1
DÉ EEMLANDEü
BUITENLAND.
EEN KEITJES-HISTORIE
N PIETER VICTOR"-
I
WILLEM GROENHUIZEN
DIQECTEUR- UITGEVED. J.VALKHOFT
Woensdag 24 Apr.l 1929
27e Jaargang No. 249
BUITENLANDSCH OVERZICHT
AMERIKA'S VOORSTELLEN
CRISIS TE WEENEN
Prof. Mittelberger
candidaat
l
FRANKRIJKS SCHULDEN
AAN AMERIKA
BOTSING TUSSCHEN
TREINEN OMNIBUS
Ml
Juwelier.
Tel. 852. Gevestigd 1885
Modern handcrecfreven
Zilverenwerken.
STRIJD IN CHINA
Duizenden bandelooze
soldaten
ABONNEMENTSPRIJS pei 3 Biaande© oor Amersfoort f 2.10. per maand 0.75. pc?
1 1 week (met graMt verzekering tege» oogelakkenl I O.IV/f.
Btaoeoiaad Iraaco per pos» per 8 maanden f 1»-. Afzonderlijke oammers r' 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN ven 8—4 regsto M 03 «set Inbegrip vee 909 tewtjeoaanbes?.
elke regel mee» f 0.25 Ltefdadlghetds-edverteotito voo» 6e
helft van den prijs. Kleine Advertenilto „KEITIES" b# vooruitbetalio® 9 regela
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen Bewtjsnommer extra 069
Da aitslag Her verkiezingen
voor den Grieks^Len Senaat
Een volledig succes voor
Venizelos,
Eergisteren hebben in geheel Grieken
land verkiezingen plaats gehad voor den
Senaat. Van een propaganda viel nauwe
lijks iets te bespeuren; aan de huizen van
Athene waren maar weinig verkiezingsbi!
jetten aangebracht en wat het belang
rijkste is de verkiezingen voor den Se
naat zijn niet eens het onderwerp geweest
der koffiehuispolitiek. En dat wil al
dus een Atheensche correspondentie in d*-
Deutsche Allgemeine Zeitung wat zeggen
in Griekenland, waar het koffiehuis builen
het parlement het middenpunt vormt van
alle binnen en'buitenlandsche staatkunde
Bovendien heeft het ook weinig zin zich
met deze verkiezingen bezig te houden,
daar toch reeds van te voren vaststaat,
wie in den Senaat worden gekozen: de Ve
nizelisten.
Deze partij heeft het, dank .haar grooten
leider Venizelos en haar ten exeni
pel to stellen tucht zoo ver gebracht, dat
zij feitelijk in werkelijkheid uitmaakt wie
zijn intreè zal doen in Kamer of Senaat
De oppositie is volkomen machteloos: ook
weet het volk eigenlijk niet wat een Senant
beteekent en voor welk doel hij in t leven
is geroepen. Het beschouwt den Senaat
slechts als een werktuig van zijn meestei
Venizelos en meent in deze instelling de
springplank te zien. die Venizelos wil ge
bruiken om eindelijk op te klimmen tot
staatspresident Of hel kiest, of niet kiest
het doet er allemaal niet toe Venizelos be
reikt toch op de eene of andere wijze het
doel, dat hij zich stelt.
De Senaat in Griekenland is feitelijk niet
een heelemaal nieuwe instelling Reeds on
der koning Otto, den zoon van den phil
liclienistischen Beieischen koning l.tidwig
werd in Griekenland - in 1843 - het aan
zijn gegeven aan een Senaat, die echter
door de revolutie van twintig jaar later
weer werd opgedoekt Tot de instelling van
een Senant voor het toezicht houden op de
Kamer werd in de grondwet van 1025 en
1927 opnieuw besloten. De senatoren wor
den door de volgende vertegenwoordigingen
van bijna alle standen gekozen: Kamer en
Senant kiezen tien Senatoren in een ge
meenschnppelijke zitting, kooplieden en in
dustrieelen worden door de Kamers van
Koophandel en pijverheidscorpornties. boe
tten door laiidbouvvgenootschappen, inteï-
lectueele arbeiders, schrijvers en kunste
naars door maatschappijen voor kunst en
wetenschap die ondertusschen nog moe
den moet bestaan, worden J8 leden door de
vakvereenigingen en handwerkslieden en
neringdoenden door hun eigen corporaties
gekozen. Voor den Senaat, die uit 120 le
den moet bestaan, worden 18 leden door de
bovengenoemde beroepsverbonden aange
wezen, tien door de Kamer, terwijl de ove
rige 92 rechtstreeks worden gekozen-vol
gens het stelsel der evenredige vertegen
woord iging.
