VOOR DE VELE TELEURGESTELDEN:
DE EEMLANDED
Vrijdag 25 October 1929
28e Jaargang No. 11 g
BU1TENLANDSCH OVERZICHT
Ik niet!
VRIJDAG 1 NOVEMBER 8 uur in „AMICITIA"
JAf^ VAN RIEMSDIJK
„II KUNT ER WEL KOMMEN!"
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER
Gedipl. Horlogemaker
BANKKRACH IN
KOPENHAGEN
Bedriegerijen van Plun
CURTIUS OPVOLGER
VAN STRESEMANN?
Zijn benoeming
wacht nog
UMBERTO EN MARIE
JOSE
NA DEN AANSLAG OP
PRINS UMBERTO
Italiaansch student de
dader
HET SPOORWEGONGELUK
BIJ REICHELSD0RF
Umberto bij ex-keizerin
Zita
Fa. L. J. Luycx en Zn.
Lederen Handschoenen
AFGHANISTAN
REPUBLIEK?
Henderson telegrafeert
HEVIGE ONTPLOFFING IN
EEN KRUITFABRIEK
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pei 3 aaandca v00r Amersfoort 12.10. per maand l 0.75. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/».
Binnenland franco per post per 3 maanden 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
UITGAVE: VALKHOFF C?
PRI K [ÏFR ifiVFRTFNTIFN 1-lrcot'» 1 °5 mc' «>>*9«P van Bewijsnummer
rniüJ ucn Hmcnicniicw clkt regcl mKT ,0 25 LiefdadiglKlds-advtrleotlëo voorde
helft vao den pri]a - Kleine Advertentl«n ..KEITJES' bl) vooruitbetaling 1-5 regel.
50 cent. elke regel meer 10 cent. driemaal plaatsen I I.- Bewijsnummer e>tr« I 0.05
De verkiezingen in Tsjecho-
Slowakije.
De verkiezingen, die binnen enkele da
gen zullen plaats hebben, trekken do aan
dacht ook ver buiten het land. Dc stevig
heid van het gouvernement in Praag cn
de continuïteit van do binnen- en buiten-
landsche politiek hebben grooten invloed
op het evenwicht en de vastigheid van de
vrede in middenEuropa.
De Temps wijdt aan de zaak een hoofd
artikel, waaraan wij lner een en ander
ontleencn.
De laatste verkiezingen (in 1920) hadden
een groote wijziging gebracht in de verhou
ding der vertegenwoordigende partijen. De
Agrariërs namen de eerste plaats in, ter-
wiji de sociaal-democraten, die tot dusver
numeriek de sterkste? fractie vormden, tot
nummer vier werden teruggebracht.
liet was volgens het Fransche blad de
verdienste van Svelha, leider van de agra
rische partij, dat hij den weg opende tot
een geheel nieuwe politiek, waarbij de oude
coalitie, die in wezen geheel Tsjechisch
was, de samenwerking kon vinden met na
tionale minderheden, zcodat de gematigde
elementen een zwakke meerderheid vorm
den (157 op totaal aantal stemmen van 300)
Het experiment is volkomen geslaagd,
zooals de arbeid bewijst, die in den loop
van de drie laatste jaren op alle terrein
lot stand gebracht is. maar het is niet ze
ker, dat het experiment onder dezelfde
voorwaarden kan worden voortgezet na de
verkiezingen van Zondag 27 October a.s.
Immers de omstandigheden zijn veran
derd en de positie van de partijen zal niet
meer dezelfde zijn
De Agrariërs on de Katholieken hebben
weliswaar gemeend, dat dc ontbinding van
het Parlement gunstig \oor hen zou uit
vallen, maar het heeft er veel van, dat eer
der de sociaal democraten en dc nationale
socialisten (do partij van Benesj) hun po-
si tio zullen versterken len koste van de
communisten cn de democraten.
