HAWEKO
OPRUIMING
'^MHPSFÖÖETSCH DAOBIAB
Joh. H. C. DE WIT
HEEIENMSUIIIIEIEI
BINNENLAND.
Maandag 22 Juli 1929
-DF. EEMLANDEft"
28e Jaargang Mo. 19
DERDE BLAD.
HET HOUTCONFLICT TE
ZAANDAM
Waarom het bemiddelingsvoorstel
werd afgewezen
DE ARBEID DER LEGER-
PREDIKANTEN
Financieele
aangelegenheden
de Amersf. Stofzuiger Centfale
R. KONING
fjOtrechlschestiaat 18
BOSCHBESSEN
A. LAMBRECHTS
'j LUCULLUS en EMCA jf
iINK AAKGLAZEN
W. DE V O O GD t
|c.DEJA6£K§j
I LANGESTRAAT19
AMERSF. RADIO-
CENTRALE
DE ROTTERDAMSCt:
BRANDSTICHTER?
Vele bezwarende
aanwijzingen
„DE ADELAAR"
Jl
HET GRAF VAN COMEN1US
Een brief der arbeidersorganisaties
aan den Rijksbemiddelaar
De arbeidersorganisaties bebben aan
dón plaatévèrvangenden Rijksbemiddelaar,
in antwoord op diens bemiddelingsvoorstel
de volgende brief gezonden.
Hiermede berichten wij u, dat het voor
stel door U als bc-middeling tot beëiding
van bet conflict en zonder critiek te oefe
nen op bet voorstel door u aan partijen
gedaan, zij het ons veroorloofd de redenen
aan te geven, die tot verwerping bebben
geleid.
Uw voorstel ging uit van de gedachte aan
de losse arbeiders een verbetering toe te
kennen van ongeveer 50 cent per week,
zulks om aan de losse arbeiders, wier jaar
inkomen uiteraard minder gunstig is. eerJ-
ge verbetering toe te kermen en daarbij
deze verbetering te doen aansluiten op een
loonsverruiming, die elders in het hout
bedrijf dezer dagen is lot stand gekomen.
Daarbij zouden dan echter de vaste ar
beiders, die elders eveneens een verbete
ring in ontvangst konden nemen, te Zaan
dam van elke verbetering zijn uitgesloten.
De aanvaarding van uw voorstel houdt
dus in, dat de toestand te Zaandam, in ver
houding tot de andere plaats nog ongunsti
ger zou worden, dan hij vóór bet geschil
reeds was.
Een dergelijke regeling achten wij niet
de arbeiders, verwerpelijk, niet enkel om
dat verdere achteruitgang tot andere plaat
sen onjuist is. maar bovendien omdat in
de gevraagde verbetering het alleszins bil
lijke verlangen lot uitdrukking kvvarn tot
«enige redelijke verruiming van levens
voorwaarden te geraken.
"Met betuiging dus van onze spijt dat uw
voorstel lot beslechting van den strijd niet
heeft kunnen voeren, zij hel ons vergund
te wijzen naar onze herhaalde verklaring,
dat wij tot beslechting van het geschil, mei
inachtneming der ons inziens redelijke ver
langens der arbeiders, steeds gaarne be
reid zijn.
NIEUWE SPOORWEGVERBINDING MET
BELGIE GEOPEND.
Lokaallijn Knock»
sche grens.
-Holland-
Vrijdag had de inwijding plaats van de
nieuwe lokaallijn van Knocke naar de Hol-
landsche grens. Een speciale tiein, gesierd
niet de Belgische en Nederlandsche kleu
ren, vertrok met de gasten van Knocke.
Dij Retranchernent aan het einde der lijn
werden de autoriteiten door een groots
menigte opgewacht.
Toespraken werden gehouden cn een
ontvangst had plaats op het gemeentehuis
van Almekinders.
Jhr. rar, J. W. Ouarles van L'fford, de
commissaris der Koningin in Zeeland, was
hierbij tegenwoordig.
