HAWEKO
STADSNIEUWS
SWHBFÖÖHT5CH DAOTLAB
de Amersf. StofzuigerCentrale
P 3f
FA L. HOUBAER
Heeren enJongenskleeding
EN GEZELSCHAPSSPELEN
C. DE JAGER H
HEERElOSEMtTlÉEN
Hj LANGESTRAAT 19
Maandag 21 October 1929
-DE EEMLANDEft"
28e Jaargang No. 96
VERGADERING
GEMEENTERAAD
Verschillende voorstellen
en adviezen
LANGESTRAAT
62-64-66
SPEELGOEDEREN
Behandeling van de Gemeente
begrooting in den Raad op 2S,
29 en 30 October a-s.
in het grondbedrijf van een strook grond
aan den Ouden Soestenveg.
22. Voorstel van B. en W. tot inbreng in
het woningbedrijf van in de binnenstad
(Lieve Vrouwestraat, Hellestraat, St. Joris-
straat en Zuidsingel) gelegen perceelen.
23. Reclames schoolgelden Handelsscho
len, Gymnasium en voorbereidcn.de school
dienst *1925/1929.
Blijkens een in dit nummer voorkomen
de officieele kennisgeving, komt de Raad
dezer gemeente o.a. ter behandeling van
de gemeente-hegrooling 1030 in openbare
vergadering bijeen op 28, 29 en 30 October
a. s.
De agenda voor deze vergadering luidt:
1. Ingekomen stukken en mededeelingen.
2. Benoeming van een onderwijzeres aan
de school aoor het centraal 7c en Se leer
jaar.
3. Benoeming van een tijdelijk leeraar in
«de aardrijkskunde aan het Gymnasium.
-t. Behandeling van de gemeente-begroo
ting dienst 1930. waarbij tevens in behan
deling komen de volgende voorstellen en
adviezen van Burgemeester en Wethouders.
a. Voorstel tot verlaging van de huur
'der watermeters.
b. Voorstel tot wijziging' van het regle
ment der Brandweer, in verband met de
verhooging van de toelage aan den com
mandant.
c. Voorstel tot bestemming van een deel
5ran het londs voor bijzondere doeleinden
d. Voorstel tot vaststelling der afschrij-
vings-percentages op de aanschaffingswaar
de der bezittingen van de Gasfabriek, enz.
e. Voorstel tot het verleenen een er grati
ficatie van ƒ250 aan den oud-directeur der
bedrijven R. Zijlstra over het jaar 1930.
t'. Voorstel tot machtiging van Burge
meester en Wethouders tot opname in 1930
./van kasgeld naar behoefte.
g. Advies van B en W. naai- aanleiding
van het voorstel van de heeren D. .1. Rekké,
VI. Fremouw en J. de Mots tot aanstelling
.van een behandelenden school tandarts.
h. Voorstel van B. en W. om aan de Mid
denstands woningbouw vereenigmg „Frisia*
en de stichting „St. Ansfridus" tot dekking
van tekorten op de exploitatie harer rnid-
denstandswoningen een bijdrage te verlee
nen.
i. Voorstel van B. en W. tot herziening
van de schoolgeld verordening.
j. Advies van B. cn W. op het verzoek
'der Vereeniging lot bevordering van Vreem
delingenverkeer om verhooging van bet
maximum der jaarlijksche subsidie en om
restitutie van 117 voor bij bouw aan het
.verk eershuisje.
k. Voorstel van B. en W. tot verhooging
voor 1930 Aan de subsidie voor de vereeni
ging „Physieke hulp aan het kind".
I. Voorstel van B. en W. tot het verstiek-
ken van een extra-subsidie aan den Amers-
foortschen Bond ^oor Lichamelijke Opvoe
ding ten behoe\e der Exploitatie-commissie
Birkhoven.
m. Voorstiel van B. en W. tot herziening
van de jaarwedderegeling voor den direc
teur van den Reiniging»- en Ontsrnettings-
di ernst.
