DE EEMLANDÊÜ
WILLEM GROENHUIZEN
Woensdag 22 Mei 1929
27e Jaargang No. 271.
BUITENLANDSCH OVERZICHT
DOOR STOOM VERBRAND
TWEE PILOTEN GEDOOD
Tel. 852 - Langestraat 43
JUWELIER
Gouden Trouw- en Verlovingsringen
VERDWAALDE BOM IN
EEN JAPANSCH DORP
9 uur 25 minJ
DE ZWARE TOCHT VAN ECKENER
ABONNEMENTSPRIJS per 3 taaandeo voor Amersfoort f 2.10, per maand f 0.75, per
weck (met. gratis verzekering legen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-# Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INT ERG 513
DIDECTE.UR-UITGEVEC: J.VALKHOff
PRIJS DER ADVERTENTIEN van l»-4 regels f 1.05 met inbegrip van eeo bewijsnummer.
elke regel meer f0.25. Llcfdadlghelda-odvcrtentlüo voor ds
helft van den prijs. Kleine Advertentlén „KEITJES" bU vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I.Bewijsnommer extra I 0Ü5
Het socialistisch experiment
in Denemarken.
In verband met Denemarkcn's delicate
positie in een gevoelig deel van de Europee-
sche wereld, waar namelijk de verbindingen
liggen tusschcn Noord- en Oostzee, is het
begrijpelijk dat men ook in de groote lan
den meer dan gewone aandacht schenkt
aan de voornemens van het nieuwe Deen-
sche kabinet inzake algeheele ontwapening.
Le Temps bijv. wijdt aan het geval een be
schouwing op de plaats van het hoofd
artikel.
Dit blad vindt het verrassende in de sa
menstelling van het nieuwe kabinet niet
dit, dat de socialisten een drietal portefeuil
les hebben afgestaan aan de radicalen, maar
dat de Dccnsche radicalen zich tot dit expe
riment hebben geleend, waar de veiligheid
van het land op het spel staat. ITet ministe-
i ieele program dat Stauning voor het par
lement heeft uiteengezet is volledig socia
listisch, en alleen in de wijze van verwe
zenlijking zal de radicale partij haar invloed
kunnen doen gelden. Wat de beginselen
betreft aldus Le Temps wanneer het
program inderdaad de uiting is van het
geheele kabinet, dan moet men aannemen,
dat het de absolute abdicatie inhoudt van
het Deensche radicalisme.
Omtrent de tendenzen van het program is
geen misverstand mogelijk. De punten zijn
duidelijk genoeg, als daar zijn: intrekking
van de nog niet lang geleden aangenomen
wetten, die in geval van slaking de vrij
heid van den arbeid garandeeren, speciaal
gericht tegen syndicalistische ondernemin
gen; fiscale hervorming in den zin van ver
mindering van indirecte belastingen en ver
hooging van inkomsten- en vermogensbe
lasting; herziening van de wetgeving op de
banken, vennootschappen, trusts cn mono
polies; verbrokkeling van het grootbezit en
nieuwe' maatregelen ten gunste van de
werkloozcn, waarvan de Staat alle kosten
zal dragen.
Men kan nauwelijks gelooven, aldus gaat
het Fransche blad voort, dat de radicale
partij, die ondanks alles, krachtige burger
lijke neigingen heeft, haar medewerking
kan verlecncn aan een dergelijke sociale
politiek.
Maar, al zullen er nog wel moeilijkheden
lijzen wanneer eenmaal het uur van de
concrete verwezenlijking dezer plannen daar
is, er is minstens één punt, waarin sociaal
democraten en radicalen het met elkaar
eens schijnen: dat van de algeheele ont
wapening. Stauning's eerste daad zal dan
ook volgens zijn aankondiging zijn opnieuw
het ontwerp van algeheele en onmiddelijke
ontwapening aan het Folketing voorleggen,
dat dit wetsontwerp in 1926 onder het vorig
socialistisch bewind met twee of drie stem
men meerderheid aannam, maar dat af
stuitte op het onverzoenlijke verzet van den
Senaat. Dit ontwerp beoogde, naar men zich
herinneren zal, de verdwijning van de na
tionale weermacht, en vervanging daarvan
door een simpel gendarmerie-corps, belast
met de bewaking der landgrenzen en kus
ten. Op die manier wilde Denemarken af
zien van het reëele handhaven eener neu
traliteit, waartoe het zich in principe ver
plicht blijft achten.
