Slobkousen F.H. LOMANS „JAN VAN RIEMSDIJK-AVOND" BRIEVEN VAN EEN BRABANTSCHEN BOER DE EEMLANDÊU WILLEM GROENHUIZEN Verfrouwenshuis ELECTRO EN RADIO TECHNISCH BUREAU UTRECHTSCHESTRAAT 15 TEL. 483 Maandag 21 October 1929 28e Jaargang No. 96 BU1TENLANDSCH OVERZICHT a.s. Donderdag in Amicitia !k niet f JUWELIER DE AFFA1RE-SKLAREK Vervalschiogen zonder einde Fa. L. J. Luycx en Zn. voor Dames en Kinderen. ALLE PRIJZEN. DOOR A. A. L. GRAUMANS AMERSF00RTSCJ1 DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS 3 maandeD voor Amersfoort f 2.10. per maand I 0.75. per - «eet (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/,. Binnenland franco per post per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515 UITGAVE: VALKHOFF C5 PRIJS DER AOVERTENTIEN va. l-4 regels' 1.05.met Inbegrip vM een ieJke regel meer f0.25. Llcfdadighclds-advertcnttco vooroe helft vu den prijs. - Kleine Advertentie „KEITJES" bij vooruitbetaling 1-5 rtgeTi 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f Bewijsnummer extra f 0-05 De nieuwe koning in Afgha- nistan. De nieuwe koning in Afghanistan, die met zooveel geestdrift is ingehaald. Nadir Khan, is in de verte verwant aan den oor- epronkclijken heorecher Aman Oellah; in den Afghaanschen onafhankelijkheidsoor log van 1919 was hij diens minister van oorlog en opperbevelhebber. Hij voerde na derhand ook de onderhandelingen met de Britsche regéering in Indié om voor de Indische Afghanen, die bij de gevechten waren betrokken, amnestie te verkrijgen. Het succes, dat hij toentertijd behaalde, heeft zijn aanzien bij alle stammen van liet land doen toenemen; ook de geestelijk heid, die tegen Aman Oellah was en van wie in Afghanistan zooveel afhangt, schijnt hem welgezind te zijn. Hij was daarna van 19211926 gezant te Parijs en vertoefde de laatste jaren wegens zijn slechte gezond heid in Zuid-I- rankrijk. Den vorigen win ter riep Aman Oellah hem te hulp. toen de revolutie uitbrak; hij kwam echter te laat aan en kon den val van den koning niet meer tegenhouden. Niettemin verzamelde hij de trouw gebleven stammen en kon in den beginne nog enkele successen behalen in den strijd tegen Habib Oellah. Nadat Aman Oellah en de door dezen tot fcijn opvolger aangewezen Inayat Oellah het land hadden verlaten, riepen hem de trouw gebleven stammen in Mei van dat jaar tot emir van Afghanistan uit. Van dit oogen- hlik streed bij met wisselend welslagen te gen Habib Oellah. wiens macht bij nu de zer dagen, na zijn \ijfde algemeene offen sief. heeft weten te breken. Men be schouwt Nadir Khan in Afghanistan alge meen als een verstandige en voorname per soonlijkheid en men schijnt ook van gevoe len te zijn, dat hij, ofschoon ook hij het noodzakelijk acht in Afghanistan Europee- sche hervormingen in te \oeren, deze slechts zal verwerkelijken, rekening hou dende met de bizondere psychische en re- ligleuse toestanden in zijn land. Het bewind van Habib Oellah heeft nog geen tien maanden geduurd Buitenge wone successen heeft luj niet geboekt, doch dit ging ook moeilijk, omdat Nadir Ivhan en andere tegenstanders Giem voort durend dwars zaten. Er waren verschei dene gegadigden naar den troon, maar ge- leidolijkweg verdwenen verschillende hun ner van "t loonecl, zoodat tenslotte alleen van Aman Oellah heeft hiS radicaal le niet gedaan, maar hij probeerde nochtans en kele daarvan te behouden, zoo b.v. op 't ge bied der belastingpolitiek en op pedago gisch terrein. De Fr. Ztg. vindt, dat Aman Oellah zich Habib Oellah en Nadir Ivhan overbleven. Eerstgenoemde, die zich in .Tan 1929 tot koning liet uitroepen om Aman Oellali's hervormingen volkomen te niet te doen, strekte zijn haat uit tot alle aanhangers van