5. Benoeming van vijf commissarissen van
'de X.V. Amersfoortsche Aulobusdienst.
6. Benoeming van twee leden der Com
missie van toezicht op het Middelbaar On
derwijs (vacatures Br. M. van der Hoeve
en Ir. B. A. Verhey).
7. Advies van B. en W. naar aanleiding
van het verzoek van het bestuur der Ver
eeniging tot bevordering van Chr. Nationaal
Onderwijs, om beschikbaarstelling van gel
den aoor aanschaffing van leer- en hulp
middelen voor de U.L.O.-school.
S. Advies van B. en W naar aanleiding
a-aii het verzoek van het Bestuur der O. L.
Vrouweslichting om de noodige gelden te
mogen ontvangen voor aanschaffing van
schoolmeubelen voor de R.K Meisjesschool.
Muurhuizen 49b.
9. Voorstel van B en W. tot toekenning
'der vergoeding e\ artikel 100 der Lager-
onderwijswet 1920 over het jaar 1928 aan
eanige schoolbesturen.
10. Voorstel van B. on W. tot. vaststelling
van pensioensgrondslagen van eenige on
derwijzers bij het openbaar lager onderwijs.
II. Voorstel \:an B. en W. tot wijziging
van de salarisregeling voor de gemeente
ambtenaren en -Avei klieden.
12. Voorstel van B. en W. tot aanvulling
van de verordening regelende de ingebruik-
geving Aan lokaliteiten der gemeente in ver
band met het gebruik van de markthal.
11. Voorstel van B. en W. tot hernieuw
de vaststelling van de verordening op de
heffing Aan onlsmettingsloóncn zulks in
verband met de inwerkingtreding van de
nieuwe besmettelijke ziektenwet.
15. Voorstel van B. cn W. tot wijziging
a*an het raadsbesluit van 20 Juni/2S Aug.
192S tot het Avaarborgen van door de Amers
foortsche Industrie- cn Huishoudschool ge
sloten geldleen ing.
16. Voorstel van B. cn W. tut wijziging
der gcmeente-begi ooting dienst 1929.
17. Voorstel van B. en W. tot. overname
van strooken grond aan de Oliesteeg en de
Kreupelstraal.
1* Voorstel van B cn W. tot verhuring
aan F. T. de Herder van een perceeltje
grond nabij de Bern.
19. Voorstel van B. en W tot onderhand-
sr.be verhuring aan A. van Noordenburg,
van een perceel weiland, gelegen aan de
Eem, in de Birkt.
20 Voorstel van B. e- W. tot inbreng
in het grondbedrijf van de boerderij ..Miaco
met daarbij behoorende gronden.
21, t/oorsfcel yah B4 en tot inbreng
TOONEEL.
Opvoering van „De Treinduivel"
gisteravond in „de Valk."
Voor een slecht bezette zaal gaf het Ver-
ccnigd Hoofdstad Tooneel gisternVphd een
opvoering van „de Treinduivel'' in de
schouwburgzaal „de Valk".
Dit uit het Engelsen vertaalde toonecl-
spel in drie bedrijven behandelt een oud
thema, dat reeds in tal van nuanceeringen
Averd opgediend en thans weer met één ver
meerderd is. Een arm gezin, bestaande uit
de Aveduwc Green en haar dochter Mary,
tracht met een bockAvinkel annex leesbi
bliotheek in het levensonderhoud te voor
zien.
Dc revenues zijn evenwel onvoldoende,
men maakt alom schulden cn zelfs do huur
penningen kunnen niet meer op tijd wor-
den voldaan. Dc neef Jimmy, die dol ver
liefd of zijn nicht Mary is, al heeft hij haar
persoonlijk dit nimmer verklaard, kan geen
redding brengen in den hoopeloozen, finan-
cieelen toestand, evenmin als goede buren
en kennissen. Maar als de nood hoog is.