Te vreemder noemt het. Fransche blad
'dezen gang van zaken, waar een van de
meest gezaghebbende vertegenwoordigers,
de heer Munch, op 't oogenblik minister
van buitenlandsche zaken in het kabinet-
Stauning, minister van landverdedi-
ging was gedurende de oorlogsjaren, en
tijdens die periode alle middelen moest te
werk stellen, waarover het land beschikte,
om Denemarkcn's- neutraliteit te bewaren.
Toch zal het nog wel 'n tijdje duren, aleer
dit program werkelijkheid zal zijn gewor
den. In den Senaat blijven conservatieven
en liberalen in de meerderheid, en zoolang
dit het geval is, zal er een onoverkomelijk
obstakel blijven tegen deze revolutionnaire
plannen. En wat de socialistische voorne
mens betreft, om den Senaat te suppriraee-
ren, dit is niet mogelijk zonder het over
winnen van constitutioneele moeilijkheden,
welke bij den huidigen staat van zaken on
overwinnelijk zijn.
SOMBERE
PINKSTEROOGST
Slachtoffers van de sneb
heidskoorls
Pinksterzondag tegen zeven uur s avonds
werd een uit Bielefeld komende auto rnet
zes personen op een onbewaakten overweg
tusschen Neuhaus en Sennelager door een
trein gegrepen.
Twee personen werden gedood, drie
zwaar en één licht gewond.
Duisburg, 21 Mei. (Ii.N.) Vanmorgen
reed een zekere Boehmer met zijn motor
rijwiel in voile vaart tegen een w&gen.
Boehmer cn zijn begeleider werden op
straat geslingerd en kregen een ernstige
schedelbreuk. Boehmer was op slag dood,
terwijl zijn metgezel eenige minuten later
overleed.
Tijdens de Pinksterdagen zijn in Enge
land door auto-ongelukken 21 personen om
het leven gekomen.
In Frankrijk zijn tijdens de Pinksterda
gen frengevolge van auto-ongelukken 11
personen gedood cn 21 zwaar gewond.
DE PAUS ZAL ZICH BUITEN HET
VATICAAN BEGEVEN.
Op 30 Mei a.s.
Rome, 21 Mei. (V.D.) Gemeld wordt, dat
Z.H. de Paus ter gelegenheid van de proces
sie op Sacramentsdag op 30 Mei a.s. voor
het eerst het Vaticaan zal verlaten.
Verder wordt' gemeld, dat Z.H. met den
gouden monstrans de menigte op het plein
zal zegenen.
Het besluit hiertoe is gisteravond geno
men.
GENERAAL CALLES
LANDBOUWER.
Hij trokt zich op zijn land
goed torug.
Géneraal Calles de expresident van
Mexico en tot voor kort opperbevelhebber
van het leger, is als zoodanig afgetreden en
gaat zich op zijn landgoed aan den land
bouw wijden.
Het springen van een pijp
de oórzaak
Maagdenburg, 21 Mei. (V. D.) Dooi
de directie der Duitsche rijksspoorwegen
te Maagdenburg wordt medegedeeld, dat
gistermiddag op de locomotief van den D.-
trein van Maagdenburg naar Berlijn nabij
het station Genthin te ongeveer half vijf
op de stokersplaaats een stoompijp van de
stoomstraalpomp is gesprongen. De stoker,
Willy Müller, uit Maagdenburg, werd door
den uitstroomenden stoom zwaar gewond,
terwijl ook de machinist, Gustav Tronk,
ernstige brandwonden opliep. Niettemin
behield hij genoeg tegenwoordigheid van
geest om den trein onmiddellijk tot stil
stand te brengen. Voordat de trein geheel
stilstond sprongen de beide mannen van
de machine.
De stoker werd met een auto naar het
ziekenhuis te Genthin gebracht, waar hij
in den loop van den nacht aan de gevol-
:en van zijn verwondingen is overleden.
