F4. DU IM BU RGERRE5TèNRuiMiNG
MANSION POLISH
CEMENT.
F* LAA.VAHHAIIERSVELQ
DE EEMLANDEü
ARNHEMSCHEWEG 26
DAMES MODEZAAK
GARAGE MOLENAAR - TELEF. 1210
BUITENBAND
W zee* «wie. M
Zaterdag 14 September 1929
20e Jaargang No.65
PRIJS OER AOVERTENTIEN uwvan
VRIJHEID
door
H. G. CANNEGIETER
„Zoolang men de ,,woiylerzes<!
FIAT niet heeft gezien of ge
probeerd kan men over auto s
niet meespreken."
ESSENCES VOOR IJ 'O
SPUITWATER
A/v. d. WEG, Langesiraat 23
\DES
Tel. 217
I '-W- *l i
i f
7 uur 50 min.
Fa. L. j. Luëjcx en Zn.
HANDSCHOENEN
STOF EN LEDER
6UITENLANDSCH OVERZICHT
C&NOXssorst. 90Jtei~28S
AFDElLLIwG SAXlTAia
COMPLETE CLOSETS
A. N. HINDRÜ&S
Handel in Bouwmaterialen
LUXE AUTO VERHUUR
lml ^jde6'cutibs ¥i
CONST ANTI N OPEL
IS BEREIKT
Dc postvlucht naar Indie
DE BO Pd AANSLAGEN
IN DUITSCHLAND
Een bekentenis
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 ajaaaden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.J71/;.
Binnenland franco per post per 3 maanden S3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
UITGAVE: VALKHOFF C2
elke regel meer f 0.25. Llcfdadighclds-advertcnticn voor ae
helft van den prijs. Kleine Advertentiün „KEITJES" bij vooruitbetaling 1-5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen 1 1.— BetvIJsnummcr extra f 0.05
Hoe dikwijls hiertegen gewaarschuwd, wij
kunnen 't niet laten, vrijheid met ongebon
denheid to vereenzelvigen. Toch is er geen
grootere tegenstelling dan tusschcn die
twee. De ware vrijheid bestaat 111 volstrekte
gebondenheid.
Nooit heb ik dit duidelijker hooren toe
lichten dan met een voorbeeld, tlal Maria
Monlcssoyi gebruikt heeft in een redevoe
ring tijdens haar verblijf in ons land, enke
le jaren geleden. Dc vermaarde opvoedster
had het over liet gebruik, dat kinderen ma
ken van hun \rijclijk ter beschikking ge
stelde voorwerpen. Mogen zij met deze
voorwerpen doen wat ze willen? Kunnen ze
naar welgevallen met die voorwerpen han
delen?
Neen, zei Montessori, want elk voorwerp
heeft, zijn eigen bestemming en de ware vrij
heid is gelegen in het goed gebruik van
het -voorwerp. Heeft een kind de bestem
ming van het voorwerp geleerd, dan is dit
•voor het kind een bevrijding van banden,
want dan wordt het meester óver hel voor
werp, hccrscher inplaats van slaaf.
„De vrijheid,' aldus ging zij voort, „is
riiet om schoenen om den hals te hangen,
wijn op een bord te schenken, de micros
coop als presscpapier Je gebruiken. Grillig
heid inct mooie dingen als een microscoop
is geen vrijheid. Vrijheid is geen aei-storing,
wanordestichling, uit evenwicht rukking.
maar openbaring.
Mij dunkt, liet kon niet klaarder worden
gezegd. Onze onvrijheid bestaat in het ge
mis, om de ons tei beschikking gestelde ga
ven en krachten naar den aard van hun bc
stemming te gebruiken.. Eerst wanneer wij
die. gaven cn krachten begrijpen en hun be
stemming kennen, worden wij vrij.
Men zegt wel eens, dat dc ware vrijhoici
innerlijke gebondenheid i^ en dat onze on
vrijheid beslaat in de afhankelijkheid van
uitwendige factoren en wetten. Ik voor mij
zou dit onderscheid niet voor mijn rekening
durven nemen. Waut ook in liet oogenblik
onzer grootste vrijheid blijven wij van uit
wendige dingen afhankelijk.