Aman Oellah en heeft de leden van diens familie op ongehoord wreede wijze ver volgd. Toch was staatsmansbeleid licm niet vreemd: dit bleek, toen hij een amnestie wet afkondigde, waardoor vele van zijn po litieke tegenstanders de vrijheid herkre gen. De meest verstrekkende hervormingen in den loop van deze Afghaansche revolu tie niet bizonder roemruchtig beeft gedra gen. Wanneer hij in Januari voorgaf af te treden ter'wille van den binnenlandschen vrede, dan iliad hij toch moeten weten, dat dit niet louter en alleen door de benoe ming van zijn broeder tot zijn opvolger kon worden gewaarborgd; bovendien heeft hij onmiddellijk daarop zijn troepen op Kaboel afgestuurd en acht dagen later zijn aftreden herroepen. Hij heeft daarop einde Mei, toen hij wel inzag, dat hij in Afgha nistan niets meer kon uitrichten, te zamen met zijn broer bet land verlaten en alles verder overgelaten aan zijn generaal Nadir Klian. Men verwijt hem nu, dat hij zich, met medeneming van groote schatten, in veiligheid heeft gesteld en zijn land in den steek heeft gelaten. Nu zit hij te Rome en publiceert manifesten, waarin hij zegt, dat Nadir Khan hem steeds trouw is geble ven, maar dat hij het dezen niet ten kwade zou duiden, wanneer deze Afghanistan voor zich zelf zou hebben veroverd. Aman Oellah zou zelfs bereid zijn Nadir Khan's gezant in Rome te worden. De Fr. Ztg. vestigt er de aandacht op, dat de staat Afghanistan een kunstmatige schepping is. die veertig jaar geleden in de kabinetten van Petersburg en Londen ontstond. Het land heeft nog steeds niet zijn beteekenis als eer brandpunt der groote wereldpoliteke belangen van Enge land en Rusland verloren. Men herinnert zich nog, welke rol avonturiers als ko lonel Lawrence e.a. in de landen van 't Midden-Oosten hebben gespeeld. Toen Aman Oellali aftrad, duidde rnen Habib Ocllali. den vroegeren waterdrager, aan als UITVERKOCHT Wij kochten onze hoard hij P. /Vicwop Tel. 852. Gevestigd 1885. een Engelsche schepping". Moskou over laadde daarentegen Aman Oellah bij diens val met betuigingen van leedwezen en hoogachting. Daarom is het zeer wel moge lijk, dat de tegenwoordige, gebeurtenissen mede liet gevolg zijn van' een activiteit, ie andere staten achter de schermen aan den dag leggen. Het is dan ook de vraag, ot' in Afghanistan, nu Nadir Khan heer en meester is geworden, de rust voorgoed te rug zal keeren. Daar is weinig kans op, in dien inderdaad, zooals dikwijls wordt ver ondersteld, andere krachten, buiten Afgha nistan, op bedekte wijze ageeren. Het verhoor vart de directeuren der Stadtbank Berlijn, IS Oct (V. D.). Tijdens bel verhoor der directeuren van de Stadtbank. Schmitt en Hoffmann, op heden is gebleken dat de vervalschingen der Sklareks bij de verrekening met de Stadtbank eigenlijk op zeer plompe wijze tot stand gebracht werden, doch dat merkwaardigerwijze de met een onderzoek belaste directeur Schroe- der deze vervalschingen in de boeken van de Sklareks niet heeft ontdekt. De verval schingen in de boeken van de Sklareks kwamen in hoofdzaak hierop neer, dat zij zelf op hun eigen rekeningen groote be dragen stortten, van 15 tot 30.000 Mark, die dan afkomstig heetten te zijn van de „Bezirksarater". Op een goeden dag vie len deze hooge bedragen een ondergeschikt revisor op, die er onmiddellijk melding van maakte bij de directie. Directeur Schmitt vermoedde iets cn droeg derhalve directeur Schroder op een onderzoek in te stellen. Schroder beweerde echter, dat de kasboeken in orde waren. Sklarek en de boekhouder Lehmann hadden hem ver klaard, dat bij het overschrijven van deze bedragen een vergissing had plaats gehad Directeur Schmitt had daarop Mav Skla rek ontboden. Deze had hem