Sponsen - Zeemen
Borstelwerk - Verfwaren
DE EEMLANDEU
STEUNT DE EMMA-BLOEM HUIS-COLLECTE Woensdag 17 April
Dinsdag 16 Apr.l 1929
27e Jaargang No. 242
LEGT UWE GAVE KLAAR
BUITENLANDSCH OVERZICHT
NOODLOTTIGE BRAND
IN EEN SCHOOL
A. v. d. WEG.
LANGESTRAAT 23
DE TROEBELEN IN
AFGHANISTAN
RELLETJES IN EEN
SCHOUWBURG
WAPENB*-PERKING ZEER
SPOEDIG N00DIG
Jhr.
LOUDON SPREEKT
TE GENEVE
,Men make zich geen
illusies"
DE REBELLIE IN
MEXICO
Onvoorwaarlijke overgave
geeischt
TRIESTE TOESTAND
IN KANSOE
DE ONRUST IN CHINA
roomsen
ABONNEMENTSPRIJS 3 Baandeo vo°' Amersfoort f2.10. per maand f 0.75, per
we€y; (met gratia verzekering tegen ongelukken! f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3»-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON I. 'TERG 515
DIRECTEUR-UITGEVER: J.VALKHOFF
PRIJS DER ADVERTENTIEN 1-4 w m« «>1*8"? vu eeo bewijsnummer,
elke regel mee» f 0.25. Liefdadigheids-ad vertcotito voo» de
helft van den prijs. - Kleine Advertentlën „KEITJES" bi) «.•ooruitbetoling i—5 regela
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I.Bewijsnummer extr» 0.05
De kabinetscrisis in Polen op
gelost. Switalski slelt een
nieuwe regeoring samen.
Nieuwe botsingen tusschen par
lement en regeering te verwach
ten.
In Polen is wel zoo iets als een staats
president, die Moszicki heet, doch hij heeft
feitelijk weinig in de melk te brokken, de
persoonlijkheid, welke in Polen de feitelij
ke macht uitoefent, is Pilsoedski, die thans
van een nieuwkabinet weer als minister
van oorlog deel uitmaakt en die met dui
delijk aan den dag tredende dictatoriale
neigingen is behept. (Tol dusver heeft hij
zich nog niet, op de wijze als Mussolini en
Primo de Rivera in de twee Latijnsche sta
ten, als openlijk dictator opgeworpen, maar
wellicht komt het nog eens zoover).
Hij haat het parlement als een bende on-
mondigen. die hem af en toe flink dwars-
boomen cn waarvoor hij zoon verachting
heeft, dat hij hen onlangs in een artikel
niet alleen niet stinkende open heeft ver
geleken, maar zelfs zulke grove uitdrukkin
gen heeft gebezigd, dat buiienlandsche bla
den niet den moed bezaten bepaalde al te
sappige woorden uit Pilsoedki's vocabu
laire te vertalen, teneinde de lezers niet te
schokken.
De vorige premier, Bartel, hoewel het
dichtst staande bij maarschalk Pilsoedski,
toonde echter niet steeds die vastheid te
genover het parlement, zooals de dictator
die gaarne zag en zijn vervanging door
Switalski zal zeer waarschijnlijk leiden tot
een verscherping van het conflict tusschen
regeering en parlement, dat, zooals men
zich herinnert, van Czechowicz, den minis
ter van financiën in het heengaande kabi
net, verlangde, dat deze zich voor t staats-
gerechtshof zou verantwoorden, omdat hij
meermalen eigenmachtig de begrooting
bad overschreden.
Deze vrijpostigheid heeft Pilsoedski den
sejm (Poolschen landdag) zeer kwalijk ge
nomen en blijkbaar wil hij in den vervolge
voorkomen, dat het parlement zich op
nieuw schuldig maakt aan iets, wat in Pil
soedki's oogen een ongepaste brutaliteit is.
