F4. DUIM BURGER
FIRTSao
ZEISTfTELS
F* L.A.A.v«MAI1ERSVELD
DE EEMLANDED
Zaterdag 18 Mei 1929
27e jaargang No. 269
WAT BETEEKENT DE 18 MEI-VOLKENBONDSDAG?
Dit is de Fiat «zes",
type 520*
GARAGE MOLENAAR
WILLEM GROENHUIZEN
Langestraat 43 - Tel. 852
JUWELIER
Gasfornuizen
Kiippersbusch
Junker Ruh
Dordrecht
narrn-f"
BUITENLANDSCH OVERZICHT
9 uur 20 mm.
ST00MWASSCHERIJ
LUXE AUTO VERHUUR
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75, per
week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3,-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 513
DIRECTEUR- UITG EVER! J.VALKMOFf
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip vao eeo bewijsnummer,
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds*advertcnticn voor d<
helft van den prijs. Kleine Advertentlcn „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatseD f l,-. Bewijsnummer extro P 0.05
Voor de komende warme dagen ontvangen ARNHEMSCHEWEG 26
groote collectie voile en mousseline japonnen DAMES MODEZAAK
Ei- zijn ei-, die bij den jaarlij kscheii terug
keer ook ditmaal \an den IS Mei-Vol
kenbondsdag van de „Vereeniging voor Vol
kenbond en Vrede", gevestigd te 's-Graven-
Jiage, vertegenwoordigd door Afdeelingen
in bijna alle belangrijke plaatsen des lands,
zeggen: op IS Mei 189!) werd de eerste Vre
desconferentie, te 's-Gravenhage gehouden,
geopend Het is deze Vredesconferentie, hare
door sommigen als onbeteekenend, door
anderen als niet onbelangrijk gekenmerkte
werkzaamheden, die men herdenkt. Zij. die
zoo redeneer en, vergissen zich. Voor
zoover de datum vanden 18 Mei-Volken
bondsdag voor een deel ook om practi-
sche redenen gekor.cn verband houdt
met de eerste Vredesconferentie, geschiedt
dit niet om die conferentie, zelve. Maar wel
om het aandeel, dat Nederland daarin ver
kreeg.
Aan het einde der negentiende eeuw ver
keerde Nederland internationaal in een niet
belangrijke, voor een kleinen Staat overi
gens niet onaangename positie. Wij werden
niet gemengd in de groote politieke vraag
stukken; wij onderhielden góede betrekkin
gen met andere landen; wij konden onge
stoord onzen weg bewandelen. De eerste
Vredesconferentie echter, die niet zoo ge
heel resultaatloos was als men het wil doen
voorkomen, schiep liet Permanente Hof van
Arbitrage; een soort blijvende arbitrage-
machine tusschen de Staten, die nog slechts
vijf jaren tevoren, toen de Interparlemen
taire Unie te 's-Gravenhage bijeenkwam,
door de Duitsche vertegenwoordigers in
deze Unie als „onmogelijk" was uitgemaakt.
Dat Permanente Hof werd op Ilollandsch
grondgebied gevestigd, en teneinde het een
beteekenende bibliotheek en een waardig
onderdak te bezorgen, stichtte Carnegie zijn
Vredespaleis.
Toen in 1907, na lange aarzeling, door ge
zamenlijk Amerikaansch-Russisch initiatief
de tweede Vredesconferentie samenkwam,
aarzelde men niet over de keuze der plaats:
het werd opnieuw 's-Gravenhage. En hoe
zeer deze tweede Vredesconferentie in re
sultaat cn belangrijkheid achterstaat bij
de eerste, zij nam een besluit, dat, ware de
groote oorlog niet tusschcnbeide getreden,
van bëtéekenis had kunnen worden. Zij toch
proclameerde haar eigen continuïteit; be
paalde dat eens om cle acht jaren een con
ferentie als deze zou samenkomen, terwijl
tusschen de regels door te lezen viel. dat
men de samenkomst daarvan ie 's-Gravon-
liage verwachtte. Tegelijk werden reeds
eerste pogingen gedaan in de richting éeher
Academie voor internationaal recht, die in
1914 op het punt stond in hel Vredespa
leis geopend te worden toen de oorlog dat
verhinderde.