plechtig ver zekerd, dat hier inderdaad een vergissing plaats gevonden had. Burgemeester Schneider is Vrijdag tot laat in den middag verhoord. Hem werd opgedragen om voor Zaterdag alle kwi tanties in te leveren en alle banken te 110c men, waarbij hij of zijn echtgenoote reke ningen hebben gehad. De betreffende ban ken zullen worden aangezocht rekening uittreksels over te leggen. Verder heeft men den burgemeester o.n. gevraagd hoe hij do Sklareks heeft leeren kennen, welke geschenken hij van hen heeft, ontvangen en hoe vele costuums hij bij de K.V.G gekocht had. BRUTALE BANKROOF Te Peru, in den staat Indiana, zijn gis terochtend zes bandieten de Bank vail do First National binnengedrongen. Zij dwon gen met de revolver in de vuist liet perso neel op den grond te gaan liggen, op één na, dien zij opdroegen de brandkast te ope nen. Daar hebben zij 10.000 dollar nit ont vreemd. De bandieten hebben verder een politieagent cn ccn burger, die trachtten tusschen beide te komen, neergeschoten en zijn daarop gevlucht. WEERBERHHiT Hoogste barometerstand: 700.3 te Yalentia. laagste barometerstand: 735.8 Le Isafjord. Verwachting tot den avond van 22 October: Zwakke tot matige, later wellicht toenemende wind uit N. richtingen, aanvankelijk helder, later toenemend be wolkt, waarschijnlijk nog droog, kans op nachtvorst, weinig verandering in tem peratuur overdag. LANGESTRAAT 49-51 TEL. 190 HULDE AAN EDISON 1 DE UITVINDER DER ELECTRISCHE GLOEILAMP BEKIJK TIJDENS DE JUBILEUMWEEK ONZE ÉTALAGES Ulvenhout, li October 1929. Me nier, Keb staan kijken, keb staan turen, maar niks horre! Of „niks', da mag 'k ok nie zeggen, al was 't nie \eul biczonders. Waant toen ik 'n oogcnblikske zoo te kij ken sting onder m'nen notenboom, toen viel er 'n noot, mee bolster en al, Ier grottc van "n kiep-ei, kwak! net boven op mn oog da'k docht dak 'nen doffer op mn ge zicht kreeg, dat dc sterrekes oni m'nen kop totingen te pinkelen. As 'ncn kakkerlak, mee allebei mn baanden aan m'n linker oog, hek orn d n etam van diern boom hcc- nen gcloopeii van de pijn. Sodejabel wa was ie raak. Ln toen 'k daar zoo blindelings, mee groote stappen, m'nen kop in mn haanden, rond diecn joiïi divxeleerdc. heurde-n-ik Trui aan de deur komen en die floot toen 'n lie-ke op de maat van mij nen nas! En in blinde kwaaieghcid rende- u-ik op 't gevuul op Trui ;if en op t me- ment da'k doch1, 's kwiek teugen d raan te bonzen toen... was zc net weg! Ln lag ik teugen de plevuu n aan.boven op de poes. „Och èrm beesje, èrm poeéke. kom do gij maar gaauw bij de vrouw: hee-d-'n stouten baas jouw pijn geclaan? 't Is schaande!" \jnico. 'k docht da'k uii mekare spatte 'k Wa* heel dc phn aan m'n oog glad ver goten, ok al vuul ik 't nouw nog gloeien Keb ze toen d'r vet leggen te geven, amico. keb daar teugen die plevuizen aan leggen te kafferen teugen d'r, da-d-et „èrm poeske uit J'i baanden sprong cn d'n erft opren de mee z'n ooren achterover om niemecr Ui ij te komen veur 's avonds. Mcei zal ik 'k er maar nie van vertellen; de rest begrepte zóó wel! Maar da's clan mijn Zeppelin-ervaring. Die vergeet ik veurloopig nie, da kunde aan d'n teut van oewen klomp voelen. As 'k er nóg aan donk, dan zou 'k die serpenten, die kat en Trui mee d'r ooren kunricn pakken en deur mekaar schudden, da-d-ct wit van d'r oogen as zuren melk wier. Maar ollee. keb 'm dan nio gezien, d'n Zeppelicji, uie „as 'u en vogel deur de locht" gone, zooas ik in de kraanten gele zen eb. Wa-g-anders maai' 'nen vogel noenu! Keb 'r is eenen gezien in d'n oor log. ii jaar of vefticn gelejen. Da zat zoo! 