blijkt ook bier de redding nabij te zijn. want
een dagelijksche klant, de treinduivel Jef
ferson Worth, Avordt den nood hekend ge
maakt en hij is het, die voor dc noodige
contanten zorgt. Ilij grijpt «leze gelegenheid
aan om zijn liefde voor Mary te openbaren
Mevrouw Green moedigt haar dochter aan
om toe te stemmen; zij zullen dan vo'or&oed.
van financieclc zorgen bevrijd zijn Avant
Worth is een welgesteld man met een ei
gen huisje cn landerijen. Mary die in stili-
wederkeerig liefde opgevat had voor haat
neef Jimmy, welke intusschen voor drie
jaar in militairen dienst buiten de stad
vertoeft, leeft een wijle in tweestrijd doch
stemt dan in het huwelijksaanzoek toe.
De „trouw-koop" blijkt echter rouwkoop
vooi- de jonge vrouw te zijn. Weliswaar is
Worth een goedaardige en lieve echtgenoot
voor haar, doch zij kan nu eenmaal Jimmy
niet vergeten. Sterker komt haar zwak tof
uiting door de plotselinge overkomst van
Jimmy, Avaarbij zij beiden verklaren elkan
der lief te hebben. Mary voelt don echter
weer haar plicht als vi aw en wijst liaar
neef voorgoed de deur. Als Worth Aan zijn
spoorwegdienst, thuiskomt, verklaart Mary,
hem openlijk, dat zij niet van hem houden
kan en dit ook nimmer gedaan heeft; zij
wil Aveg. Dc man kan. deze woorden niet
gelpoyeii en ontsteekt in groote woede als
Zijn verzoek om te blijven in den wind ge
slagen, wordt. Hij grijpt zijn vrouw aan, er
ontstaat een hevige twist tn schen hen;
Worth dringt zijri vrouw meer en meer
achteruit tot op het ba Icon van het hoven-
huis. dat zij bewonen. Plotseling breekt de
balustrade en Mary valt on straat te plet
ter, waarvan het gevolg is. dat de eens zoo
goedaardige en trouwe echtgenoot in een
dronkaard gemetamprphoseerd wordt
Het stuk Averd op verdienstelijke wijze
voor het voetlicht gebracht. In het bijzon
der lieer Mary (Gouda Gijswjjl) voortreffelijk
spel laten zien, zij voelde haar rol als jong
meisje cn daarna als vrouwtje aan tot in
de kleinste bijzonderheden. Alle fijne trek
jes, die dc vertolking van een figuur kun
nen doen staan of vallen, kwamen goed
tot uiting, terwijl haar sUl spel subliem ge
noemd kan worden.
Ook mevrouw' Green (mevr. Mary Vell-
man) komt alle lof toe. ofschoon zij onge
twijfeld heter als moeder dan als schoon
moeder was. In dc laatste kwaliteit was- zij
Avel eens wat te schel cn te overdreven,
doch in het samenspel met haar doch lei1
was zij bijzonder goed.
Dc titelrol was in goede handen bij den
heer Willy Veltmun. Jefferson Worth, dc
treinduivel, avüs dc man van het tempera
ment, dat een enkele maal helaas in lichte
luwheid oversloeg. Overigens heeft hij op
keurige wijze zijn rol gespeeld. Zijn driftige
buien, zijn goedhartigheid tegenover zijn
vrouw, de houding ten opzichte van zijn
schoonmoeder, het was alles een uiterst
natuurgetrouwe vertolking.
Tenslotte waren Jimmy (Karei llenn) en
Jackson, de huisbaas (J. Meijer) dc bezet
ters van kleinere rollen. Dc laatste speelde
zeer a-cidicnstelijk, hetgeen van eerstge
noemde slechts voor het tweede bedrijf kan
gelden. In het eerste was hij natuurlijk voel
te vlug en tc onduidelijk in zijn spreken.
Avaardoor het publiek ongetwijfeld veel ont
gaan moet zijn. Doch, zooals gezegd, latei-
ging liet veel beter cn speelde ook hij ge
voelvol. waarbij wij speciaal denken aan de
scène uit het tweede bedrijf tusschen hem
cn Mory.