Zoo heeft en dat is het belang, dat de
datum van 18 Mei voor Nederland mee
brengt het samenkomen dezer eerste Vre
desconferentie op Nederlandsch grondge
bied ertoe geleid, dat aan Nederland een
nieuwe internationale taak werd opgedra
gen. „Das Werk vorn Haag" hebben voor
aanstaande Duitsche volkenrechtsgeleor-
den, die het eerst dezen naam gebruikten,
den gezamenlijkcn volkenrechtelij ken ar
beid, die i n Den Haag reeds w as en nog
zou worden volbracht, gedoopt. Nederland
kreeg te herbergen liet eerste internationale
arbitrage-instituut van nlgemecnen aard:
Nederland zou de plaats worden, waar re
gelmatig eens in de acht jaren conferenties,
omvattende bijkans geheel de wereld, zou
den samenkomen. Een oogenblik dreigde
bet, aan het einde van den oorlog, alszou
deze rol van Den Haag en Nederland niet
worden voortgezet. Ter vredesconferentie te
Parijs in 1919 sprak men niet vriendelijk
over het „werk van Den Haag", cn poogde
men den samenhang tusschen den nieuw
geschapen Volkenbond en dit werk ter
zijde te stellen. Maar toen. nauwelijks een
jaar later, het Hof van Internationale Jus-
11tie. opperst rechlslichaani van den Vol
kenbond, moest worden geschapen, koos
men het Vredespaleis als vergaderplaats
voor de voorbereidende commissie, hetgeen
reeds toen betcekonde. dat daar. ter zijde
van het Permanente Hof van Arbitrage, dit
belangrijke rechtsinstituut zou zetelen.
Nederland heeft, in een tijd als deze, die
zich, ondanks alle pessimisme en weer
stand, in de internationale richting be
weegt, instituten te bewaren, die schatten
mogen worden genoemd \oor den vooruit
gang der menscllheid. Dal is een voorrecht,
maar geen voorrecht /.onder verplichtingen.
Zoo ook hier.
Het is niet' alleen een voorrecht in den
symbolieken zin, het is het ook materieel
gesproken. Wij bedoelen nu niet hier de
argumenten te doen hoorei», dal hotels.
Spoorwegen, winkeliers e.d. van de komst
der vreemdelingen regelmatig profijt trek
ken. Neen, het materieele bedoelen wij hoo-
ger, in dezen zin, dat hel Nederlandsch
grondgebied, evenals hel Zw itsersche, waar
op nog belangrijker lichamen voor de in
ternationale samenleving zijn gevestigd,
wordt beschouwd als een bijzonder grond
gebied. wel niet volkenrechtelijk onschend
baar, maar bij welks onaantastbaarheid
allen een gelijk belang hebben als in den
nationalen Staat de onafhankelijkheid van
vechters en gerechtshoven een belang is, dat
door de groote menigte als zoodanig wordt
erkend. Materieel bedoelen wij het ook in
dezen zin, dat het feit, dat in het land van
Grotius zulke internationale lichamen zijn
gevestigd, do oogen onzer jongeren hijkans
eiken dag kan doen opengaan hiervoor, dat
wij steeds meer gaan leven in ecne samen
leving der volken, die de grenzen erkent
zij zou ook niet anders kunnen en willen
maar die toch die grenzen niet meer ziet
als de onoverkomelijke hinderpalen voor
samenleving, die zij nog niet zoo heel lang
geleden vormden. Reeds menigmaal is
en terecht betoogd, dat het geen toeval
kan worden geheeten, dat juist een Neder
lander uit de zeventiende eeuw, onze Hugo
Grotius, het bestaan van het volkenrecht
aan de ietwat verbaasde wereld ontdekte;
dat hij, levende in het internationale Hol
land dier dagen, de oogen wel open moest
hebben voor de realiteit, die andere, meer
nationaal toegespitste landen niet konden
zien. Voor een klein land als Holland blijft
deze zelfde toestand nu bestaan; de oogen
van ons volk hebben zich altijd in interna
tionale richting gewend: internationaal
leven is ons naar evenredigheid minder
vreemd dan het aan andere landen en vol
ken was en is.