'l Was in d'n zomer cn 't zonneke sting al ferm in dc locht toen 'k er er 's naar keek om te zien hoe laai t was. En meteen, ami co, glinsterde-n-er iets in m'n oogen dak er scheel van keek. De stralen van scherpe lichtjes ketóten d'r af! Net 'nen grooten worst in zih erparnpier. zoo zweefde-n-ie daar d°ur d'n hemel. Wel eenen van twee meters laank. 'k Wis nie wa'k zag. Mee 'nen open mond m'n popke viel er van op m'nen klom kapot hè'k m wel '11 vol kertierke 11a staan oogen. Aan de blaauwe locht, Ihongen allemaal van die witte sclia- penwolkskes cn daar vrong ie nouw en dan z'nen snoet in. Dan dook ie „as 't ware, in 'n blaauw gat da-d-in d'11 hemel gople, om er na enzoovoorts. De pertijen van weg'n oogenblikske weer mee statige kalmte uit te stijgen. Schoon! In één woord! Maar 'nen dag later las ik zoo maar aarige dingkes van dieën schoonen zwever. Hij was naar Londen gevaren en daar had ie. van uit veilige hog*:, net 'nen oli fant. allemaal groote ronde moppen naar benejen lateD patsen op de koppen van de zjentlemannekes en dilo-vrouwkes. Ik be loof oew. amico, as er zo'n dink boven oew durp trekt en van die bommen op oew mikt, da-d-oew haar daar lillek van in d<' wèèr gaat zitten, jonk, cn da ge dan heel wa schietgebedjes doet. Kek. da's de pee van al die uitvindings. Zoogaauw as "t oorlog is, dan worren ze ge- hnikt om oew 't leven er mee te verzuren; om oew de smoor in te jagen. Maar genogt; zaand erover, 'k Wouw 't nouw nie over oorlog emmen. Na da geval van giestermer- gen hè'k m'nen buik nog knapkes-vol van al die krakeelderij. Maar over uitvindings gesproken: wa zegde van dieén uitvinder daar in Duitschland, die goud kan maken uit 'n ouwe looien gasbuis of gootpijp Tau- send biet ie, „Duzendzouwen wij zeggen, en as ge wa-d-ouwe looien pijpen overhebt, z'n adres is op d'n oogenblik: I-luize- Van-bewaring. Berlijn. Zemmeii 'm zuinig opgeboren; hij mokte tevéul goud! En ze schijnen er lieel hard aan te twij felen. of ie da-d-alleniaal van ouwe lekke dakgoten mokt, zlede! Z'nen avvekaat. die netuurlijk d'n kweil uil z'nen mond lopt bij de gedachte aan zo'n zelfgoudmakend kliejèntje ee-g-et zóó wet én te friemelen da menier Duzend in 't gevang, in de pa ropluu. z'n faliriekasie deurzet! Das wi* des. Zo'n bedrijf stopzetten is gekkenwerk En verdraaid, amico, d'r is goud te veur 6chijn gekomen in 't celleke, maar nouw twijfelen ze weer aan de siegretjes die me nier Duzend daar rokt. Hij zit daar schijn baar in '11 afdeel mg Rooken! Maar ik eb daar 's bij nagedoebt en '1; ben tot 'n aarige konklusie gekomen, ami co. Keb zóó gedocht: as Duzend 't lukt oni '11 goei end aan die uitvinding t? maken, as ie na veul getob en gesalleniaan- der d'r achter is, (hij is er al ..achterzulde zeggen), dan heet ie nóg maar 'nen wind 111 '11 netje gevangen! Waant op 't zelfste memènt, hee-g-et goud nie meer wèèr-de as '11 lekke looien pijp. Don geef ik veur gin honderd gouwen tientjes éénen bos peeen af, amico. Dan. dan zitten me zonder cen ten; allemaal. Rokkeveller net zoo goed as Hadjememaar. Groote gebouwen, museums, kerken en zoo, waar veul goud in zit, wa ren in eenen slag èrm! De kelders van de Nederlandsche Baank waren nie veul meer as uitdragerijen. Oome Jan, mee z'n gou- weü klokskes waar ie 'n schuin briefke voor afgegeven had, gong op de flesch. Aan- deelen in de Nederlansche Indestrie knud de (veur zoover ze 't toch al nie zijn). As ik mee m'nen gruuntcnwagel van huis af gong, dan mocht ik er nog wel 'nen lee- gen wagel bij emmen, om de „ontvangsten op te laaien. Dan verruilde-n-ik, bij ge brek aan centen onder de menschen. 