De trein vertrok daarop weer naar Bel
gië en de Belgische en Hollaudsche genoo-
d:gden namen deel aan de inwijding van
'het vliegveld te Zoute. Bij de ontvangst op
liet stadhuis werd het woord gevoerd door
den burgemeester van Knocke, den com
missaris der Koningin in Zeeland, den
burgemeester van Breskens. een wethouder
uit Vlissingen, die hun gelukwenschcn uit
spraken voor den nieuwen verbindingsweg
tusschcn België en Holland. Aan een feest
maal werd door alle autoriteiten deelge
nomen.
BOERDERIJ GEHEEL AFGEBRAND.
Vrijdagmiddag is te Meeden onder de ge
meente Muntendam, de kapitale boerderij
van den heer Smit totaal afgebrand. De
oorzaak hiervan is onbekend. De spuiten
uit Meeden cn Muntendam rukten aan,
doch konden niet verhinderen, dat de boer
derij geheel in vlammen opging. Verzeke
ring dekt de schade.
ONDER EEN VRACHTAUTO.
Vrijdagmiddag omstreeks 5 uur werd het
2S jarig dochtertje van den heer v. M. te
•Melick door een vrachtauto aangereden en
godood. Den chauffeur treft geen schuld.
INDISCHE DIENST.
Bestemd voor uitzending naar Ned.-Indiö.
J. J. Ritsema, Lhu (dr.)'; A. G. F. Keukens,
Nijmegen; J. W. A. Doornebosch, Melissant,
allen onderw. bij het openb. lager ondervv.
mej. dr. M. C. II. Amshoff, ambt voor de be
oefening van de Ind. talen of een andere
met bare opleiding verband houdende betr.,
Oosterbeek.
DUITSCHE BALLON GELAND.
B a a r n. Hedenmorgen omstreeks 7 uui
landde nabij Baarn een groote Duitsche
luchtballon, welke in Bad-Oeynhausen wa9
opgestegen. Behalve commandant Broker
uit Münster waren nog vier andere lucht
reizigers aan boord. De landing geschiedde
vlot in open weiland
NOENMAAL TEN HOVE.
Aan het noenmaal van de Koningin ten
Paleize „Het Looen waaraan ook de Prin
ses deelnam, zaten Zaterdagmiddag aan Hr.
Ms. gezant te Stockholm en te llelsingford
Mr. A. M. D. baron Sweerts de Landas
Wyborgh; Hr. Ms. gezaDt te Brussel Jhr.
Mr. O. F. A. M. van Nispen tot Sevenaar en
mevr. Van Nispen tot Sevenaar, en IIr. Ms.
gezant te Tokio de heer J. C. Pabst, thans
met verlof hier te lande verblijvende.
Medcdeclingen in de zitting
der Synode
Blijkens bet rapport van den lice-presi
dent over de registers van den secretaris
der Synode zijn er in het afgelooperi jaar
ingekomen 1707 cn uitgegaan 2151. De pre
sident brengt den secretaris namens de Sy
node dank voor zijn arbeid.
In de bijlagen is opgenomeu bet verslag
van de legerpredikanien, waaruit blijkt, dat
hun arbeid geenszins onvruchtbaar is ge
weest. De samenkomsten met de militairen
werden geregeld gehouden en buitengewone
aandacht werd geconstateerd vooral ook bij
hen, die anders nooit ter kerk gingen. Ver-
scbeidencn, die nimmer een Bijbel hadden
ter band genomen, waren blijde met een
Nieuw Testament, of met een exemplaar
van bet bekende geschrift Jezus van Naza
reth. Met de leerlingen van de scholen voor
reserve-officieren, de depots van het wapen
der koninklijke marechaussee en van het
korps polilietroepen, alsook voor andere on-
derdeelen. werden besprekingen, cursussen,
lichtbceldenavonden gehouden. Voor den ar
beid onder de koloniale reserve is een nieu
we organisatie ingevoerd. Ook ontvangt
iedere soldaat telkens een exemplaar van
bet maandblad Het Wachtwoord, uitgege
ven door den raad van leger- cn vloolpre
dikanten.
