binnen 10 jaar
moet plaats hebben. De nieuwe bank zal te
Gothenburg worden gevestigd. Van de 5
bestuursleden zullen er 4 door de regee
ring en een door de schatkist worden be
noemd. De minister van handel wijst er in
de toelichting op, dat het bestaande scheep
vaartfonds, dat 23.000.000 kronen bedraagt,
onvoldoende is om in de credietbehoeften
van de reeders te voorzien en het noodig
Is andere middelen te vinden, wil de
Zweedsche koopvaardijvloot haar positie
handhaven en zich in de toekomst kunnen
uitbreiden. Het is dringend noodig, de
Zweedsche koopvaardijvloot op een mo
derne hoogte te brengen, daar de toestand,
wat den ouderdom van de schepeD betreft,
verre van bevredigend is. Men kon kiezen
tusschen het oprichten van een particu
liere bank, waarvoor een garantiefonds
door den staat zou worden \erschaft, welk
plan door de schoopsverzekcringsmaat-
«nhapplj was voorgesteld en een directe
«t.aatsinstelling. Wel is waar bood het
eerste plan betere waarborgen voor een
zakelijk beheer, doch de reeders vreesdon,
dat de verzekeringsmaatschappijen daar
van gebruik zoudeb maken om een ver
zekeringspolis te verkrijgen. Daarom is de
voorkeur gegeven aan het stichten van een
staatsfonds.
IETS NIEUWS IN HET DUITSCHE
STRAFPROCES.
Do pers ingelicht vóór de
behandeling der zaak.
Den Woensdag na Paschen begint het
proces tegen den vroegeren Oost-Afrikaan-
schen boer Heinrich Langkoop, dio door
met een bom te dreigen den ambtenaar
Bach van het rijksbureau voor schadeloos
stellingen to Berliju er toe bracht een
chèque uit te schrijven voor het bedrag,
dat, hij, Langkoop, als schadeloosstelling
had geëiaebt, In verband hiermede werd
Donderdag te Berlijn een persconferentie
gehouden, waarop de officier van justitie
en de verdediger de voorgeschiedenis en
hun standpunt hebben uiteengezet.
De verdediger zag in deze conferentie een
nieuwe gebeurtenis in het Duitsche straf
proces, een soort overgang naar het Ame-
rikaansche stelsel, overeenkomstig hetwelk
bij het begin van een proces de officier van
justitie vooraf zijn aanklacht uiteenzet en
de verdediging-haar motieven naar voren
brengt.
De leider van den justltieelen persdienst,
dr. Becher, die het initiatief voor de con
ferentie had genomen, wees er op, dat bij
het proces Kranz en andere sensationeele
processen dikwijls bezwaren zijn gemaakt
tegen de berichtgeving. Hiervoor dient do
pers geen verwijt te worden gemaakt, daar
zij zich niet op de hoogte heeft kunuen
stellen van de dossiers, zoodat er geen
authentieke voorlichting bestond over ae
voorgeschiedenis.
TWIST TUSSCHEN EEN AGENT EN
EEN COMMUNIST.
De agent ernstig mishandeld.
Hamburg, 2 9 Maart. (H. N.) Het
communistische lid van de „Bürgerschafl"
Dittmann kreeg gisteravond, toen hij met
enkele begeleiders van een communistische
vergadering terugkeerde, in de Amelung-
straat twist met een agent in burger, wien
hij verweet, dat hij onlangs communisten
had aangegeveü. De agent werd door de
begeleiders van Dittmann tegen den grond
geslagen en ernstig mishandeld. Ook een
tweede agent in burger werd in het nauw
gebracht. Agenten in uniform schoten toe
en bevrijdden hun collega's. Dittmann zelf
werd naar het politiebureau gebracht.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 773.5 te
Valencia.
Laagste barometerstand: 752.1 te
Isa fjord.
Verwachting tot den avond van
31 Maart:
Matige tot zwakke N. tot N. O.
wind, nevelig tot licht of half be
wolkt. waarschijnlijk droog weer
weinig verandering in tempera
tuur.