Over het geheel was het een opvoering,
die een goeden indruk heeft achtergelaten
bij het weinige publiek, dat zijn Avaardec-
ring door een hartelijk applaus na ieder
bedrijf uitte.
SCHILDERSSTAKING.
Bij woningbouw in het Soestcr-
kwartier.
Vanochtend is slaking uitgebroken onucr
de schilders, die werkzaam zijn aan de 83
Gemeentewoningen naast «ie Israelietische
Begraafplaats aan den Soestenveg. De
schilders ontvangen een loon van J 40 per
woning, doch eischen daarvoor een bedrag
van 53. Zij zijn van oordcel, dat er beter
werk verricht moet Avorden dan thans voor
dit loon wordt gedaan. De staking omvat
circa 15 man. Het werk staat onder de fir
ma de Wal uit Winschoten. Aangezien er
schilders worden verwacht uit Arnhem en
'sGravenhogc Averd er vanochtend aan
het Station gepost. De staking Avordt geleid
door de moderne bonden.
Het aangewezen adres voor
STOFZUI3ERS en
VLOERWRIJVERS
LANGESTRAAT 135
ZEER BILLIJKE CONDITIES
Betaling in overleg met den kooper
VBDORKHBHS MO
Cnze elegante REISULSTER
waarin aan stof niets gespaard
's, groole breede kraag en
revérs zullen U tegen iedere
weersgesteldheid beschutten
Utreclitschestraat S Tel. 638
De AMEE5FOORTSCHS
RADIO CENTRALE ver
schaft U voor slechts 50 ets.
per week Muziek, Kerk
diensten, Lezingen enz.
c
2
2
O
m
JJ
EEN HALVE EEUW ELECTRISCH LICHT
Tor gelegenheid van de Edison-
lichtweek heelt de firma Lu-
mans in de Utrechtschestraat
haar gevel en etalage verlicln.
In tal van landen wordt deze weck het
vijftig-jarig bestaan herdacht van een voor
werp, dat in onze samenleving wél een bij
zonder groote plaats inneemt. Een voor
werp, waarvan cr in de meeste huizen een
groot aantal exemplaren aanwezig zijn, dat
ons icderen dag heel veel nut cn genoegen
verschaft, doch aan de uitvinding 'waar
van men, zooals het met zoovele dingen
het geval is. meestal nooit en' te nimmer
terugdenkt. Een ieder zal begrijpen welk
nuttig voorwerp wij hier op het oog heb
ben. We bedoelen de electrische gloeilamp.
Het is vandaag n.l. juist 50-jarcn geleden,
dat dc knappe en alom beroemde uitvin
der Edison er in slaagde een electrische
gloeilamp te tervaardigen, die gedurende
veertiguren achtereen brandde. Door deze
uitvinding word het uitzicht geopend op
ecu practisch bruikbaren lichtbron. Im
mers met deze vinding heeft Edison den
grondslag gelegd tot don electrischen gloei
lamp, zooals wij die thans kennen cn die
zulk een belangrijke rol speelt in onze hui
dige huis-, straat- en etalageverlichting.
Ook de thans zoo bekende en veel gebruik
te radio-lamp is terug te brengen tot een
van de vele uitvindingen van Edison. De
uitvinding van den lamp met 40-urigen
brand-tijd door Edison kon echter alleen
niet leiden tot do toepassing cn invoering
van het elcctriseh licht voor de groote
massa, liet ideaal was oen nieuw kunst
licht tc maken voor iedereen. En dat was
alleen mogelijk, wanneer ook de electrici-
tcit gemaakt werd voor deze gloeilampen.
Deze electriciteit moest, zoo zeide Edison,
door een ieder kunnen worden betrokken,
evenals men het gas betrekt van de gasfa
briek en het water van de waterleiding,
n.l. door toevoerbuizen. Zoo is Edison dan
ook tevens den bouwer geworden van de
eerste electrische centrale met alles wat
daarbij behoort als machines, meetinstru
menten. kabels, enz. Naast zijn bekende
uitvindingen van gramofoon. bioscoop e.a.
is Edison dan ook de grondlegger geweest
van dc praclische electro-techniek. Dc elec-
triciteil, waarbuiten Ay.e nu niet meer zou
den kunnen leven, hebben we dan ook in
principe te danken aan Edison.