Welke plichten nu leggen deze voorrech
ten ons op? De plicht allereerst om waarlijk
internationaal te zijn, internationaal te
denken cn le gevoelen. Dat wil laat ons
dit vooropstellen geenszins zeggen, dat
wij onze nationale gevoelens hebben ter
zijde te stellen. Niet in liet minste of ge
ringste, maar het wil wel zeggen, dat wij
ons niet de vrijheid mogen veroorloven die
nationale gevoelens, die nationale deugden,
als in elk geval verheven boven die
van andere volken te beschouwen. Het wil
zeggen, dat wij in de beoordeeling van onze
eigen feiten naast die van andere volken
onpartijdig dienen le zijn. Immers, uit na
tionalen eigenwaan worden de heftigste
conflicten in de wereld geboren; onbekend
heid met elkanders gevoelens zet ze voort,
cn het daaruit geboren niet ontzien van el
kanders zelfrespect maakt ze onoplosbaar.
Een volk. dat internationaal wil zien en
denken, met vólkomen behoud \an eigen
nationaal zelfbewustzijn, moet vooral niet
de oogen sluiten voor dezen kringloop dei-
dingen.
Teneinde het internationale leven te
coördineeren; teneinde geschillen langs
vreedzamen weg te beslechten cn de bewa
pening le verminderen; teneinde de inter
nationale samenleving, gelijk die der indi
viduen in een zelfden Staal, te maken tot
ecne organisatie in plaats van den chaos,
dien zij vroeger was en gedeeltelijk nog is.
werkt cn streeft de Volkenbond te Genève.
Die is bekend ins ons land. Door wat hij
doet en door de tal van vooraanstaande
Nederlanders, die daaraan medewerken,
Van Karnebeek, van Eysinga, Limburg, Co-
lijn, Zimmerman, Lorentz, Loudon, Oude-
geest, Nolens, Struyckcn ziedaar slechts
enkele namen, die als vanzelf te binnen
schieten, wanneer men aan den arbeid van
Nederlanders in Genève denkt. Met dat al
is het de vraag of de arbeid van den Vol
kenbond leeft in de harten en de gedachten
der Nederlanders. Of zij, zelfs evenredig ge
sproken, daarvoor dezelfde interesse hebben
als men b.v. in Engeland aantreft. Laat men
niet zeggen, dat de Volkenbond is een orga
nisme der Staten; niet zeggen, dat de di
plomaten en staatslieden zijn aangewezen
cm daar het werk te doen. Zeker, de vol
ken zeiven kunnen niet naar Genève gaan;
zij zenden hun afgevaardigden, en zij wen-
sclien dat deze afgevaardigden bereiken het
geen zij als bereikbaar, vvenschclijk en nut
tig beschouwen. Maar laten zij wel begrij
pen, dat die afgevaardigden gesterkt die
nen te worden door den volkswil; moeien
weten, dat de levende gedachte achter hen
staat. Het is niet genoeg om le vertrouwen
op het doorzettingsvermogen, de bekwaam
heden van die afgevaardigden; neen, de vol
ken moeten zich uitspreken en om zich uit
te spreken, moeten zij weten wat er in
Genève gebeurt, moeten zij hef voornaam
ste van die werkzaamheden voelen cn moe
ten zij trachten zich daarover een oordeel
te vormen. Maar orn dat te kunnen doen,
met eenigc vrucht althans, dienen zij te
weten, wat de Volkenbond is, hoe hij is
samengesteld en in welke positie hij ver
keert tegenover den loop der wereldgebeur
tenissen.