Doch ook hier weet Venizelos raad en
zoo behoefde het niet te verwonderen, dat
de uitslagen der Zondag gehouden vei
biezingen een gemakkelijke overwinning
der regeering over de eeheele linie bètee
kenden. Venizelos, toch reeds de sterkste
man in Griekenland, is nu door een Senaat,
waarin het grootste deel van „zijn" aan
hangers zit, alleen nog maar sterker ge
worden en het is zijn duidelijke bedoeling
thans een nog meer den doodslag gevende
rol te spelen
Zooals te voorzien was, liepen de ver
kiezingen voor den Senaat, waarbij niet
druk werd gestemd, ondanks de te elfder
ure geproclameerde stemonthouding der
vluchtelingen met 7(5 zetels uit op een vol
ledig succes der regeering-Venizelos. De op
positie heeft, vergeleken bij de verkiezingen
van Augustus, maar kleine vorderingen
kunnen boeken en slechts 16 zetels verwor
ven. Venizelos heeft zich over den uitslag
met groote tevredenheid uitgelaten en toe
gezegd, dat hij zou streven naar voortzet
ting van het ter hond genorhen werk en
den vooruitgang van Griekenland zou blij
ven bevorderen.
DE MISDADIGHEID IN DE VEREENIGDE
STATEN.
Een verklaring van Hoover.
heeft als gast aan een lunch van
üq Associated Press de noodzakelijkheid
bepleit de toepassing van het wetboek van
strafrecht en de daarbij gebruikte metho
des te verbeteren. Het leven is in de Ver
eenigde Staten minder veilig dan ergens
anders ter wereld: per jaar komen 900(1
moorden voor: slechts in de helft van de
gevallen worden arrestaties gedaan en
slechts in een zesde worden de daders ver
oordeeld.
DE BALLING TROTZKL
Ook uit Noorwegen geweerd.
Na uitvoerige besprekingen heeft het
Noorscha parlement met 71 stemmen tegen
52 het voorstel der arbeiderspartij tot her
nieuwde overweging van de kwestie der
toelating va,n Trotzki van de hand ge we
aen. De minister president had verklaard,
dat de door de regeerine besloten weige
ring van het verzoek definitief was.
Hef optimisme te Cenève vermindert
Britscb verzet tegen relatieve
noodzakelijkheid
Genève, 23 April. (V.D) De Arneri-
kamsche voorstellen, neergelegd in de rede
vat» Gibson; vormden het onderwerp van
het gesprek en van vele particuliere be
sprekingen tusschen de gedelegeerden Van
welingelichte zij-Ie wordt medegedeeld, lat
men in leze zitting niet meer in discussie
zal Ireden over de voorstellen lot ontwape
ning ter zee, aangezien het onderzoeken
van èu het bepalen van do houding ten op
zichte van de Amerikaanscho voorstellen
door de verschillende regeeringen gerui
me» tijd in beslag zal nemen. Thans heeft
men echter het voornemen om tegen het
einde van deze week te beginnen met Je
lebatten over de grootte der landlegers en
het aantal reservisten in de verschillende
landen, teneinde deze zitting met een lag
of veertien te kunnen beeindigen. Men zou
dan in den loop van Jen zomer pen buiten
gewone zitting der ontwapeningscommis
sie bijeen willen roepen, lie zich uitsluitend
zal bezighouden met de ontwapening ler
zee, op le basis 1er Amerikaatwche voor
stellen. Men vermoedt, dat dit plan van
Rritschnr» oorsprong is.