Het is dan ook geen wonder, dat men
in verschillende landen gemeend heeft den
grooten uitvinder Edison bij het 50-jarig
bestaan van diens grootste en belangrijkste
uitvinding, van den electrischen gloeilamp,
le moeten herdenken cn huldigen door den
gloeilamp zelf. Zoo zal o.a. in Amsterdam
deze week een „lichtweek" worden gehou
den. waarover'men in de geil cel e pers, o.a.
in ons blad van j.l. Zaterdag, nadere bij
zonderheden kan vinden.
Het is echter een verblijdend verschijn
sel, dat een onzer plaatselijke firma's op
het gebied van electriciteit niet heeft wil
len achter blijven bij de huldiging van den
grooten Edison. Hel is n.l. de firma F. H.
Lomans in de Utrechtsche straat, die ter
gelegenheid van het. 10de lustrum Aan den
electrischen gloeilamp den gcheelen gevel
van haar perceel voorzien heeft van een
groot aantal electrische lampjes langs d«ï
ramen, terwijl ook aan de etalage een bij
zonderen zorg is besteed, waarin een groot
aantal van allerlei lampen zijn geëxpo:
seerd. 's Avonds zal deze feestelijke ver
lichting het ongetwijfeld zeer goed doen
en zal op die Avijze ook le dezer stede de
herinnering Avorden Avakker geroepen aan
den uitvinder van den electrischen gloei
lamp, die ons thans zulk een ontzaglijk nut
cn genoegen verschaft.
MELKCONTROLESTATION.
De oiiicicele opening.
Men deelt ons nog mede, dat de officieele
opening van het Melkcontrolestp.tion aan
den Utrechtschen Aveg 48 morgenmiddag te
half 5 zal plaats hebben door den Burge
meester dezer gemeente.
AANBESTEDINGSNIEUWS.
N.H. Pastor!? te Hoogland.
Zaterdagmiddag werd alhier aanbesteed
door den bouwk. Joh. II. Blom: Het ver
bouwen van de pastorie der Ned. Hei v. Ge
meente te Hoogland onder X. II. aannemers
Bouw:
J. A-. d. Brink
39S5.
A. Th. van Keulen
3718.
J. van Keulen
3737.
G. Apeldoorn, Hoogland
3210.
J. Blom
2950.
E. J. Kuitenherg
2930.
W. Wassink
2800.
M. van Rossum, Hoogland
2098.
O. A. Winterswijk
2546.
A. en J. Demraer bijkerk
2i9;v
G. Lagorweij
2180.
A. Meester
2388.
A. van Lunteren, Woudenberg
2059.
Schilder en behangerswerk:
F. van Slooten
1075.
J. van Rossum, Hoogland
910.
J. van Nimwegen, Hoevelaken
933.
J. W. de Vaal
718.
De anderen te Amersfoort.
EKKeliard-Spiele.
Op 25 October in Amicitia.
Op Vrijdag 25 October zal in Amicitia
een gastvoorstelling worden gegeven van
de bekende „Ekkehard-Spielê" onder aus-
picieen der N.V. Internationale cohcertdi-
rcctie „Ernst Krauss". Over de beteekenis
van deze Ekkcchard-Spiele zullen Avij dezer
dagen nog nadere bijzonderheden vermel
den» 31 -
LICHT
Terecht brengt men heden een lichtende
hulde
Aan hem, die ons schonk door z'n scheppens
dc kracht
De gloeilamp, 't product van veel arbeid ciï
kunnen
Een licht, dat ons licht in do duisternis
bracht.
We vinden 't geAvoon: slechts een draal aan
een knopje,
De duisternis vliedt en dc nacht wordt Aveeü
dag
Een hel schijnend schijnsel verlicht een omi
omgeving,
Waar even te voor 't zwartste donker nog
lag.