Zal het parlement uitgeschakeld worden te
eeniger tijd Onmogelijk is zoo iets in gee-
nen deele, want feitelijk komt het op het
zelfde neer, of Switalski dan wel Pilsoedski
zelf als eerste minister is aangewezen
Eerstgenoemde toch is een man, die van
krasse maatregelen houdt, die in verach
ting van t parlement met Pilsoedski wed
ijvert en vermoedelijk niets liever zal doen
dan zijn militair-fascistische neigingen naar
hartelust uit te leven Met andere woorden-
Switalski is een man naar het hart van
Pilsoedski, wiens machtspositie en verlan
gen om zijn eigen wil door te zetten, door
een Poolsch caricaturist. Zdzislaw Czer-
manski, zeer juist in beeld is gebracht. Het
bedoelde prentje vinden wij in 't jongste
nummer van „La Pologne litteraire". De
vertaling van 't onderschrift luidt: ..Maar
schalk Pilsoedski in gezelschap van zijn
meest intieme raadgevers". Men ziet den
maarschalk, zittend in een stoel, een stuk
lezen en van vier verschillende zijden ziet
men zijn beeld opnieuw in rondom zijn
stoel geplaatst spiegels. Tnderdaad Pil
soedski is zijn eigen raadgever, zelfs nu
zijn gezondheid dermate is geschokt, dat
bij zijn tegenstanders in verband met diens
ziekte minder nobele, mnar gegeven de
situatie in Polen toch zeer mcnschelijke
verwachtingen werden gewekt.
Of de bestendiging van Pilsoedski's régi
me, dat steunt op een stevig leger, bevor
derlijk is voor Pok-ns welzijn, is ondertus-
schen een andere vraag. Zijn wijze van re-
geeren. zijn streven naar de alleenheer
schappij en zijn miskennen van de betee-
kenis eener parlementaire democratie wer
ken de staatkundige stabiliteit in zijn land
nu niet bepaald in de hand. In economisch
opzicht zijn er in Polen nog groote achter
standen in te halen. Hulp uit den vreemde
is onontbeerllijk. doch juist, de tyrannie
van Pilsoedski en diens vazallen, die een
bron is voor binnenlandsche onrust, maken
de geldschieters in den vreemde, bij wie
Palen zoo voor en na aanklopt, een beetje
voorzichtig. Onverklaarbaar is dit niet.
Elf kinderen
omgekomen
Volgens een bericht uit Tokio zijn, ten
gevolge van een brand in een Koreaanscho
school, elf kinderen omgekomen, terwijl 2i
hunner, benevens twee onderwijzeressen
verwondingen opliepen.
ERNSTIGE GASONTPLOFFING.
Londen, 13 April. (V. D.) Waar
schijnlijk tengevolge van een lek in een
gasbuis (e Canningtown (Londen) had een
gasontploffing plaats, tengevolge waarvan
20 personen gewond werden en verschei
dene huizen werden vernield.
TEL. 217.
Nieuwe kroonpretendent
Uit Calcutta wordt gemeld, dat blijkens
berichten van de grens Nadir Khan, die on
langs zijn verblijfplaats te Nice verliet om in
to grijpen in den strijd om den troon in
Afganistan, besloten heeft één van zijn
broeders op den troon te plaatsen. Hieraan
wordt toegevoegd, dat het Nadir Khan is ge
lukt zich den steun te verzekeren der stam
men in het gebied van Khost en dat hij van
plan is eerlang tot een beslissende actie over
te gaan.
Successen van Aman Oellah.
Londen, li April (H.N.) Volgens berich
ten uit Afghanistan heeft Aman Oellah
verdere successen behaald. Zijn strijd
krachten worden voortdurend verstrekt,
doch het is de vraag, of zijn geldmiddelen
wel voldoende zijn, om deze strijdkrachten
langen tijd te kunnen betalen.
Kof no, 13 April. (V. D.) Uit Moskou
wordt gemeld, dat Aman Oellah's troepen
ecnige groote overwinnengen hebben be
haald. De cavallerie heeft de stad Ghazui
bezet en van hier uit rukken de troepen
in twee richtingen naar Kaboel op. De
oostelijk oprukkende troep zou de stad
Ijeihabad en de westelijk oprukkende troep
Autsja-Khan hebben bezet. Aman Oellah
is te Ghazui aangekomen.
Hei publiek in twee kampen
verdeeld
In den volksschouwburg aan den Bülow-
platz te Berlijn werd Zondag op initiatief
van de Liga fur Menschenrechte het drama
„Josef" van Eleonore Kalkowska opge
voerd, waarin verzet wordt aangeteekend
tegen de doodstraf. Bij deze opvoering
kwam het tot schandaalscènes. Bij het slot
der voorstelling beklaagde de schrijfster
zich erover dat de regie te veel in het stuk
had geschrapt. Het publiek k'feos ten deele
vóór, ten deele tegen de schrijfster partij.
