DE EEMLANDEü
©y STEN LAM©
HARLEY HOUSE NIC. BOVÉE
WILLEM GROENHUIZEN
Woensdag 9 October 1929
28e Jaargang No. 86
BUITENLANDSCH OVERZICHT
'k met!
m
ARIÊL en F. N. MOTOREN
MACDONALD'S MISSIE
DE SCHEEPSRAMP VAN
DE HAAKON VII
Fa. L. J. Luijcx en Zn.
HEVIGE ONTPLOFFING TE
BREMEN
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS V*T 3 mMndeQ v°or Amersfoort f2.10, per maand i 0.75, per
mmÊweek (net gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»»
Binnenland franco per post per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
UITGAVE: VALKHOFF C2
PRIlt riFR AnVFRTFNTIFH v«nl-*rcg«l» fj.05 met inbegrip vao eeo bewijsnummer
Ut" e)ke re9tl mea r0-2j, Lleldadlgheldj-ndvertentleo voor de
helft van den prijt. Kleine Advertentlfn „KEITJES bij vooruitbetaling 1 5 rcgeb
50 cent, el.Ve «gel meer 10 cent, dtfema.1 platteen f 1.- Bewijmummer «trafOOS
maniu.
Regentschapscrisis in Roe-
Menië. Heden zal het par
lement den opvolger van
Buzdagan aanwijzen.
De crisis, die ontstaan is door den dood
.van Buzdugan, lid van den Roemecnschon
regentschapsraad zal vermoedelijk spoedig
een oplossing vinden. Er waren zekere
moeilijkheden gerezen, hierin o.a. bestaan
de, dat de grondwet niets bepaalt omtrent
hetgeen er gebeuren moet, wanneer een lid
.van den regentschapsraad, die indertijd
door koning Ferdinand is benoemd en door
het parlement bekrachtigd, sterft. De op
vatting der liberalen, die in de oppositie
zijn, is, dat de regentschapsraad het recht
heeft een derde lid te kiezen; draagt deze
echter niet de goedkeuring weg van het
parlement, dan kan dc regentschapsraad de
volksvertegenwoordiging ontbinden.
Dc regcering-Maniu-
acht echter deze
stelling staatsrechte
lijk nog al aanvecht
baar en is de opvat
ting toegedaan, dat
de regentschapsraad
ophoudt constitutio
neel soevereiniteits-
rechten uit te oefe
nen, zoodra een lid
sterft, omdat er daft
geen regentschap
meer bestaat, daar
volgens de grondwet
slechte een regent
schapsraad, uit drie
loden bestaande, een
organisch geheel vormt. Het recht, een
nieuw regentschap Ie kiezen, komt uit
sluitend de volksvertegenwoordiging toe.
Men ziet' uit het bovenstaande, dat de
beide standpunten ten zeerste van elkaar
afwijken, maar, naar uit. Boekarest aan de
Köln. Z'tg. wordt bericht, kan de crisis in
hoofdzaak als opgelost worden beschouwd
en wel in den geest der regeeringsopvatting,
daar in den loop van Zondag de leden van
den regentschapsraad prins Nicolaas en
patriarch Christea met den eersten mi
nister, Maniu, overeenkwamen, dat de
grondwettige eouvereiniteitsrechten, over
eenkomstig de bepalingen der constitutie,
op den ministerraad overgaan, totdat de
regentschapsraad met. een derde lid, dat
dooi- h'-t p/?rlerr»ent moet worden aangewe
zen, weer is aangevuld. Van dc stelling
der liberalen blijft op deze wijze niets meer
over.