Van Kngelsche zijde loont men zich ech
ter vrij afwijzend ten opzichte van de A:ne-
rikaansche voorstellen, welke men blijk-
mor geen nae'^-neliiko basis acht He' ver
zet der Engelschen gaat voornamelijk te
gen de Ameriknansche opvatting van de re
latieve noodzakelijkheid van het handha
ven van een groote vloot, terwijl volgens
Kngelsche opvatting epn groote vloot v"*or
hel Britsche wereldrijk een absolute nood
zakelijkheid is Ook van Japansche en Ua-
iaansche zijde begint men een zeker verbet
Ie merken tegen de Amerikaanscho voor
stellen, zoodat het optimisme, dat men h'er.
gisteren koesterde ton opzirhie van de mo
gelijkheid van overeenstemming tusseften
de groote zee mogendheden, a! aardig be
gint te bekoelen.
Dr. Ender bedankt voor 't kanselier;
schap
Ween en. 23 April (V. D.) Landes
hnuptrnann dr. Ender, die gisteren door de
Christelijk sociale fractie werd vnorgedrn
gen voor hPt bondsknnselierschap. heeft,
naar uit Innsbruck gemeld wordt, ver
klanrd. dat hij deze functie niet vvenscht
te bekleeden. Hij motiveerdp deze verkla
ring door familie omstandigheden, n I ern
stige ziekte van zijn vrouw, die hem zou
beletten zich aan politieke zaken te wij
den. Hij heeft dus zijn opdracht, om een
kabinet te vormen, neergelegd, om geen
vertraging in de kabinetsvorming te ver
oorzaken.
Bovendien heeft dr. Ender niet verheeld
dat hij het kanselierschap en de daaraan
verbonden opdracht tot kabinetsvorming
slpchts zeer ongaarne heeft aanvaard en
wel voornamelijk door het aandringen der
Chr. sociale partij. De toestand is op het
oogenblik dus tamelijk verward, daar er
op het oogenblik geen enkele candidaat is
die de goedkeuring van de verschillende
partijen kan wegdragen Door den Land
hond en een deel van de Chr. sociale partij
wordt wederom de naam van dr Rintelen
genoemd, maar speciaal in de kringen der
Weensche Chr. socialen stuit deze candi
daat op groote tegenstand. Hedenmorgen
is het bestuur der Chr. sociale partij bij
eengekomen. teneinde over den huidigen
toestand te beraadslagen.
Ween en, 23 April. (TT. N.) De chrle-
telljke sociale club heeft Prof. Mittelberger
den fir.ancieelcn referent van voor Arlberg
candidaat voor het bondskanselierschap
gesteld. Deze ccndidaatstelling moet ge
schied zijn op aanbeveling van Dr. Ender,
als wiens rechterhand in de financieelp
administratie Prof. Mittelberger geldt. Bij
de overige partijen van de meerderheid
heeft deze candidatuur eenige verbazing
gewekt, aangezien Prof Mittelberger op
politiek gebied bijna niet bekend is Men
veronderstelt, dat Dr. Ender niet definitief
van het bondskanselierschap heeft afgezien
en daarom de candidatuur van zijn voor
naamsten medewerker heeft aanbevolen
teneinde de oplossing van de crisis niet te
vertragen Prof. Mittelberger zal Woensdag
te Weenen aankomen en zijn programma
aan de meerderheidspartijen ontvouwen
Morgen wordt ook de eérste hondsleider
van de burgenvachten. Dr. Steidle te Wee
nen verwacht. De persdienst van de bur
eerwachten betreurt het ten zeerste, dat
Dr. Ender verhinderd is, het bondskanse
lierschap te aanvaarden.
Versjes van G. Groegroe
Plaai/es van Jan Lutz
Een jaar of wat daarna was weer de zorg op zij gezet
En 't „Keitje" vond' voor Piet zoowaar een prima Chevrolet.
Daarmee tuft Piet met vrouw en kroost de ganschc
omtrek rond
En zegent 't „Keitje" dat goedkoop zoo'n .prima wagen vond.
Ze trekken samen er op uit, picniccer. in het bosch
Het „Amersfoortscfce Dagblad" mee, dan languit in het mos!
De schoonmama had 't echtpaar Piet a! lang
geen last meer van:
Een „Keitje" in het „Dagblad" hielp zelfs ;h&Ar
nog aan een man.
Een „KEITJE in 't „DAGBLAD"
Een lianen in zëe,
Ze brengen U uitkomst
En stellen tevree.
DRIEMAAL PLAATSEN VOOR ÉÉN GULDEN.