De machinist kon, na verbonden te zijn,
naar zijn woning worden vervoerd.
Militair vliegtuig bij Aotwerpen
neergestort
Brussel, 21 Mei. (V. D.) Hedenmid
dag is een militair vliegtuig nabij Bras-
schaet in de omgeving van Antwerpen
neergestort en in brand geraakt. De beide
inzittenden waren op slag dood.
SOVJET-CONGRES TE MOSKOU.
Rykof niet als volkscommissaris
herkozen.
Moskou, 2 0 Mei. Het sovjet-congres
eindigde met de verkiezing van -500 leden
en 150 vertegenwoordigers voor liet Al-
Russische centrale executieve comité. Het
nieuwe comité kwam reeds in een eerste
zitting bijeen, waarin tot voorzitter (een
post, die ongeveer met liet presidentschap
van een republiek overeenkomt) Kalinin
werd herkozen.
Ook de overige verkiezingen vonden,
volgens de „Tel." geheel in overeenstem
ming met de voorstellen der partijfractie
plaats. Dientengevolge werden alle volks
commissarissen herkozen, met uitzondering
van Rykof, die tot dusverre in den raad
van volkscommissarissen het voorzitter
schap bekleedde, een functie, die overeen
komt met het minister-presidentschap in
andere landen. In zijn plaats werd Serej
Sivanowitsj Syrzof benoemd, die pas 36
jaar oud is. Zijn vader was winkelbedien
de en zijn moeder boerin. Hij heeft de han
delsschool doorloopen en behoort sinds
1913 tot de communistische partij. In 1915
en 1916 zat hij in de gevangenis en in
Siberië. Sinds 1921 trad hij op als leider
der agitatie-afdeeling van het Centraal
comité.
EEN TOESPRAAK VAN KONING
ALFONS.
De tentoonstelling te Barcelona.
Koning Alfons heeft in Barcelona aan
een maaltijd van achthonderd raenschen
het woord gevoerd. Met een toespeling op
den dood van zijn moeder, zeide de koning,
dat hij verplicht was geweest zijn smart te
bedwingen om zich te herinneren, dat hij
het hoofd was van den staat cn te Barce
lona te komen, om aan de vertegenwoor
digers der buitenlandsche naties de soli
dariteit, welke er tusschen het. Spaansclie
volk en zijn koning bestaat te toonen en
ook om zekere legenden te niet te doen.
De koning sprak zijn ingenomenheid uit
met het feit. dat dc Volkenbond binnenkort
te Madrid zal vergaderen cn uitte zijn bes
te wenschen voor het werk des vredes.
De koning werd zeer toegejuicht.
MODERNE MODELLEN.
LORD ROSEBERRY t
Een indrukwekkende politieke
loopbaan
Londen, 21 Mei. (V. D.) In den afge-
loopen nacht is de oud-premier Lord Rose-
bery op 82-jarigen leeftijd over leden.
Lord Rosebery's politieke loopbaan be
gon toen hij in 1871 voor het eerst in het
lloogerhuis als liberaal het woord voerde.
Maar eerst in 1S80 vestigde hij de algemee-
no politieke aandacht op zich doordat hij
de beroemde verkiezingscampagne van
Midlothian voerde, waarbij de liberale par
tij een district, dat naar men meende een
vaste zetel was van de Disraeli-Tories ver
overde.
In 1881 werd Rosebery onder-minister
van binncnlandsche zaken in het kabinet
van Gladstone doch reeds twee jaar later
had hij genoeg van deze functie. Hij ging
reizen cn keerde terug als een overtuigend
imperialist.
In 1886 kwam Gladstone opnieuw aan
het bewind, zij het met een kleine meer
derheid. In dat kabinet werd Rosebery mi
nister van buitenlandsche zaken, in welke
hoedanigheid hij zich zeer onderscheidde.
Weldra was de liberale partij echter weer
in de minderheid.
Toen Gladstone in 1892 opnieuw aan het
bewind kwam werd aan Rosebery weder
om de portefeuille van buitenlandsche za
ken toevertrouwd. Tweo jaar later legde
Gladstone het premierschap neer, daar het
gewicht van het ambt hem te zwaar werd.