Maandagochtend heeft de ministerraad
Vorenvermelde overeenkomst goedgekeurd
en beslist, dat het parlement op Woensdag
9 October, te tien uur voormiddags, bijeen
zou komen om over te gaan tot de verkie
zing van het derde lid voor den regent
schapsraad. De eerste minister heeft aan
de pers verklaard, dat elk afgevaardigde
het récht heeft bij geheime verkiezing den
derden regent aan te wijzen. Er is sprake
van geweest, zooals men weet, dat de pa
triarch Christea eveneens zou heengaan,
doch Maniu heeft dc juistheid van dit be
richt betwist en eraan toegevoegd, dat
overal in den lande orde en rust heersohten.
Op het oogenblik is het nog niet heele-
maal duidelijk welke houding de oppositie
partijen zullen aannemen met betrekking
tot de besluiten der regeering. Inmiddels
blijkt uit de mededeelingen van minister
president Maniu, dat omtrent de-persoon
lijkheid van den derden regent nog geen
overeenstemming tusschen de partijen be
reikt kon worden. De liberale partijcommis-
sie hield tegelijk met den ministerraad een
beslissende beraadslaging, waarvan het re
sultaat nog niet bekend is, maar inmiddels
is het een feit, dat het overnemen der 6oe
vcreiniteitsrechten door den ministerraad in
het liberale kamp groote ontstemming heeft
gewekt
DE STRIJD IN AFGHANISTAN.
Hevige gevechten voor de poor,
ten van Kaboel.
IC o f n o, 8 Oct. (V. D.) Volgens een be
licht van het telegraafagcntschap der sov
jet-unie uit Afghanistan zou het den troe
pen van Nadir Ivhan gelukt zijn de slad
Jallalabad te bezetten.
Verder wordt gemeld, dat onmiddellijk
»oor de poorten van Kaboel hevige gevech
ten aeleverd worden. In Kaboel is de staat
yan beleg afgekondigd.
CONGRES DER AMERIKAANSCHE
ARBEIDERSPARTIJ
Toronto, 7 Oct. Het jaarlijksche con
gres van de Amerikaansche federatie van
den arbeid is heden geopend onder voor
zitterschap van William Green. Engelsché
vertegenwoordigers wonen de bijeenkomst
bij.Het jaarverslag, dat voorgelezen wordt,
zegt, dat het aantal leden der federatie
2.933.000 bedraagt, hetgeen een verbetering
is, maar minder dan het recordcijfer van
i millioen leden in 1020. Het rapport be
veelt o.a. een verscherping der beper
kingen van de immigratie aan, vooral
met Zuid-Europa en Latijnsch-Amerika en
een voortzetting der campagne voor in
voering van den achturendag en een werk
week. van 5 dagen.
~0,—
WÜ kochten onze hooft/ hij
P. IMiEFtor»
Lavendelstraat 9b—12 Tel. 1093
Wegens uitbreiding en
verbouwing ruimen wij op
tegen sterk verlaagde prijzen
Tevens eenige zoo goed als nieuwe motoren
JUWELIER.
GEDIPL. HORLOGEMAKER.
TEL. 852 - LANGESTRAAT 43
GEVESTIGD 1885.
,>£r kan nooit weer oorlog
ontstaan
Blijmoedige verklaringen
Tonde n, 7 Oct. (V. D L Hedenmorgen
heeft Macdonald, vergezeld van den Brit-
schen gezant, sir Esme Howard, een bezoek
gebracht aan het Huis van Afgevaardigden.
Het Huis houdt op het oogenblik geen zit
ting, maar had voor de gelegenheid een
aparte vergadering belegd. Macdonald werd
met een warm applaus ontvangen. Hij
sprak kort en zeide, dat zijn aanwezigheid
in het Huis hem herinnerde aan het feit.
hoezeer de staatsinrichting van Engeland
en de Ver. St. aan elkaar gelijk zijn. Later
begaf Macdonald zich naar den senaat,
waar hij verklaarde, dat de Engelsclie po
litiek in de toekomst geheel gericht zal
zijn op de verwezenlijking van het pact-
KeJlogg. liet is volgens Macdonald ondenk
baar, dat, wanneer twee volkeren er ernstig
naar streven de vredesidee tot het eind
doel hunner politiek te maken, onderdoo
ien hunner wapenmacht, hetzij' te land, ter
zee of in de lucht, met elkaar in conflict
komen. Noch Engeland, noch de V. S. zul
len een alliantie aangaan, welke tegen de
belangen van eenige natie of volkeren-
groep gericht zou zijn.