In dit verhand is het curieus aandacht le
schonken aan eenige verwachtingen, door
Benesj uitgesproken in een groote verkie
zingsrede, t.a.v. dc aanslaande hergroepee-
ring der politieke partijen.
liet denkbeeld van Benesj is, dal. wan
neer de twee socialistische partijen inder
daad versterkt uit den strijd komenr zij tot
de regecringscoalitie moeten toetreden er
dat een eenhcidskabinet gevormd moet
worden door de voornaamste Tsjecho-Slo-
waaksche partijen, die op 't oogenblik ei
kaar ten hevigste bestrijden. Benesj maakt
zich los van de groote tegenstellingen die
de partijen bclieerschen, terwijl hij alleen
op het oog heeft dc nationale taak die te
vervullen valt tot heil van het land, zoo
wel naar binnen als naar buiten. Hij voelt
vooral de noodzaak, om een eind te ma
ken aan de inwendige malaise, die gevolg
is van den ouden Hongaarschen invloed
op bepaalde Slowaaksche kringen, waarop
het recent próces-Toeka de aandacht heelt
gevestigd. Hij beoogt een ruime grcns-poli
riek om dc banden tusschen de staten tc
versterken, cn beveelt vervolgens de voort
zetting aan van do buitcplandsche politiek,
waarvan hij de meest actieve bewerker
was, en die, gebaseerd op een innige sa
menwerking met de twee andere leden van
de Kleine Entente en geïnspireerd op de
beginselen van den Volkenbond, dc vrede
in Centraal-Europa wil bekrachtigen.
Het Fransclic blad twijfelt er niet aan
of allo nationaal-Tsjechischo elementen
zouden op dit program tot samenwerking
kunnen komen Het is echter nog de vraag
of de partijen zich over hun onderling vaak
diepgaande verschillen kunnen heenzettcn
De dag na de verkiezingen, als dc cijfers
hekend zijn, zal op dit punt meer licht
brengen.
KONING ALFONSO ZWAAR
VERKOUDEN
Parijs, 24 Oct. (V.D.) Volgens een tele
gram uit Sevilla heeft de koning van Span
je een hevige kou gevat cn moet hij het bed
houden.
HUISZOEKING IN HET RUSSISCH
CONSULAAT TE CHARBIN.
Achttien Russen gearresteerd.
Volgens een bericht uit. Charbin heeft de
Chinelsche politie aldaar huiszoeking ge
daan in het Russische consulaat-generaal.
Het onderzoek duurde 4 uur cn er werden
3 zich in het consulaat bevindende Russen
gearresteerd.
Het Chinecsche communiqué zegt. dat
de huiszoeking geschiedde ten gevolge van
ontvangen inlichtingen, vólgens welke dc
communisten een complot, hadden ge
smeed om te Charbin onlusten te orznni-
seeren met het. consulaat als b.isi-
Na de huiszoeking zijn er 18 Russen ge
arresteerd, waaronder de waarschijnlijke
leider.
Het consulaatgebouw was sedert hei ver
trek van den Russisch en consul gesloten
en stond onder bescherming van den
Duitschcn consul.
Wfi kochten onze haard bij
P. /Vieuop
Na het, overweldigend succes van gisteravond
nog één opvoering van het nieuwe programma
en zijn gezelschap.
Entrée abonné's Amersfoortsch Dagblad f 1.25
alle rechten inbegrepen
Niet abonné's f 1.90 alle rechten inbegrepen
Kaartverkoop vangt aan Zaterdagmorgen half liegen aan ons bureau
Tel. 352 Langostraai 43
Gevestigd 1885
De I 'olksbank heeft hum- betalingen
geslaakt
HEVIGE ORKANEN.
Vele huizen verwoest. Eenige
dooden.
Buenos Aires, 24 Oct. (V.D.) Bij Bo-
ïivar werden 15 huizen verwoest, waarbij
drie mcnschen gedood zijn tengevolge van
hevige orkanen. Ook uit de provincie Mcn-
dozo wordt een ernstige stormschade ge
meld
In het bizonder hadden ie lijden de voor
ecnigen tijd door aardbevingen zoo zwaar
geteisterde steden San Raphael cn Alveur.
M a d r i d, 24 Oct. (V D.) Uit geheel Span
je komen berichten binnen over zware on-
woders. De kustvaartuigen moesten de ha
ven binncnloopen. In Torre veroorzaakte
een wolkbreuk aardschokken, waarbij pen
man door een vallend rotsblok werd ge
dood.
K o p e n h a g o n, 2 4 0c t. V. D.; In Dene
marken heeft een nieuwe bankkracli groot
opzien gebaard, liet betreft de Volksbank
voor Kopenhagen en Frederiksborg, welker
aandeden gisteren op de beurs van 1Ó5 tot
<85 daalden. Men concludeerde hieruit, dal
dc bank groote verliezen heeft geleden.