De koningin ontbood Rosebery die einde
lijk premier werd cn aldus naar E. T.
Raymond in zijn „Thu man of promise
Lord Rosebery" zegt de eerste zijner
beide jeugd-ambities vervuld zag; de twee
de was.de Derby te winnen en ook dit
gebeurde.
Hij moest echter regeeren met een ver
deeld kabinet; hij was £cen overtuigd Ho
me Ruler, vele zijner ministers waren dit
wel hij was impopulair bij het Hooger-
huis en verzette zich tegen de begrooting
van Sir William Harcourt waarbij de suc
cessierechten werden ingevoerd, die Rose
bery als een plundering van zijn eigen
klasse beschouwde. De overwinning van
zij paard bij de Derby bracht hem in moei
lijkheden met de uiterste groep van non-
conformistische radicalen en toen de re
geering in 1895 in het Lagerhuis de neder
laag leed op het cordiet-crediet was hij
maar al te blij om af te treden. Sedert
heeft hij nimmer een regeeringsfunctie be
kleed.
Hoe langer hoe meer ook helde hij naar
het conservatisme over. Tijdens den oor
log was hij nog korten tijd voor zijn va
derland werkzaam maar toen was het ook
gedaan met zijn deelnemen aan het open
bare leven.
Zijn buitenlandsche politiek vond even
als die van zijn leerling Grey, die zijn on
der-minister was, meer vrienden bij de
conservatie\en dan hij de eigen partij. De
latere Engelsche Fashoda-politiek heeft hij
vastgelegd. Hij is voorts de eenige belang-
rijke Britsche politicus geweest, die de
entente scherp heeft veroordeeld.
Als hartstochtelijk sportman gelukte het
hem tot driemaal toe de Derby te winnen.
Daarnaast was hij geschiedschrijver, een
aantal kleine biografieën zijn uit zijn pen
gevloeid. Lord Rosebery behoorde tot de
heel groote grondbezitters van het land
hij bezat ruirn 13.000 II A.
Londen, 21 Mei. (II. N.) Het stoffelijk
overschot van Lord Rosebery zal in den
grafkelder der familie in Schotland worden
bijgezet. Zondagmiddag wordt in de kathe
draal van Fdinburg een rouwdienst voor
den overledene gehouden. Baldwin, Lloyd
George en Ramsay Macdonald hebben tele-
grammen van rouwbeklag gezonden, waar
in zij hulde aan de verdiensten van den
overledene brengen Lloyd George herin
nert nog aan een uitlating van Lord Rose-
berry na het tot stand komen van de
Fransch-Engelsche entente in 1905 toen hij
tegenover Lloyd George, die zijn voldoe
ning over het tot stand komen van de
entente betuigde, verklaarde, dat de en
tente tot een oorlog zou leiden.
ERNSTIGE AARDBEVING.
Duizend hulzen verwoest,
Londen, 20 Mei. (V.D.) In de omgeving
van Karahissar is, naar uit Canstantinopel
gemeld wordt, heden een ernstige aardbe
ving waargenomen. Een dorp in de nabij
heid van Sivas in Klein-Azië werd zwaar
geteisterd. Het aantal dooden daar wordt
opgegeven als 39, dat der gewonden als 33.
De materieele schade is zeer groot. Duizend
huizen zijn geheel of gedeeltelijk verwoest.
GOEDERENTREIN IN EEN AFGROND.
Vier beambten gedood.
Boekarest, 20 Mei. (V.D.). Tusschen
Predeal en Kronstadt is een ernstig spoor
wegongeluk gebeurd. Een uit verscheidene
tankwagens bestaande goederentrein kon
niet stoppen daar dc remmen weigerden.
Daar de lijn schuin afloopt en bovendien
de trein uit Boekarest ieder oogenblik kon
aankomen werd de goederentrein op een
noodlijn geleid. Daarbij stortte de trein in
een afgrond, met het gevolg, dat de tank
wagens ontploften. Vier spoorwegbeambten
vonden daarbij den dood, terwijl er drie
ernstig gewond werden.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 7G6.S tc
Wisby.
Laagste barometerstand 741.8 te
Vestmanoer.