A s Woensdag voortzetting
Porab «dreigt
De buitenlandsche politieke redacteur
van de Washington Post, Fox. verklaart,
dat senator Borah van plan Is de formeele
intrekking van de overeenkomst Mellon
Bércnger te verlangen, indien zij niet spoe
dig door Frankrijk wordt geratificeerd en
dat hij zal aandringen op betaling eener
som van 400 miiliocn dollar voor het door
Frankrijk van de Ver. Staten overgenomen
oorlogsmateriaal.
Senator Borah vindt volgens Fox, dat er
een groot verschil bestaat tusschen hei
standpunt, hetweik Frankrijk inneemt te
genover de Duitsche betalingscapnciteit en
tegenover zijn eigen vermogen om zijn
schulden aan Amerika te betalen.
Frankrijks wensch om Duitschland te
straffen, berust op art. 230 van het verdrag
van Varsailles, maar op dit oogenblik ge
ven velen toe, dat zekere Fransche staats
lieden evenals de Russische regeering bij
gedragen hebben tot het uitbreken van den
oorlog en dat Duitschland niet alleen ver
antwoord el ijk is.
DE ENGELSCH-RUSSISCHE BETREK
KINGEN.
Een nuchtere verklaring van
Chamberlain.
Op een vraag in het Lagerhuis, of de re
geering de verklaring der Russen aan de
Engeische handelsdelegatie te Moskou ge
zien had, volgens welke zij orders tot een
bedrag van 150 millioen pond in Engeland
zouden plaatsen, na voorafgaand herstel
der officieele betrekkingen, heeft Cham
berlain gisteren geantwoord, dat de plaat
sing dier orders samenging met het ver
leenen van groote credieten op langen ter
mijn door de Engeische b»"ken. zoodat het
voordeel in een verre toekomst lag. Aan
gezien de Russen echter niet van zins
schenen te zijn voldoening te geven voor
de rechtmatige Engeische grieven, die had
den geleid tot de noodzakelijke huiszoe
king in het gebouw der Russische handels
delegatie en evenmin in beginsel het on
recht erkenden, dat zij hun Engeische
schuldeischers hadden toegevoegd, kon de
minister niet van zijn kant het herstel van
officieel© betrekkingen voorstellen.
HET AMERIKAANSCHE PETROLEUM-
SCHANDAAL.
Harry Sinclair naar do gevan
genis.
Volgens een bericht uit Washington heeft
het Opperste Gerechtshof het beroep ver
worpen van den petroleummagnaat Harry
Sinclair, die onlangs veroordeeld is tot drie
maanden gevangenisstraf wegens smade
lljke behandeling van de justitie, daar hij
geweigerd had de vragen te beantwoorden,
welke bem enkele jaren geleden zijn ge
steld door de commissie van den Ameri
kaanschen Senaat en die thans de wettig
heid betwist had van het statuut krachten*
hewelk htf veroordeeld was. Het hof beslis
te dat Sinclair zijn straf moet uitzitten.
TERUGGAVE VAN DUITSCHE KOLONIËN?
Het Engeische standpunt.
LONDEN, 22 April. (V.D.) De eischen,
die de Duitsche deskundigen te Parijs zou
den hebben gesteld, gericht op teruggave
van een gedeelte der voormalige Duitsche
koloniën, hebben heden een verklaring van
de Britsche regeering uitgelokt. Sir Austen
Chamberlain haeft hedenmiddag n I. In het
Lagerhuis gezegd, dat het KngHsch man
daat over de vroegere Duitsche koloniën
niet op den Vorkenbondsstatuut. maar op
bet verdrag van Versailles steunt. Voor zoo'
ver hem bekend ie. heeft nog nooit een der
mandaatsmogendhedon den wcnsch te ken
nen gegeven van deze verantwoordelijkheid
te worden bevrijd. Voor hei on waarschijn
lljke geval, dat er mandaten openkomen, is
de Britsche regeermg bereid aanspraken
van Duitschland met hetzelfde oog te be
zien als die van eenig ander land, dat lid
van den Volkenbond is.
Acht doodentwintig gewonden
Een United Press-telegram uit Buenos-
Aires d.d. 22 April, opgenomen in de Tel.,
behelst:
Bij een botsing tusschen een trein en een
omnibus nabij Buenos-Aires zijn, naar ge
meld wordt, acht personen gedood en twin
tig gewond.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 770.1 te
Seydisfjord.