Niemand onzer ontsnapt aan de heer
schappij van het lichaam met zijn behoef
ten cn bezwaren van allerlei aard. Niemand
ontworstelt zich aan de stof, welke wij 1100-
dig liebhcn voor voedsel, klecding en wo
ning. Niemand plaatst zich huiten de maat
schappij met haar genooten cn wetten. Zelfs
Robinson op zijn onbewoond eiland bleef
de slaaf van deze aarde met haar wet van
de zwaartekracht.
Dc poging, zich aan stof en uitwendigheid
te onttrekken, blijft een tragische .misluk
king. Geen ziel is zoo groot, geen geest zoo
geniaal, dat zij meester zijn van dc stof
De kluizenaar, de asceet, de extaticus, val
len na een korte verhevenheidswaan terug
op de plompe aarde, gelijk de vogel, die
door een dierenkweller wordt vastgehouden
aan een draad aan zijn poot.
Zelfs hij die geen andere meester erkent
dan zijn eigen geweten, vergeet dat dit ge
weten uitkomst is van maatschappelijke ge
voelens en inzichten. Het is de stem van do
samenleving, welke in den enkeling spreekt,
wanneer deze zijn geweten voelt kloppen.
Niemand onzer is vrij in dit opzicht. Vrij
heid is niet het ontkennen van uitwendige
banden, noch het. weerstreven van uitwen
dige wétten. Vrijheid is het doorzien van
die handen cn wetten en de. onderschikking
daaraan overeenkomstig hun wezenlijke be
stemming.
Wij kunnen niet met onze maatschappij,
met ons burgerschap, met ons beroep, met
ons stemrecht doen wat wij willen. Even
als het vrije kind zijn schoenen doet aan
de voeten en niet aan zijn hals, moeten wij,
ora vrij te zijn, al wat de aarde cn de sa
menleving ons opleveren, met inzicht icc-
ren gebruiken.
„Waarvoor dient hel?", is de vraag van
den vrijen merisch. Wat is het doel van ons
voedsel, wat de bestemming van onze spie
ren en - hartstochten? Wat voor zin heeft
het. spel of de kunst of de sport? Waarom
leven wij in een gemeenschap cn waarom
niet elk afzonderlijk? Wat is de strekking
van maatschappelijke instellingen, staats
rechtelijke regelingen, wettelijke voor
schriften? Wat voor beteekenis heeft han
del, techniek, wetenschap?
De ware vrijheid is gelegen in het goed
gebruik van de dingen. Geen wijn op een
bord schenken, geen microscoop mis
bruiken als presse-papier. Ons bevrijden van
de zinledige zucht naar willekeur. Ons ont
worstelen aan vooroordeel cn misverstand
Ileel ons wezen gericht houden op ophouw,
evenwicht, orde en zuiverheid.
Zoo wordt onze noodwendige afhankelijk
heid van uitwendige factoren ons niet lan
ger een beklemming. De kunstenaar heeft
de stof noodig als materiaal. Maar de stof,
waarbuiten hij niet kan, wordt hem onder
geschikt, zoodra hij de mogelijkheden van
zijn materiaal doorziet. Dan is hij niet lan
ger slaaf van zijn behoeften, maar hecr-
scher. In volstrekte gebondenheid is hij vol
strekt vrij.
- /voar.iL- \<>rbodcn).
Wat do berijders van de nieuwe FIAT zeggen
Wij zijn gaarne bereid U hiervan te
overtuigen zonder eenige verplichting
DISTRICTS-AGENT:
35 ct. por flacon
I
per uur gevlogen worden, zonder dat er
zich voor den vlicgéi onaangename ver
schijnselen voordoen. Hij zit in de gesloten
cabine en heeft nauwelijks nog gevoel voor
dc werkelijke snelheid, die het vliegtuig
ontwikkelt Trouwens: het ontbreekt hem
ook aan een maatstaf om te vergelijken.
Maar nu steJt de Frankfurter Zeitung de
vraag, of het zin heeft, dat zulke snelheden,
waarvan de maximumgrens nog niet is be
reikt, worden ontwikkeld en of het niet een
beetje op dc grens der krankzinnigheid is,
met een vaart van 500 K.M. of meer hoven
den aardbol voort te jakkeren. Natuurlijk,
aldus het blad, hebben zulke snelheden al
leen zin, wanneer groote afstanden moeten
worden afgelegd. Voor den omvang van ons
tegenwoordig luchtverkeer sluiten zij zich
vanzelf uit. Maar ten behoeve van verdere
doeleinden, b.v. voor liet Oceaan ver kïéér,
aan de volmaking waarvan met. ijver van
alle kanten wordt gewerkt, zijn zij bijna een
noodzaak. De praciisclie 'oplossing van t
vraagstuk hangt er in hoofdzaak van af.
Hel verkeer over den Oceaan is in de eerste
plaats een motpi enkwestie, een kwestie van
het langste volhouden cn dc vraag, hoeveel
uit de motoren kan worden gehaald. A1 leer»
op sportief gebied kunnen de prestalierno
gelijkheden worden nagegaan en. aldus h.*
schouwe!, hebben dewedstrijden om den
Schneiüerbckcpraclische beteekenis en
zijn zij vaij groot nut. /.ij bespoedigen de
ontw ikkeling op j gebied van den motoren-
en vlicgluigenbouw en verrijken onze ken
nis, wat betreft dc physieke reacties var.
den mensch op zulke snelheden, die nog
maar pen paar jaar geleden zouden zijn be
schouwd dis dc vruchten van een fantasie
rijk brein. Ook ten aanzien van 't vasteland
sche vliegverkeer zal men in de eerstvol
gende jaren veel groote. r snelheden ontwik
kelen dan nu nog liet geval is Toen Ste
phenson zijn cerslfi locomotief bouwde,
heeft hij aangenomen, dat i8 K.M. per uur
het hoogste was, wal men van den merisch
kon vergen. Wij vliegen tegenwoordig 180
K.M. en meer, zonder dat ons evenwicht
daarbij ook maar ecnigszins wordt ver-
s'.óorG
VVEERBERiaUT.
Hoogste barometerstand:
765? te Danzig
Laagste barometerstand:
743.9 te A'kurcyri.
Verwachting tot den avond
van 15 September:
Zwakke tot matige W. tot
wind, half of zwaar be
wolkt tot betrokken, aanvan
kelijk weinig of geen regen,
later mogelijk eenige regen,
weinig verandering in tempe
ratuur.
LAPJQESTRAAT 49-51 TEL. 190
U3IMOUDS HET ADRES VOOR
DE BESTE FRANSCHE. ENGELSCHE
ITALIAANSCHE EN D'JITSCHE FA
BRIKATEN IN
Stel U de verrukking van Tom voor toen hij zijn knipoogje onmiddellijk
beantwoord zag, cn zijn teleurstelling toen bij bemerkte dat het slechts zijn
weerspiegeling in dc meubelen was, die met Mansion Polish gewreven
is de ongeëvenaarde Wrijf was, die Meubelen cn Linoleum zoon fijnen, die
pen glans gccfl.
Overal verkrijgbaar in groote en kleine doozen.
Importeurs: N.V. Handel Maatschappij Reek Hts. Rotterdam
De wedstrijden om den Sclinci-
derbeker. Heeft het zin zulke
groote snelheden te bereiken?
Indertijd heeft Schneider, de bekende
Fransche kanonnenfabrikant, den naar
hem genoemden beker uitgeloofd als he
looning voor snëlhciclsprestaties op i ge
bied van 't vliegwezen. Zooals men weet,
hebben de grootste vliogtuigwedstrijdcn der
wereld om genoemden beker Zaterdag op
nieuw plaats gehad ou wel op de reecle bij
Southampton. an de zes machines, die
voor de heide mededingende landen (Knge-
land en Italië) zouden uitkomen, zijn er
maar vijf de lucht ingegaan cn van de vijf
machines bleef die, welke bestuurd werd
door den Lngelschen militairen piloot Wag-
horn, de overwinning met een uursnelheid
van 528.8 K.M.. Dit is echter niet de groot
ste snelheid van dien dag geweest. Wag-
horn „haalde' op zeker oogcnblil; nog 3
K.M. meer en bracht de snelheid dus een
lijd lang op ongeveer 531 K.M. In werkelijk
heid is het snelheidsresultaat beneden dc
verwachtingen gebleven. Men had erop ge
rekend, dat ditmaal de 600 K.M.-grens, zoo
niet overschreden, clan toch bereikt zou
worden. Wanneer dat niet is geschied, is
dit vermoedelijk het gevolg van t feit,
dat. de deelneming zich beperkte tot slechts
twee landen. De Italianen, die tot dusver
bijna altijd mee hebben gedaan, teneinde
den beker voor zich te verwerven en nume
riek ook dc meeste winnaars lieten uitko
men, vormden ditmaal voor de Lngelschen
geen bedreiging. Overigens moet hieraan
worden toegevoegd, dat de Engclsche vlie
ger Orlebar met 571 K.M. een nieuw wereld
record heeft behaald. Er moet echter reke
ning mee worden gehouden, dat dit record
op een ander traject, onder andere omstan
digheden, werd behaald.
