DE EEMLANDEU
BUITENLAND.
GARAGE MOLENAAR Telefoon 1212
WILLEM GROENHUIZEN
Vrijdag 12 Juli 1929
28e Jaargang No. 11
BUiTENLANDSCH OVERZICHT
MIJNONGELUKKEN IN
ENGELAND
Elf arbeiders omgekomen
JUWELIER.
IViodern Handgedreven
ZILVERENWERKEN.
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons
Handelscredieten
incasseeringen
Spaar-deposito's rente 4
MACD0NALD ALS CEASAR
DE RAMP VAN DE H 47
MACDONALD WENSCHT
IE ONTWAPENEN
TURKSCHE STAD ZWAAR
GETEISTERD
DE AMNESTIEWET IN
FRANKRIJK
Men overweegt
uitbreiding
KATHER1NE TINGLEY
Heden overleden
SPANNING TUSSCHEN
CHINA EN RUSLAND
Een sovjetprotest
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pci 3 maanden voor Amersfoort 1 2.10, per uiaand 0.75, per
week üre» gratia verzekering tegen ongelukken) 1 0.177a-
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
UITGAVE: VALKHÖFF A Cg
PRIJS OER ADVERTENTIEN M.os-« 1
clk« rtgil meer (0.25. LleH.dlgheldj-advertentltn voorat
helft ven den prils. Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, drltmnel pleetjen I I.— Bewijsnummer erin I 005
De gebeurtenissen in Roe
menië. Ernstige geruch
ten omtrent een crisis te
i l Boekarest.
Roemenië laat den laatstcn lijd no? al
jvan zich spreken. Eerst was er een samen
zwering, waarvan de tenuitvoerlegging nog
ffcijdig kon worden belet, zoodat het land
.een revolutie bleef bespaard. Zij. die voor-
Standers zijn van orde en rust in Roemenië,
Smbbcn de regeering-Manioe er geluk mee
gewenscht, dat zij het complot wist te ver
ijdelen. Toch blijft het boerenbevvind kri-
jiiek niet bespaard. Deze richt zich vooral
tegen de krasse censuur-maatregelen, die
«Ie regeering heeft genomen en waarvan
in de eerste plaats de pers het slachtoffpr
{werd. Tijdens het liberale bewind van de
Bratianoe's was men wel gewoon aan der
gelijke vrijheidsbeperkingen, maar van de
yegeering-Manioe had men ze niet ver
dacht. Vooral acht men het ontactisch, dat
«den buitcnlandschcn verslaggevers verbo
lden werd inlichtingen over de gebeurtenit-
jsen in Roemenië te verstrekken Door deze
uitschakeling van de normale berichtge
ving evenals door de inbeslagneming van
Vie te Boekarest verschijnende Epoca heeft
ide regeering de ongerustheid omtrent, het
geen in Roemenië voorviel kunstmatig
idoen toenemen. Thans wordt ook officieel
toegegeven, dat de samenzweerders den ge-
Vezen kroonprins Carol hadden willen te
rughalen, doch ondertusschen scHijnt nog
niet bewezen te zijn. dat Carol zelf in ver
binding heeft gestaan met de smeclers vao
het complot of van hun bedoelingen op de
hoogte is geweest.
Nauwelijks echter is de nationale boeren-
ycgeering de eene moeilijkheid te boven, of
er rijzen al weer nieuwe conflicten. De
laatste dagen heeft zij een zeer zvvaren
6trijd moeten aanbinden in verband met de
door haar voorgenomen hervorming van
het bestuur, waarvan de strekking is een
zekere, echter geenszins radicale, decentra
lisatie lot stand te brengen in het jonge
rijk, dat is samengesteld uit verschillende
icultureele en nationale gebieden
Bij de tenuitvoerlegging dezer plannen
fcn het vooral de liberalen, die zich niet
hand ei^tand verzetten. Zij willen een auto
cratisch, centraliseerend regeeringsstelsel
gehandhaafd zien en cle oppositiepar
tijen is het met haar tegenkanting zelfs
«oo zeer ernst, dat zij, bij monde van Bra-
tianoe, te kennen hebben gegeven het
parlement den rug te zullen toekeeren,
wanneer de artikelen van het wetsvoorstel,
'die de meeste kritiek ontfnoeten, niet w'or-
'den geschrapt. De regentschapsraad is niet
'doof gebleven voor de bezwaren der oppo
sitie en heeft er bij de regeering-Manioe
op aangedrongen bepaalde artikelen ie wij-
sigen. Dit verzoek heeft de regeering ge
deeltelijk ingewilligd, maar niet in e°n
mate, die den regentschapsraad volkomen
kon. bevredigen. Aan den anderen kant
memide Manioe, dat bet niet aanging een
nog verdere toegeeflijkheid te betrachten,
'daar dit practisch neer zou komen op een
ter zijde zetten van het partijprogram. De
{toestand was Woensdag dan ook een oogen-
hlik zoo kritiek, dat de regeering. die voor
geen verdere concessies was te vinden, het
ontslag van het ministerie indiende, het-
iwelk echter volgens verschillende berich-
Itcn uit Boekarest niet werd aanvaard.