Iu den loop van Woensdagmiddag had
een aantal besprekingen plaats lusschen ik-i
directie cn den raad v an beheer, waarop j
des avonds een bijeenkomst met vertegen
wooi-digers der groote banken in kot gv
bouw der Nationale Bank volgde Aan deze
bespreking nam ook de minister van han
del deel.
lï' werd een mcdedepling gepubliceerd,
waaruit blijkt, dat dc Volksbank icnuev Jgo
van do overeenkomsten met dc Crowu Fut-
ter Compagnie cn L. F. Bruun cn Co. cn de
mot deze maatschappijen verbonden onder
nemingen door bedriegerijen, du- in deze
ondernemingen hebben plaats gehad, ver
liezen heeft geleden. De verplichtingen van
de Volksbank bij deze ondernemingen be
dragen ongeveer vijf millioen kronen, waar
van echter een belangrijk deel gedekt is. De
bank heeft onmiddellijk een ernstig onder
zoek voorgesteld on tie ric-uu; o ixn ligers
der groote banken hebben z-oa bereid ver
klaard aan de regeling van zaken mede te
werken Totdat bet resultaat van bet on
derzoek bekend zal zijn lTeeft -lo Volksbank
do betalingen gestaakt. Hot aanrJeclenkapi-
laal bedraagt op liet oogenblik vijf niillioon
kronen.
De bedriegerijen bij de betrokken onder
nemingen werden gepleegd door den direc
teur Ilarald Plum. die reeds bij de krach
van do Landmandsbank een vreemde
spoelde. Do bedriegerijen wcrlen doop een
particuliere bank ontdekt. Hum bul eon
net van maatschappijtjes gesticht, .lio aüc
jmenwerktcn. Om het toest.roomcn van
Amei ikaansch kapitaal tc bevorderen, word
in 192U m samenwerking met de Volksbank
dc Nordische Tryst Cv gesticht met een
kapitaal van vier millioen. Hierdoor .gelukte-
het Plum weer invloed tc krijgen en daar
door "bedriegerijen tc plegen.
Kopenhagen, 24 Oct. (V. D.) De hij
lc bankkrach l.ctrokkcn directeur Plum
heeft, naar gemeld wordt, op het hem loc
behorend eiland Thoróc zelfmoord y
pleegd.
BELASTINGVERLAGING IN BELGIë.
Brussel. 23 Oct. Hedenmiddag had
een zitting van hei Belgische kabinet
plaats, waarin dc groote lijnen dei belas
tingontwerpen werden vasigesteid. Het
minimum dei' belastingverlagingen werd
op een totaal van 1500 millioen francs be
paald. Dc nieuwe ontwerpen omvatten de
afschaffing van de z.g. suporlaxc en haai
vervanging dooi' een progressieve belas
ting, gebaseerd op woning, personeel en
voertuigen. Do indirecte belastingen zullen
verlaagd worden met 750 millioen. De
couponbelasting van 22% wordt gehand
haafd.
Berlijn, 23 Oct. (ILbld.) Men weet dat
naar aanleiding van dr. Stresemann's over
lijden dc rijksminister van staathuishou
ding dr. Curtius tij
delijk met de werk
zaamheden van bui-
lenlandscho zaken
werd belast. Naar
wij thans uit regec-
ringskringen verne
men, is men na rijp
beraad tot het be
sluit gekomen, dat
eigenlijk niemand
beter cn meer ge
schikt is om hét
werk van Stresc-
rnann voort te zet
ten dan zijn vriend
cn medewerker dr.
Curtius, zoodat men
diens definitieve benoeming lot
zaken
Dr. CURTIUS.
eerlan
Rijksminister van buitcnlandsche
verwachten kan. Het zal evenwel nog ecni
gen tijd kunnen duren voor deze benoeming
afkomt. I-Ict is zelfs mogelijk, dat men er
mee wacht tot het plan-Young door den
Rijksdag is aangenomen.
De verlovzrtg officieel
bekend gemaakt Hoewel de datum van het
huwelijk hierbij genoemd wordt, wordt toch
algemeen aangenomen, dat dit binnen 40
dagen zal plaats vindon aangezien in het
huis Savoye de traditie bestaat, dat een ver
loving nooit langer duurt dan 40 dagen.