New York, 8 Oct. (V. D.). In zijn rede
voor den senaat verklaarde Macdonald nog,
dat zijn reis een gevolg is geweest van het
Kelloggpact. Er kan nooit weer oorlog ont
staan, wanneer Amerikanen en Engelschen
het zich tot een plicht stellen het Kellogg
pact tot een werkelijkheid te maken.
De inhoud van do nitnoodiging
voor' de aanstaande vlootconfe-
rentie.
Londen, 8 Oct. (V.D.) Over den inhoud
van de Maandag verzonden uitnoodigingen
van de Britschc regeering aan de overige
groote zeemogendheden meldt de Times,
dat het document ongeveer duizend woor
den groot is. Het begint met de constatee-
ren, dat de regecringen van de Vereenigde
Staten en Groot-Britannic bij de besprekin
gen tusschen Macdonald en generaal Da
wes tot con voorloopige overeenkomst zijn
gekomen. De punten, waarop deze voorloo
pige overeenstemming betrekking heeft,
worden dan als volgt opgesomd:
le. dat de thans gevoerde onderhandelin
gen plaats hebben als direct gevolg van liet
anti-oorlogsverdrag (Kelloggpact), dat in
1928 te Parijs werd geteekend;
2. dat de basis van pariteit voor alle
klassen van oorlogsschepen, die niet vallen
onder het verdrag van Washington, aan
vaard wordt. De pariteit moet uiterlijk op
31 December 1936 tot stand zijn gekomen.
De Britsche regeering heeft zich hierom
trent met de regeeringen der dominions in
verbinding gesteld. Bij het totstandbrengen
van deze pariteit zal rekening worden ge
houden met alle strijdkrachten van het ge-
heele Britsche rijk.
3e. dat* het wenschelijk is ook de kwestie
van den levensduur der slagschepen te
onderzoeken, teneinde te vermijden, dat
het volledig program der vervanging van
verouderde schepen, zooals in het. verdrag
van Washington van 1922 is bepaald, moet
worden uitgevoerd.
4e. dat beide regeeringen van meening
zijn, dat de duikbooten geheel moeten wor
den afgeschaft, doch erkennen, dat deze
maatregel niet kan worden uitgevoerd zon
der de toestemming van de overige belang
hebbende mogendheden.
Bovendien wordt in de nota erkend, dat
slechts op een algemeene vlootconferentie
van alle vijf mogendheden definitieve over
eenkomsten kunnen worden gesloten.
Japan aanvaardt de invitatie.
Londen, 8 Oct. (V.D.) Uit Tokiö wordt
gemeld, dat de Japansche regeering beslo
ten heeft de uitnoodiging der Engelschc
regeering tot deelneming >aan de in Janu
ari te houden vlootconferentie te aanvaar
den. Hiervan is telegrafisch medcdeeling
aan de regeering te Londen gedaan.
Niettemin pessimisme te Tokio.
Tokio, 8 Oct. Met betrekking tot de
vooruitzichten van de aanstaande Londcn-
sche vlootconferentie, schijnt er een zeker
pessimisme te heerschcn, daar men vreest,
dat, tenzij er een voorafgaande overeen
komst met Japan, Frankrijk en Italië zal
worden gesloten, een herhaling van de mis
lukking "van de in 1927 te Genève gehou
den conferentie, waarschijnlijk is.