Sommigen eischten, dat de geschrapte too-
neelen alsnog gespeeld zouden worden, an
deren wenschten, dat dit niet zou gebeuren
Naar verluidt, is het zelfs tot handtastelijk
heden gekomen. De uitgever Wreede heeft
toegezegd, dat het stuk de volgende maal
onveranderd zal worden opgevoerd.
GRIEKENLAND EN TURKIJE.
Volgens een bericht uit Athene aan da
bladen verwacht men, dat thans binnen
kort overeenstemming zal worden bereikt
tusschen Griekenland en Turkije over de
tusschen beide landen nog hangende vraag
stukken. De Grieksche gezant te Angora
heeft van zijn regeering opdracht ontvan
gen orn de laatste Turksche voorstellen tot
regeling van de nog bestaande strijdvragen
als grondslag voor de onderhandelingen te
aanvaarden.Het betreft hier vooral de
kwestie der schadevergoeding in verband
met de uitwisseling van de bevolking
van beide landen na den oorlog.
LIEFDESDRAMA IN EEN KRANK-
ZINNIGENGESTÏCHT.
M n c h e n, 15 April. (V.D.) In een
krankzinnigengesticht te Kaufbeuren in
Zwaben is een 30-jarige arts door een 33-
jarige huishoudster doodgeschoten Beiden
waren reeds geruimen tijd bij de inrichting
werkzaam en kenden elkaar reeds lang. De
huishoudster schijnt eenigen tijd van mee
ning te zijn geweest, dat de geneesheer haar
wilde trouwen. Gisteren had zij een langdu
rig onderhoud met hem en kort daarna vol
voerde zij haar daad. De huishoudster is
gearresteerd en naar de gevangenis te
kaufbeuren overgebracht.
DE GEWEERDE BALLING.
Berlijn. 13 April. (V. D.) Volgens een
bericht in de Vossische Zeitung uit Stam
boel is Trotzki van plan om. nu zijn ver
zoek om toelating in Dultschland is afge
wezen. zich te begeven naar de Prinsen
eilanden, de Kisil Adalar, in de Zee van
Marmara.
DUBBELE ZELFMOORD.
Mannheim, 14 April. (H. N.) Van
morgen werden tusschen Hockenheim en
Oftersheiru op den Rheintalspoorweg de lij
ken van een 15-jarig meisje uit Hocken
heim en van een 17-jangen Jongen uit
Pfaffengrund gevonden. Beiden waren
door een sneltrein overreden. Uit een op
één der lijken gevonden brief valt op te
maken, dat men hier niet een geval ;faii
dubbelen zelfmoord heeft te doen.
AANSLAG OP DEN TREIN VAN
DEN ONDER-KONING.
De politie voorkomt erger.
Londen, 15 A p r i 1. (H. N.) Uit Britsch
Indiö wordt gemeld, dat Zaterdagnacht een
aanslag is gepleegd op den trein van den
onder-koning. Alleen door de werkzaamheid
der politie is een ernstig ongeluk voorko
men.
De Brouckere voor-Jet anders
een nieuwen wedloop
in bewapening
Jhr. Loudon's verwachtingen
G e n v e, 13 A p r i 1. (V.D.) Een delega
tie van de Tweede Internationale, bestaan
de uit vertegenwoordigers van België,
Frankrijk, Duitschland en Ir. Albarda voor
Holland, heeft hedenmiddag in een onder
houd met jhr. Loudon het doel van de btj
duizenden naar Genève gezonden petities
uiteengezet. De petities dringen aan op een
snelle werkmethode van de voorbereidende
ontwapeningscommissie.
Het Belgische lid der delegatie, De
Brouckere, betoogde, dat zonder spoedige,
belangrijke wapenbeperking, het gevaa-r
van een nieuwen wedloop in bewapening
niet denkbeeldig is en tot een nieuwe ca
tastrofe kan leiden. Loudon dankte de de
legatie voor haar stappen cn wees op het
gewicht van een actie als de onderhavige,
bedoeld om pressie op de regeeringen uit
te oefenen. Na afloop van het onderhoud
verklaarde de Brouckere nog, dat voor de
eerste week van Augustus in alle landen
groote demonstraties ten behoeve der vre
desbeweging op het getouw staan.