Tijdens de groole oefeningen werden voor
bijzondere geestelijke verzorging maatrege
len getroffen. Dankbaar wordt ook herin
nerd aan bet werk. dat de reserve-veldpredi
kers deden gedurende den tijd, waarin de
legerpredikanten met arbeid overbelast wa
ren, cn aan de medewerking van de kerke
raden cn kerkvoogdijen, die kerkgebouwen
en lokalen beschikbaar stelden.
Ten slotte wordt aan de Synode dank be
tuigd omdat, niet baar hulp, de Leidraad
voor predikanten ten behoeve van de dienst
plichtige l>den hunner gemeenten algemeen
kon worden verspreid.
Nadat de Synode van dit verslag met
waardeering heeft kennis genomen, niaakt
zij de grostallen op voor de benoeming van
t\vee leden van de algemeene synodale com
missie faftido heeren Idenburg cn Bar
bas).
Daarna komt de quaestor-generaal, mr. S
.1. Hogerzeil, ter vergadering en worden de
financieele aangelegenheden behandeld.
Het fonds voor noodlijdende kerken en
personen ontving weder een gift van 2000
van H. M. de Koningin, waarvoor de presi
dent den dank der Synode uitspreekt. Uit
dit fonds zal aan een vijftiental gemeenten
een groote toelage worden verstrekt tot een
gezamenlijk bedrag van 2S.600. Jammer
genoeg zullen vele gemeenten, welke ook
op hulp rekenden, moeten worden teleurge
steld. Voor kleine toelagen uit dit fonds aan
gemeenten en personen is een bedrag van
10,515 beschikbaar.
Hierop volgt het fonds ter voorziening in
de geestelijke behoeften, waaruit 18 ge
meenten steun zullen ontvangen tot een to
taal bedrag van 0950. Ook dit fonds ont
ving een gift van H. M. de Koningin ten
bedrage van 750.
Het fonds ter verbetering der schraalste
predikantstraktementen ontving weder
30,000 van de verecniging Aanpakken cn
de president verzuimt dan ook niet. hulde te
brengen aan die vereeniging, terwijl hij zich
verheugt, dat de ijverige penningmeester, de
heer W. van Oevercn, ditmaal zelf, als lid
der Synode, bij de behandeling tegenwoor
dig is. Intussclien moot het fonds oni de
laagste tractenrmten te kunnen brengen op
1C50 (met vrije woning en 50 voor belas
ting) nog geholpen worden met een supple
tie van f 17,333 uit de generale kas cn met
1000 uit de linten van den vervolgbundel.
De voordrachten, welke 5S,i08 beloopcn,
worden goedgekeurd.
De algemeene weduwen-beurs kan dit jaar
den bijslag op de uitkeering weder verhoo-
gen. Bedraagt deze uitkeering 205. do bij
slag kan worden vastgesteld op 115, zoo
dat bet geheele bedrag 320 wordt.
In 1928 werd een uitkeering gedaan aan
376 weduwen, 5 minderjarigen en 22 erven
(tegenover resp. 379, 7 en 17 in het vooraf
gaande jaar).
De uitkeering uit het hulppensioenfonds
voor emeriti-predikanten kan worden vast
gesteld op 150 gulden.
Daarna konden in behandeling de aange
legenheden van de algemeene kas van het
gebouw der Synode cn van het studiefonds
Wat de algemeene kas betreft, moest de al
gemeene synodale commissie wijzen op het
groot bedrag der achterstallige quota. Op
haar voorstel zal over dit verzuim van som
mige gemeenten een circulaire worden ge
richt tot de classicale besturen.
Het studiefonds zal. gesteund door de uit
keering uit het fonds Racer Tak cn uit de
baten van den vervolgbundel, een toelage
kunnen verleenen aan 12 studeerenden tol
een gezamenlijk bedrag van 1525.
De ontvangsten van de generale kas be
droegen 71,856, terwijl voor uitkeering be
schikbaar is 49.604. Bovendien worden uit
deze kas, zooals boven is vermeld, het fonds
Schraalste cn het fonds Geestelijke behoef
ten, met suppleties gesteund.