Buitengewoon moeilijk
reddingswerk
Kopenhagen, 8 O cl. (V.D.) Volgons
hier ontvangen berichten kan thans wel
als vaststaand worden aangenomen, dat bij
den ondergang van het Noorsche kustvaar
tuig Haakon VII 33 peisonen om het loven
zijn gekomen. Over de ramp zelf wordt nog
het volgende gemeld:
Onmiddellijk na de ramp passeerde een
schip de plaats van de stranding. Aan
boord van dit schip heeft men echter niets
van de ramp bemerkt, noch lieeft men
hot hulpgeroep van de zich op het eilandje
bevindende geredden gehoord. De hoop, dat
een tweede kustvaartuig/ dat korten tijd la
ter dezelfde plaats moest passeoren, de
chipbveukclingen zoii'^opncineiv, i cr\ TO'ö'g
ook in rook, daar dit. vaartuig op korten
afötand van de Haakon VII eveneens
strandde. Eerst tegen drie uur in den och
tend kwam redding van het stoomschip
San Lu car. Eerst werden veertien passa
giers, die zich nog op het voorschip be
vonden, gered. Hun hulpgeroep was den
geheelen nacht door de geredden,, die zich
op het eilandje bevonden, gehoord..De red
ding van de schipbreukelingen, die zich op
het eilandje bevonden, was zeer moeihjk
De reddingsboot van de San Lucar had lan
gen tijd noodig om het eiland te bereiken
Viermaal moest de poging hernieuwd wor
den om alle 55 personen aan boord van het
stoomschip te brengen. Het reddingswerk
duurde eenige uren en eerst tegen zes uur
in den ochtend kon het stoomschip ijn
reis voortzetten en de schipbreukelingen
naar Floeroe brengen, waar zij des morgens
tegen acht uur arriveerden. 'Onder do ge
redden bevinden zich 008?* eenige buiten
landers.
PROCES TEGEN SOVJET-ONDER-
DANEN TE CHARBIN,
Moskóu, 7 Oct. (V.D.) Te Charbin
wordt een proces gevoerd tegen 38 sovjet
burgers, die tijdens den inval in hot con
sulaat der sovjet-unie zijn gearresteerd.
De aangeklaagden ontkenden wat hun ten
laste wordt gelegd,'nl. deelnemipg aan een
onwettige bijeenkomst. Zij deelden mede,
dat zij op het oogenblik, dat het consulaat
werd bezet, ieder voor zich daar waren
voor persoonlijke bezigheden in verschil
lende kamers, doch dat zij door de Chinee-
solie politie eerst met geweld naar één ka
mer werden gedirigeerd, waar zij zijn ge
arresteerd.
DE BRITSCH-RUSSISCHE
VERZOENING.
De overeenkomst door het Brit
sche kabinet goedgekeurd.
Londen, 8 Oct. (V. D.) Naar officieus
gemeld wordt, heeft- dc minister van buiten-
landsche zaken, Henderson, gisteren in het
kabinet uitvoerig rapport, uitgebracht over
zijn besprekingen met den Russischen ge
delegeerde Dofgalefski. Het kabinet lieeft
de door hem en Dofgalefski geteekende
overeenkomst in zake de hervatting der di
plomatieke betrekkingen goedgekeurd. De
overeenkomst moet thans nog de goedkeu
ring van het parlement verkrijgen.
INTERNATIONAAL OPLICHTER
INGEREKEND.
Bericht wordt uit Riga, dat de politie een
internationalen oplichter heeft gearresteerd,
die optrad als Henry Motta, broeder van
den Zwitschen „Bundesrat" Motta en als
lid van het secretariaat van den Volken
bond. Hij trachtte als zoodanig in contact
te komen met Letlandsche overheden en
bankdirecteuren. De bedrieger was in het
bezit van officieele papieren van den Vol
kenbond. Tevens had hij Inbrekerswerk
tuigen bij zich, verschillende passen, stem
pels enz.
INT. ARBEIDSBUREAU
Belangrijke verschillen
van meening tusschen
ondernemers en
arbeiders
G enve, 8 Oc t. (H.N.) De raad van be
heer van het internationale arbeidsbureau
heeft vanavond zijn herf6tvergadering ten
einde gebracht zonder het programma voor
de vergadering geheol te hebben afgewerkt.