De voorziter van de voorbereidende ont
wapeningscommissie, Loudon, heeft heden
ten overstaan van internationale persver
tegenwoordigers verklaard, dat hij niet zeer
optimistisch ten aanzien van de resultaten
der commissie gestemd is. Desondanks zal
een eventueel échec dit goede gevolg heb
ben, dat de mogendheden zich van het ge
vaar bewust worden, dat een mislukking
met zich zou brengen. Hij zeide overtuigd
te zijn, dat binnen enkele maanden door
den Volkenbond belangrijke stappen zullen
worden ondernomen, indien resultaten van
deze commissie uitblijven.
De ontwapeningsconferentie
heden geopend
kije de Turksche ambassadeur, voor de
Vereenigde Staten de ambassadeur Gibson
en voor sovjet-Rusland Litwinof.
Jhr. Loudon (Nederland) opende de zit
ting met een algemeeno rede, waarin hij
op de laatste besluiten van de commissie
in de Maartzitting van het vorige jaar en
op de resolutie van de Volkenbondsverga-
dering wees, waarin van de ontwape
ningscommissie nadrukkelijk wordt ver
langd de voorbereidende werkzaamheden
zoo spoedig mogelijk te beëindigen.
Zooals algemeen verwacht werd, deed de
president geen voorstellen inzake de ver
dere werkwijze van -de ontwapeningscom
missie, noch over de geschillen, die in de
commissie ann den dag zijn getreden.
Het verluidt, dat Gibson het nieuwe Duit-
sche voorstel zal steunen.
Genève, 15 April. (V. D.) Hedenmor
gen is onder voorzitterschap van jhr. Lou
don (Nederland) de zesde zitting van de
voorbereidende ontwapeningsconferentie
geopend. De besprekingen zullen twee
drie weken duren.
Alle in de commissie vertegenwoordigde
27 regeeringen worden in deze conferentie
door bijzonder sterke delegaties vertegen
woordigd. Aanwezig zijn voor Engeland lord
Cushendun, voor Duitschland graaf Bern-
storff, voor Frankrijk Massigli, voor Tur-
OPLICHTERS AANGEHOUDEN.
De politie te Praag ontving een bericht
van de politie te Nice, volgens hetwelk daar
de gebroeders Rudolf en Robert Reindel,
die vier jaar lang tevergeefs door de politie
zijn gezocht, aangehouden zijn. Rudolf
Reindel, die indertijd bediende aan een
bank te Praag was, had daar in October
125 twee chèques tot een bedrag van
6900 verduisterd, welke door zijn broeder
Robert bij een bank te Leipzig werden geïn
casseerd.
DE BRITSCHE DELEGATIE VERLAAT
RUSLAND.
Voorloopig geen uitbreiding der
handelsbetrekkingen.
De afvaardiging van Engelsche indus-
trieelen heeft haar studiereis naar sovjet-
Rusland ten einde gebracht en is naar En
geland teruggekeerd. De subcommissie der
delegatie heeft een verklaring openbaar
gemaakt, waarin het Russische standpunt
wordt erkend, dat uitbreiding der handels
betrekkingen tusschen Engeland en Rus
land alleen kans op welslagen heeft bij we-
deraanknooping der diplomatieke betrek
kingen. Onder de tegenwoordigen verhou
ding tusschen de beide landen is het niet
mogelijk aan de eischen van de Russische
markt te voldoen.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 769.5 te
Kopenhagen.
Laagste barometerstand: 757.4 te
Vardö.
Verwachting tot den avond van
17 April:
Meest matige N. O. tot Z. O. wind,
licht tot half bewolkt, waarschijn
lijk droog, weinig verandering in
temperatuur.
VERKEERSGEBOD:
Breng in bochten, weggebruikers,
Geen collega's in den nood.
Bocht naar rechts moet altijd
kort zijn
Bocht naar links steeds ruim
en groott
GROEGROE.
hebben over de vaststelling der agendt,
waaraan in de eerste plaats de Ouitscha
gedelegeerde graaf Bernstorff en de Rus
sische gedelegeerde Litwinof zullen deel
nemen.
Genève, li April. (II. N.) Voor do
vandaag beginnende zitting der voorberei
dende ontwapeningsconferentie zijn bij het
secretariaat van den Volkenhond uit 21
landen niet minder dan 7ö00 adressen bin
nengekomen. waarin op een spoedig tot
stand komen van een definitieve beperking
der bewapening wordt aangedrongen.
De positie der opstandelingen
hachelijk
Jhr. LOUDON.