Het aangewezen adres voor
STOFZUIGERS en
VLOHRWRIJVERS
LANGESTRAAT 135
ZEER BILLIJKE CO!V Dl TIES
Betaling in overleg met den kooper
PHILIPS Standaard Combinatie
thans in huurkoop verkrijgbaar
Alle inliohtingen verstrekt U
Elcstro Teohnisch Bureau
ALDEQOiMDESTri. 82 - TEL 254
DAMES- EiM
ij HEEREN KAPPERSZAAK
GEDIPLOMEERD PEDICURE
TELEFOON 1292
lederen dag versche aanvoer
van BOSCHBESSEN tegen de
prijzen van den dag
Voor de WECK speciale prijzen
ARNH. STRAAT 22 TEL. 61
h-
m
Uit voorraad leverbaar
Vraagt gratis prijscourant
crctAUu ui avio ui iiouuui onv
3 ARNH. STRAAT 2 - TEL. 679
iTTTTTTT?mUTTT77TTfTTmTTB
Utrochtschestraat S Tel. 633
INIYIAAKGLAZEN
Ketel geheel oompleet met 5 glazen
en receptieboekje f 4 25
Elk glas ten volle gegarandeerd
nBBUBanB
Wordt lid van de
OOK TEftlYHJNBETALING
cn
CU
ES3SSZ
Nadere bizonderheden omtrent de
gedane arrestatie
De Rotterdamscho politie heeft den boek
drukker K. dien zij zooals wij reeds
meldden -— gisteren arresteerden als ver
dacht van de brandstichting, welke de
laatste maanden in Rotterdam zijn voorge
komen. gedurende ecnige weken gevolgd.
IJit de gegevens die de politie bij verschil
lende branden had verkregen, heeft men
dusdanige aan wijzigingen verkregen, dat de
verdenking op K. viel. K. loopt langs dc
kantoren met notitieboekjes cn potloodcn.
Zoo kon hij dus overal ongestord naar bin
nen gaan, terwijl hij tevens op de hoogte
was van de situaties in tal van kantoren
en werkplaatsen.
Gedurende de 3 weken dat men hern volg
de heeft men hem herhaaldelijk gebouwen
zien binnen gaan waarin hij niets te maken
had. Eenmaal brak er in zoo'n gebouw op
de Kruiskade een kwartier nadat K. ver
trokken was. brand uit.
Dit is een van do sterkste nan wijzigingen
die men legen hem heeft. Men neemt aan
dat K. in verschillende andere gevallen niet
gedurfd heeft, temeer waar hij vermoede
lijk wel geweten heeft, dat hij gevolgd
werd. Dit rnaakt het werk der politie veel
moeilijker.
K. is gisterenmiddag aangehouden door
Commissaris C. van de Pol die in samen
werking met den inspecteur Melles van de
centrale recherche onderzoek in deze zaak
heeft gehad onder verdenking branden
gesticht le hebben, aan de Vlietkade,
Remskadc, Geldersche kade, Schiedamsche
singel, Vasteland cn aan het Slagveld
Bij al deze brandjes is het vuur het eerst
ontdekt in het archief, waar K. als koop
man gewoonlijk kwam. De verdachte ont
kent, doch geeft toe ter plaatse le zijn ge
weest. Een motief voor de brandstichtingen
is niet bekend. K maakt een vrij normalen
indruk, doch is reeds herhaaldelijk in aan
raking met de Politie geweest, in verband
met diefstal door middel van insluiting. Te
gen hem pleit ook dat hij steeds onder de
eersten was die zich bij branden aanmeld
den te helpen blusschen. De aanhouding
van gistermiddag geschiedde niet na een be
trapping op heeterdaad.
gïï
m *Z1
33 r-n
Mantelmagaz ijn
De nog voorradige Dames- en
Kindermantels voor spotprijzen.
NOTARIS J. VAN WELY.t
De heer J. van Wcly. sedert 1 Mei 1928
notaris te Geldermalsen, is Zondamiddag
aldaar plotseling overleden. De thans ont
slapene bereikte den leeftijd van 41 jaar.
DOODELIJKE ONGELUKKEN TE ROTTER
DAM.
Een droeve lijst.