DE GRAF ZEPPELIN.
Voorbereidingen voor
Pooltocht.
den
Berlijn, 29 Maart. (H.Tt.) Omtrent de
plannen van een Poolreis, van de Graf Zep
pelin verluidt, dat het luchtschip te Le
ningrad zal opstijgen en dan over den
Noordpool naar Noord-Amerika zal vlie
gen In de buurt van Leningrad worden
we* Plaatsen en een ankermast gevestigd,
terwijl ook een opslagplaats voor benzine
en gas daar gevestigd wordt.
In dit nummer
De nieuwe directeur van Bouw:
en WoningtoezichtWoningbe
drijfenz.
Op negenhonderd Meter boven
het Sticht
De Duitsche Motor:demonstra--
ties te Amersfoort op 2en Paaschr
dag.
De stammen hebben den wapen
stilstand verbroken
Berlijn, 29 Maart. (II. N.) Volgens
berichten uit Moskou zijn de vijandelijkhe
den tusschen do stammen in Afghanistan
hervat, zoodot de wapenstilstand, waarover
de stamhoofden het 6 maanden geleden
oens zijn geworden, verbroken is. Habib
Oellah moet gelast hebben de eigendommen
van alle leden der vroegere koningsfnmi-
Iio in beslag te nemen on te verknopen,
indien deze niet binnen een maand naar
Kaboel terugkeeren.
Volgens andere geruchten trekt
Aman Oellah sedert Dinsdag tegen Kaboel
op. De Russische rogeering spreekt de be
richten omtrent een concentratie van Rus
sische troopen aan dc grens van Afghanis
tan tegen. Evenmin is een verbod uitge
vaardigd voor het reizen van Afghancn
naar Rusland.
Nadir Khan maakt propaganda
voor Aman Oellah.
Vijf Russische vliegmachines, die 21
Maart te Kaboel aa.»kwamon, evacueerden
aldus een bericht uit Pesjawar drie
loden der sovjet-ambassade, vier Russische
vliegtulgbestuurders en drio Turken.
Nadir Khan en zijn broor, Sjah Mah-
moed, zijn bedrijvig te Khost en werven
voor den steun der moellahs ten gunste
van Aman Oellah.
Volgens betrouwbare berichten heeft
Batsjai Saquao Nadir Khans huis niet ge
plunderd, maar het slechts gesloten en ver
zegeld.
Jroote Koppel 11 - Tel. 1135
AUTO TEGEN EEN BOOM.
Drie ernstig gewonden.
B r e s I a u, 28 Maart. (H. N.) Donder-
dagmiddug is bil Hogau een aulo veron
gelukt, waarin zich de intendant van het
stedelijk theater te Ureslau prof. dr. Tur
ner, de regisseur dr. Graf en de operazan
geres Margit Suchy bevonden. Prof. dr.
Turner reed hij hot uitwijken voor een
anderen auto tegen een boom op, met het
gevolg dat de auto geheel vernield werd.
Dee 3 inzittenden werden ernstig gewond.
HUWBARE PRINSESSEN!
Prinses Jnliano naar Londen?
Lit Londen wordt aan het Hbld. gemeld,
dat de Star een bericht bevat over de vier
„most marriagable European princesses",
waarin wordt gezegd, dat deze waarschijn
lijk een deel van het a.s. seizoen te Londen
zuilen doorbrengen. Het zijn de Spaansche
infanta's, die bij haar grootmoeder, prin
ses Beatrice, in Kensington Palace zullen
verblijven, verder prinses Ingrid, de doch
ter van den kroonprins van Zweden, die
haar grootvader, don hertog van Con-
naught, zal bezoeken, on de vierde prinsea
Juliana
Van prinses Juliana wordt beweerd, dat
zij een uitstekend paardrljdster is en zich
er veel van voorstelt !n Rotten P,ow te
rijden!....