Verwachting tot den avond van
23 Mei:
Zwakke tot matige wind uit Z.
richtingen, half tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk weinig of geen re
gen, iets warmer vooral des nachts.
DE GRAF ZEPPELIN.
BIJNA TEGEN 'N BERG
Dr. Eckener verklaart dat er geen
sabotage in het spel is
Zeventien slachtoffers
B c r 1 ij n. 2 1 Me i. (Draadloos). Bij oefe
ningen in het bommen werpen door een
Japansch eskader is het dorp Woesoeng
door een echte bom getroffen, waarbij 17
inwoners den dood vonden.
Parijs, 18 Mei (V.D.) Jn een onderhoud
met een Fransch journalist verklaarde Dr.
Eckener: Nooit heb ik een dergelijkcn zwa-
ren tocht meegemaakt. Over de voorberei
dingen voor de landing waren wij allen
zeer tevreden. Do bevelen, die in het
Duitsch gegeven waren werden stipt ver
taald en opgevolgd. Het is bekend, dat het
landen van een Zeppelin steeds met bijzon
dere moeilijkheden gepaard gaat en naar
ik ondervonden heb. zijn de doorgaans ter
beschikking gestelde soldaten dit werk niet
gewoon. In dit geval ben ik zeer enthou
siast over de wijze waarop de Fransche
soldaten hun plicht vervulden, cn ik heb
de grootste achting voor hun chef
Friedrichshafen, 20 Mei (V.D.) In
een interview, dat Dr. Eckener, die giste
ren naar hier vertrokken is, heden toe
stond, verklaarde hij allereerst, dat hij
naar Friedrichshafen was teruggekeerd
om met Dr. Maybach overleg te plegen. Op
het oogenblik kan men zich nog geen hel
der beeld vormen van de oorzaak der mo
torstoringen. Wel houdt Eckener het voor
uitgesloten, dat hier sabotage in het spel
is, aangezien niemand de krukas der mo
toren heeft kunnen naderen. Evenmin heb
ben de veranderingen, welke naar aanlei
ding van de vlucht om de Middellandsche
Zee werden aangebracht, invloed op de on
derhavige storing kunnen hebben, terwijl
ook slijtage niet in aanmerking komt. De
motoren, die 2000 uren kunnen functionee-
ren, zijn namelijk eerst 600 uur aan bet
werk geweest. Onder dezee vreemdsoortige
omstandighden kan aan een Oceaanvlucht
natuurlijk niet eerder gedacht worden,
voordat de oorzaak volkomen vaststaat.
Omtrent den terugtocht zelf deelde Ecke
ner mede, dat reeds kort na Barcelona een
stuurboordmotor moest worden uitgescha
keld wegens een breuk aan de gewichten
der krukas. Aangezien dit feit echter geen
verband met de andere motoren behoefde
te scheppen, besloot men den tocht voort
te zetten. Kort na de Balearen is vervol
gens de tweede motor, eveneens aan stuur
boordzijde, uitgevallen. Thans werd onver
wijld rechtsomkeert gemaakt, zoodat men
des avonds om half elf weer boven Bar
celona was.
Van nu af geschiedde de reis steeds lang
zamer; tengevolge van den sterken mistral
kon het luchtschip een tijd niet van zijn
plaats komen, hoewel de overgebleven mo
toren op volle kracht werkten. Tegen elf
uur den volgenden morgen was men boven
Nimes. Het verdere hachelijk verloop is be
kend.
De verzekeringssom.
Van bevoegde zijde wordt verklaard, dat
het luchtschip voor de volle waarde van
3,2 millioen mark verzekerd is.
Bezoek op de Pinksterdagen.
In den loop van Zaterdagmiddag werd
het luchtschip voor bezoek opengesteld.
Onder de bezoekers bevond zich het socia
listische Kamerlid en rapporteur der lucht-
vaartbegrooting Renaudel, die door dr.
Eckener werd ontvangen.
Gedurende de Pinksterdagen was de be
langstelling zoo groot, dat een regiment
infanterie ter versterking voor het hand
haven der orde moest worden ontboden.
Ongeveer 50.000 auto's zijn op de toe
gangswegen naar het vliegterrein gesteld.