In het korte tijdsbestek van 24 uur zijn er
in Rotterdam een viertal doudclijke onge
lukken gebeurd.
Zaterdagmiddag is de V/2 jarige W. dc
Jong uit de Zijdcniindenstraat uit het raam
van zijn woning gevallen Het kind werd
dood opgenomen.
Zaterdagavond laat is de 21-jarige matroos
J. M. van het s.s, „Vale of Pickering" in de
Waalhaven bij het vastleggen van een jol
over boord geslagen cn verdronken. Zijn lijk
is nog niet opgehaald.
Zondagmorgen is de 22 jarige schoenmaker
C. B. van dc Charloischc Uagedijk hij liet
zwemmen in dc Waalhaven verdronken,
Zijn lijk is na een half uur dreggen door de
rivierpolitic opgehaald en naar dc ouderlijkc
.woning overgebracht. Ten slotte is Zondag
middag een inwoner van het Westen uit
liet raam van zijn woning op straat geval
len. Hij was onmiddellijk dood.
DE IEPENZIEKTE.
Do oorzaken der besmetting.
De plantenziektcnkundige Dienst te Wa-
geningen bericht ons:
Op zeer vele plaatsen» ziet men thans
iepeboomen, die verschijnselen van aantas
ting door de iepenziekte vertooncn. De bla
deren worden geel of roodachtig cn vallen
op den duur af; vele boomen hebben reeds
een deel van het blad verloren cn loopen
dus door den zeer ijlen bladerkroon in het
oo£ In andere gevallen ziet men een enke
len tak do hierboven genoemde verkleu-
ringsverschijnselen vertooncn of wel plot
seling geheel verdorren. Een aantal boomen
is reeds geheel dood.
Het staat nu wel vast, dat de iepenziekte
veroorzaakt wordt door een zwam, Gra-
phium ulmi Schwartz; door onderzoekin
gen zoowel in het buitenland als hier te
lande verricht, is dit afdoende bewezen.
Daarmede kan tevens het parasitaire ka
rakter van de ziekte als zeker worden aan
genomen.
Hoewel de wijze, waarop langs natuur
lijken weg de besmetting der boomen plaats
vindt, nog niet voldoende bekend is, mag
het toch wel waarschijnlijk worden geacht,
dat door de ziekte aangetaste boomen een
min of meer ernstige bron van besmetting
vormen. Daar verder bekend is, dat een
maal door de iepenziekte aangetaste boo
men na korter of langer tijd zoo goed als
zeker aan die ziekte te gronde gaan. kan
het voor het tegengaan van een verdere
uitbreiding der ziekte wenscheüjk worden
geacht, de zieke cn doode boomen op te
ruimen.
Aangezien het vaak moeilijk is, de licht
aangetaste hoornen in den winter als zoo
danig te herkennen, geven wij aan particu
lieren, zoomede aan de beheerders van
ALLEEN VOOR DE LEDEN VAN
V. V. V.
(Alle rechten voorbehouden)
Vorig jaar was ik getuige
Van een hopeloos geval.
Zelfs voor ons naievo stadje
Wel een beetje al te mal.
't „Amersfoortsch Muziekgezelschap"
Schonk aan t plaats'lijk V.V.V.
Ken concert cn 't was le prijzen
Dat zij zulks vricndschappp'lijk dee
Samenwerking blijft er noodig.
Brengt er vruchten voor cn na
Doch er waren zeven mcnschcn
Toen in Amicitia 1
Hoe ik oordeel over zoo iels,
Durf ik niet te zeggen, want
'k Blijf voor alles nu nog hopen
Op een smaad lijk misverstand»
Morgenavond maakt 't niuziekkoor
Weer zoo'n vriendelijk gebaar.
En als V.V.V. weer schittert
Net zoo als verleden jaar.
Zal ik nadien eens vertellen
Hoe ik wel moet denken gaan,
Over mcnschcn, die 't muziekkoor
Zoo funest in 't hemd doen staan
Stel U voor U gaat iets schenken
En U ziet dat men 't negeert.
Dat men zich voor Uw bedoelen
Geen syllabe intresseert.
U noemt zulk smaad-bed rij vers.