De meest optimistische berichten luidden
[W oensdag echter, dat de crisis waarschijnlijk
ïiog in den loop van den dag zou kunnen
Worden opgelost, dank zij wederzijdsche
'concessies. Deze geruchten hebben zich
inderdaad bewaarheid, zoodat cle regee
ring aanblijft. Dit is vooral op het oogen-
blik van groot belang, daar een uitblijven
van een vergelijk tusschen den regent
schapsraad en de regeering onvermijdelijk
zou hebben geleid tot een zeer moeilijken
toestand. Een crisis jui6t nu zou de toch
reeds moeilijke financieele en economische
situatie dermate ongunstig hebben beïn
vloed, dat er voor Roemenië de ernstigste
gevolgen uit hadden kunnen voortspruiten.
Met aantal dooden bij de mijnramp te
Blaenavon in Zuid-Wales is volgens de
Tel., tot acht gestegen, daar alle hoop op
redding der vier nog niet boven gebrachte
mijnwerkers moest worden opgeheven.
Ongeveer 60 man waren in de Milfraen-
Blaenavon-mijn aan het werk. toen de ex
plosie plaats had Onmiddellijk daalde een
reddingsploeg neer; vier bij de ontploffing
onmiddellijk gedoode en twaalf met brand
wonden overdekte mijnwerkers werden
naar boven gebracht, doch ondanks uren
van heldhaftigcn strijd tegen mijngas cn
nieuwe instortingen moesten de pogingen
tot redding van de vier diep in de mijn
afgesneden vermisten worden opgegeven
In een kolenmiin te Bracedown in Somer
set kwamen voorts bij een ongeluk met de
liftkooi drie mijnwerkers om het leven.
LUXE AUTO-VERHUURINRICHTING
(VIET BETROUWBARE CHAUFFEURS
Tel. 852. Gevestigd 1885.
voor Amersfoort en Omsireken
Langegracht No. 4 - Telefoon 304
AMERSFOORT
Directie: A. H. MARTENS.
Grieven van de Demoeralen
legen het parlement
„Het Lagerhuis is een
probleem''
MACDONALD.
Een der Londensche correspondenten
van Het Vaderland schrijft:
Aan het einde van de vorige week hield
de Britsche premier een rede voor vrou
wen te Durham. Hij vertelde haar open
hartig „Ik kan drie maal zooveel werk
doen, wanneer het Lagerhuis met vacanlie
is, dan wanneer het vergadert Dat Lager
huis is een probleem, en vooral nu is het
een probleem, omdat jullie mij geen \ol-
strekte meerderheid in dat Huis hebt ver
schaft". En tot besluit verklaarde hij:
..Maai wanneer het Lagerhuis niet meer
bijeen is. dan heb
ben wij het terrein
vrij voor ons werk...
en wij hebben dal
vrije terrein noo-
clig" Dit zijn inder
daad merkwaardige
woorden uit den
mond van den naar
politieke belijdenis
tneesl democrati-
scben eerste-minis-
ler. dien Britanje
ooit heeft gehad.
Indien Mussolini
of de markies vari
Gslella uitdrukking had gegeven aan zulke
gevoelens, zou men zeer geschokt en ge
belgd zijn geweest over zulk een aanflui
ting van de beginselen der democratie.
Men kan niet aannemen dat Macdonalrl in
de hierboven aangehaakte woorden werke
lijk heeft willen zeggen, dat de volksver
gadering een nutteloos aangroeisel is in
staatsbeheer, en dat zij den goeden gang
van zaken belemmert Maar het lijkt er
toch wel erg op. En zeker is. dat men in
Ie uitspraak, indien ze van conservatieve
zijde zou zijn gekomen, een ontluikend cae-
sansme zou hebben gezien, liet is een
eigenaardige verklaring van een demo
craat. dat hij zonder parlement voel beier
op kan schieten, en dat de door hpt volk
gekozen vertegenwoordigers eigenlijk maar
een last zijn.