De Fransche minister voor de luchtvaart.
Laurent-Eynac, heeft dr. Eckener een tele
gram gezonden, waarin hij zijn vreugde uit
dat de Fransche manschappen de beman
ning van de „Zeppelin" bij de landing be
hulpzaam konden zjjn. i
Tavens richtte Laurent-Eynac een tele
gram aan den Duitschen verkeersminister
dr. Stegerwald, waarin hij hoopt dat het
luchtschip spoedig veilig den terugtocht zal
kunnen aanvaarden.
Eenige bevindingen van
passagiers. Vlak voor een
berg.
Een passagier van de „Graf Zeppelin",
Von Kryha, schildert in een rapport, aldus
„De Tel.", de laatste uren vóór de landing.
Boven Valence werd den reizigers mede
gedeeld, dat er gevaar bestond en dat men
tot landing moest overgaan. Met de val
schermen reeds om de schouders gewik
keld, sloegen de opvarenden de bewegin
gen van het luchtschip over Valence en
Montélimar gadJ. Een oogenblik van adera-
looze spanning was het, toen voor den
luchtreus in de schemering plotseling een
berg opdook. Het gevaarte schoot op dat
moment opeens eenige honderden nieters
in de hoogte. Dr. Eckener had waterballast
uitgeworpen en was op deze wijze aan heft
gevaar ontkomen.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat de Ameri-
kaansche gezant aldaar aan dr. Eckener
een telegram heeft gezonden, waarin hij
hem van harte gelukwenscht met den for
tuinlijken afloop van de luchtreis en zijn
bewondering uitspreekt voor de handig
heid en den moed, waarmede alle moeilijk
heden en gevaren overwonnen werden.
Eckener heeft tot vijf officieren van het
Fransche vliegkamp Cuers-Pierrefeu de
uitnoodiging gericht, om, wanneer het
luchtschip het aerodroom weer verlaat, de
reis aan boord mee te maken.
Naar verluidt zal het luchtschip Donder
dag reeds naar Friedrichshafen vertrekken.
De drie reserve-motoren zijn reeds ge-
plaastt.
Nog een indruk aan boord.
Aan een verhaal van een der passagier»
ontleent het Hbld. o.m.:
Hoe zal ik het samenvatten. De uren
des gevaars staan ons nog levendig voor
oogen. Eigenlijk was het geen uur, ja, niet
eens een minuut doch slechts seconden.
Juist wilde ik in mijn hut gaan slapen toen
iemand tegen mij riep: „Noodlanding. Ge
reedmaken". Ik had daar reeds een ver
moeden van gehad en met mijn schrijfma
chine onder den arm begaf ik mij naar den
salon.
Het luchtschip stijgt en helt over. Ik ba
lanceer naar het raam en zet de schrijf
machine op het kozijn. De storm schudt
het luchtschip heen en weer.
Dr. Eckener zou willen landen maar er is
te veel wind. Ik loop vlug naar Wilkins in
de commandohut die droog opmerkt: „Er
is niets mooiers dan noodlandingen in
boomenIk droom reeds hoe wij uit de
boomen naar beneden zullen klimmen. De
Amerikaansche, die zich eveneens in de
commandohut bevindt, geef ik een stuk
chocolade en ik ga terug naar den salon.
Wat is dat? Wij drijven op een hoogen berg
toe
Nu, het is, alsof de berg met groote snel
heid op ons afschietDit was het uur
van het grootste gevaar. Maar niet voor
dr. Eckener, die dit allemaal kent en ook
de ervaring en de rust van zijn bemanning.
Hij laat een snelle manoeuvre uitvoeren
en het luchtschip stijgt snol naar boven,
door den wind medegenomen en komt £ver
den berg heen, aie ongeveer 200 meter aoog
geweest zal zijn. Aan den anderen kant
wordt het rustiger. Wij zuchten diep.
Ik schrijf verder aan mijn verslag. Plot
seling gaat het licht uit. Ik schrijf den
laatsten zin „8.15 gelandin volledige dui
sternis.
Een paar aardige matrozen kijken door
het venster cn lachen: Wij zijn in veilig
heid.