Genève, 15 April. (V. D.) In zijn rede
bij de opening van de zesde zitting der
voorbereidende ontwapeningsconferentie
wees de voorzitter der ontwapeningscom
missie jhr. Loudon erop, dat de commissie
niet is bijeengeroepen om thans reeds de
ontwerp-convenlie in tweede lezing te be
handelen. Hij verklaarde, dat men zich geen
illusies moet maken. Zijn onderhandelingen
met de afzonderlijke regeeringen in het af-
Efeloopen jaar hebben aangetoond, dat in
zake de voornaamste kwesties van de ont
wapening nog geen overeenstemming is be
reikt. Op grond hiervan is het ook niet
mogelijk de voorbereidende werkzaamheden
tot een einde te brengen, om dan de alge-
raoene ontwapeningsconferentie bijeen te
roepen.
De commissie heeft thans in de eerste
plaats tot taak eenige juridische vraag
stukken op te lossen, welke op de vorige
zitting nog niet behandeld zijn.
De president constateerde vervolgens,
dat de openbare meening in alle landen
zich in toenemende mate ongerust maakt
over den langzamen gang van de ontwa
peningswerkzaamheden De openbare mee
ning moet evenwel begrijpen, dat de ont
wapening slechts stap voor stap in onmid
dellijk verband met de kwestie der veilig
heid kan bereikt worden. De commissie zal
zich onder de huidige omstandigheden in
de eerste plaats moeten bezighouden met de
ontwapeningsvoorstellen van sovjet-Rus
land en met de Duitsche voorstellen inzake
de publicatie der hewapeningscijfers.
Tenslotte deelde jhr. Loudon mede, dat
hem gedurende de laatste weken vooral uit
arbeiderskringen zeer vele petitionnemen
ten bereikten, waarin een doel-bewuste,
practische arbeid van de commissie wordt
verlangd.
Deze petitionnementen zijn zeer toe te
juichen, daar zij er toe kunnen leiden de
openbare meening voor de werkzaamheden
en het resultaat van de commissie te inte
resseeren.
Hedenmiddag lieeft geen zitting van de
commissie plaats, opdat de delegaties ge
legenheid zullen hebben het eens te wor
den over de agenda van de thans aange-
vangen.zitting.
Dinsdagochtend zullen debatten plaats
Londen, 14 April. (H.N.) De Mexï-
caansche regeering maakt bekend, dat do
opstand in den staat Chihuahua geheel on
derdrukt is en dat ook in den staat Sonora
de toestand van de opstandelingen ver
twijfeld is. De generaal der opstandelingen
Rabbale heeft de regeering zijn onderwer
ping en die van zijn troepen tpr strekte
van 6000 man aangeboden., op voorwaarde,
dat het leven van hem en van -Ie overige
officieren gespaard zou worden. President
Gil heeft in zijn antwoord 19 kennen ge
geven, dat de lagere officïjreo en man
schappen op een milde betr.mdeling kun
nen rekenen, omdat zij door de hoogere of
ficieren misleid zijn, doch lat de overgave
onvoorwaardelijk moet geschieden cn de
verantwoordelijke leiders voor een krijgs
raad gebracht zullen worlen.
Hongersnood en terreur
Londen, li April (H.N.) De Times ont
leent aan do North China Daily News ver
schillende bijzonderheden omtrent den op
stand der Mohammedanen in de provincie
Kansoe. De Mohammedanen staan onder
leiding van een generaal, die slechts 18
jaar is. Niet minder dan 113 dorpen zijn
verwoest, waarbij duizenden mannen en
vrouwen gedood zijn. Boomschors en hooi
zijn de eenige levensmiddelen, waarmede
de bevolking zich kan voeden.
Vreemdelingen het
slachtoffer
Volgens een telegram uit Tsjangteu, ge
legen in het N. W. van Hoenan, hebben
vreemdelingen aldaar gedurende zes da
gen onder vuur gestaan. De inspecteur van
de Engelsche Asiatic Petroleum Company,
werd door Chineesche soldaten gevangen
genomen, kreeg een wond van een lans in
de borst en werd vervolgens, geheel ont
kleed, a3n een paal gebonden, in welken
toestand hij achttien uur zonder voedsel
en drank bleef. Later slaagde hij erin zich
vrij te maken, te ontsnappen en de neder
zetting te bereiken. De bureaux van de pe-
troleummaatschappij werden geplunderd
en verwoest, evenals een katholieke missie
nederzetting.