De Morning Post heeft terstond vlam ge
vat en op haar eigen onvergelijkelijke wijze
het geva' uitgebuit Hel moet ook wel een
vreemde gewaarword ine voor het blad
zijn, uit den mond van dezen Dtemier stel-
liiiscn te liooren, die het sinds jaar en dag
verdedigt Maar in plaats van den premier
er om te loven, krijgt hij den wind van
voren. ..Wil mr. Macdonald" vraagt het
blad onheilspellend, „dat, vrije terrein, om
dat hij dingen kan doen die hij niet zon
durven dóen wanneer het Lagerhuis ver
gadert?"
Trouwens. Macdonalds voorbeeld staat
niet alleen. Een van zijn volgelingen, on
een lid van de Fabian Society (de bekende
club \an intellectueelë socialisten), heefi
dezer dagen gezegd Wij moeten buiten
het parlement werken. Wij moeten niet he
proeven a! te democratisch te zijn Indien
ge wat gedaan wilt hebben, hebt ge wei
nig aan democratie" Zulke verklaringen
stemmen tot overpeinzing.
Hoe hel ongeluk zich heeft
toegedragen. W-
Geen contact met de
gezonken boot
Al liet beschikbare reddings- en bergings
materiaal is gisteren ter plaatse, waar de
11 47 gezonken is, aangekomen, o.m. het
nieuwste Duitsche duikerspak. Bovendien
hoeft een andere onderzeeboot op 30 M.
diepte draadlooze telegrafische signalen
uitgezonden, maar geen antwoord gekregen.
Het is de vraag, of de duiker tot 53 vaam
/.al kunnen afdalen en de boot althans ge
borgen k»;ii worden Gistermiddag moest,
gelijk men weet, het werk wegens slecht
weer gestaakt worden en de commandant
is met zijn booten naar Pembroke terugge
keerd.
Uit het voorloopig verslag van den gered
den commandant is reeds gebleken, dat de
L. 12 de H. 47 aan bakboordzijde getroffen
heeft en met. haar boeg een groot gat in den
wand ter hoogte van de machinekamer ge
maakt heeft. De H 47 is binnen 20 secon
den gezonken De bemanning kan niet lan
ger dan een paar minuten meer geleefd
hebben
De gewonde matroos van de L. 12 is gis
teren ook overleden, zoodat het aantal
slachtoffers 24 of 25 bedraagt.
De Engelsche draadlooze dienst meldt na
der:
De schout-bij-nacht, die het bevel voert
over de ouikbooten. welke van Pembroke
zijn vertrokken naar de plaats, waar de H.
47 is gezonken, heeft een voorloopig rap
port uitgebracht, waaruit blijkt, dat zoowel
de II. 47 als de L 12 aan de oppervlakte
voeren, toen de aanvaring geschiedde De L.
12 raakte de II 47 aan bakboordzijde onder
een rechten hoek, juist bij cle voorste stuur-
kamer. De steven van de L. 12 drong onge
veer 2 voet in de H. 17. Peze laatste znnti
binnen ëhkeie séconden met den boeg om
laag in het 55 vadem diepe water
Men had nog order kunnen geven om de
waterdichte schotten tesluitcn en het schip
te verlaten, maar uit het getuigenis van den
ontkomen commandant en de andere twep
overlevenden valt af te leiden, dat het niet
mogelijk geweest moet zijn dezen maatregel
uit te voeren De L. 12 werd ongeveer 40
voet mee omlaag getrokken onder een hoek
van 30 graden met den boeg omlaag.
De officieren en manschappen, die zich
aan dek bevonden, geraakten te water en
de L 12 kreeg ook nog vrij veel water bin
Den. voordat het lukte de waterdichte schot
ten te sluiten. De schout-bij-nacht voegde er
aan toe:
Ik ben overtuigd, dat onmogelijk één lid
van de bemanning van de H 47 langer dan
enkele minuten in leven kan zijn gebleven
De bekerde diepzee-duiker Bell is van
het slagschip Renown afgehaald cri met een
torpedoboot vernieler naai- de plaats des on
heils getracht, maar de zee was Woensdaar
te ruw voor duikwerk. Met is in ieder ge
val nog een groote vraag, of de duiker in
staat zal zijn het schip op deze groote diep
te (55 vadem) te bereiken
De onderofficier Hicks. één van de drie
overlevenden, werd door den schok van d>
aanvaring over boord geworpen. Terwijl hij
omlaag zonk, greep hij den draad van de
draadlooze installatie der L. 12 Hij. ging
met dat schip een eind mee naar berieden,
maar tiie;d vast en kwam zoo ook weer
mee aan r:e oppervlakte
De telegiafist Cleburne, die eveneens ge
red is, schijnt, (aldus de N R. C.) een iroed
gesternte te hebben. Sinds zijn 15e jaar
dient hij bij de marine. In den slag bij Jut
land was hij op de George V Den eersten
keer. dat hij op een duikboot voer. kwam
aeze in aanraking met een stoomschip,
maar de ondérzeeëer wist de haven te be
reiken. Vervolgens diende hij op cle Ai. 7
die in 1924 bij Start Point is gezonken en
waarbij 68 inenschen omkwamen. Zijn fa
milie da civ. toen, dat hij onder de slachtof
fers beh (orde. maar twee dagen te voren
was hij nnst op de L. 23 overgeplaatst.
