DE EEMLAMDEU BUITENLAND. ABONNEMENTSPRIJS pc' raaandeo voor Amersfoort f2.10. per maand l 0.75, per PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels t 1.05 met inbegrip vao een bewijsnummer, Woensdag 29 Mei 1929 27e Jaargang No. 277 BUITENLANDSCH OVERZICHT DE AANSLAG OP RADITSJ WILLEM GROENHUIZEN JUWELIER Gedipi. Horlogenr aker. Tel. 852. Langestraat 43 Gevestigd 1885. EEN VEERBOOT GE ZONKEN ERNEST MONIS t HET HERSTEL VRAAGSTUK De stemming te Parijs HEVIG ONWEER Duitschland bezocht AMERSFOORTSOi DAGBLAD 1 week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/* Binnenland franco per post per J maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 513 DIRECTEUR- UITG EVER.' J.VALKHOFT elke regel meef f0.25. Ltefdndlghelds-advertcnticn voor da helft van den prijs. Kleine Advertentiëo „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regeLs 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra 0.05 De baigeroorlog in Afghanistan. Aman Oellah naar Britsch- Indië gevlucht. Habib Oellah do sterke man. De modemiseerende koning van Afgha nistan, Aman Oellah. die na zijn reizen in 't buitenland het leven in zijn rijk geheel op Westerschen leest wilde schoeien, heeft van de talrijke hervormingen, die hij tijdens zijn bewind wist te verwerkelijken, niet veel plezier beleefd. De waterdragerszoonBatsji Saquao wist het verzet der behoudzieke burgers van Afghanistan te organiseeren en riep zich zelf als koning Habib Oellah uit. Dat hij een sterke figuur is, kan blij ken uit het feit, dat hij zich niet alleen tot dusver heeft weten te handhaven, maar feitelijk groofendeels de macht aan zich heeft getrokken. Aman Oellah heeft wel verscheidene keeren parmantig beweerd, dat hij het spoedig met zijn tegenstander zou weten klaar te spelen, maar dit is hem, al bracht hij nog zooveel manschap pen in 't vuur, nimmer mogen gelukken. De numerieke meerderheid van Habib Oellah's strijdkrachten alsmede de disci pline cn vaardigheid van diens soldaten verzekerden den waterdragerszoon de over winning. Thans komt het verrassende bericht, dat Aman Oellah het Afghaansche grondgebied heeft verlaten en een veilig heenkomen heeft gezocht in Britsch-Indiö. De ex-ko- oing, die nu balling is geworden, stelt het wei voor, alsof hij vrijwillig zijn vaderland heeft verlaten om een beletsel weg te ne men voor het vreedzaam samenleven der stammen, maar men is eerder geneigd aan 18 nemen, dat Aman Oellah de grond te heet onder de voeten werd en dat hij daar om zich genoopt zag den wijk te nemen. Do berichten toch stemmen hierin overeen, dat aan de vlucht van Aman Oellah nog al bloedige krijgsverrichtingen tusschen diens troepen en de soldaten van Habib Oellah zijn voorafgegaan, die eindigden met een geduchte nederlaag \oor Aman Oellah. Dat een en ander het aanzien van Habib Oellah in niet onbelangrijke mate doet toe nemen, behoeft geen betoog; uit telegram men van den üllstein-Nachrichtendienst valt dan ook af Ie leiden, dat de heer- schappij van Habib Oellah (Batsji Saquao) en vrijwel volstrekt karakter draagt cn dat hij op 't oogenblik een stevige positie in neemt, al heeft één der verwanten van den vroegeren koning na het vertrek van laatstgenoemde naar Britsch-Indió zich als kroonpretendent opgeworpen en zich gepro clameerd tot emir van Kandahar, het tegen woordige hoofdkwartier van Aman Oellah. Men krijgt den indruk, dat Habib Oellah te Kaboel met ijzeren hand regeert en er met man en macht naar streeft al de her vormingen van zijn voorganger weer onge daan te maken. Like Europeesche