Ook een medeplichtige gearresteerd
Brussel, 24 Oct. (V.D) Omtrent den
mislukten aanslag op den Italiaanschen
kroonprins Umberto wordt nog het vol
gende gemeld:
Toen prins Umberto per aulo voor het
graf van den Onbekenden Soldaat arriveer
de, speelde de muziek hel. Italiaansche
Volkslied. Juist op het oogenblik, dat do
kroonprins door minister de Brocjueville
werd begroet, klonk een schot Ren man
had zich door do menigte naar voren ge
drongen en liep door de polilieafzetting
heen. Midden in de straat loste hij een
schot in de richting van de groep, waarin
de prins stond. Een verontwaardigd geroep
brak los. Twee mannen grepen onmiddel
lijk den aanvaller voordat deze voor de
tweede maai kon schieten. De man, die een
Italiaansche student bleek te zijn, werd
door leden van de geheime politie en de
gendarmes gearresteerd Zij moesten hem
tegen de woedende volksmenigte bescher
men, die hem wilde lynchen De man werd
naar de politiewacht gesleept.
Fcrnand de Rosa, zooals de jongeman
bleek te heeten, was goed gekleed. Hij was
in het bezit van een Fransche identiteits
kaart. Het schot werd zoo hoog'gelost, dat
niemand gewond werd.
In do omgeving van den kroonprins be
vonden zich behalve minister de Broque-
ville, zijn adjudant, de burgemeester van
Brussel Max, de Italiaansche ambassadeur
Durazzo.
De muziek werd niet onderbroken en
kroonprins Umberto heeft de plechtigheid
van het leggen van de krans op hot graf
van den Onbekenden Soldaat volbracht
zooals voorgenomen was.
Koning Albert betuigt zijn
leedwezen.
Onmiddellijk nadat het bericht van den
aanslag op den Italiaanschen kroonprins
Umberto bekend werd, begaven koning Al-
bert en zijn dochter prinses Marie José zich
naar de Italiaansche ambassade om prins
Umberto geluk tc wcnschen, dat hij aan
den aanslag is ontkomen De koning be
tuigde prins Umberto zijn leedwezen met
het gebeurde.
Onmiddellijk daarna deed dc minister
van buitcnlandsche zaken Hymans dezelf
de slap.
Prinses Marie José bleef in de Italiaan
sche ambassade en ontving aan de zijde
van prins Umberto do Italiaansche kolonie.
Een mcdeplichige gearresteerd.
De naam van den dader van den aanslag
is Fcrnand de Rosa. Het is een Italiaan
sche student, op 9 October 1908 te Milaan
geboren. Gisteravond is de jongeman uit
Parijs te Brussel aangekomen Het schijnt,
dat hij speciaal uit Parijs naar Brussel is
gezonden voor het plegen van den aanslag.
Dc politie heeft verder een vermoedelij-
ken medeplichtige gearresteerd, Louis de
Pascali geheeten
De locomotieven in
elkaar gedrukt
Dc Belgische staatscourant bevat heden
ochtend het bericht, dat dc verloving van
den Italiaanschen prins Umberto met de
Belgischo prinses Mavic-José officieel be
kend maakt.
Vanavond heeft ten palcize in Brussel
een schitterend galadiner plaats, terwijl
morgenmiddag een officiéele ontvangst ten
Stadhuize gehouden wordt
De Italiaansche kroonprins begaf zich
Woensdag per auto naai "Stoenockerzeel,
met het doel een bezoek te brongen aan
exkeizerin Zita. Daar vernam hij evenwel,
dat rle Oostcnrijksclie exkeizerin zich met
hare kinderen tc Brussel bevond. Prins
Umberto werd om 5 uur door de ex
keizerin ontvangen.
De datum van het huwelijk.
Rome, 24 Oct. (V. D.) Gisteravond laat
werd de verloving van kroonprins Umberto
cn de Belgische prinses Marie José officieel
Neurenberg, 24 Oct. (V. D.) Duizen
den nieuwsgierigen begeven zich naar de
plaats des Dnheils bij «teichelsdorf, die op
ongeveer 300 meter van het station verwij
derd is. Hot geheel biedt een treurigen aan
blik. De beido locomotieven zijn in elkaar
gedrukt, de rails geheel verbogen cn in de
aarde weggezakt. Verschillende wagons zijn
totaal vernield. Omtrent het ongeluk wordt
nog meegedeeld: Het is een geluk dat de
treinen zich niet in vollen vaart bevonden.