De koning heeft zijn deelneming aan de
admiraliteit betuigd en zijn sympathie voor
cle nagelaten betrekkingen.
Alle hoop opgegeven.
Londen, 11 Juli. (11. N.) liet red
dingswerk voor de gezonken duikboot is
gestaakt, zoodal alle hoop op redding thans
opgegeven is.
NOODLOTTIGE BENZINEONTPLOFFING.
Elf slachtoffers.
Kof no. 11 lull (V.D.) Uit Moskou
wordt gemeld, dat in een gummifabriek te
Odessa, hehooicnde mii het Russische
Roode Kruis, tengevolge san een benzine
ontploffing het geheele fabrieksgebouw
werd vernield en elf arbeiders werden ge
dood De directeur der fabriek en de plaat
selijke erlegenwoordiger van het Roode
Kruis zijn gearresteerd.
ZAL MEXICO VERSTANDIG
WORDENt
Oproep om het bloedvergieten
te staken.
Londen, 11 .1 u 1 i. (II. N.) Candido
Aquilar, de vroegere minister van buiten-
landsche zaken in het kabinet Caranza,
heeft tot de Mexicaanscbe bevolking een
oproep gericht, waarin hij wijst op de drin
gende noodzakelijkheid om den vrede in
het binnenland te herstellen cn eindelijk op
te houden met het bloedvergieten, dat reeds
19 jaar duurt. De in 1910 uitgebroken en se
dert steeds voortdurende revolutie heeft tot
nu toe 1.200.000 menschenlevens gevorderd,
terwjjl clo materieele schade niet te over
zien is.
CHINEESCHE VICE-CONSUL
GESCHORST.
Wegens hot smokkelen van
opium.
Washington, 11 Juli. (V.D.) Do
Chineesche gezant te Washington. Woe
heeft den Chineeschcn vice-con6ul te San
Francisco. King Kao, geschorst, aangezien
deze betrokken is bij het smokkelen van
opium in de Vereonigde Staten.
Scorapping van zes
duikbooten
Londen, 11 Juli (H.N.) Volgens de Daily
Herald heeft de Engelsche regeering giste
ren besloten lot een beperking van het in
1928 vastgestelde programma voor den vloot
bouw. De regeering zou besloten hebben af
te zien van den houw van zes nieuwe duik
booten cn hel daartoe behoorende moeder
schip. Men ziet in dit besluit een stap op
den weg. om het duikbootwapen als oor
logswapen geheel te laten vervallen. De
politieke medewerker van de Morning Post
verklaart, dat het kabinet nog geen defini
tief beslui! heeft getroffen. Wel dringt
Showden krachtig aan op een belangrijke
besnoeiing deruitgaven en zal de schrap
ping van de zes duikbooten dan in de eerste
jilaals in aanmerking komen. Naar verluidt,
overweegt het kabinet ook ernstig een be
langrijke vermindering der uitgaven voor
het marine-steunpunt op de Bermuda
eilanden
Vijf honderd slachtoffers
Berlijn. 11 Juli. (II. N.J Volgens een
bericht uit Konstantinopel is. de Turksche
stad Trebizonde aan de Zwarte Zee ten ge
volge van de hevige regens van den la.nl-
sten tijd door groote overstroomingen ge
teisterd, waarbij ongeveer 500 personen om
het leven moeten zijn gekomen.
De justitioneele commissie uil de Fran-
sche Kamer heeft gisteren zich er voor
verklaard om de bepalingen van het door
de regeering ingediende amnest.ieontwerp
voor de autonomisten, die in het proces
te Colmor veroordeeld zijn cn voor cle on
derteekenaars van het manifest van den
Ileimatsbund zoodanig uit te breiden dat
het alle politieke misdrijven geldt, die in
Frankrijk bedreven zijn. De amnestie zou
onder deze omstandigheden ook op Léon
Daudet en de communisten Marty, Doriot
en Duclos toepasselijk zijn. Voor de com
missie een definitief besluit neerai. zal de
regeering gehoord worden
Omtrent mevrouw Katherine Tinglcy, de
theosophische leidsvrouw, die thans op een
eiland in Zweden vertoeft, wordt thans ge
meld, dat, hoewel met. het oog op haar leef
tijd en den ernst van het haar overkomen
auto-ongeluk haar toestand ernstig blijft,
deze de laatste dagenk meer bevredigend is
cn er geen reden bestaat niet op haar vol
ledige herstel te hopen.