kleeding is nu weer verboden en de vrouwen moe ten weer haar sluiers dragen. De stammen aan de Khyber/Jas. waar het karavanen- verkeer sinds het uitbreken der vijandelijk heden in Afghanistan aanmerkelijk afgeno men was, hebben bun vroegere praktijken hervat en eischen van de reizigers een bi- zondere belasting voor veilig geleide. De levensmiddelenprijzen zijn in het geheele land buitengewoon de hoogte ingegaan en worden door de regeering gecontroleerd. In Kaboel zelf is de krijgswet afgekondigd. Habib Oellah's financieele toestand moet buitengewoon sterk zijn, daar rijke koop lieden gedwongen worden aan het departe ment van financiën groote bedragen of te staan. Ook het leger van Habib Oellah moet uitmuntend zijn; onder de soldaten heerscht tucht en de organisatie is bijna volmaakt; in tegenstelling met den regee- ringstijd van Aman Oellah ontvangen de troepen thans regelmatig soldij. Onder deze omstandigheden ziet het er voor Habib Oellah waarlijk niet ongunstig uit cn men kan er dan ook op rekenen, dat hij het eene succes na het andere op de nu nog onwillige stammen zal behalen. Vermoedelijk zal Kandahar eveneens spoe dig in zijn bezit zijn. BOTSING TUSSCHEN MILITAIREN EN BURGERS Warschan, 27 Mei, (V. D.). Gisteren kwarn het door onbekende oorzaak te Lem- berg tot een ernstige vechtpartij tusschen twee soldaten en een aantal burgers, waar bij de soldaten naar de blanko wapenen grepen. Een groot aantal mcnschen kozen partij tegen de soldaten. Toen een toeval lig passeerende kapitein beval de vecht partij te staken, keerde de menigte zich ook tegen hem. De officier trok uit nood weer zijn revolver en vuurde tweemaal. Een der burgers werd door een schot ge troffen cn was onmiddelijk dood De twee soldaten liepen ernstige verwon dingen op. AARDBEVING OPGFTEEKEND. Stuttgart, 27 Mei. (V. D.) Het seis- rnografisch instituut te Hohenhem heeft in don afgeloopen nacht een sterke aard beving geregistreerd. De haard wordt op een afstand van 8300 K.M. geschat, vermoe delijk in de golf van Alaska of in de Caraï- bischo Zeo. De dader geeft een uiteenzetting Uil noodweer gehandeld? Gisteravond, gelijk wij meldden, begon te Belgrado het proces tegen Punitsja Ratsjitsj wegens den moordaanslag in de Skoeptsjina. Er waren omvangrijke veiligsheidsmaat regelen genomen. Publiek werd niet tot de zaal toegelaten. Van do civiele partijen aldus de N.R.C., was niemand aanwezig. Na voorlezen van de acte van beschuldiging verklaarde Rats- jilsj zich onschuldig. Hij zou hem hebben toegeroepen: „Je hebt de Begs uitgeschud" Pernar weigerde zich te verontschuldigen en greep, toen de president van de Skoep tsjina de zaal had verlaten, naar zijn ach terzak. Uit noodweer had hij, Ratsjitsj, toen het eerste schot gelost. De verdere schoten volgden, toen de afgevaardigden op hem losstormden en hij zich bedreigd voelde. Ratsjitsj schetste uitvoerig de at mosfeer, die toentertijd in de Skoeptsjina htïcschte. Hij noemde Pemar den voor- naamslon schuldige aan 't bloedbat. Im mers, ofschoon hem het begrip „eer'' als gewezen Ooslenrijksch officier toch niet vreemd moest zijn. tartte hen het Servi sche volk stelselmatig door schimpscheu ten. Wegens den moord op Bassaritsjek - Ratsjitsj alleen aanklaagde. De kinderen nemen voorbedachten rade aan en eischen behalve de rechtelijke straf een schade loosstelling van 13G millioen dinar. Ook hier verklaarde Ratsjitsj zijn besten vriend onder de Raditsj-mannen in vreesc- lijke opwinding te hebben gedood Ilij ver zocht nog éénmaal naar de zaal in het Skoeptsjina te worden