Het maximum-vermogen van de motoren
der machines, speciaal voor dit döel ge
bouwd vliegtuigen van kleine afmetin
gen ligt tusschcn 1000 en 1600 P.K. Wel
ke geweldige snelheden met zulke motoren
kunnen worden bereikt, wanneer boven
dien in aerodjjnarnisch opzicht het vlieg
tuiglichaam tot het uiterste is verfijnd,
blijkt het best, wanneer men in aanmerking
neemt, dat cle gewone lcleine vliegtuigen
met motoren van 35 P.K. 150 K.M. cn meer
kunnen halen, hetgeen overigens ook al
heel wat is. Dit zelfde snelheidspeil herei
ken ook de groote verkeersvliegtuigen, uil
gezondere! in gevallen, waarin de toestellen
een fermen wind in den rug hebben: dan
kunnen zii met een vaart van 200 K.M. pei
uur vooruit worden gedreven, zonder dat
cle verkeersveiligheid in l gedrang raakt
lu de lucht is de toestand anders dan op
de aarile. vvaar men fysiek zich reeds on
behagëHjk gevoelt, wanneer per auto 120
K.M. per uur worclt afgelegd. De lucht kent
geen tegenstand en wanneer hel weer nor
maal is. kunnen evengoed 300 en 400 K.M
NOODLOTTIGE ONTPLOFFING.
Een vijftal tloodon.
Keulen, 13 sept. (Y.D.) In dc fabriek
Foerde van de Siogeiior Dynamit Fabriek
Mij. 1c Keulen liccft hedenmorgen een ont
ploffing plaats gehad De plaatsvervangend
bedrijfsdirecteur, cle bedrijfstcchnieus, de
meesterknecht en twee .arbeiders vvcrclcn
gedood
HET KAAGSCEE HOF.
Gcnèvc, to Sept. YD.) De juridische
commissie van den Volkenbond heeft met
algémecne stommen liet protocol inzake
de herziening van het statuut voor het Int.
Gerechtshof te Den Haag aangenomen. Dit
protocol maakt den weg vrij voor hel toe
treden van de V. S. tot liet Int. Gerechtshof
te Den Haag.
El 31 'JT,
Groote Koppel 11 - Tel. 1135
's AJaandags en 's W oensdags franco
lialen en bezorgen ie Amersjoort en
omar door eigen Amobeacldienst.
Amsterdam, 13 Sept. (V.D.)
Bij de K.L.M. is bericht binnenge
komen, dal het postvliegtuig uit
Scedapost cm 13.15 Amsterdam-
sche tijd te Constantinopel is aan
gekomen. Alles is wel aan boord,
morgen wordt dc reis voortgezet.
A Ito na, 12 Sept. (V.D.) Omtrent dc be*
kcntcnis van Weschke, die verdacht werd
van medeplichtigheid aan den homaanslag,
verneemt men nog, dat Weschke heden
verklaard heeft, dat hij den bomaanslag in
Beiclcnflelh op 2S November van het vorig
jaar mede- heeft gepleegd
LEENEN VAN EN BETALEN AAN
AMERIKA.
Londen, 13 Sept. (H.N.) Volgens een
bericht uit New-York wordt in een publi-'
catie van het Amerikaansche departement
van handel meegedeeld, dat Duitschland se
dert het in werking treden van het Dawes-
plan in dc Ver. Staten $1179 millioen heeft
geleend cn in dien zelfden tijd aan schade-?
vergoeding 1990 millioen heeft betaald.