Het bovenstaande was reeds geschreven,
toen wij plotseling het bericht ontvingen,
dat mevr. Tingley hedenochtend te Vising-
sö is overleden in den ouderdom van 78
jaar.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand
771.2 tc Valenliia.
Laagste barometerstand:
712.9 te Jan Maycn.
Verwachting tot den avond
van 13 Juli:
Zwakke veranderlijk wind,
helder tot half bewolkt, warm
of zeer warm, droog behou
dens kans op onweer.
AANSTOOTELIJK AANPLAKBILJET IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
De Duitsche pors eischt verwij
dering van 't biljet.
Praag, 11 Juli. (H N.) De Duitsche
bladen in Bohemen protesteeren tegen een
aanplakbiljet, dat op een in het oogvallende
plaats op de door het ministerie van de na
tionale verdediging georganiseerde Tsjechi
sche leger-tentoonstelling te Tabor in Zui
delijk Bohemen is opgehangen en waarop
een Tsjechisch legioensoldaat is afgebeeld,
die een Duitsch soldaat legen den grond
slaat en het opschrift bevat: „Op tegen de
moordenaars, voor de Tsjecho-Slowakische
democratie'. De bladen wijzen er op, dat
Duitsehland nooit iet3 tegen de democratie
in Tsjecho-Slowakije heeft ondernomen en
verlangen, dat dit ophitsende biljet verwij
derd zal worden.
DE CRISIS TE BOEKAREST
Geen aftreden der
regeering
Uit Boekarest wordt bericht, dat de mee-
ningsversehillen tusschen het kabinet-Ma-
nioe en den regentschapsraad over de be-
stuurshervorming gisteren zijn bijgelegd.
Er is een vergelijk tot stand gekomen, waar
door de dreigende kabinetscrisis voorkomen
schijnt. De regentschapsraad zou de noodi-
ge maatregelen nemen om het betreffende
wetsontwerp aan het parlement vóór te leg
gen
Het agentschap Orient Radio deelt verder
mede; Het bericht, dat Manioe afgetreden
zou zijn, kunnen wij nadrukkelijk tegen
spreken. Het kabinet zet zijn werkzaamhe
den in volledige overeenstemming met' den
regentschapsraad voort
Nieuwe aanhoudingen.
B e r 1 ij n, 11 Juli (H N.) Uit Boekarest
wordt gemeld, dat de Roemeensche regee
ring voort gaat met geruststellende verkla
ringen te publiceeren. Het blad Luppa be
richt, dat Dinsdag tien nieuwe arrestaties
hebben plaats gehad. De gearresteerden
zijn arbeiders van de militaire vliegtuig
fabrieken. Volgens de Adeverul is Woens
dag een kolonel in hechtenis genomen De
krijgsraad, die met de leiding van het on
derzoek bezig is. moet nieuwe belangrijke
documenten en ander materiaal uit Kron-
sladt hebben ontvangen. Hoewel de in
structie zoo veel mogelijk bespoedigd wordt
zal het proces niet voor den herfst kunnen
plaats hebben.
Nanking bezet het telefoonnel van
den Chineeschen Oosten
spoorweg.
De Chineesche autoriteiten hebben te
Charbin het telegraafnet \an den Chinee
schen Oosterspoorweg bezet. Zij wilden den
Russischen consul-genei aal te Charbin on
den vertegenwoordigers der sovjet-unie al
daar beletten zich telegrafisch met de sov-
jet-regeering te Moskou in verbinding te
stellen. Van 15 Juli af zal het beheer van
het Mandsjoerijsche telegraafnet gevoerd
worden onder toezicht van den Chineeschen
staat Bovendien hebben de Chineesche
autoriteiten de Russische vakvereenigingen
bij den Oosterspoorweg ontbonden, aange
zien deze een communistisch karakter
dragen.
Door deze maatregelen wordt de verhou
ding tusschen China en de sovjet-unie weer
aanzienlijk verscherpt. De Russische con-
sul-creneraal zal bij maarschalk Tsjang
Kai Tsjek tegen de genomen maatregelen
protesteeren.