gebracht om daar den toestand te reconstruecrcn. Eén der advocaten roept: „Er bestaat geen Skoep- ijsina meer!" De rechter weigerde op zijn voorstel in te gaan. Ratsjitsj' verdediging inzake zijn schietenop den ontvanger Gran- dia beperkt zich tot do verklaring, dat hij ook hier uit noodweer handelde. In de middagzitting is de moord op Steven Raditsj ter sprake gekomen. Rat sjitsj r.egt, niet de bedoeling te hebben ge had hem te dooden. De weduwe van Raditsj eischt geen bestraffing r>f schadeloosstel ling. Het rapport van dc doktoren wordt voorgelezen: bet constateert dat Raditsj aan suikerziekte leed, welke na diens ver wonding erger is gewórden en de hart spieren verslapt heeft, wat zijn dood ten gevolge heeft gehad. Ook RatsjisjN medebeltlaagde inzake dezen moord, Popp.witsj. loochent alle schuld. Hierop is de zitting tot heden verdaagd. Vijftig personen omgekomen Op de Don is een veerboot met ongeveer '100 mcnschen aan boord omgeslagen. Vijf tig van hen zijn verdronken. De overige konden worden gered. De oorzaak van de ramp is overbelasting van de boot. De ka pitein is gearresteerd. ERNSTIG ONGELUK. In een steengroevo bij Czillaghegy, in de nabijheid van Boedapest, is Zondag een ernstig ongeluk gebeurd. Drie school kinderen waren met een kipkar aan het spelen, die zich op een steile helling in be weging zette en steeds sneller begon te rijden. Tenslotte sloeg de kar om en de kin deren werden op een steenhoop geslingerd. Eén van hen was onmiddellijk dood, de beide anderen werden levensgevaarlijk gewond. DE DISCOVERY. Vertrek op 1 Augustus. Het vertrek van de Discovery, die ge charterd is voor de nieuwe Zuidpoolexpe- dilie van den Australischcn geleerde sir Douglas Mavvson, is op 1 Augustus bepaald Het schip vertrekt dan naar Kaapstad. Aan boord van .de Discovery zullen zich twaalf geleerden bevinden de bemanning bestaat uit 28 officieren cn matrozen INFLUENZA-SLACHTOFFERS IN ENGELAND. Het sterftecijfer voor het eerste kwartaal van 1929 is, zoo meldt een bericht uit Lon den, op één uitzondering na, liet hoogste dat gedurende deze eeuw in het eerste kvvai'aal werd opgeteekend. Men schrijft dit hooge cijfer toe aan de influenza-epide- mie, die begin des jaars heeft gewoed. Het sterftecijfer bedraagt 204.293 of 67.978 meer dan in het overeenkomstig kwartaal van 1928 Dit staat gelijk met 21 per duizend, waarvan 11.63 per duizend rechtstreeks of middelijk aan influenza moet worden ge weten. In het eerste kwartaal van 1919 was het sterftecijfer hooger toen stierven 21.3 per duizend aan influenza. 'ergeten staatsman De gewezen voorzitter van den Fran- schen ministerraad, Ernest Mo nis, is, naar uit Bordeaux wordt gemeld, overleden. Monis, die. als zoo menige Fransche staatsman, een hoogen leeftijd heeft be reikt hij was in 1846 geboren was vrijwel een vergeten figuur geworden. Hij beeft zijn rol vóór den oorlog gespeeld, in een periode, die dus, nu wel zeer op den achtergrond gekomen, hoewel liet in jaren gerekend nog niet zoo lang is geleden dat Monis aan de actieve politiek deelnam. In 1899 toch werd hij voor het eerst minister van Justitie. De dood is vooi Monis, zoo meldt de correspondent der N.R.Ct. to Parijs, nog plotseling gekomen. Het bericht ervan wekt \ooral herinnering aan het feit, hem op het toppunt, van zijn leven overkomen. Toen hij in 1911 in de buurt van Parijs het ver trek van eenige vliegtuigen voor den eer sten tocht naar Madrid bijwoonde, werd hij door een der machines ernstig gewond. Bertcaux. de minister van oorlog, die naast hem stond, werd