Wegens de belangrijke mooningsvcrschll-
lcn, die er tusschen de vertegenwoordigers
der ondernemers en der arbeiders bloken
te bestaan, zijn de meeste punten tot oon
volgende zitting aangehouden. Slechts is
goedgekeurd om de technische voorconfe
rentie voor eenvormige arbeidsvoorwaar
den in den internationalen mijnbouw, wel
ke conferentie door de vergadering van den
volkenbond werd gewenscht, op 6 Jan. 1930
te Genève bijeen te roepen.
DRIE BOMMEN IN EEN TRAM ONT-
PLOFT.
Londen, 8 Oct. (V.D.) Te Buenos Aires
zijn drie bommen in een tram ontploft.
Twee personen worden gewond. Deze aan
slag staat in verband mot een tramstaking,
die thans reeds verscheidene maanden
duurt.
DE TOESTAND VAN POINCARé.
Volgens dc Temps heeft Doumcrgue een
gesprek van een half uur met Poincaré ge
had. De doktoren verklaarden zich voldaan
over zijn toestand, maar er is nog geen da
tum vastgesteld voor de tweede operatie.
HEVIG ONWEER OP SICILIË
Rome. 8 Oct. (V.D.) In de omgeving van
Campidano op Sicilië heeft een zwaar on-
vyeor gewoed. Groote' gebieden zijn over
stroomd en talrijke huizen zijn ingestort.
Volgens de tot nu toe ontvangen berichten
zijn drie personen omgekomen. De spoor
wegverbinding CagliariIglosias is ver
broken, daar dc spoorweg onder de rails
door het geweld van het. water over vela
kilftlÜÊteVB is weggespQcld.
DAGBLADEN IN BESLAG GENOMEN.
B e r 1 ij U/ 8 Oct (H. N.) Volgens een be
richt uit Kattowitz zijn de. nummers van
drio groote Duitschc couranten in Silezië,
n.l. van de Kattowitser Ztg., de Ober
Schlezischer Kurier cn de Volkswillc in be
slag genomen wegens artikelen over de bij
eenkomst van Duitsche afgevaardigden cn
den partijdag der Duitsche sociaal-demo
craten tc Lodz. Ook do Polonia on de Ga-
zeta Robotnica zijn wegens verkiezingsarti
kelen in beslag genomen.
MOORDENAAR DOODT EEN GENDARME.
Nogent (Oise), 7 Oct. Een zekere Rozé,
die eergisteren een zijner vrienden ver
moordde en daarna dc vlucht had geno
men, keerde hedennacht in het huis van
zijn moeder terug. De gendarmes konden
hem aldaar aanhouden, echter niet dan na
dat hij zich hevig Ihad verzet en een gen
darme met een revolverschot had gedood.
RUMOERIGE COMMUNISTEN
0e politie herstelt de rust
io een vergadering
B e r 1 ij n, 8 Oct. (II. N.) Gisteravond
hebben de communisten in de vergadering
van de Lübecker „Bürgerschaft" zoo'n
lawaai gemaakt, dat de zitting geschorst
moest worden. Zij verlangden dat dc voor
zitter hun' verklaring in verband met de
opheffing van den bond van roode front
strijders zou voorlezen, hetgeen deze wei
gerde. Toen de zitting heropend was, be
sloot de Voorzitter dat een der communis
ten van de zitting uitgesloten zou worden.
Deze weigerde echter de zaal te verlaten,
waarop de politie werd ontboden. Eerst
toen de politie de zaal binnenkwam, ver
wijderde dc afgevaardigde zicb.