We merken 't niet meer cn het is of het als
tijd
Zoo aa'qs, of het feit'lijk niet anders haast
kan,
We leven genietend van 't. grootsche Avonden
En hij- die 't ons bracht och, Avic denkt er
nog an.
We zijn het vergeten, het olie-gemodder,
De walmende pit met z'n spaarzamen schijn
De oer-oude „snotneus" het stump'rig
mirakel,
Waarvan we op heden nog misselijk zijn.
Tot zelfs het gasgloeilicht is schitt'rend ge
slagen.
Door 't kost'lijk geschenk dat ons Edison
zond,
Do gloeilamp, een schat van onzegbare
Avaarde
En nu wij te zaam in deez' feest'lijkon stond
Nu juist vijftig jaren, deez' rijkdom ons deel
is.
Thans brengen wc hulde eerbiedig en groot
Aan Edison, nog een der grootsten der
grooten,
Voor 't „licht" dat hij schiep en ons lichten
de bood.
Ik wil deze week zelf het wonder gedenken?
Wanneer ik na 't daglicht m'n liedeken
dicht,
Ontsteek ik een kaars en avïI daarbij dan
rijmen.
En heb fk voldaan aan mijn rijmelaars-
plicht.
Dan ga ik eerbiedig den afsluiter zoeken,
'k Ga 't grootsche beleven: ik draai dan den
knop,
En dan gaat het a\-onder, die mooi-rijkö
schepping,
Het licht van den lichtkoning Edison op.
Niet elk rijmt een liedje, maar ieder doet
arbeid.
En *k vraag hem ter cerc van 'l zeldzaam
jub'lé
Doe *t met mij' en eer er in dankbare hulde,
Den Zoeker, die eens deze uitvinding dee.
Den Zwoeger, den Denker, 't genie onzen
tijden.
Den man die den strijd tegen 't donker begoi*
Aan Edisons voeten de dankbare Avereld,
Hij was het, die feit lijk den nacht overwon.
In d'Ulrechfsche straat straalt de gevel van
Lomans
Als aardige attentie een schitterend licht.
Als hulde aan Edison: tientallen lichtjes!
En sprekend wordt hier weer een ban1 ling
verricht.
Die eerstens een hulde aan Edison zijn zal
Doch tweedons betcekent een khett'rend
verwijt,
Aan d overheid hier, die deez' grooto ge-
heurt'nis
Nog niet één klein lampje, één lichtpuntje,
wijdt!!
GROEGROE.
een oudmodcl petroleumlamp.
(Alle rechten voorbehouden)
HET BADHUIS.
Geen kinderbaden.
Belanghebbenden verwijzen Avij naar da
in dit nummer voorkomende advertentie
van de stichting Badhuizen Amersfoort,
waarin mededoéling wordt gedaan van een
tijdelijke beperking der kinderbaden.
VEREENIGING OOST- EN WEST
Voordracht Prof. Weys,
De afdeeling Amersfoort der vereeniging
„Oost cn West" houdt Woensdag 23 Octo
ber as. in de foyer van Amicitia een bij
eenkomst 's avonds 8 uur. Prof. Ir. C. W.
Weys zal een voordracht houden over „Een
er» ander over een particulier land op Java>
POLITIENIEUWS.
Korte berichten.
Door dc politie is een persoon aangehou«
den, die zonder de vereischte vergunning
muziek maakte langs den openbaren weg.
Twee bestuurders van motorrijtuigen zijn
bekeurd, omdat dc remmen niet in orde
waren.
Verschillende personen, die de verkeerd*
voorschriften niet naleefden zijn geAvaar-:
SChUAVtl.
Door de politic is assistentie verleend
aan een bewoonster dezer gemeente, diei
overlast van anderen ondervond.
Terzake openbare dronkenschap zijn twedj
personen in arrest gesteld.
Een automobilist is bekeurd, wiens we*
genhelastingkaart niet in orde was. ti