gedood. Monis is er na een lang ziekbed van boven op gekomen. Het kabinet viel spoedig bij zijn afwezigheid. Hij bleef nog geruimen tijd lid van den Senaat, maar in '20 werd zijn mandaat niet vernieuwd. Van toen af was zijn openbare rol uitgespeeld. Hij hervatte zijn advo caten-praktijk te Bordeaux. In zijn woon plaats kende men hem. Enkele jaren ge leden werd zijn naam nog eens genoemd. Toen bleek bij in behoeftige omstandig heden te verkeeren. Op voorstel van de' regecring kende het parlement hem een lijfrente toe van 24,000 franc. Het was de eerste maal, dat zoo'u initiatief voor een politicus werd genomen. Monis pleitte vooral voor het kantongerecht, voor onbe duidende bedragen. De meeste courantenlezers zullen zich afvragen: leefde hij nog? De bijzonderheden van zijn particulier en politiek leven zijn vergeten. Natuurlijk zom het hem geen moeite gekost hebben om na zijn aftreden als minister meer te verdienen. Dat heeft hij versmaad en dit pleit voor zijn recht schapenheid. Parijs, 27 Mei, (V. D.). In de Parijsche pers is de laatste dagen een lichte ont spanning merkbaar. In den loop van he denmorgen onderhield Owen Young zich met vcrscheidencn geallieerde deskundigen terwijl Moreu en Franqui besprekingen hielden inzake de vordering van België voor de door Duitschland in België achter gelaten marken. Waarschijnlijk is heden middag een bespreking met dr. Schacht gevolgd. Het Journal des Débats wijst er op, evenals verscheidene andere bladen, dat de Amerikaansche groep pogingen in het werk stelt nieuwe grondslagen voor de onderlinge combina ties te scheppen. Volgens de Intransigeant is de conferentie weliswaar niet bijzonder gevorderd, doch een lichte ontspanning is desondanks te bespeuren, terwijl ook het feit. dat de besprekingen nog steeds voort duren, hoop geeft. Aan den eencn kant schrikt men voor de gevolgen van de mis lukking terug, anderzijds ligt de weg naar de algeheele overeenstemming nog in het duister. DE WARMTE IN ENGELAND. Het is gisteren in Engeland ondragelijk warm geweest cn op tal van plaatsen wer den Mei-records gebroken. In het Zuiden en Westen ontlastten zich zware onweders, vooral te Chelmsford in Essex, waar te vens een huis afbrandde na het inslaan van den bliksem en te Uxbridge in Middle sex, maar ze gaven weinig daling van tem peratuur en een uur later was de lucht weer strak blauw. In Londen zijn reeds enkele menschen met zonnesteek behan deld, hetgeen in Mei tot dusver zelden voorgekomen was. LINDBERGH GETROUWD. Te Englewood (New Jersey) is de oceaan vlieger Lindbergh gisteren getrouwd met de dochter van Morrow, Amerikaansch ge zant in Mexico. MOSKOUSCHE VERVALSCHINGEN. - Geen Poolsch-Fransche mili taire conventie. De Mcskauer Rundschau, een Duitsch weekblad, dat te Moskou verschijnt, maak te onlangs de teksten openhaar van een zoogenaamd Poolsch-Fransche militaire conventie van 5 September 1922 en van een zoogenaamde aanvullende bepaling van 12 Mei 1925. Het Poolsche Telegraafagentscliap is gemachtigd te verklaren, dat geenerlei conventies of aanvullende bepalingen van dezen aard tusschen Frankrijk en Polen bestaan en dat de door do Moskauer Rund schau gepubliceerde teksten vervalschin- gen zijn. Het Fransche ministerie van bui- tenlandsche zaken noemt de teksten apo- crypli en in allen deele valsch. GRUWELIJKE MISDAAD. Joodsche familie vermoord. Warschau, 27 M e i. (V. D.) In een Poolsch dorpje is op een Joodsche familie een gruwelijke moord gepleegd. Toen de Joodsche waard aan een eenige onbeken de personen geen drank wilde verkoopen, werd