Na het ongeluk brak een paniek uit onder
de reizigers, die zich zoo snel mogelijk wil
don bevrijden. Aan de reddingswerkzaam
heden namen zoowel de ongedeerde passa
giers als dc bevolking van Rcichclsdorf
deel. Twee zich toevallig in den trein be
vindende artsen, verleenden de eerste ge
neeskundige hulp. De conducteur van den
verongelukten trein geeft als zi.in vermoe
den to kennen dat het ongeluk tc wijten is
aan verkeerden wisselstand
DE DIRECTEUREN DER KIELER BANK
GEARRESTEERD.
Kiel, 24 Oct (V. D.) De twee directeu
ren der Ivieler Bank Jacobsen cn Glahn,
zijn hedenmiddag op last van den officier
van Justitie gevangen genomen, op grond
van verdenking van het publiceeren van
een valsclie balans.
WEERBERIGÏI^
Hoogste barometerstand:
759.8 tc Lacoruna.
Laagste barometerstand:
733.4 Thorshavn.
Verwachting tot. den avond
van 26 October:
Aanvankelijk meest matige
later toenemende ZuidJ. tot
Westl. wind, bewolking eerst
afwisselend met weinig of
geen regen, later toenemend,
met meer kans op regen, iets
koeler.
LAKGESTRAAT 49-51 TEL 190
WASSHLEER 2.90, 3.50, 4.50
WASCHBAAR SUcDE
MOOJE KWAL. 2.95
GAZELLE 4.90
NAPPA GEVOERD vanaf 3.50
Habib Oellah onderwerpt zich
Londen, 23 Oct. („Tel."). Uit Calcutia
wordt gemeld, dat Nacln Kb,an, die na do
nederlaag van Habib Oellah tot koning
-van Afghanistan is gekozen, van plan is
een republiek te stichten. Zijn eerste taak
zal zijn orde en rust in het land te herstel
len. waarna hij definitief zal besluiten
welke regeeringsvorm zal worden ingei
stold.
Volgens berichten uit Kaboel hebben Ha«
bib Oellah cn Seid Hoessein, de oud-gou*
verneur van Nadzariceraf aangeboden,
zich geheel aan Nadir Kliun te onderwer
pen cn zullen zij naar Kaboel worden over
gebracht. Ook verschillende ministers van
Habib Oellah. w.o. die, van Buitcnlandsche
en Binnenlandsche Zaken hebben zich
overgegeven
Nadir Khan beeft dc verschillende mi
nisteries, ook dal van Buitcnlandsche
Zaken met dezelfde personen bezet, die on
der Aman Oellah die posten hebben be
kleed. De kooplieden van Kaboel houden
een inzameling voor steun der nieuwe re
geering.
Telegram van Henderson aan
Nadir Khan.
Londen, 23 Oef Minister Henderson
heeft lieden een telegram gezonden aan
Nadir Khan. waarin bij zegt: Wij hopen
vurig, dat de thans gekoesterde verwach
tingen voor een vereenigd, krachtig-cn on
afhankelijk Afghanistan in vervulling zul
len gaan cn dat de oude goede betrekkin
gen tusschen onze twee landen zullen
voortduren.
Zeven dooden te betreuren
Milaan, 21 Oct. (V. D) Hedenmiddag
had iri een kruitfabriek te Mariano, op 12
Kilometer van Bologna gelegen een ernsti
ge ontploffing plaats. De slag was zoo he
vig dat de bevolking van Bologna aan een
aardbeving dacht. Tot nu toe zijn 4 dooden
cn 16 gewonden geborgen De oorzaak van
de ontploffing is onbekend.
Omtrent dc ontploffing in de kruitfa
briek te Mariano wordt nog het volgende
gemeld: De kracht van de explosie was
zoo groot dat de huizen, binnen een straal
van 500 meter zwaar beschadigd werden e:i
zelfs in het op 12 K.M. verder gelegene
Bologna talrijke ruiten sprongen. Gelukkig
waren op het oogenblik van de ontploffing
slechts 30 van de 86 arbeiders werkzaam.
Troepen en brandweer uit Bologna begon
nen onmiddellijk met de opruimingswerk
zaamheden. Het aantal dooden is tot 7
geslegen, 2 gewonden liggen op sterven.
Men gelooft dat nog meer slachtoffers on
dier de puinhoopen liggen.