Ongetwijfeld onbeleefd.
En vooral als vaststaat dar U
leis geheel belangeloos geeft.
In 't belang van ganscb il'oingeving
Voor ons aller dure zaak»
Afgesproken Morgenavond
V.V.V.-ers, ken Uw taak...
I
GROEGROE.
Staats-provinciale-gemecnte cn waterschap^
aanplantingen het advies, alle iepeboomen,
die de verschijnselen der iepenziekte ver-,
toonen, thans van een nierkleekeu te voor-ij
zien cn deze boomen in den komenden win-i
ter te doen rooien. Spoedige verwerking]
van het gevelde hout moet daarbij wcnJ
schelijk worden geacht.
Niet alleen als poging, om aan het ver*
der voortwoekeren van de iepenziekte paal
cn perk te stellen, maar tevens om een
aantasting door iepenspintkevers te voor
komen, die zooals hekend is, bij voorkeur
ecnigsznis kwijnende boomen aantasten,1
wordt bovenstaand advies gegeven.
De onderzoekingen te Naarden
In lange werkdagen heeft prof Matiegka
gedurende dc geheele week zijn nasporingenj
naar de overblijfselen van Comenius Voort
gezet. Tut lieden echter nog steeds met nega
tief resultaat.
Zooals reeds gemeld was na het vinden der
aanwijzingen welke dc theorie van dr. Oos-.
terhuis schenen te bevestigen, met veel ver
trouwen een aanvang gemaakt oni do door
dezen aangewezen plaats van graf no. 8 te
onderzoeken. Comenius zou hierin volgens!
het begrafenisregister, dat in het Comenius-
museum wordt bewaard, als eerste zijn bij
gezet, terwijl naderhand nog twee volwasser)
mannen daarin hegraven zijn. ITet opgra
vingswerk bracht evenwel voor den dag o.a
ook het geraamte van een vrouw, zoodai(
daardoor bewezen werd, dat bedoeld gral
niet dat van Comenius kon zijn.
De theorie, dat de rijen graven van vier
allen genummerd zijn geweest van den bin
nenplaatskant naar de straatzijde, cn dus;
graf no. S moest liggen «op de plaats door dr.
Oosterhuis zoo positief aangewezen is dus
niet opgegaan.
Een andere oplossing was mogelijk, n.l. dal
de eerste rij genummerd is geweest van
links naar rechts, cn de tweede rij van
rchts naar links, dus dat vlak achter graf
110. 4, no. 5 gelegen heeft. In dat geval zou
dus graf no. 8 juist bij den buitenmuur aan
den anderen kant van het koor gezocht moo4
ten worden.
Om deze veronderstelling te toetsen isl
naast het daar gelegen graf dc grond uitge-,
graven. Daarbij is gebleken, dat hier inder-'
daad drie lijken zijn bijgezet. Met begrijpe
lijke spanning wordt thans de inhoud van
dit graf onderzocht, waarbij men Zaterdag
tot liet tweede geraamte gevorderd was]
Reeds thans is zeker, aldus het Hdbl., dat
mocht lucr werkelijk Comenius gebeente'
gevonden worden, zijn geraamte bijzonder
goed is geconserveerd, want bij het onder
zoek van het andere graf was ook het diepst
liggende het best intact.
UIT DE STAATSCOURANT.
Voornaamste K011. besluiten, enz.
uit de Staatscourant.
Bij Kon. Besluit is aan de reserve-kapi
tein J. Denijs van hét 20sle regiment infan
terie en aan de reserve le luitenant W. J.
Jonker van het 7de regiment infanterie Jhr.
G. M. Verspyck van het regiment Jagers erï
R P. Goettsch van het Ode regiment veld
artillerie, op het daartoe door hen gedaan
verzoek eervol ontslag als zoodanig ver
leend uit den militairen dienst.
Bij K. B. is aan Mr. J F. van den Broek,
op zijn verzoek met ingang van 1 Augustus
1929 eervol ontslag verleend uit zijn be
trekking van kantonrechter-plaatsvervanger
in het kanton Nijmegen, onder dankbetui
ging voor bewezen diensten.