zijn herberg door de onverlaten met petroleum begoten en aan vier hoeken in brand gestoken, waarbij de vier ongelukki- gen in de vlammen omkwamen. Het mocht aan de politie nog niet gelukken de hand op de misdadigers te leggen. Berlijn, 28 Mei. (II. N.) Een buitenge woon hevig onweer, gepaard gaande niet een wolkbreuk cn hagelslag, heeft in de buurt van Sproltau groote schade aange richt. Verscheidene straten kwamen onder water te staun. Vooral hevig werd Nioder- zauche getroffen, waar dc hagelsteenen 30 c.M. hoog lagen, zoodat het dorp en zijn omgeving een sneeuwlandschap scheen. De velden bieden een troostel'oozen aanblik. De oogst is geheel vernield en de boomen zijn door den hagel geheel kaal geslagen. Uit Ead Frankenhausen (Kyffhauser), wordt gemeld Het dorp Udersleben bij Frankenhausen is over een breedte van a ier K.M. door een hevig onweer getroffen, dat gepaard ging met stortregens en hagel. Gedurende een kwartier vielen groote hagelsteenen neer, stroumen water vloeiden door de straten, ramen en dakpannen werden vernield. Ook boomen en gewassen werden zwaar getrof fen. Er ontstond een dichte mist, waardoor de bewoners der smalle dorpsstraten niet de tegenoverliggende huizen konden zien. Twee onderofficieren gedood. Parijs, 2 8 Mei. (H.N.) Terwijl een af- deeling van het te Nancy liggende 26ste in- fanterie-regiment in de buurt van Malze- \ille oefeningen hield, brak plotseling een hevig onweder los; twee onderofficieren, die onder boomeu voor den regen schuil den, werden door den blikesm getroffen en aedood. Het ongeluk veroorzaakte een grooten schrik onder de soldaten, die naar alle richtingen uiteen stoven. DE SOCIALISTEN EN HET PANTSER- KRUIS ER VRAAGSTUK Maagdenburg, 27 Mei, (V. D.). Tij dens de vergadering van de Socialistische partij, alhier heden gehouden, werd na mens het partijbestuur verklaard, dat in zake het pantserkruisersvraagstuk do rijks dagfractie zich een klaar oordeel heeft ge vormd en dat zij ook de tweede termijn zou afwijzen. Wanneer echter ondanks het aanvaarden van den tweeden termijn door andere partijen de socialistische ministers in het kabinet zouden blijven, zou dit al leen geschieden om een langdurige crisis met vermoedelijk de moeilijkste gevolgen te voorkomen. Derhalve stelde het partij- stuur voor alle voorstellen, die betrekking hebben op het kruiservraagstuk, te verwer pen. EEN VLIEGRAMP. Vijf dooden. Milaan, 28 M e i. (V. D.) Te Cornigia in de nabijheid van Genua is in den afgeloo pen nacht een Italiaansch bombardements vliegtuig neergestort. De machine was in een plotseling opko menden storm geraakt, waardoor de piloot de macht over zijn toestel verloor. Alle 5 inzittenden werden gedood DE JUWEELENDIEFSTAL. Eon zelfmoord het gevolg. Berlijn, 28 Mei (H. N.) In het Grünes- wold werd vanmorgen het lijk van den 43- jarigen ritmeester b. d. Fritz von Wedel ge vonden. De ritmeester, die met de wegens •len juweelendiefstal bij gravin Hermers- berg in hechtenis genomen baronesse von Monroy was verloofd, had zich door een schot in het hart van het leven beroofd. DRIE DAMES IN EEN CAFé. Kopenhagen, 28 Mei. (V.D.) Uit Oslo wordt gemeld, dat het gerecht te Drontheim dezer dagen het interessante vraagstuk te onderzoeken krijgt of dames bij het bezoeken van cafés dezelfde rech ten hebben als heeren. De aanleiding daar toe is het volgende: Op eersten Pinksterdag namen drie da mes plaats in een café om daar eenige ver- ,-erschingen te gebruiken. Men weigerde evenwel de dames te bedienen, aangezien zij niet begeleid waren door heeren. De beleedigde dames hebben daarop de zaak bij de politie aanhangig gemaakt. WEERBERICHT. Hoogste barometerstand: 775.3 te Thors/havn. Laagste barometerstand: 755.8 te Vardö. Verwachting tot den avond van 30 Mei: Meest matige N. tot N. O. wind, half tot zwar bewolkt, waarschijnlijk droog, weinig verandering in temperatuur. HERDENKINGSKAPEL IN ZWEDEN Waar elf eeuwen geleden het Christendom werd gepreeht Stockholm. 28 Mei. "(II.N.) Dr. Na than Soederblom, de Luthersche bisschop van Zweden, zal binnenkort den eersten steen leggen van een kapel, die gebouwd wordt op de plaats, waar het Christendon) in Zweden het eerst gepredikt werd. 1100 jaar geleden werd de Benedictijner mon nik Sint Ansgarius van het klooster Cor dev in Duitschland door koning Bodewijk den vromen naar Birka, dat toen de hoofd stad van Zweden was, gezonden, om het Christendom onder do Zweden te verkon digen. Dit feit zal dezen zomer worden herdacht. Birka; dat eens een bloeiende stad was, doch thans een landelijke ge meente is geworden, is omstreeks het jaar 790 voor Christus op het eiland Bjoerkoe in het Maelarmeer gesticht en was hon derden jaren lang een welvarende plaat- In de 11e eeuw gelastte echter een Ko ninklijke verordening, dat de inwoners naar Sigtuna, een andere stad aan hel. Maelermeer, moesten verhuizen. Deze stnrl is thans vrijwel een ruïne geworden, doch de overblijfselen van niet minder dan 11 kerken spreken nog van de grootheid de zer stad in vroeger lijden. Bii'ka, waar Sint Ansgarius het evangelie verkondigde, was jaren lang een koninklijke residentie cn een belangrijk handelscentrum, dat met Rusland en ook met de landen aan de kust van de Noordzee belangrijke betrekkingen onderhield. Sint Ansgarius bekeerde ver scheidene Zweden en stichtte ook een kerk. waarvan de grondslagen ook heden ten dage nog nagegaan kunnen worden. Na zijn dood gingen de vruchten van zijn werk echter weer voor een groot gedeelte verloren, en eerst in de 11e eeuw won het Christendom onder den invloed van En- gelsche zendelingen meer terrein. AUTO RIJDT OP KINDEREN IN De chauffenr lichtelijk beschonken In een gemeente bij Offenburg is gisteren middag een auto in een optocht van kin deren gereden, van wie er zes overreden werden. Eén kind werd op slag gedood, ter wijl een tweede later aan de verwondingen overleden is. De overige vier hebben alle ernstige verwondingen opgeloopen. Men had den chauffeur er te voren opmerkzaam op gemaakt, dat de optocht werd gehouden, doch hij heeft waarschijnlijk op het verkeer de pedaal getrapt en in plaats van geremd gas gegeven. De chauffeur moet lichtelijk beschonken zijn geweest. AFSCHUWELIJKE MOORD. Praag 28 Mei. (II. N.) De echtgenoote van luitenant-kolonel Paclik is in haar woning te Vranow op afschuwelijke wijze veroord. De moordenaar, Stefan Elev, is in hechtenis genomen. Bij zijn verhoor ver klaarde hij, dat mevr. Paclik hem een standje had gemaakt en„ toen hij tegen sprak, een revolver gegrepen en een schot op hem gelost heeft, dat echter miste. Daar op heeft bij haar den revolver ontrukt en zelf geschoten, waarop zij met bloed over stroomd neerviel. Daar zij nog teekenen van leven gaf, is hij daarop naar de keuken geloopen, waar hij een groot mes heeft ge haald. Vervolgens keerde hij naar het slachtoffer terug en heeft blindelings met het mes naar haar gestoken. DE BELGISCHE VERKIEZINGEN. Hermans in de Kamer, Brussel. 2 8 Mei. (V.D.) Ward Her mans is te Mechelen op de lijst der front partij gekozen.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1929 | | pagina 1