Laagste barometerstand: Stói ce
Stockholm.
Verwachting tot den avond van
25 April.
Meest matige Z. W. tot f- VV.
wind, meest zwaar bewolkt, mo
gelijk lichte buitjes, weinis ver
andering in temperatuur.
Ernstige nederlaag van Tsjang
Tsoeng Tsjang
Volgens een bericht uit Tsjefoo in Sjan-
toeng heeft generaal Lioe tsjen yen, die
Zondagavond, begunstigd door de duister
nis, een aanval ondernam, den troepen van
Maarschalk Tsjang tsoeng tsjang een ge
duchte nederlaag toegebracht Deze zou
gevlucht zijn naar Dairen, 25.000 gedesor
ganiseerde soldaten achterlatend, wier
aanwezigheid in het Noorden van Sjan-
toeng een bron van gevaar zal zijn.
De nationalistische Chineesche troepen
onder bevel van generaal Lioe Tsjen jen zijn
hedenochtend zonder tegenstand te ont
moeten, Ts|pfoe binnengerukt. De Noorde-
'ijke troepen trekken in groote wahorde in.
Noordelijke richting terug. l)it ia de derde,
keer in twaalf maanden, dat de nationalis
ten Tsjefoe op den Noordelijken gieneTaai
Tsjang Tsoeng Tsjang veroveren.
Tsjang Tsoeng Tsjang gearres
teerd.
Peking, 23 Apr tl. (V. D.1 Maarschalk
Tsjang Tsjoeng Tsjang werd bij zijn aan
komst in Dairen dooi de Japnnscho politie
autoriteiten gearresteerd «>p hem zijn aan
zienlijke bedragen in goud en groote wor-
raden udelstecncn aangetroffen. Aan de
Japansrhe pers verklaarde hij, dat zijn ne
derlaag uitsluitend te wijten is aan ver
raad van zijn generaals, die zich voor de
som van 100 duizend dollar aan de Nan-
king-regeerfng zouden hebben verkocht.
De beschieting van het Japan*
sche stoomschip.
Volgens de laatste berichten inzake de
beschieting van het Japansche stoomschip
door terugtrekkende troepen van Woehan,
is behalve een Japansch officier ook een
Chineesche passagier gedood en is do
hoofdmachinist aan zijn verwondingen ge
storven Onder de gewonden bevinden zich
vijf Japansche marine-soldaten, die deel
uitmaakten van de scheepswacht aan
boord.
GEHEIMZINNIGE STERFGEVALLEN.
Aan boord van een Amerl-
kaansch stoomschip.
N e w-Y ork, 2 3 April. (H. N.) Aan
boord van het stoomschip Duches3 of
Atholl, dat morgen te Cherbourg moet ma
komen, moeten, volgens bij den New-
Yorkschen agent van de Canadian Pacific,
aan welke maatschappij het schip behoort,
enkele geheimzinnige sterfgevallen zijn
voorgekomen. Volgens de mededeellngen
van den agent der Canadian Pacific zijn
aan boord van het schip, dat een reis naar
Zuid-Amerika en Afrika heeft gedaan, drie
passagiers, één Engelschman en twee
Amerikanen, tengevolge van een zonne
steek overleden. Van één dor passa
giers van het schip is echter een telegram
ontvangen, dat tijdens de reis 10 personen
onder geheimzinnige ziekteverschijnselen
plotseling overleden zijn.
Volgens dit bericht werden in een der
havens, die het stoomschip onder weg
aandeed, geneeskundigen aan boord ont
boden om den scheepsarts bij het stellen
van de diagnose omtrent de doodsoorzaak
behulpzaam te zijn.
AARDSCHOKKEN IN BOLOGNA.
Rome, 2 3 April. (H. N.) De lichte
aardschokken in Bologna en omgeving
duren voort. Gistermiddag om half vier
werd een krachtiger aardschok gevoeld.
Sedert gisteren is het weer geheel omge
slagen en slechter geworden. De tempera
tuur is sterk gedaald en er. is ook sneeuw
gevallen. Hierdoor wordt de toestand van
de bevolking, die naar een tentenkamp bij
Bologna ia gevlucht, nog moeilijker.