'nen boerenkool veur 'n krukske bier; 'nen kit» lo juin veur '11 pakske tabak; 'ncn blom kool '11 mud èrpels veur 'n paar Zondap- sclie schoenen veur Trui: kortom dan kwam ik eiken niergen thuis mee 'n kepleete ba zaar. Veur dieén liersjaft Duzend z'n lol» Ok dc pollitiek zou z'11 eigen heelegaa'- wijzigen. De kanierleien wieren betaald per spiets. Veur 'n redevoering van 'n uur, doos keelpijntableties; veur een van 'nen zak spruitjes cn veur '11 interupsie 'n rol leke pruim of 'n siegretle naar keus rnee-'t-kappietalisme gongen vaneiges fel- jiet en de belastingmanncnmaar ollee, da's te mooi om waar te kunnen zijn, amico! M'nen zcun uit Amsterdam, Dré d'n ver ver, ee me geschreven, dat ie mee alle bc- laankstelling die affaire van Duzend volgt. „As 't 'ni lukt", zoo schreef ic, ,dan is Duzend d'n tweede verlosser der wèreld", zoodat 'k. onder ons gezced en gezwegen amico, op d'n oogenblik weer 11 i c veul feduusie eb in z'n ververij'k Denk, da'k weer heel gaauw dc kunst zal motten gaan beschermen! D'r is al '11 vracht èrpels. appels cn zoo onderwege veur d'11 winter provisie en heet d'n kunst al de eerste zij gesponnen bij dc looienbuizenaffaire van Duzend die er zei vers ok al nen ..gezeten" man race is geworren. Keb er mee Trui ok al n proije over g'ad. 'k Zee 'r wa'k ierboven allemaal al neerschreef en toen zee ze: „ga-d-'s zitten. Toen 'k zat vuulde ze mee d'r haand aan m'11 veurhoofd en vroeg: „die noot is toch nie op oew harsens trechte gekomen, Dré? Ik heb toen gezeed: „neeë", cn nog zoo 't een en aander, maar da's prievee, witte? In ieder geval, amico, in die goudmakerij zie ik veul in. Mee die goudmakerij, die eigenlijk 't goud naar d'n duvel z'n moer helpt, zou 't ier nog 's 'ncn echten heil staat kunnen worren, maar dan van 'n soli der moksel als dieën Bolsewiekschen! Waant daarin hè 'k 'l leste greintje, 't aller leste pietske vertrouwen verloren nouw een van de \estigers van dieën heilstaat. Trotski, na in alle laandcn op de wereld de deur veur z'nen kokkerd t'emmen zien dichtgegooid, weer terug wil naar dieën „hemel" bij gebrek aan beter. Zoo groot a.s dc wereld is, veur hum is er nergens plak cn mot ie, teugen wil en daank, en mee zoete brooikes te bakken, op looien schoe nen naar den „hemel" trug. 't Zal oew overkomen, amico! Zelf d'11 hemel in me kaar zetten 'm dus liet zoo kunnen maken as ge zclvcrs wilt en cr dan gineens in wil len wonen! Maar ollee, „ginnen eenen slager die z'nen eigen worst frit zuldc gij ok zeg gen! L11 gelijk hedde. Nouw geleuf ik ok wa 'k lest 111 de kraant las, waant ge mot nie denken da'k èllcs veur zoet koek opneem, al sta-g-ct gedrukt, - maar nouw geleuf ik toch, da stukskc waarin gedrukt stong, da-d'nen Engelschen werkgever twee arrebeiers in dienst had. die geregeld laggen te kanke ren in z'n fabriek. Die twee waren Bolsje wiek van d'r geloof engoeie „geloo- vigen". „Hoor is ier", zee dieen Engelsehen „uitzuiger" op z'n Engelsch, „guillic mot op mijn kosten naar Bolsewickia, naar Rus land, en 'k zal oew tracternent geregeld op sturen. Ge zuukt er naar werk en as 't daar zo nen hemel-op-aarde is, dan blijfde'r natuurlijk. Vaalt dn hemel teugen, dan korode maar trug, naar hier. naar de hel, dan zal k oew weer in dienst nemen, maar dan is t gekanker uit, verstade!" Ze gon gen. Ze gongen mee volle msziekl As g'ok naar d'n aardschen hemel gaat, mee 'n vrijkortje, cc? Maar witte wa-d-et end is gewlest, amico? Op hangende potjes zijn ze weer verom gekomen en „of ze asteblieft in do hel trug mochten komen bij dieën „uitzuiger". Nouw gij Zooda 'k maar zeggen wil, amico, d'11 hemel waar Lenin op 'nen troon van wol ken zit as lieveneer, daar krijgde mijn nie in! Gif mijn plotske maar aan Trotzki. Amico, ik schei er af. Veul groeten van Trui, en, as altij, gin horke minder van oewer» loet a voe DRé.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1929 | | pagina 1