Ziet. daar is bijkans eiken dag critiek
op den Volkenbond in overvloed. In ons
land en daarbuiten. Critiek. die gerecht
vaardigd is, en die degenen, die niet willen
zooals de Volkenhond moet willen, tot in
keer kan brengen. Critiek echter, die tal
van malen gedachteloos wordt neerge
schreven, omdat er onbekendheid is met
den Volkenbond, onbekendheid met zijn
streven, onbekendheid bovenal met de
moeilijkheden, die hij heeft te overwinnen.
Eeuwen achtereen hebben de massa's, heeft
elk volk den oorlog als iets natuurlijks aan
vaard; de Volkenbond nu komt om dit na
tuurlijke -tot onnatuur le maken; kan men
aannemen dat welk lichaam ook erin zou
slagen die taak te volbrengen in nog geen
tien jaren tijds?
De 18 Mei-Volkcnhondsdag nu van de
„Vereeniging voor Volkenbond en Vrede",
hij is er niet, althans niet in de eerste
plaats, om direct kennis over den Volken
bond aan de groote massa te brengen. Er
O. OP *0 K-Af. ,n
TORPEDO f 3450.-
COUPÊ
SPIDER 3850.-
COND. INT. 3850.-
Ui(gtr. met I
met band. I achokbrckcrs.
electr. richtingaanwijzers,
autom. rultenwiïïcher cn:.
Bliksemsnel trekt Fiat 520 op.
wegschietend bij iedere ver-
keersverstoppingen dat, zonder
dat kloppen van den motor of
trillingen zich voordoen!
Het is de soepele 6-cylinder Fiat
motor - de 7 maal gelagerde,
zware en volkomen uitgebalan
ceerde krukas - de trillingdemper -
de speciale constructie van zui
gers, cylinderkop en kleppen-
mechanisme - de vóórvervvarming
der inlaatgassen.
En bij dit alles steeds dat gevoel
van zekerheid, dat de duurzame
Fiat-constructie U schenkt!
Kom deze wonderlijke Fiat moto
ren eens beproevenvraag in ieder
geval nu reeds onze brochures
aan - het verplicht U tot niets.
Alleen-vertegenwoordiger voor
Amersfoort en omstreken
TEL. 1210, 1211. 1212.
De voorraad tafelzilver is rijk
JLakgje sar/?. QOJki,.266
worden boekjes verspreid, die deze kennis
bevatten, maar die boekjes moeten worden
gelezen rustig thuis, in de atmosfeer van
nadenken. Maar de 18 Mei-Volkenbonds
dag, die steeds meer de aandacht trekt over
geheel het land, is er wel om een ieder te
zeggen, dat hij of zij moet zorg dragen den
Volkenbond cn zijn samenstelling te kennen
teneinde zijn werk te kunnen beoordeelen
en daardoor, door mede te spreken in het
koor de openbare mecning, dien arbeid te
schragen.
Moge de 18 Mei-Volkcnhondsdag van 1929
niet vergeefs tot U hebben gesproken!
De paus en Mussolini. Mee-
ningsverschillen over de opvoe
ding der jengd.
De rede, die de paus Woensdag bij de
ontvangst der leerlingen van Mondragone
heeft gehouden, heeft verrassing gewekt,
omdat zij zich richt tegen verklaringen,
die Mussolini enkele dagen geleden in de
Kamer heeft afgelegd. IIij sprak over de
Lateraan-verdragen cn probeerde ideèel de
grenzen tusschen den ltaliaanschen staat
en de kerk af te bakenen. In Italic zelf
voelde men dadelijk, dat het Vaticaan over
veel, wat Mussolini heeft gezegd, ontstemd
zou zijn. Men verwachtte echter geen ant
woord het Vaticaan heeft zich in zoo
velerlei opzicht bij het fascistische régime
aangepast, dat men er niet op rekende, dat
van pauselijke zijde openlijk tegen Musso
lini partij zou worden gekozen, te meer niet.
daar pas de Lateraan-verdragen. waren
aangenomen. Des te grooter is nu het op
zien, dat de rede van den paus wekt. Zon
der Mussolini nadrukkelijk te noemen,
wendt hij zich niettemin heel ondubbelzin
nig tegen diens denkbeelden omtrent de
opvoeding van de jeugd. liet. .fascistischo
regime, zoo betoogde Mussolini, kon niet
afzien van de opvoeding der jeugdop
dit stuk van zaken was het halsstarrig
het voedde de jeugd op tot mannelijkheid,
machtsbewustzijn en verovering, tot fas
cistische idealen en verwachtingen.
