VAN PROEFVLUCHTEN TOT LUCHTPOSTDIENST
Vrijdag 13 September 1929 f&M!EÏB]F0J3IHj^J^pAÖKLAin> 28e Jaargang No. 64
DE INDISCHE POST DOOR DE LUCHT
Het werk der pioniers
Het program der vluchten
12 September Smirnoff en Beekman.
10 September Duimelaar en Tepas.
3 October Frijs en Soer.
17 October A.ler en dr. Jongbloed.
31 October Beekman en Van Dijk.
11 November Tepas en Hondons-
28 November Soer en AViersma.
12 December Smirnoff en Siiievis.
28 December Van Dijk en Pcllens.
9 Januari Hondong en Van Mescl
Bij de afbeeldingen
Bovenste rij portretten van links naar
rechts: 1 Koppen. 2 Duimelaar, 8 Smirnoff,
Prillsvitz, 5 Schott. 6 Moll. Links onder
liet vliegtuig Scholtc, rechts Geyscndorfcr.
liet driemotorige Fokkervliegtuig is van
het type, waarmede de vluchten zijn en
worden ondernomen, terwijl in den aardbol
de route staat aangegeven, welke gevlogen
wordt. In de globe de portretten der eerste
Indïc-vliegers, v. 1. n. i\: Van Weerden
l'oelman, Thomassen a Thuessink van dei-
IIoop en Van den Broeke.
Wat aan het ontslaan van een geregelden
dienst voorafging
De luchtvel-binding Nederland—Indië
heeft reeds een uitgebreide geschiedenis.
Hoewel eerst in October 192 4 zoo begint
een overzicht in 't Hbld. een aanvang ge
maakt werd met de eerste vlucht naar Ba
tavia door het trio, Thomassen a Thuessink
,van der Hoop van Slochteren, van Weerden
Poelman en van den Broecke, zijn de plan
nen voor een vlucht reeds opgekomen in
1919, toen allerwegen vluchten over lange
afstanden werden beraamd. De Indische
regeering loofde een prijs van lü.000 gulden
uit, maar stelde den eisch, dat de vlucht
voor 1 September 1920 moest zijn volbracht
En dan mocht zij niet langer dan li dagen
duren. Naderhand werd de prijs door parti
culiere giften uit Indië veel liooger en tal
van vliegers van wie wij noemen de vlie
ger-luitenants Land en Stom, Koppen, Ba
cker, Van Wulfftcn Palthe, Vcrsteegh en
Steup, Nieuwcnhuis en Doorman liepen met
plannen rond. Koppens vlucht ging niet
door. omdat er diplomatieke moeilijkheden
opdoken, wijl hij met een Duitsch toestel
een Albatros C XV met 220 pk. Bcnz-motor
wilde gaan en ook van de andere plannen
kwam niets. Intusschen verlengde de Indi
sche regeering den geldigheidsduur tot 1
Augustus 1921 en de luitenant- ter-zee Goed
hart en de officier-machinist Van Berkel
meenden de zaak reeds voor mekaar te heb
ben, toen er financieel -•"-«'-'iliikhedon opdo
ken en bovendien de Engelschc regeering
een verbod uitvaardigde om over Mesopota
mia te vliegen.
In 1922 kwamen weer nieuwe plannen aan
de oppervlakte en bet gevolg was dat eerst
in 1923 een „Comité Vliegtocht Nederland—
Indië" werd opgericht, waarvan de oud
opperbevelhebber van Land- en Zeemacht,
generaal b.d. C. J. Snijders het voorzitter-
schap aanvaardde. Generaal Snijders die
ook later ontzaglijk veel heeft gedaan voor
de totstandkoming van de vlucht en steeds
op de bres heeft gestaan voor plannen om
nader te komen tot een geregelden vlieg-
dienst tussclien Moederland en Koloniën.
In het Comité namen verder zitting de
heeren dr. C. J. K. van Aalst, H. C. r e-
mer, Sir Henry Deter ding. A II.
G. Fokker, J. H. H u m m c 1, jhr. II. I- o u-
don, toenmaals voorzitter der Kon. Ncd.
.Vereeniging voor Luchtvaart, A. Pies m a n,
W. Buys, P. E. Tegel b e r g, Thomas-
sen h. Thuessink .van der Hoop,
die later de vlucht zou maken, E. F u l d en
cn J. Bol, terwijl een uitvoerend comité
werd samengesteld uit generaal S n ij d e r s,
PI osman, Van der IIoop en dr. W.
L. G r o c li e v c 1 d Meyer als secretaris.
Moeilijkheden voor deu eersten tocht.
Geld! Een van de grootste moeilijkheden
drong direct naar voren, wont de prijs, door
de Indische regeering uitgeloofd was ver
vallen. Maar met medewerking van scheep
vaartmaatschappijen cn lichamen op het ge
bied van handel, bankwezen', cultures, parti
culieren, de Kon. Ned. Ver. voor Lucht
vaart, de K. L. M. en Fokker kwam men
over deze moeilijkheden heen. Daarop kwam
het dilemma van het toestel. Men zou toch
graag met een Ncdcrlandscli toestel gaan.
met een burgervliegtuig. Togen het kiezen
van een watervliegtuig waren vele bezwa
ren gerezen, omdat de kortste weg naar In-
die leidde over land. Over zee moest een
omweg gemaakt worden en kon ook miftder
last worden vervoerd. De keuze, viel op een
Fokker V. Het toestel voldeed niet en er
werd geadviseerd met een C IV te gaan.
Ook hiertegen waren bezwaren, zoodat ten
slotte maar gewacht werd tot de nieuw*
F VII gereed zou zijn.
Die bleek goed cn als motor werd geko
zen een Rolls Boys Lagle IX die de fa
briek op gemakkelijke voorwaarden had
beschikbaar gesteld. Dc geweldige recla
me die door de kranten voor dezen tocht
was gemaakt had haar uitwerking niet ge
mist. Dag in, «lag uit stonden de bladen
vol met bijzonderheden en heel Nederland
sprak van het aanstaande pionierswerk van
het dappere trio. Geen wonder dus. dal er
in den vroegen morgen van den eersten Oc
tober een geweldige drukte op liet vlieg
veld Schiphol hecrschte. Ik weet nog heel
goed. hoe een zenuwachtige beweging er
heorschtc, hoe dc motor, als was die zenuw
achtig gemaakt.'niet direct wilde aanslaan.
En feitelijk ecu kwartiertje later dan vol
gens programma verhief dc F Vil zich in
de lucht.
Ln de telegrammen kwamen binnen. Den
eersten dag werden er afgelegd 82.') Urn.
in 7k? uur. Praag was het einddoel. Den
2en ging het van Praag naar Belgrado, 800
km. in S uur 40 min.
Den derden October werd Nederland ver
rast met de mare, dat dc F Vil een nood
landing had gemaakt bij Philippopel na
580 km. te hebben afgelegd in 5 uren 5 mi
nuten. liet toestel van Van der Hoop heeft
daar ongeveer een maand gestaan. De nood
landing, veroorzaakt door een scheur in
den cvtra-radiateür had het water snel doen
wegloopcn cn er was oververhitting ont
staan. üc motor had ernstig geleden, een
vleugel was beschadigd, het rcchtervv iel van
het landingsgestel was gebroken.
De chef van den tcchnischen dienst van
de K. L. M. Guillonnnrd heeft er krachtig
aan medegeholpcn, dat dc /aak tegen het
eind van October weer geheel gereed was
cn aldus werd den 2en November gestart
naar Constantinopel. Sedert ging het vlot
cn den 24en November landde het dappere
trio, dat het eerst tegenover de moeilijk
heden gestaan had van een vlucht naar In
dië, te.Batavia, waar een gcwcldieg geest
drift liecrschle. Dn totale afstand Amster
dam—Batavia 15.373 km. was afgelegd in
127 vlieguren cn 16 minuten, verdeeld over
20 vliegdagen, dus met een gemiddelde snel
heid van iets meer dan 120 km. per uur.
Een passagier voor Amster
damBatavia cn terug.
Op een da;
•j.
in September kwam er
bij de K. L. M. een
Amerikaan, mr. Van
Lear Black, die een
^luchtreis wilde on-
||derriemen van Am
sterdam naar Bata-
v in en terug, dus
een reisje van meer
i^dan 30.000 km. De
IJheer Van Lear Black
^had reeds longen
tijd met een Fokker
vliegtuig groote za
kenreizen in Europa
^ondernomen met de
piloter. Geysendorf-
fcr en Scholte en
Van Lasr Black.
Ion mecanicien We
ber.
En nu wilde hij even naar Insulihde. Dus
de tweede vlucht naar Indië na die van
Van der Hoop. Heel Nederland zat,in span
ning, hoe dat wel zou afloopcn. Maar het
is schitterend gegaan, waarbij zij opgemerkt
dat de inrichting der vliegvelden na 1824
toen Van der Hoop vertrok, in dc verschil
lende steden, die moesten worden aange
daan, veel verbeterd was.
Van der Hoop deed over de heenreis 20
dagen. Gcyscndorffer en Scholte hadden
dertien dagen noodig. In totaal werden heen
14.075 km. .afgelegd in 86 uren 27 min. en
over den terugtocht 14 dagen (15.435 km. in
97 uren). De gemiddelde snelheid heen be
droeg 169.74 km, terug 159.12 km, gemid
delde uursnelheid totaal 164.43 km. Dus was
de jierbinding tusschen Moederland cn Ko
loniën door de lucht reeds veel beter ge
worden.
De prestatie van -het tweede trio werd in
Iodic op enorme waare geschat ook al in
verband met dc betrekkelijke korte voorbe
reiding.
En daarna ging weer iets historisch ge
schieden. Voor dc eerste maal zou terug
gevlogen worden naar Nederland.
Bij hun aankomst op hel vliegveld
Schiphol werden dc bemanning cn de moe
dige passagiers door duizenden begroet. En
onze regeering beloonde dc bemanning en
bet moedige initiatief van den Amerikaan
door allen tot ridder in dc orde van Oranje
Nassau te verheffen.
De vlucht van Koppen.
Op 1 October 1927 is eindelijk Koppen
naar Insulinde vertrokken om dc eerste
postvludit been en terug in recordtijd te
volbrengen. Maar er is heel wat water door
den Rijn gestroomd voor de luitenant er in
geslaagd is ïnenscbcn rnct geld te interes
seeren voor zijn plan om de recordvlucht
met de Postduif voor elkaar te krijgen.
Hij had al in 1919 plannen, zooals in den
aanvang van dit epistel opgemerkt. In 1925
werd hem door de Fokkerfahriek lijdelijk
de plaats aangeboden van in vlieger en van
dien tijd af dateert het plan van de Post-
duifv lucht. Aanvankelijk scheen het plan
ook te zullen stranden maar met ijzeren
wilskracht zette Koppen door cn zegevier
de. IIij heeft heel wat moeten doen alvo
rens hij geld voldoende had. Vertelt hij niet
het volgende in z'n door hem geschreven
boekje: „Dat inzamelen van geld was een
hondenbaantje." Ik werd n.l. op een gege
ven öogenblik door 'n dienstbode afgeblaft
cn kon den beer des huizes niet eens te
spreken krijgen. Enfin, ik ging locn een
paar huizen verder cn riep genoemden
lieer aan den telefoon. Resultaat... een aan
genaam onderhoud en een dikke duit!'
lyoppcn gebruikte een driemotorigen
Fokker voorzien van drie Siddeley Lynx
motoren. 1-Iij wilde het record van Geysen-
dorffer en Scholte verbeteren cn dus liet hij
vier extra tanks jn den romp aanbrengen
om lange afstanden zonder tusschenlan-
ding te kunnen afleggen.
Koppc-n leverde inderdaad een geweldige
prestatie cn zijn record is nog niet gebro
ken. In negen dagen vloog hij van Amster
dam naar Batavia cn hij Iiad 10 dagen
noodig om van die plaats weer de Neder-
landsche hoofdstad te bereiken, waarbij zij
gememoreerd, dat bij te Bangkok pech had
toen bij liet, taxiën een wiel in den-modder
bodem zakte.
Den lScn tc Bangkok kon hij eerst den
21on vertrekken.
Koppen heeft een recordvlucht willen
maken om eens een record op Ncderland-
schcn naam te brengen. Er werd een dag-
gemiddelde bereikt dat heel wat hooger is,
dan dat van Broek cn Schlec, dc Ameri
kanen.
Koppen heeft 'liecn in negen dagen een
afstand afgelegd van '13.630 km. in 75 uren
49 min., d.i. gemiddeld per vliegdag 1514
km. in gem. 8 uren 25 min. vliegen. Terug
werden in 10 dagen 13.870 km. afgelegd in
77 uren 41 min. gemiddeld per vliegdag
13S7 lcm. in gem. 77 uren 46 min.
De laatste zos vluchten.
In Itjdië was inmiddels ten comité tot
voorbereiding cener Indische Luchtvaart
maatschappij werkzaam en dc geslaagde
vlucht van Koppen droeg er niet weinig
toe bij om de reis van den directeur der
lv.L.M. den lieer Plesman. die juist in deze
période in Indië de lot standkoming van
zulk een onderneming trachtte tc bevorde
ren, succesvol te maken cn te bereiken, dat
het Indische gouvernement bereid bleek
subsidie te verleenen.
De maatschappij kwam lot stand cn be
stelde vier driemotorige F. VIItoestellen
van hetzelfde type als waarmede Koppen
zijn vlucht verrichtte dus uitgerust met
Siddelcy-Lynx-molorcn. Een plan voor régel
matige diensten in Indië werd opgemaakt,
naast plannen voor diensten naar Indië. De
laatste diensten zouden dan door de K.L.M.
worden onderhouden. Er werd besloten de
overbrenging der vier voor Indië bestemde
toestellen door de lucht te doen geschieden
en te doen strekken ter directe voorberei
ding van dit regelmatig postverkeer. Een
der voor dit regelmatig postverkeer naar en
van Indië bestemde machines der IC. L. M.
zou dan in aansluiting aan deze vier vluch
ten de vijfde vlucht uitvoeren cn weder
terugkeeien met mail uit Indic.
Op 13 September 1928 startte de H.N.A".
F.A., bestuurd door de kap. Koppen en
Kengcn met v. d Horgt als werktuig
kundige. Bovendien ging een passagier
mede, eer. journalist, dc heer ZimmeVman.
Dc reis werd volbracht in 13. dagen.
Het tweede toestel, de H.N.A.F.B., be«
sluurd door Moll en Van Maselen, met Ellc-
man als mechanicien, vertrok op 20 Sept.
van Schiphol eii landde 12 dagen later Ie
Batavia.
Prillwitz en Wegner bestuurden 'l derde
vliegtuig, de II. N. A. F. C. terwijl als
mechanicien Lischer meeging. Aanvanke
lijk was de reis voorspoedig cn werd Kara
chi den zesden dag bereikt. Den zevenden
dag vertrok het toestel naar Xasirahad cn
aangezien men daar vroeg genoeg landde
om dien dag Allahabad nog te kunnen be
reiken zetten de vliegers hun reis na een
zeer kort oponthoud voort. Zij kregen ech
ter tc kampen met een sterken tegenwind.
1 egen het vallen van do duisternis besloot
Prillwitz op het dichtst bijzijnde vliegveld
te landen en het was reeds volslagen don
ker, toen Cawnpore werd bereikt: In de
duisternis sliet het landingsgestel tegen -'n