ACHT KINDEREN DOOR
GRANAAT GEDOOD
Droevig resultaat van
kinderspel
Warschau, 8 Oct (H. N.) In het
dorp Komory bij Pinsk vond een jongen
tjan den oever van de rivier een granaat,
die nog uit den oorlogstijd stamde. Hij be
gon daarmee met zijn kameraden te spe
len. Plotseling ontplofte de granaat met
het gevolg dat 5 kinderen in stukken wer
den gereten, terwijl er 3 later aan de be
komen verwondingen zijn overleden.
weerbericht.
Hoogste barometerstand:
75S.8 te La Coruna.
Laagste barometerstand:
745.2 te And&nes.
Verwachting tot den avond
van 10 October:
Krachtige tot matigo N. W.
tot W. wind, betrokken tot
zwaar of half bewolkt, weinig
of geen regen, aanvankelijk
kouder.
LANGESTRAAT 49-51 TEL. 190
WARMERE ONDERKLEEDING
ZIJDE - WOL - ZUIVER WOL
ZIJDEN DCUBLÉ
WOLLEN CAMISOLES
EN ONDERBLOUSES
Ponton wordt eenige meters
weggeslingerd
Een doode en een gewonde
Bremen, 8 Oct. (H. N.) Vanavond
heeft een heftigo ontploffing op een ponton
plaats gehad. Do ponton werd verscheide
ne moters weggeslingerd en kwam op het
motorschip „Stadt Bremen" terecht, dat
gedeeltelijk vernield werd. In een kling
van enkele honderden meters werden alle
ruiten door de kracht van de ontploffing
vernield. Door de scherven werden enkele
personen gewond. Do oorzaak van de ont
ploffing is nog niet opgehelderd. Men ver
moedt dat op den ponton met zuurstof
werd gewerkt. Tot nu toe zijn een doode
en een gewonde geborgen. Men vreest ech
ter dat er nog meer slachtoffers zijn.
EEN GEVECHT MET DRANK
SMOKKELAARS.
Machinegeweren In actie.
N e w-Y o r k, 8 Oct. (H. N.) Na een ge
vecht in de wateren van Staten-eiland, dat
twee uren duurde, is een schip, dat een
groote hoeveelheid alcohol aan boord had,
door con douanekotter geramd, zoodat het
zonk. Een tweede schip, dat voor 30.000
dollar alcohol aan boord had, werd buit ge
maakt. Bij het gevecht werd van weerszij
den met machinegeweren cn revolvers ge
schoten. Niemand werd echter gedeerd. Do
bemanning van het buit gemaakte schip
wist zich uit de voeten te maken, terwijl
die van het geramde schip door een derde
smokkelschip werd opgepikt. Dit derde
schip wist te ontkomen.
STRESEMANN'S OPVOLGER.
De 80C.-dem. tegen hervorming
van 't kabinet.
Berlijn, 8 Oct. (H. N.) De sociaal-de
mocratische persdienst publiceert een arti
kel over de kwestie van den opvolger van
Stresemann, waarin de redactie zich scherp
tegen een reorganisatie van het kabinet
verklaart. Dc sociaal-democraten denken
er niet aan één hunner vertegenwoordigers
in het kabinet op te offeren, zelfs indien
daarvoor een anderen zetel ter beschikking
zal worden gesteld.
EEN STRESEMANN-STRASSE.
S a a r b r c k e n, 8 Oct, (H. N.) In het
Saar-parlement is een voorstel ingediend
om den naam van een der hoofdstraten der
stad Saarbrücken te wijzigen in Strese-
mannstrasse. Op deze wijze wil men in
het Saargebied de nagedachtenis van
Stresemann ecren.
WATERGEBREK TE WEENEN.
Een nitvlooisel der langdurige
droogte.
W e e n e n, 8 Oct. (H. N.) De watervoor
ziening van Weenen is tengevolge van de
langdurige droogte, die thans reeds acht
weken aanhoudt, critiek geworden. Het
gemeentebestuur heeft een proclamatie tot
de bevolking gericht, waarin het haar aan
maant zuinig met het water om te gaan.