Wat onder fascistische idealen verstaan
moet worden, weet men, aldus reageert
een blad als de Frankfurter Zoilung liun
vertegenwoordigers hebben het somtijds
tot uitdrukking gebracht op een wijze, die
de rede van Mussolini nog overtreft, Eén
van hen, Turali, heeft do muziek van 't
machinegeweer voorgesteld als datgene,
hetwelk de ziel van den fascist het duide
lijkst verzinnelijkt. Het blad haalt uit het
hoofd aan. maar herinnert zich heel goed,
dat hij het „maaien, maaien, maaien" van
het machinegeweer geprezen heeft. Dit is
een completeerin'g van Mussolini's woord,
dat de jeugd ter verovering moet worden
opgevoed, een woord, waartegen de paus
zich vooral met nadruk richt. Wanneer
alle staten zulks deden, aldus de paus, wat
zou er dan gebeuren „Wil men misschien
aldus bijdragen tot de pacificatie der we
reld
Hier staan inderdaad twee werelden te
genover elkaar, de Katholieke en de fas
cistische, die principieel onvereenigbaar
zijn, zelfs wanneer zij verdragen met el
kaar sluiten. IIoc de houding der verte
genwoordigers der kerk in den loop der
historie ook mogen zijn geweest, in begin
sel wil zij een macht van den vrede zijn.
En der barmhartigheid. En der gereclitig-
WEERBERICHT.
Hoogste baromcteistand: 779.7 te
Abisko.
Laagste barometerstand: 757.4 tc
Breslau.
Verwachting tol den avond van
19 Mei:
Zwakke tot matige N. tot N. O.
wind, betrokken tot zwaar bewolkt,
aanvankelijk weinig of geen regen,
weinig veraiiaenng in temperatuur.
STOOMEN-VERVEN
's Maandags en 's Woensdags franco
halen en bezorgen te Amersfoort cn
omstr. door eigen Autobesteldienst.
heid. Maar ook dit ligt volstrekt niet in
de lijn van 't fascisme.
Het is duidelijk, dat een Christelijke
kerk de fascistische idealen niet kan hul
digen. Uit één zin van den paus schijnt
opgemaakt te kunnen worden, dat hij van
zijn verdragspartner ook een weinig gruwt.
Om een ei'ger kwaad te voorkomen, zei hij,
zouden wij den moed hebben, zelfs met den
duivel te onderhandelen. De Frankf. Ztg.
merkt naar aanleiding hiervan op v
„Dat klinkt werkelijk niet zeer vleiend,
tenminste van het standpunt der kerk uit,
die den duivel wel is waar noodig heeft,
maar hem een plaatsje aanwijst, dat niet
benijdenswaardig is. Misschien denkt het
fascisme daarover anders, want de duivel
heeft een sterk machtsbewustzijn en ook
hij gaat op veroveringen uit. In elk geval
zal het fascisme begrijpen, dat het niet
vleiend bedoeld is, wanneer de paus een
zinswending gebruikte, die in elk geval
aanduidt, dat men het fascisme ontmoet op
den weg naar den duivel."
D'e aandacht heeft het tevens getrokken,
dat de paus het recht der opvoeding in de
eerste plaats toekende aan het gezin en de
kerk de staat heeft volgens hem alleen
een aanvullende rol te spelen. Mussolini
is het hiermee geenszins eens. Zijn opvoe
dingsideaal militariseering der jeugd
OP:
BEL]
OP:
